1. Haitʼéego Jiihóvah yee haadzííʼ yeʼdoolííł?

JIIHÓVAH tʼáá Bí haʼátʼíí shı̨́ı̨́ dadooleełgo Bí íinízinii yee łaʼyidoolííł. Jiihóvah bee haʼahóníinii dóó Naʼnitinii nilı̨́. Tʼáá díkwíigo baa chʼíhootʼą́. (Isa. 48:17; 2 Cor. 7:6; Gal. 3:8) Bílaʼashdlaʼii choyoołʼı̨́įgo Bí naanish yee łaʼ íidoolíił. (Matt. 24:14; 28:​19, 20; 2 Cor. 1:​3, 4) Hódząʼ dóó adziil éí niidzinii ádiilníłígíí Jiihóvah nihaidoolééł. Ląʼí scholars ádaaníigo éí díí tʼáá átʼé Jiihóvah bízhiʼ bídéétʼiʼ.

2. (a) Haʼátʼíí biniinaa łaʼ doo ayóó chodabiʼdoolʼı̨́į da danízingo nitsídaahkees? (b) Haʼátʼíísh bídahodiilʼááł?

² Tʼáá áníiltso Jiihóvah choníhoołʼı̨́įgo daniidzin. Ákondi, łaʼ éí doo ayóó chodabiʼdoolʼı̨́į da danízingo yaa nitsídaahkees. Haʼátʼíí biniinaa? Ła bichʼįʼ nidahaztʼiʼ dóó náás daazlı̨́ı̨́ʼ biniinaa Jiihóvah yá ndaalʼaʼ yę́ę bitsʼąą biʼoh nidahaleehgo yaa nitsídaahkees. Náánáłaʼ éí kótʼéego kódeinízin, ‘Tʼáá íídą́ą́ʼ Jiihóvah bá naashnishgo baa shił hózhǫ́, áko náánáłaʼ naanish doo shaa náádidootʼááł daʼ, daaní. Díí táaʼgo baa ídahwiidiilʼááł. Áłtséhígíí, haash yitʼéego naanish Jiihóvah nihaidiníʼánígíí beʼdiilnííł. Hastóí dóó sáanii Diyin Bizaad biiʼ haitʼéego Jiihóvah yídaneedlı̨́įgo dóó dabidziilgo ádaaníiłii naniłkaah. Índa, haitʼéego Jiihóvah bá nideilʼaʼgo choníhoołʼı̨́į doo.

3. Philippians 2:13 bikʼehgo, haash yitʼéego Jiihóvah nihá yíneedlı̨́įgo bedaʼdiilníłígíí ííshjání áyósin?

³ Philippians 2:13 yíníłtaʼ. * * Jiihóvah nihá yíneedlı̨́įgo nihaidooléełgo áyósin. Haitʼéego ádíílííł? Bił áłah néidleehígíí éí áká adoolwoł yinízin. Doodaiiʼ branch officedę́ę́ʼ naaltsoos éí elders nihichʼįʼ yiyííłtaʼ. Ání, “Náánáłahgo áká adiilwoł.” Kwíinínízin shı̨́ı̨́, ‘Haash yitʼéego áká adeeshwoł?’ Doodaiiʼ naanish nantłʼa nihaa deetʼą́ągo, áádóó tʼáá daatsʼí bídaniilʼą́ągo ádadiilnííł nínízin. Diyin Bizaad yíníiltaʼ dóó nabikʼítsíilkeesgo, ‘Díí yíníłtaʼígíí haash yitʼéego náánáłahjįʼ bee bíká adeeshwoł?’ Tʼáadoo leʼé íilnéehgo éí Jiihóvah doo yínihiniłchéeh da. Díí baa nitsíikeesígíí dóó ádiilníłígíí éí Jiihóvah yee nihiníłʼı̨́, bíniidlı̨́įgo íʼdiilnííłii nihaidoolééł.

4. Haash yitʼéego Jiihóvah bibee adziil nihaidooléełgo áyósin?

⁴ Jiihóvah bibee adziil nihaidooléełgo áyósin. (Isa. 40:29) Haitʼéego ádíílííł? Biníłchʼi diyinii nihaidoolééł éí binahjįʼ nił bééhózinii bee áká adiilwoł. (Ex. 35:​30-35) Jiihóvah biorganization binahjįʼ haa shı̨́ı̨́ néelą́ą́ʼ bitsʼą́ą́dóó bíhwiidííłʼááł haaléitʼéego áʼdeeshłííł nínízingo, tʼáadoo sínítiʼí, shíká anilyeed diní. Tʼáá bóhólníihgo Jiihóvah bííníkeed, “tsʼídá aláahdi átʼéego adziil”. (2 Cor. 4:7; Luke 11:13) Diyin Bizaad biiʼdóó ląʼí baa dahaneʼ éí haitʼéego Jiihóvah hastóí dóó sáanii yíká eelwod. Adziil dóó yíneedlı̨́ı̨́góó yikʼehgo ádaatʼé. Díí łaʼ baa nídadíitʼįįł, baa nitsíníkees, ‘Díí łaʼ ádaatʼįįd yę́ęgi átʼéego, éí Jiihóvah haitʼéego chodabosı̨́ı̨́d?’

5. Jiihóvah éí Mózes choyoosʼįįdgo haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bídahwiilʼą́ą́ʼ?

⁵ Ízrel dineʼé chʼíídooʼishgo Jiihóvah éí Mózes choyoosʼįįd. “Mózes éí Ííjip dineʼé bibee hódzáanii tʼáá átʼé bíhodiʼyiilʼą́ą́ʼ”, Jiihóvah hádą́ą́ʼ chibosʼįįd? (Acts 7:​22-25) Jiihóvah éí Mózes aʼohgo ázhdólzin yee háká eelwod. Éí bikééʼdóó Jiihóvah chibosʼįįd. (Acts 7:​30, 34-36) Jiihóvah éí Mózes doo náhizhnilyéésgóó áhoolaa. Éí Ííjip naatʼáanii ayóó ábóodziilii yichʼįʼ haadzííʼ. (Ex. 9:​13-19) Haʼátʼíí éí Mózes bitsʼą́ą́dóó bídahwiilʼą́ą́ʼ? Diné éí Jiihóvah yadaʼólíigo yee dabidziil.—Phil. 4:13.

6. Jiihóvah éí Barziléíyai choyoosʼįįdgo haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bídahwiilʼą́ą́ʼ?

⁶ Tʼóó ahayóí nááhai bikééʼdóó, Jiihóvah éí Barziléíyai choyoosʼįįdgo Naatʼáanii David bíká ajoolwod. Ábsalam bitsʼą́ąjįʼ jinoochéełgo, David dóó diné ‘dichin biʼniighą́ą́ʼ dóó chʼééh dadeeskai índa dibááʼ daazlı̨́įʼ.’ Náánáłahgo, Barziléíyai éí yéigo hadzistihgo, hweʼiinaʼ ninázhdiníʼą́ągo David bíká ajoolwod. Barziléíyai éí doo ákótʼéego nitsíjíkees da, ‘Éí yéigo hajistihgo biniinaa Jiihóvah doo chonááshiʼdidoołʼįįł da nízin.’ Ákondi hoł hadleeʼgo God bá ndaalʼaʼígíí yíká eelwod. (2 Sam. 17:​27-29) Díí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bídahwiilʼą́ą́ʼ? Azhą́ náás siidlı̨́įʼ ndi doodaiiʼ ániid neidáago, Jiihóvah choníhoołʼı̨́įgo éí nihibrothers  dóó nihisisters bíká anídeijah. (Prov. 3:​27, 28; 19:17) Doo áká análwoʼ da ndi, daníistsʼą́ʼígíí bee áká adiilwoł, tʼáá béeso jįʼ.—2 Cor. 8:​14, 15; 9:11.

7. Haitʼéego Jiihóvah éí Símiyan choyoosʼįįd, dóó éísh haitʼéego bee haʼííníilníi doo?

⁷ Símiyan éí náás jizlı̨́įʼgo akʼeh hojíłʼı̨́, Jerúsalemdi kééhojitʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Jiihóvah éí Símiyan yichʼįʼ haadzííʼ, tʼahdoo dantsaahgóó éí Mesáíyah yidííłtsééł. Mesáíyah bibaʼ ájítʼéego ląʼí nááhai, áko saad bee bichʼįʼ haʼoodzíʼígíí éí aláahdi yee haʼólní. Hweʼoodląʼ dóó haʼahóní bee bikʼihojisdliʼ. Łahda éí, “níłchʼi diyinii hoł ééhósingo” kin biiʼ sohodizin góneʼ yah ajííyá. Ákóneʼ Jesus awééʼ nilı̨́įgo jiiłtsą́. Jiihóvah éí Símiyan choyoosʼįįd éí díí náasdi áhodooníłígíí éí awééʼ Christ dooleeł. (Luke 2:​25-35) Símiyan éí Jesus naʼnitingo tʼáadoo jiiłtséehgo ájídin, ndi Jiihóvah chohoosʼįįdígíí baa ahééh jinízin. Nahasdzáán ániid ánályaago, Símiyan éí yaa ákodínóozįįł díí Jesus nahaʼáhígíí nilı̨́įgo tʼáá átʼé diné bił nidahazʼą́ągo bikʼihojidlíi doo. (Gen. 22:18) Nihí ałdóʼ, Jiihóvah naanish nihaidiníʼánígíí ádeelʼı̨́ baa ahééh niidzin doo.

8. Bárnabas nahalingo, niísh ałdóʼ haitʼéego Jiihóvah choniidoołʼįįł?

⁸ First century C.E. yę́ędą́ą́ʼ, diné bił hadleeʼ éí Jóseph wolyé, tʼáá bidiʼnínígíí átʼéego Jiihóvah choboołʼı̨́. (Acts 4:​36, 37) Jóseph nizhónígo diné haʼólníigo áyósin. Bárnabas bee biʼdójí, éí “haʼahóní biyeʼ jiníigo” óolyé. Saul éí Oodlání jizlı̨́ı̨́ʼ, ląʼída habrothers hachʼįʼ nidoogááłígíí hwéédaaldzid biniinaaígíí éí tʼáá átʼé Oodlání danílínígíí atíʼjíłʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Bárnabas éí há áhwiinítʼı̨́įgo bee Saul bíká ajoolwod, Saul yéigo yaa ahééh niizı̨́ı̨́ʼ. (Acts 9:​21, 26-28) Jerúsalemdę́ę́ʼ elders danilínígíí éí brothers Ántiyakdi kéédahatʼínígíí haʼahóní yá deinízin. Háí adeisʼaʼ? Bárnabas! Éí diné yáʼátʼéhígíí jílı̨́įgo ákǫ́ǫ́ adahasʼaʼ. Bárnabas baa haneʼ “daʼiinohdlánígíí dziilí bee índa Bóhólníihii bíʼídóltąʼ nihíniʼ danilı̨́į leʼ,” dabijiníi. (Acts 11:​22-24) Dííshjı̨́įdi Jiihóvah yee nihíká análwoʼ, nihibrothers dóó nihisisters haʼahóní bee bíká anídeilwoʼ. Náánáłaʼ bee choidííłʼįįł éí bikʼéí ádaadin yileehgo ákǫ́ǫ́ haʼahóní bee bichʼįʼ yádeiltiʼ. Náá ałdóʼ, nihibrothers dóó nihisisters bitah dahoneezgai éí doodaiiʼ yinííł nilı̨́įgo, Jiihóvah ákǫ́ǫ́ bichʼįʼ nidaakai nihiłní, bíká anídaahjah éí béésh bee haneʼé éí doodaiiʼ baa diidááł. Bárnabas nahalingo, niísh ałdóʼ kótʼéego Jiihóvah choniidoołʼįįł?—1 Thess. 5:14.

9. Jiihóvah Vasily yíká eelwodígíí, haʼátʼíísh bitsʼą́ą́dóó bídahwiilʼą́ą́ʼ?

⁹ Jiihóvah éí brother Vasily joolyéego tʼáá íiyisíí haʼahódlí yee háká eelwod. Vasily 26 honááhaigo elder áhoʼdiilyaa. Éí náánáłahjįʼ brothers dóó sisters bíká azhdoolwołígi tʼáá hoł nantłʼa. Ła elders danilıįgi dayiichįįhígíí hazhóʼó nidahoneeztą́ą́ʼ áádóó Kingdom Ministry School bitsʼą́ą́dóó íhojiiłʼą́ą́ʼ. Vasily yéigo nijishnish. Áłtsʼíísígo bíhojoołʼą́ʼígíí éí díkwíí shı̨́ı̨́ ałkééʼ bee akʼeʼjishchı̨́. Éí ájiilaaígíí ałkééʼ nijółtaʼgo bikʼehgo haʼátʼíí shı̨́ı̨́ biniinaa tʼą́ą́ʼ kójítʼé yę́ę bikʼeh jideesdlı̨́ı̨́ʼ. Kójíní: “Haʼátʼíí shı̨́ı̨́ biniyé tʼą́ą́ʼ kóníshtʼé, kʼad éí baa shił hózhǫ́. Díkwíigo shı̨́ı̨́ brothers dóó sisters bíká eeshwod bee bichʼįʼ anídahaztʼiʼígíí éí scriptures biiʼ hadinishʼı̨́įʼgo aadę́ę́ʼ Jiihóvah shichʼįʼ kwííłʼı̨́įgo diné náánáłahjįʼ  bee bíká anáshwoʼ baa shił hózhǫ́.” Brothers danohłínígíí, éí Vasily átʼéego bidaʼiilʼı̨́įgo Jiihóvah nihíká adoolwołgo nihaa silá.

10. Ábigeil ádzaaígíí haʼátʼíísh bitsʼą́ą́dóó bídahwiidiilʼááł?

¹⁰ David áádóó hastóí yił naakaígíí éí Naatʼáanii Saul danéechééh áko ajoobaʼ bee dazhdéézʼı̨́ı̨́ʼ. David hastóí yił naakaígíí éí hastiin átʼínígíí Néíbal joolyéhígíí chʼiyáán bíjííkeed. Néíbal bilı̨́ı̨́ʼ baa ádahojilyą́ binahjįʼ bíʼjííkeed. Néíbal bił hatsohgo, tʼáadoo hainíláhí da. David díí biniinaa báhóóchįįd, áádóó Néíbal dóó hastóí bił hazʼą́ą́dóó nanihideestsxił yiłní. (1 Sam. 25:​3-13, 22) Néíbal beʼasdzą́ą́ éí Ábigeil, asdzání bohónéedzáanii jílı̨́. David bikétsı̨́įjįʼ nitsizhdinígoʼ doo náhizhnilyéésgóó ííshjání ájiilaa. Níjookąąhgo diné atíwólééh lágo, bizhdííniid. Éí hazhóʼó ákótʼéego hoł hoolneʼ Jiihóvah bílákʼe díʼaah hałní. Ábigeil éí aʼohgo ádólzingo saad yee hachʼįʼ haadzííʼ éí David bidiisnááʼ. Jiihóvah bííłʼaadgo yaa ákoniizı̨́ı̨́ʼ. (1 Sam. 25:​23-28, 32-34) Ábigeil bee ájítʼéhígíí éí yee Jiihóvah choboosʼįįd. Dííshjı̨́įdi, tʼáá ákotʼéego nihisisters hazhóʼó yátiʼ dóó hazhóʼó akʼiʼdiitįįh ákweʼé Jiihóvah chodaboołʼı̨́įgo áká anídaajah éí hooghan hazʼánígi dóó nááná áłah nídaʼadleehgi bidziilgo ádeiyósin.—Prov. 24:3; Titus 2:​3-5.

11. Shálam bitsiʼké haash daadzaa, dóó díí jı̨́ háísh éí yikʼeh ádaanííł?

¹¹ Ląʼí nááhaidóó bikʼijįʼ, Jiihóvah éí Shálam bitsiʼké choyoosʼįįdgo Jerúsalem tsé nástłʼin hashtʼedeiyiilaa. (Neh. 2:20; 3:12) Azhą́ hazhéʼé naatʼáanii nilíinii ndi, Shálam bitsiʼké éí naanish nantłʼa dóó báhádzid ndi yindaashnish. (Neh. 4:​15-18) Tekówa dineʼé aghá dahideezínígíí binaanish “doo ádídeidééltʼiʼ da.” Shálam bitsiʼké doo ákódaatʼée da. (Neh. 3:5) 52 yiską́ąjįʼ bindaanish ałtso ádayiilaa éí yaa bił dahózhǫ́! (Neh. 6:15) Díí jı̨́ nihisisters bił dahózhǫ́ǫgo baa dahastiʼígíí yindaalnish—Jiihóvah kin bee bóhólníhígíí éí yaa ádahályą́. Nihisisters naanish dayiichįįhígíí badaʼahódlíigo, azhą́ nantłʼa ndi, łaʼ deileʼ.

12. Tábitha nahalingo, niísh ałdóʼ haitʼéego Jiihóvah choniidoołʼįįł?

¹² Jiihóvah éí Tábitha yidiyiisʼnááʼ “ląʼí naanish yáʼátʼéehii yaa naaghá, índa badahojoobáʼíígíí ląʼígóó yíká análwoʼgo hiná.” Bąąh ádahasdįįdígíí yíká análwoʼ. (Acts 9:36) Bił hadleeʼ dóó baa áhwiinítʼı̨́įgo bééhoʼdílzin, ájídingo ląʼí chʼééná daazlı̨́ı̨́ʼ. Yilʼaadii Peter éí Tábitha néidiisáago baa hoł dahóózhǫǫd. (Acts 9:​39-41) Tábitha éísh haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bídahwiidiilʼááł? Ániid neidáh doodaiiʼ náás siidlı̨́ı̨́ʼ, tʼáá áníiltso nihibrothers dóó nihisisters yáʼátʼéhígíí bee bíká ánéilwoʼ.—Heb. 13:16.

13. Jiihóvah éísh haitʼéego Ruth choyoosʼįįd, áádóó haʼátʼíí jiní?

¹³ Nihisister Ruth éí yánízin, missionary deeshłeeł jinízin. Atʼééké yázhí jílı̨́ yę́ędą́ą́ʼ, hootahgóó tsı̨́įłgo nahojilneʼ, naaltsoos yázhí niʼjiniih. Ájíní: “Díí naanish ayóó bíneeshdlı̨́.” Hootahgóó God biNahatʼaʼ baa hozhdoolnihígíí há nantłʼa. Yánízin ndi, Ruth 18 honááhaigo regular pioneer jizlı̨́ı̨́ʼ. 1946 yę́ędą́ą́ʼ Watchtower Bible School of Gilead atah ajííłtaʼ. Áádóó Hawaii dóó Japandi  Jiihóvah bá nijilʼaʼ. Jiihóvah tsʼídá yéigo chohoosʼįįd, haneʼ yáʼátʼéehii baa nahojilneʼgo tázhdííyá. Kʼasdą́ą́ʼ 80 nááhaigo Jiihóvah bá nijishnish, Ruth ájíní: “Jiihóvah shitsxeʼgo áshósin. Doo yánízingóó áshiilaa. Díí shił bééhózin, tʼáá háida Jiihóvah baʼólíhígíí choidoołʼįįł.”

14. Colossians 1:29 bikʼehgo, Jiihóvah choniidoołʼįįłgo haitʼéego bibaʼ ániitʼé?

¹⁴ Jiihóvah bá ndaalʼaʼígíí haashı̨́ı̨́ néelą́ą́ʼ ałʼąą átʼéego choyoołʼı̨́. Niísh éí haitʼéego choniidoołʼįįł? Éí tʼáá ni bee nóhólníhígíí átʼéego choniidoołʼįįł. (Colossians 1:29 yíníłtaʼ.) Bee ádá hosíníłʼą́ íinisin, éí bohónéedzą́ągo nahólneʼii, yáʼátʼéehgo naʼnitinii, baʼahódlíigo bee haʼahóníinii, naanish yiyiichįįhii, akʼis áká análwoʼii, éí doodaiiʼ tʼáá haʼátʼíí shı̨́ı̨́ naanish bee łaʼ dooníłígíí Jiihóvah yinízin.

15. 1 Timothy 4:​12, 15 bikʼehgo, brothers ániid nagháago haʼátʼíísh bee Jiihóvah néinikąąhgo shíká anilyeed bididííniił?

¹⁵ Ashiiké nihíshąʼ hastóí dadoołeeł bichʼįʼ nihídayééłkaah? Tʼáá íiyisíí bídin dahóóyééʼ ministerial servant ídlı̨́įgi áká análwoʼ biniyé. Łahgóó elders daa ląʼí, ndi ministerial servants tʼáá díkwíí. Brothers ániid náánágo tʼáásh náánáłahjįʼ congregationgi áká adiilwoł? Łaʼda brothers ádaaníí łeh: “Publisher nishłı̨́įgo yeeʼ baa shił hózhǫ́.” Kótʼéego nitsíníkees ládą́ą́ʼ, Jiihóvah néinikąąhgo ministerial servant ídlı̨́įgi shíká anilyeed áádóó ayóóʼííníʼníigo bá nanilʼaʼgo bibee adziil neidoolééł. (Eccl. 12:1) Nihíká anilyeed!—1 Timothy 4:​12, 15 yíníłtaʼ.

16. Haʼátʼíishąʼ Jiihóvah bííníikeed, dóó haʼátʼíí biniyé?

¹⁶ Jiihóvah biNahatʼaʼ éí łaʼ doonííł, ni ałdóʼ nídéétʼiʼ díí bééhodoolnííł. Bídį nilínígíí bííníkeedgo bá nanilnish, áádóó adziil nízinígíí ałdóʼ bííníkeed. Náás sínílı̨́ı̨́ʼ doodaiiʼ ániid nanáago, neʼadziil dóó ninaalyéhé tʼáá ałtso éí Jiihóvah baa hóniihgo bá choiníłʼı̨́. (Eccl. 9:10) Jiihóvah naanish neidiníʼą́ągo, doo bííníshghah da índa tʼáadoo násdzid nínízingo nitsíníkeesí. Haʼátʼíí shı̨́ı̨́ íilʼínígíí éí Jiihóvah baa hwiiʼniihgo ííníilzingo dooládóʼ baa hózhǫ́ǫ da!