Kapitulo 25

Para ed Mundo nen Satanas, odino diad Balon Sistema na Dios?

1. Anto so peteg a mamaneknek a sika so para ed balon sistema na Dios?

 KASIN sika so para ed matunong a balon sistema na Dios, tan kasin satan so labay mon onsabi? Kasin sika so sumpa ed si Satanas, tan kasin labay mon mangangga so mundo to? Nayarin ikuan mo, On, ed saratan a tepet. Balet kasin satan so magenap? Wala so daan a balikas a saray kiwas so mansalitan mamaksil nen saray salita. No sika so manisia ed balon sistema na Dios, say nengneng na pangikukurang mo ed bilay mo so peteg a mamaneknek ed satan.​—Mateo 7:21-23; 15:7, 8.

2. (a) Siopa so duaran katawan a pakapanserbian tayo? (b) Anto so mangipanengneng no siopa itayo aripen?

² Say katuaan so, say dalan na bilay mo so nayarin makapaliket ed sakey lambengat diad duaran katawan. Balanglan lilingkoran mo si Jehova a Dios odino si Satanas a Diablo. Say prinsipyon naromog ed Biblia so ontulong ed sikatayon mangapresya ed saya. Kuanto: “Agyo ta amta a no ipaparungtal yo so inkasikayo ed siopaman bilang ariripen pian sikato so tuloken yo, et sikayo so ariripen to lapud sikato so tutuloken yo?” (Roma 6:16) Siopa so tutuloken mo? Siopa linawa so gagawaen mo? Antokaman so ebat mo, no tutumboken mo so agmatunong iran dalan na mundo sika so agmanlilingkor ed tuan Dios, si Jehova.

MUNDO NEN SATANAS​—ANTO ‘TAN?

3. (a) Siopa so ipapanengneng na Biblia a manuley na mundo? (b) Diad pikakasi, panon nen Jesus ya impanengneng so pandumaan na mundo tan saray babangatan to?

³ Tinawag nen Jesus si Satanas a “say manuley na sayan mundo.” Tan inkuan nen apostol Juan a “say mundo so mandukdukol ed pakayari na sakey a mauges.” (Juan 12:31; 1 Juan 5:19) Imanoen a diad pikakasi to ed Dios et ag-insakup nen Jesus iray babangatan to bilang kabiangan na mundo nen Satanas. Inkuanto: “Pikasik ira [saray babangatan to]; pikasik, aliwan nipaakar ed mundo . . . Sikara so aliwan kabiangan na mundo, unong a siak so aliwan kabiangan na mundo.” (Juan 17:9, 16;  15:18, 19) Manlapud saya malinlinew a saray tuan Kristianos so nepeg a mansiansian biig ed mundo.

4. (a) Diad Juan 3:16, siopa so tutukoyen na balikas a “say mundo”? (b) Anto so “say mundo” a pangisianan na saray patumbok nen Kristo ed inkasikara?

⁴ Balet diad anto so tutukoyen nen Jesus sanen inkuanto “say mundo”? Diad Biblia say balikas a “say mundo” so no maminsan et basta kabaliksan to so katooan ed inkalapagan. Imbaki na Dios so Anak to pian iter to so bilay to a bilang dondon a para ed sayan mundo na katooan. (Juan 3:16) Ingen ta inorganisa nen Satanas so kaslakan a katooan diad isusumpa ed Dios. Sirin say mundo nen Satanas et sayan organisadon sosyedad na totoo a nisian odino walad paway na nanengneng a muyongan na Dios. Sikatoyan mundo so nepeg ya agpibiangan na saray tuan Kristianos.​—Santiago 1:27.

5. Anto so importantin kabiangan na mundo, tan panon a satan so nirepresenta ed Biblia?

⁵ Say mundo nen Satanas​—organisadon sosyedad na totoo to​—so tinibukel na nanduruman maapit iran nankakawingan a kabiangan. Sakey ya importantin kabiangan et say palson relihyon. Diad Biblia say palson relihyon so nipresenta a bilang “baleg a balangkantis,” odino patutot, ed ngaran a “Babilonia a Baleg.” Sikato so sankamundoan ya imperyo, a singa impanengneng na katuaan a sikato so “walaan na panarian diad saray arari na dalin.” (Apocalipsis 17:1, 5, 18) Balet anto so mamaneknek a say Babilonia a Baleg so sakey a relihyoson sankamundoan ya imperyo?

6, 7. (a) Anto so mamaneknek a say Babilonia a Baleg so sakey a relihyoson imperyo? (b) Antoy siglaotan na palson relihyon ed saray mapulitikan gobierno?

⁶ Lapud “saray arari na dalin” so nibagan ‘akilawanan’ ed sikato, say Babilonia a Baleg so agnayarin sakey a mapulitikan imperyo na mundo. Tan lapud “saray managbiahen managtagilako” ed dalin so ontalindeg ed arawi tan mannangis ed kadederal to, sikato so aliwan sakey a komersyon imperyo na mundo. (Apocalipsis 17:2; 18:15) Anggaman kuan, a sikato so peteg a sakey a relihyoson imperyo so impanengneng na balikas na Biblia a diad panamegley na “espiritistikon agamil to et amin na saray nasyones so apalikdo.”​—Apocalipsis 18:23.

⁷ Say mamapaneknek met a say Babilonia a Baleg et sakey a relihyoson imperyo et say impirelasyonan to ed “maatap ya ayep.” Diad Biblia saratan ya ayep so mangirerepresenta ed saray mapulitikan  gobierno. (Daniel 8:20, 21) Say Babilonia a Baleg so adeskribe a “manyudyurong ed tapew na eskarlatan-kolor ya atap ya ayep . . . a walaan na pitoran ulo tan samploran saklor.” Sasalien to sirin ya agamilen so impluensya ed sayan “atap ya ayep,” odino sankamundoan a gobierno. (Apocalipsis 17:3) Tan sikato so katuaan a diad interon awaran et say relihyon so nikames ed saray pulitika, a mabetbet a didiktaan toray gobierno ed gawaen da. Peteg ya inagamil to so “sakey a panarian ed saray arari na dalin.”​—Apocalipsis 17:18.

8. Anto so sananey ya importantin kabiangan na mundo nen Satanas, tan panon so inkirepresenta ra ed Biblia?

⁸ Sarayan mapulitikan gobierno so anibukel na sananey ya importantin kabiangan na mundo nen Satanas. A singa naimano tayo la, sikara so nirepresenta ed Biblia a bilang ayayep. (Daniel 7:1-8, 17, 23) A sarayan inaayep a gobierno so angawat na pakayari ed si Satanas so nipanengneng ed sakey a pasingawey ya insulat nen apostol Juan: “Anengneng ko so sananey ya atap ya ayep a sinmakbit ed dayat, a walaan na samploran saklor tan pitoran ulo . . . Tan say dragon so angiter ed ayep na pakayari to.” (Apocalipsis 13:1, 2; 12:9) Say malaknab nin pamaneknek a sarayan panarian, odino gobierno, so kabiangan na mundo nen Satanas et say katuaan a si Satanas et tinukso toy Jesus diad impangiyopresi to ed sarayan panarian ed sikato. Saya so agkomon ginawa nen Satanas no aliwan sikato so manuley ed sikara.​—Mateo 4:8, 9.

9. (a) Panon a say sananey a kabiangan na mundo nen Satanas so adeskribe ed Apocalipsis 18:11? (b) Anto so gawaen to tan iyalibansa to, a papaneknekan ton si Satanas so wala ed benegan to?

⁹ Ingen say sananey a manunan kabiangan na mundo nen Satanas et say maagum tan maruksan sistema na komersyo, ya atukoy ed Apocalipsis 18:11 a bilang “managbiahen managtagilako.” Sayan sistema na komersyo so mangiyaalibansa ed sinisiblet a pilalek diad totoo a mangegemtan na saray bengatlan pawawalaen to, anggamano nayarin sikara so agda nakaukolan tan mas magmaong ni no saratan so anggapo. Ontan met say maagum a sistema na komersyo so manlalakes na tagano ed saray simpenan balet ta papaulianan toray nilaksalaksan totoo a nanaerasan ed patey lapud ag-ira makabayar ed tagano. Diad biek a dapag, saray armas ed militar a makayarin maneral ed pamilya na too so napapawala tan nilalakon pantutuboan. Sirin say sistema na komersyo nen Satanas, dingan na palson relihyon tan saray mapulitikan gobierno, so mangiyaalibansa na kasibletan, krimen tan makapakebbiew iran bakal.

10, 11. (a) Anto so sananey a nengneng na mundo nen Satanas? (b) Anto ran pasakbay na Biblia so wala a sumpad kilanlanor ed sayan nengneng?

¹⁰ Say organisadon sosyedad na too ed silong nen Satanas a Diablo so  peteg a marelmeng tan abulok. Sikato so sumpad saray matunong a ganggan na Dios, tan napno na amin a nengneng na imoral iran gawa. Sirin say sananey a nengneng na mundo nen Satanas so nibagan saray malukak a panagbilay to, saray imoral a dalan to. Nisesengeg ed saya met namparan si apostol Pablo tan Pedro so amasakbay ed saray Kristianos a paliisan daray mauges a gawa na nasyones.​—Efeso 2:1-3; 4:17-19; 1 Pedro 4:3, 4.

¹¹ Indanet, met, nen apostol Juan so pankaukolan na saray Kristianos a manbantay sumpad mauges iran pilalek tan imoral a dalan na mundo. Insulat to: “Agyo aaroen so mundo odino saray bengatlan wala ed mundo. No siopaman et aroen to so mundo, say aro na Ama so andi ed sikato; lapud amin a bengatla ed mundo so​—say pilalek na laman tan say pilalek na mata tan say mapangtan nengneng na panagbilay​—so agnanlapud Ama, noagta nanlapud mundo.” (1 Juan 2:15, 16) Inkuan nen babangatan a Santiago a ‘no siopaman et kaliktan to so magmaliw a kaaro na mundo, gagawaen to so inkasikaton sakey a kabusol na Dios.’​—Santiago 4:4.

 NO PANON SO PAKAPALIIS ED PAGMALIW A KABIANGAN NA MUNDO

12, 13. (a) Panon so impangipanengneng nen Jesus a saray Kristianos so nepeg a wala ed mundo? (b) Panon a posibli so kiwala ed mundo balet ta aliwan kabiangan to?

¹² Anggad wala so mundo nen Satanas, saray Kristianos so manayam ditan. Saya so impanengneng nen Jesus sanen nampikasi ed si Ama to: “Pikasik ed sika, ya agmo ra eekalen ed mundo.” Balet insan inyarum nen Jesus nipaakar ed saray patumbok to: “Sikara so aliwan kabiangan na mundo.” (Juan 17:15, 16) Panon a posibli so panayam ed mundo nen Satanas balet siansian aliwan kabiangan to?

¹³ Bueno, sika so manbibilay ed limog na totoon manitibukel na organisadon sosyedad na totoo natan. Sarayan totoo so angisakup ed saray managlawan, maagum, tan arum niran manggagawa na karelmengan. Nayarin sika so mantatrabahon kaibam ira, kaeskuelaan mo ra, mirurungo ka ed sikara diad panangan, tan mibibiang ed arum iran aktibidades da. (1 Corinto 5:9, 10) Sikara ni ingen so aaroen mo, a singa ginawa na Dios. (Juan 3:16) Balet say sakey a tuan Kristiano so agmangaro ed karelmengan a gagawaen na totoo. Agto aaligen iray awawey da, kiwakiwas da odino kalat da ed bilay. Sikato so agmibabali ed abulok a relihyon tan pulitika ra. Tan manwarin sikato so mabetbet a mantatrabaho ed komersyon mundo diad pananap na pambilay, sikato so agmibabali ed saray sinasaol a gawa na negosyo; nisay manunan kalat to ed bilay so panangamor ed materyal iran bengatla. Lapud sikato so para ed balon sistema na Dios, papaliisan to so mauges a pililimog ed saraman so manbibilay a para ed mundo nen Satanas. (1 Corinto 15:33; Salmo 1:1; 26:3-6, 9, 10) Bilang resulta, sikato so wala ed mundo nen Satanas balet siansian aliwan kabiangan to.

14. No sika so para ed balon sistema na Dios, anto so ganggan na Biblia a tuloken mo?

¹⁴ Kumusta ka ey? Kasin labay mo so magmaliw a kabiangan na mundo nen Satanas? Odino kasin sika so para ed balon sistema na Dios? No sika so para ed balon sistema na Dios, isian mo so inkasika ed mundo, a pati say palson relihyon to. Talinengen mo so ganggan: “Ompaway ka ed sikato [Babilonia a Baleg], baley ko.” (Apocalipsis 18:4) Anggaman kuan, say ipaway ed Babilonia a Baleg, say sankamundoan ya imperyo na palson relihyon, so mangisakup ed mas nen say basta pamultot na koneksion ed saray palson relihyoson muyongan. Kabaliksan to met so agpibabali ed saray relihyoson selebrasyon na mundo.​—2 Corinto 6:14-18.

15. (a) Imbes ya inkianak nen Jesus, anto so niganggan ed saray Kristianos a selebraan? (b) Anto so mangipanengneng a si Jesus so agnayarin nianak ed ambetel a panaon? (c) Akin a say petsan Disyembre 25 so pinilin agew a panselebra ed inkianak nen Jesus?

¹⁵ Say Krismas so sakey a prominentin relihyoson piesta natan. Balet  ipapanengneng na awaran ya aliwan sikato so selebrasyon a ginawa na saray inmunan Kristianos. Imbaga nen Jesus ed saray patumbok to a selebraan da so pakanodnonotan na impatey to, ya aliwan say inkianak to. (1 Corinto 11:24-26) Say katuaan so, say Disyembre 25 so aliwan petsa na inkianak nen Jesus. Agnayarin diad saman, lapud ipapanengneng na Biblia a diad panaon na inkianak to et saray managpastol so wala ni ed kaumaan diad labi. Sikara komon so andid’man ed ambetel, mauran a panaon na betel. (Lucas 2:8-12) Diad tua say Disyembre 25 so pinilin petsa a panselebra ed inkianak nen Jesus lapud, a singa impaliwawa na The World Book Encyclopedia: “Saray totoo ed Roma so manseselebra la ed satan a bilang say Piesta nen Saturno, a seselebraan da so inkianak na agew.”

16. (a) Anton arum a prominentin relihyoson piesta so walaan na aliwan-Kristianon gapowan? (b) Nisesengeg ed anto ran rason a saray tuan Kristianos so agmanselebra ed Krismas tan Pasko na Inkioli?

¹⁶ Say Pasko na Inkioli (Easter) so sananey a prominentin relihyoson piesta. Say Semana Santa ed arum iran bansa ed Latin-America so mipadpara. Balet say Pasko na Inkioli (Easter) so agmet sinelebraan na saray inmunan Kristianos. Satan, met, so walaan na gapoan ed saray aliwan-Kristianon selebrasyon. Inkuan na The Encyclopædia Britannica: “Anggapo so pamatnagan diad impanselebra ed piesta na Pasko na Inkioli ed Balon Sipan.” Ingen kasin peteg a makabaliksan a say Krismas tan say Pasko na Inkioli so aliwa ran Kristianon selebrasyon noagta peteg a walaan na gapowan ed saray managdayew ed palson dirios? Impasakbay nen apostol Pablo so sumpad agpangilaok na tua ed tila, a kuanton anggan “say melag a lebadura et palebagen to so interon  masa.” (Galacia 5:9) Imbaga to ed saray arum ya inmunan Kristianos a mauges ed sikara so panselebra ed saray agew a sinumpal ed silong na ganggan nen Moises balet ta sikara la so inekal na Dios a para ed saray Kristianos. (Galacia 4:10, 11) Agaylan lalon importante ed saray tuan Kristianos natan so iyarawi ed saray piesta ya agbalot imbaga na Dios a nepeg a selebraan tan satan so nanlapud palson relihyon!

17. (a) Anto so mauges ed saray piesta a mamapagalang ed saray bantog a lalaki odino nasyones? (b) Panon so pangipanengneng na Biblia no anton kurang so alaen na saray Kristianos?

¹⁷ Arum iran piesta na mundo et say panamagalang ed bantog a totoo. Siansia nin saray arum so mamapagalang tan mangitatandoro ed nasyones odino minumundon muyongan. Balet say Biblia so mamapasakbay a sumpad pangiter na panagdayew a panamagalang ed totoo, odino say panmatalek ed saray muyongan diad panggawa ed saman so nayarian lambengat na Dios a gawaen. (Gawa 10:25, 26; 12:21-23; Apocalipsis 19:10; Jeremias 17:5-7) Kanian saray piesta a manggetman mangitandoro ed sakey a too odino sakey a muyongan na too so agmitukoyan ed linawa na Dios, tan saray tuan Kristianos so agnepeg a mibiang ed saratan.​—Roma 12:2.

18. (a) Anto ran bengatla so ginawa na totoo a pagalangan odino dayewen? (b) Anto so ibabaga na ganggan na Dios nipaakar ed panangiter na panagdayew a mamagalang ed sakey a bengatla?

¹⁸ Dakel iran bengatla so ginawa na totoo a nibaga ed totoon  pagalangan odino dayewen. Arum ed saraya so ginawa ed metal odino kiew. Arum so ginawa ed abel tan nayarin sikara so dinait odino pininturaan na sakey a retrato na bengatla ed tawen odino diad dalin. Say sakey a nasyon so nayarin mangipaakseb na ganggan a mangibabagan balang sakey so nepeg a mangiter na panagdayew a pamagalang ed satan a bengatla. Balet ibabaga na ganggan na Dios a saray ariripen to so agnepeg a manggawa ed satan. (Exodo 20:4, 5; Mateo 4:10) Anto so ginawa na totoo na Dios ed ontan a kipapasen?

19. (a) Anto so ingganggan na ari na Babilonia a gawaen na amin? (b) Siopa ehemplo so maabig a tumboken na saray Kristianos?

¹⁹ Diad kadaanan a Babilonia si Arin Nabucodonosor so angipaalagey na abalbaleg a talintaon balitok tan ingganggan to so amin ya ondakmomo ed satan. ‘Siopaman ya ag-ondakmomo,’ kuanto, ‘so ibantak ed manliob ya apuy na palbaan.’ Ibabaga na Biblia ed sikatayo a taloran walad kalangweran a Hebreo, si Sedrac, Mesac tan Abednego, so ag-angunor ed ganggan na ari. Akin? Lapud satan et nilanor to so panagdayew, tan say panagdayew da so para ed si Jehova lambengat. Inabobonan na Dios so ginawa ra, tan inliktar tora ed sanok na ari. Diad tua, anengneng nen Nabucodonosor a sarayan ariripen nen Jehova so aliwan kaatapan ed Estado, sirin sikato so angipaakseb na ganggan a manalimbeng ed kawayangan da. (Daniel 3:1-30) Agta pagalangan mo so katooran na sarayan walad kalangweran a lalaki? Kasin ipanengneng mo a sika so peteg a para ed balon sistema na Dios diad pangunor ed amin a ganggan na Dios?​—Gawa 5:29.

20. Antoray nanduruman paraan ya uusaren nen Satanas diad panalin panangguyor ed sikatayo a mamuyak ed ganggan na Dios ed seksual a moralidad?

²⁰ Si Satanas, siempre, so agmalabay ed sikatayo a mandayew ed si Jehova. Labay to itayon mandayew ed sikato. Kanian sasalien to itayon panggawaen na saman so labay to, lapud kabat to a sikatayo so magmaliw ya ariripen, odino igaganggan, na siopaman a tuloken tayo. (Roma 6:16) Diad panamegley na nanduruman paraan, a pati say telebisyon, sine, tan arum iran porma na sayaw tan imoral a babasaen, ilalagyat nen Satanas so seksual a relasyon ed baetan na saray aliwan sanasawan totoo, tan ontan met ed pikakalugoran. Say ontan a kondukta so agawan ompatnag a naawat, anggan manepeg ni ingen. Anggaman kuan, saya so sumpa ed saray ganggan na Dios. (Hebreos 13:4; Efeso 5:3-5) Tan say sakey a toon mibibiang ed ontan a gawa so peteg a mangipapanengneng a sikato so para ed mundo nen Satanas.

21. Antoray arum ya agagamil a, no saratan so gawaen na sakey a too, et mangipanengneng a sikato so para ed mundo nen Satanas?

²¹ Walaray arum iran agamil a ginawan popular na mundo nen Satanas balet ta sikara so sumpa ed ganggan na Dios. Sakey ed saratan  et say panagbuanges. (1 Corinto 6:9, 10) Sananey et say panag-usar ed saray druga a singa say marihuana tan heroin, tan ontan met ed panagtabako. Sarayan bengatla so makaderal ed laman tan sikara so marutak. Say pangusar ed saratan so mabitar a pananumlang ed bilin na Dios a “linisan tayo so inkasikatayo ed amin a dutak na laman tan espiritu.” (2 Corinto 7:1) Say panagtabako so maneral met ed bunigas na saraman so kakaabay a makasungap ed asewek, sirin say managsigarilyo so manusumlang ed ganggan na Dios a mangibabagan aroen na sakey a Kristiano so kaabay to.​—Mateo 22:39.

22. (a) Anto so ibabaga na Biblia nipaakar ed dala? (b) Akin a say panangiyalis ed dala so aliwan aktual a duma ed “panangan” na dala? (c) Antoy mangipanengneng a say ‘iyarawi a manlapud dala’ et kabaliksan to so agbalot pangipaloob ed laman mo?

²² Sananey a kaslakan ya agamil ed nanduruman pasen na mundo et say panangan na dala. Sirin saray ayayep ya ag-aparalaan a manepeg so kakanen odino nayarin impaikik so dala ra tan inusar a tagano diad panangan. Ingen say Salita na Dios so mangisesebel diad panangan na dala. (Genesis 9:3, 4; Levitico 17:10) Anto, sirin, so nipaakar ed panangiyalis na dala? Arum a totoo so nayarin mangikatunongan a say panangiyalis na dala so aliwan peteg a “panangan.” Balet agta tua a sano say sakey a pasyente so agmakayarin mamaloob na tagano ed sangi to, et mabetbet ya irekomenda na doktor so pamakan ed sikato diad parehon metodo a singa say panangiyalis na dala? Ibabaga ed sikatayo na Biblia ya “onarawi a manlapud . . . dala.” (Gawa 15:20, 29) Anto so kabaliksan na saya? No ibaga na doktor ed sika ya arawian mo so mabayanin iinumen, kasin kabaliksan labat na satan ya agmo iparalan ed sangim noagta nayarin isaksak a direkta ed saray ulat mo? Siempre andi! Sirin, met, say ‘iyarawi a manlapud dala’ et kabaliksan to so agpangipaloob a balot ed laman mo.

23. (a) Anton desisyon so nakaukolan mon gawaen? (b) Anto so mangipanengneng ed desisyon a ginawam?

²³ Nakaukolan mon ipanengneng ed si Jehova a Dios a sika so para ed balon sistema to tan aliwan kabiangan na sayan mundo. Saya so mankaukolan na desisyon. Say desisyon a nakaukolan mon gawaen et say panlingkor ed si Jehova, say panggawa ed linawa to. Sika so agnayarin agmandesidi, a singa saramay arum ya Israelitas nen inmunan panaon. (1 Arari 18:21) Ta nodnonoten, no agmo lilingkoran si Jehova, sirin lilingkoran mo si Satanas. Nayarin ikuan mo a sika so para ed balon sistema na Dios, balet anto so ibabaga na konduktam? Say pagmaliw a para ed balon sistema na Dios so manasaglawi na ipaliis ed amin a gawan kinondena na Dios tan aliwan para ed matunong a balon sistema to.

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 209]

Anto so mundon ag-impikasi nen Jesus tan agpagmaliwan a kabiangan na saray babangatan to?

[Saray litrato ed pahina 211]

Diad Biblia, say palson relihyon so nirepresenta a bilang abuek a balangkantis, tan say gobiernon kinabayoan to a bilang atap ya ayep

Say malukak a panagbilay so sakey a nengneng na mundo nen Satanas. Say maagum a sistema na komersyo so sakey met a manunan kabiangan

[Litrato ed pahina 213]

Lapud diad inkianak nen Jesus et saray managpastol so siansia nin wala ed kaumaan a kaiba daray pulok da ed labi, agnayarin sikato so nianak ed Disyembre 25

[Litrato ed pahina 214]

Agnilabay na saray ariripen na Dios a dayewen so sakey a talintaon impaalagey na ari. Anto so gawaen mo ed mipadparan kipapasen?