Saayintistoonni hawaanii fi jireenyi akkamitti akka jalqabe beekuu? Hin beekan. Namoonni tokko tokko dameen saayinsii kosmoolojii jedhamu hawaan akkamitti akka jalqabe ibsuu akka dandaʼu dubbatu. Kollejjii Daartimaawuzitti piroofeesara qorannoo hawaa kan taʼan Maarseeloo Giliisar Waaqayyo jiraachuu isaatti hin amanan; taʼus, “Hawaan akkamitti akka jalqabe ibsuu hin dandeenyu” jedhaniiru.

Haaluma wal fakkaatuun, mata dureen barruu Science News jedhamu irratti baʼe, madda jireenyaa ilaalchisee akkana jedheera: “Lafa irratti jireenyi kan jalqabe akkamitti akka taʼe beekuun hin dandaʼamu. Qorannoon jiʼooloojii hedduun akka argisiisutti, hambaaleen wanta jalqaba lafa irratti raawwatamaa ture beekuuf nu gargaaran erga badanii baayʼee turaniiru.” Yaadawwan kun saayinsiin gaaffii, ‘Hawaanii fi jireenyi akkamitti jalqabe?’ jedhuuf deebii kennuu akka hin dandeenye argisiisu.

Haa taʼu malee, ‘Qaamni jireenya lafa irratti argamu uume jira erga taʼee, qaamni kun eenyu?’ jettee yaadda taʼa. Tarii immoo akkana jettee gaafatta taʼa: ‘Uumaan ogeessii fi jaalala qabeessi jira erga taʼee, ilmaan namootaa warri uumamawwan isaa taʼan akka dhiphatan kan heyyame maaliifi? Amantaawwan wal faallessan hedduun akka jiraatan kan heyyame maaliifi? Namoonni akka isa waaqeffatan dubbatan hammina hedduu akka raawwatan kan heyyame hoo maaliifi?’

Saayinsiin gaaffiiwwan kanaaf deebii kennuu hin dandaʼu. Kana jechuun garuu deebii quubsaa argachuu hin dandeessu jechuu miti. Namoonni hedduun gaaffiiwwan kanaaf Kitaaba Qulqulluu irraa deebii quubsaa argataniiru.

Saayintistoonni Kitaaba Qulqulluu qoʼachuuf yeroo ramadan tokko tokko Uumaatti kan amanan maaliif akka taʼe beekuuf jw.org/om ilaali. Viidiyoo walitti aansee baʼuu fi Waaʼee Madda Jireenyaa jedhu barbaadi.