ਜੀ ਹਾਂ। ਜਦ ਯਿਸੂ ਧਰਤੀ ʼਤੇ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜੋ “ਮਸੀਹ ਰਾਜ ਪੁੱਤ੍ਰ” ਬਾਰੇ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਨੂੰ “ਮੁਕਤੀਦਾਤੇ ਵਜੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਘੱਲਿਆ” ਜਾਣਾ ਸੀ। (ਦਾਨੀਏਲ 9:25; 1 ਯੂਹੰਨਾ 4:14) ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਯਿਸੂ, ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।—ਜ਼ਬੂਰਾਂ ਦੀ ਪੋਥੀ 110:1; ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕੰਮ 2:34-36.

•  “ਮਸੀਹ” ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ?

•  ਕੀ ਇਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ?

•  ਕੀ ਮਸੀਹ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਆਉਣਾ ਹੈ?

•  ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ?

•  ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀਆਂ ਕੁਝ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਜੋ ਯਿਸੂ ʼਤੇ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ

 ਇਬਰਾਨੀ ਸ਼ਬਦ “ਮਾਸ਼ੀਆਖ” ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਬਦ “ਕ੍ਰਿਸਟੋਸ” ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ “ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ।” ਇਸ ਲਈ “ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ” ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ “ਯਿਸੂ, ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ।”

 ਬਾਈਬਲ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਅਧਿਕਾਰ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਤੇਲ ਡੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। (ਲੇਵੀਆਂ 8:12; 1 ਸਮੂਏਲ 16:13) ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਮਸੀਹ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ। (ਰਸੂਲਾਂ ਦੇ ਕੰਮ 2:36) ਪਰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਡੋਲ੍ਹ ਕੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ।—ਮੱਤੀ 3:16.

 ਨਹੀਂ। ਜਿਵੇਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਨਹੀਂ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ʼਤੇ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਇਹ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ “ਝੂਠੇ ਮਸੀਹ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਨਬੀ ਆਉਣਗੇ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੇ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਦਿਖਾ ਕੇ ਚੁਣੇ ਹੋਇਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੇ।”—ਮੱਤੀ 24:24.

 ਨਹੀਂ। ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਸੀਹ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਰਾਜਾ ਦਾਊਦ ਦੇ ਵੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਣਾ ਸੀ। (ਜ਼ਬੂਰਾਂ ਦੀ ਪੋਥੀ 89:3, 4) ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ 70 ਈ. ਪੂ. a ਵਿਚ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਵੇਲੇ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਦਾਊਦ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਦਾਊਦ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ। ਪਰ ਯਿਸੂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਮੌਜੂਦ ਸਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਯਿਸੂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ʼਤੇ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਯਿਸੂ ਦਾਊਦ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ।—ਮੱਤੀ 22:41-46.

 ਇਹ ਸਾਫ਼-ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਲੋਕ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗਿਣਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯਸਾਯਾਹ 53:2-7 ਵਿਚ ਮਸੀਹ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਪੂਰੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਇਕ ਹੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਗਿਣਨ, ਪਰ ਕਈ ਲੋਕ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਵਿਚ ਦੱਸੀ ਹਰ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਗਿਣਨ।