Saray ganggan na Dios et nibase ed saray prinsipyo to. Saray prinsipyo et manunan katuaan ya walad Biblia. Ontutulong iratan pian natalosan tayo no antoy panmoria tan nalilikna na Dios ed saray bengatla. Makatulong iray prinsipyo pian duga iray desisyon tayo tan duga iray gawaen tayo. Nagkalalon makatulong iratan diad saray situasyon ya anggapoy espisipikon ibabaga na ganggan na Dios.

▸ Kapitulo 1, parapo 8

Say katutulok ed si Jehova et mankabaliksan na mabulos ya panggawa ed saray igaganggan to ed sikatayo. Labay nen Jehova ya unoren tayo lapud panangaro tayod sikato. (1 Juan 5:3) No inaro tan manmamatalek tayo ed Dios, unoren tayo iray bilin to diad amin a situasyon. Uunoren tayo anggano mairap parad sikatayo. Parad pankaabigan tayo so iyunor tayo ed si Jehova ta ibabangat to itayo no panon tayon nawalaan na maong a bilay natan tan isisipan to ya panliketan tayoy dakdakel ya bendisyon diad arapen.​—Isaias 48:17.

▸ Kapitulo 1, parapo 10

Kada too et inikdan nen Jehova na abilidad a mandesisyon a bukor, odino abilidad ya manpili. Agto itayo pinalsa a singa saray robot. (Deuteronomio 30:19; Josue 24:15) Sarag tayon usaren so kawayangan tayo pian mandesisyon na duga. Balet no agtayo manalwar, ompan aliwa iray desisyon tayo. Walay abilidad tayon mandesisyon a bukor, kanian sikatayon mismo so mandesisyon no kasin labay tayoy manmatoor ed si Jehova tan paneknekan tayoy panangaro tayod sikato.

▸ Kapitulo 1, parapo 12

Angiter si Jehova na saray estandarte ed moral, odino totontonen parad saray kondukta tan kagagawa tayo. Diad Biblia, naamtaan  tayo no anto iratan ya estandarte tan no panon iratan ya makatulong ed sikatayon nawalaan na maabig a bilay. (Proverbio 6:16-19; 1 Corinto 6:9-11) Makatulong iratan ya totontonen pian naamtaan tayo no anto ray ipapasen nen Jehova ya duga odino aliwa. Tutulongan itayo met na saratan ya naaralan so pagmaliw ya maaro, no panon so panggawa na dugan desisyon, tan pangipanengneng na kamaongan ed arum. Anggano onaabeba lan onaabeba iray estandarte na mundo, saray estandarte nen Jehova et agmanguuman. (Deuteronomio 32:4-6; Malaquias 3:6) No unoren tayo iratan, naprotektaan itayo ed pakasakitan ed pisikal tan emosyonal.

▸ Kapitulo 1, parapo 17

Say konsiensia et say nisipor ed sikatayo ya pakatebek pian nibiig so duga tan aliwa. Inikdan nen Jehova so kada sakey ed sikatayo na konsiensia. (Roma 2:14, 15) Pian duga so idikta na konsiensia tayo, kaukolan tayon ipasal itan unong ed saray estandarte nen Jehova ed moral. Diad ontan et natulongan itayo na konsiensia tayo ya manggawa na desisyon ya makapaliket ed Dios. (1 Pedro 3:16) Nayarin pasakbayan itayo na konsiensia tayo antis ni ya makagawa tayoy aliwan desisyon, odino nayarin lapud satan et maer-ermen odino ansakisakit so liknaan tayo kayari tayon akagawa na aliwa. Nayarin onkapuy so konsiensia tayo, balet diad tulong nen Jehova et sarag tayon pabiskegen lamet itan. No malinis so konsiensia tayo, mareen so nonot tayo tan walay respeto tayod sarili tayo.

▸ Kapitulo 2, parapo 3

No walay takot tayo ed Dios, aaroen tan rerespetoen tayon maong kanian agtayo labay so manggawa na antokaman ya mamaermen ed sikato. Tulongan itayo na takot ed Dios ya gawaen so duga tan paliisan so panggawa na mauges. (Salmo 111:10) Satan so mamakiwas ed sikatayon dengelen so amin ya ibabaga nen Jehova. Ontulong met itan pian tooren tayo ray sipan tayod sikato lapud aralem ya respeto tayo ed sikato. Walay epekto na takot ed Dios ed panagnonot tayo, ed panagtrato tayod arum, tan ed saray desisyon tayo diad kada agew.

▸ Kapitulo 2, parapo 9

Say pagbabawi et ontutukoy ed panermen a maong na sakey lapud walay ginawa ton aliwa. Saramay inaro day Dios et talagan magbabawi ira no namoria dan walay agawaan da ya kontra ed saray estandarte to. No walay agawaan tayon aliwa, nepeg ya mikasi tayod si Jehova ya perdonaen to tayo base ed dondon bagat nen Jesus. (Mateo 26:28; 1 Juan 2:1, 2) No talagan magbabawi tayo tan intunda tayo lay mauges ya kagagawa tayo, makaseguro tayon perdonaen itayo nen Jehova. Nepeg ya agtayo la nakonsiensia ed saray agawaan tayo ed apalabas. (Salmo 103:10-14; 1 Juan 1:9; 3:19-22) Kaukolan tayon pansagpotan ya agla uliten so lingo tayo, umanen so antokaman ya aliwan nononoten tayo, tan manbilay unong ed saray estandarte nen Jehova.

▸ Kapitulo 2, parapo 18

No say sakey ya akagawa na seryoson kasalanan et agmagbabawi tan agto labay ya unoren iray estandarte nen Jehova, sikatoy agnayarin mansiansia ya kabiangan na kongregasyon. Sikatoy kaukolan ya nadispelo. No say sakey et adispelo, agtayo nepeg ya pilimogan tan agtayo mitongtong ed sikato. (1 Corinto 5:11; 2 Juan 9-11) Say uksoyan na panagdispelo et protektaan toy ngaran nen Jehova tan say kongregasyon. (1 Corinto 5:6) Sakey ni, say panagdispelo et panagdisiplina ya ontulong ed sakey pian magbabawi tan makapawil ed si Jehova.​—Lucas 15:17.

▸ Kapitulo 3, parapo 19

Inaro itayo nen Jehova tan labay to tayon tulongan. Kanian iikdan to itayo na panangigiya, direksion, tan simbawa panamegley na Biblia tan saray totoo ya mangaaro ed Dios. Lapud aliwa tayon perpekto, kakkaukolan tayo itan ya tulong. (Jeremias 17:9) No marespeto tayon dedengelen iray uusaren nen Jehova ya mangigiya ed sikatayo, ipapanengneng tayon rerespetoen tayo tan labay tayon unoren so Dios.​—Hebreo 13:7.

▸ Kapitulo 4, parapo 2

Lapud aliwa tayon perpekto, mainomay tayoy magmaliw ya makasarili tan mapaatagey. Balet labay nen Jehova ya magmaliw itayon mapaabeba. Kaslakan et naaralan tayoy magmaliw ya mapaabeba no ikompara tayoy sarili tayo ed si Jehova tan namoria tayon melmelag itayo. (Job 38:1-4) Importante met ed pagmaliw ya mapaabeba so lanang ya panisip ed kipapasen na arum tan pangiyuna ed pankaabigan da nen say sikatayo. No mapaatagey so sakey, maslak et iisipen ton sikatoy mas maong nen say arum. Balet say mapaabeba et matua ton uusisaen so sarili to tan nanenengneng toy maong iran ugali to pati saray kakapuyan to. Tan agnatatakot ya aminen iray lingo to, onkerew na panamerdona, tan mangawat na suhestion tan simbawa. Say mapaabeban too et manmamatalek ed si Jehova tan uunoren toy panangigiya To.​—1 Pedro 5:5.

▸ Kapitulo 4, parapo 4

Say autoridad et say kanepegan ya mangiter na ganggan tan manggaway desisyon. Si Jehova so walaan na sankatagyan ya autoridad ed tawen tan dalin. Sikato so amalsa ed amin a bengatla kanian sikato so sankamakapanyarian ed interon uniberso. Naynay ton uusaren so autoridad to parad pankaabigan na arum. Inikdan nen Jehova na responsabilidad so arum ya mangasikaso ed sikatayo. Singa bilang, inikdan to na autoridad iray atateng, elder ed kongregasyon, tan say gobierno, tan labay nen Jehova ya mikoopera tayo ed sikara. (Roma 13:1-5; 1 Timoteo 5:17) Balet no saray ganggan na too et kontra la ed saray ganggan na Dios, unoren tayo so Dios imbes a saray totoo. (Gawa 5:29) No rerespetoen tayoy autoridad na saramay uusaren nen Jehova, ipapanengneng tayod sikato ya rerespetoen tayo iray desisyon to.

▸ Kapitulo 4, parapo 7

Uusaren nen Jehova iray elder​—saray eksperiensyadon brother—​ya mangasikaso ed kongregasyon. (Deuteronomio 1:13; Gawa 20:28) Tutulongan da itayo pian mansiansian mabiskeg so relasyon tayod  si Jehova tan makapandayew tayo ed sikato diad mareen tan organisadon paraan. (1 Corinto 14:33, 40) Pian turoen na masanton espiritu iray magmaliw ya elder, kaukolan ya nanengneng ed sikara iray espisipikon kualipikasyon ya nabasa ed Biblia. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Pedro 5:2, 3) Manmamatalek tan susuportaan tayoy organisasyon na Dios, kanian maliket itayon mikokoopera ed saray elder.​—Salmo 138:6; Hebreo 13:17.

▸ Kapitulo 4, parapo 8

Inter nen Jehova ed saray atateng so responsabilidad ya asikasoen iray ananak tan sankaabungan da. Balet ipapaliwawa na Biblia ya say asawan laki so ulo na pamilya. No anggapoy ama ed sakey ya pamilya, say ina so magmaliw ya ulo na pamilya. Kaiba ed responsabilidad na ulo na pamilya so pangitarya na panangan, kawes, tan panayaman na pamilya. Nepeg to met ya idaulo so panagdayew da ed si Jehova. Singa bilang, seseguroen to ya regular iran mimiaral, mibibiang ed ministeryo, tan saniiba ya manaaral na Biblia. Say ulo na pamilya met so mangidadaulo ed panagdesisyon. Lanang ton pansasagpotan ya aligen si Jesus diad pagmaliw ton maong tan makatunongan, aliwan maruksa odino mapasnok. Importante iya pian nalikna na balang sakey ed pamilya so panangaro tan kaligenan, tan mas onelet so relasyon da ed si Jehova.

▸ Kapitulo 4, parapo 12

Say Mananguley ya Ulop et grupo na lalaki ya say ilalo da et manuley ed tawen, tan sikara so uusaren na Dios ya mangidaulo ed totoo to. Nen inmunan siglo, inusar nen Jehova so mananguley ya ulop pian igiya so inmunan Kristianon kongregasyon diad panagdayew tan panagpulong da. (Gawa 15:2) Diad panaon tayo, say grupo na saray brother ya manlilingkor bilang Mananguley ya Ulop so mangidadaulo, mangigigiya, tan manproprotekta ed saray totoo na Dios. No manggagawa ira na desisyon, manpapaigiya ira ed Salita na Dios tan say masanton espiritu to. Sayan grupo na alanaan a lalaki et tinawag nen Jesus bilang “matoor tan makabat ya aripen.”​—Mateo 24:45-47.

▸ Kapitulo 4, parapo 15

Nayarin wala ray situasyon ya say sakey a sister et kaukolan ton gawaen so kimey ed kongregasyon ya kaslakan ya gagawaen na sakey a brother. No gawaen to itan, sikatoy manpandong pian nipanengneng toy respeto ed uksoyan nen Jehova. Balet say pampandong et gagawaen labat ed pigaran espisipikon situasyon. Singa bilang, nepeg ya manpandong so sister no sikatoy mangikondukta na panangiyaral na Biblia ya kaiba toy asawa to odino sakey ya bautismadon brother.​—1 Corinto 11:11-15.

▸ Kapitulo 4, parapo 17

Neutral itayo kanian anggapoy dadapagan tayo ed politika. (Juan 17:16) Say susuportaan na totoo nen Jehova et say Panarian to. Singa si Jesus, neutral itayo met ed saray isyu ed mundo.

Igaganggan itayo nen Jehova ya ‘ontulok ed saray gobierno tan autoridad.’ (Tito 3:1, 2; Roma 13:1-7) Balet ibabaga met na ganggan na Dios a nepeg ya agtayo mamatey. Kanian agnaako na konsiensia na sakey a Kristiano so mibiang ed guerra. No say sakey a Kristiano et naabuloyan ya manggaway serbisyo ed komunidad bilang kasalat na pansundalo, nepeg ton ikonsidera itan no naako na konsiensia to.

Si Jehova labat so dadayewen tayo, lapud sikato so amalsa ed sikatayo. Anggano rerespetoen tayo iray simbolo na bansa, agtayo mansasaludo ed bandira odino mangakansion na national anthem. (Isaias 43:11; Daniel 3:1-30; 1 Corinto 10:14) Ontan met, personal a desisyon na saray totoo nen Jehova ya ag-iboto so anggan anton partido ed politika odino kandidato. Say rason et lapud dinmapag tayo la ed gobierno na Dios.​—Mateo 22:21; Juan 15:19; 18:36.

▸ Kapitulo 5, parapo 2

Ipapaseseg na sayan mundo so kanonotan nen Satanas. Ontan so panagnonot na saray totoo ya agda inaro tan aaligen si Jehova, tan ibabaliwala da iray estandarte to. (1 Juan 5:19) Say resulta na ontan ya kanonotan tan kagagawa et adeskribe bilang say espiritu na mundo.  (Efeso 2:2) Bilang totoo nen Jehova, seseguroen tayo ya ag-itayo naimpluensyaan na satan ya espiritu. (Efeso 6:10-18) Imbes, papablien tayo iray paraan nen Jehova tan pansasagpotan tayon aligen so panagnonot to.

▸ Kapitulo 5, parapo 7

Say pan-apostasya et ikontra tan pangipulisay ed katuaan ya walad Biblia. Saray apostata et manrerebelde sumpad si Jehova tan si Jesus, say aturon Ari na Panarian na Dios, tan sasalien dan impluensyaan so arum pian walay onsuporta ed sikara. (Roma 1:25) Labay dan manduaruwa iray mandadayew ed si Jehova. Wala ray kabiangan na kongregasyon nen inmunan siglo ya nan-apostata, tan ontan met so ginawa na arum natan. (2 Tesalonica 2:3) Saramay matoor ed si Jehova et agmibabali ed saray apostata. Agtayo salien ya basaen odino dengelen iray ideya na saray apostata lapu labat ta labay tayoy man-osyoso odino pipiliten itayo na arum. Matoor tayo ed si Jehova tan sikato labat so dayewen tayo.

▸ Kapitulo 5, parapo 9

Bilang katutulok ed Ganggan ya inter panamegley nen Moises, kinerew na bansan Israel ya perdonaen nen Jehova iray kasalanan da. Angawit ira ed templo na apay a kakanen, larak, tan ayayep pian nasakbongan iray kasalanan da. Diad ontan et apanonotan iray Israelita ya mabulos si Jehova ya mamerdona ed saray kasalanan da, balanglan bilang bansa o bilang indibidual. Balet kayarin inter nen Jesus so bilay to pian sakbongan iray kasalanan tayo, agla kaukolan iray apay parad pananakbong. “Pinsanan” ya inyapay nen Jesus so perpekton bagat to.​—Hebreo 10:1, 4, 10.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Diad Ganggan ya inter panamegley nen Moises, inabuloyan iray totoo ya mangan na ayep. Ingganggan met ira ya mangiyapay na ayayep. (Levitico 1:5, 6) Balet agbalot inabuloyan nen Jehova  iray totoo to ya magmaliw a maruksa ed ayayep. (Proverbio 12:10) Diad tua, karga na Ganggan iray totontonen ya manprotekta ed ayayep. Ingganggan iray Israelita ya asikasoen dan maong iray ayayep da.​—Deuteronomio 22:6, 7.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Saray blood fraction. Say dala et walaan na apatiran manunan kabiangan​—say red cell, white cell, platelet, tan plasma. Say apatiran manunan kabiangan na dala et nayarin iproseso pian ibiig iray nanduruma nin kabiangan na saratan. Say tawag ed saray nibiig ya kabiangan et blood fraction. *

Saray Kristiano et agmanpapasaksak na dala odino anggan dinan ed apatiran manunan kabiangan na satan. Balet nayari da kasin awaten iray blood fraction? Anggapoy espisipikon detalye ya nabasa ed Biblia. Kanian nepeg ya mandesisyon so kada Kristiano base ed nipasal ed Biblia ya konsiensia da.

Wala ray Kristiano ya agda awaten so anggan anton blood fraction. Nayarin say rason da et nibase ed Ganggan na Dios ed Israel a kaukolan ya ‘iyibung ed dalin’ so amin ya dala ya nanlapud sakey ya ayep.​—Deuteronomio 12:22-24.

Duma balet so desisyon na arum. Iyabuloy na konsiensia ra so pangawat ed arum ya blood fraction. Nayarin say rason da et agla irerepresenta na angkelag iran fraction so bilay na sakey a too odino ayep ya nanlapuan na dala.

No mandedesisyon nipaakar ed saray blood fraction, ikonsidera irayan tepet:

• Kasin malinew ed siak ya no agko awaten so amin ya blood fraction et agko met la awaten iray tambal ya panlaban ed sakit odino saramay nayarin makatulong ed pamatunda na pandala ya walay laok ton blood fraction?

•   Panon kon ipaliwawa ed doktor no akin ya agko awaten odino awaten ko so sakey odino pigaran blood fraction?

Paraan na panagtambal. Bilang Kristiano, agtayo mandodonasyon na dala, tan agti met papaisinop so mismon dala tayo pigaran simba antis na pampa-opera tayo. Balet, wala ray arum ya paraan na panagtambal ya uusaren so mismon dala na pasyente. Kaukolan ya mandesisyon so kada Kristiano no antoy gawaen ed mismon dala to legan na operasyon, medical test, odino current therapy. Legan na saratan ya panagtambal, say mismon dala na pasyente et nayarin ipaway a magano ed laman to.​—Parad kaaruman ya impormasyon, nengnengen so Say Panag-bantayan, Oktubre 15, 2000, pahina 30-31.

Singa bilang, diad proseso ya tatawagen a hemodilution, antis na mismon operasyon et ipaway so arum ya dala na pasyente tan salatan itan na volume expander. Insan legan odino kayari na operasyon, samay dala ya impaway et ipawil lanlamang ed pasyente.

Say sakey nen proseso et tatawagen ya cell salvage. Diad sayan proseso, say mismon dala na pasyente ya ompapaway legan na  operasyon et natitipon, nalilinisan, insan lanlamang ompapawil ed laman to legan odino kayari na operasyon.

Aliwan pareparehoy gagawaen na saray doktor ed onia ran paraan na panag-opera. Kanian antis na antokaman ya operasyon, medical test, odino current therapy, nepeg ya malinew ed sakey a Kristiano no antoy eksakton gawaen na doktor ed dala to.

No mandedesisyon nipaakar ed saray paraan na panagtambal ya uusaren so dala, ikonsidera irayan tepet:

• No walay dalak ya ipaway ed laman ko tan napultot so sirkulasyon na satan ed laman ko, kasin naako na konsiensiak ya isipen a parte nin siansia na laman ko itan ya dala kanian agla kaukolan ya “iyibung itan ed dalin”?​—Deuteronomio 12:23, 24.

• Kasin agnaako na nipasal ed Biblia ya konsiensiak no legan na panagtambal et ipaway so arum ya dalak, laokan itan, insan ipawil ed saray ulat ko odino ikargad laman ko?

• Kasin malinew ed siak ya no agko awaten so amin a paraan na panagtambal ya usaren so mismon dalak et agko met la paeksamin so dalak, agko labay so manpa-hemodialysis o manpa-opera ya usaran na heart-lung bypass machine?

Antis tayon mandesisyon nipaakar ed saray blood fraction tan paraan na panagtambal ya usaren so mismon dala tayo, nepeg tayon kerewen so panangigiya nen Jehova insan tayo man-research. (Santiago 1:5, 6) Kayari na satan, nepeg tayon usaren so nipasal ed Biblia ya konsiensia tayo pian mandesisyon. Agtayo nepeg ya tepetan  so arum no antoy gawaen da no sikaray walad situasyon tayo, tan agmet nepeg ya impluensyaan na arum so desisyon tayo.​—Roma 14:12; Galacia 6:5.

▸ Kapitulo 7, parapo 11

Pian malinis tayo ed moral, nepeg ya malinis so kondukta tan kagagawa tayo diad pakanengneng nen Jehova. Kaiba ed kalinisan ed moral iray iisipen, ibabaga, tan gagawaen tayo. Igaganggan itayo nen Jehova ya nepeg tayon paliisan so amin ya klase na seksual a karutakan odino imoralidad. (Proverbio 1:10; 3:1) Nepeg ya mandesisyon tayon unoren iray malinis ya estandarte nen Jehova antis tayo nin nipaarap ed situasyon ya nayarin natukso itayon manggawa na aliwa. Nepeg ya naynay tayon ipikasi ya tulongan itayo na Dios ya napansiansian malinis so kanonotan tayo, tan nepeg ya determinado tayon ipulisay iray tukso ya manggaway imoralidad.​—1 Corinto 6:9, 10, 18; Efeso 5:5.

▸ Kapitulo 8, parapo 11

Kaiba ed anggapoy-baing a kagagawa so panagsalita odino kakikiwas ya seryoson onsusumlang ed saray estandarte na Dios tan pakapatnagan na ugalin anggapoy-baing. Say sakey ya toon manggagawad saya et agto rerespetoen iray ganggan na Dios. No apaneknekan ya anggapoy-baing so kagagawa na sakey, asikasoen na hudisyal a komite so situasyon to. Kaiba ed karutakan so nanduruman klase na mauges a kagagawa. Depende ed inkaseryoso na situasyon, ompan say arum ya karutakan et kaukolan ya asikasoen na hudisyal a komite na kongregasyon.​—Galacia 5:19-21; Efeso 4:19; parad kaaruman ya impormasyon, nengnengen so “Tepetepet na Saray Manbabasa” diad Say Panag-bantayan, Hulyo 15, 2006.

▸ Kapitulo 9, parapo 7; Kapitulo 12, parapo 10

Say pansekso et inggagala nen Jehova bilang malinis a paraan na pangibalikas na sanasawa ed panangaro da ed sakey tan sakey. Balet no say sakey et manma-masturbate odino aliway panguusar to ed saray pribadon parte na laman to pian peneken so seksual ya pilalek to, marutak so panguusar to ed sekso. Nayarin deralen na satan ya kagagawa so relasyon na sakey ed si Jehova. Nayarin lapud satan et nawalaan na agmanepeg iran pilalek so sakey tan aliwa lay panmoria to ed sekso. (Colosas 3:5) No apasalan la na sakey iyan marutak a kagagawa tan naiirapan ya mangitunda, agnepeg ya onsuko. (Salmo 86:5; 1 Juan 3:20) No ontan so situasyon mo, masimoon kan manpikasi ed si Jehova tan patulongan ka ed sikato. Paliisan iray antokaman ya mangitonton ed sikan mannonot na marutak, singa say pornograpiya. Mitongtong ka ed sakey ed saray Kristianon atateng mo odino diad sakey ya maespiritual ya kaarom ya rerespetoen to iray ganggan nen Jehova. (Proverbio 1:8, 9; 1 Tesalonica 5:14; Tito 2:3-5) Makaseguro ka ya nanenengneng tan papablien nen Jehova iray pansasagpot mon mansiansian malinis ed moral.​—Salmo 51:17; Isaias 1:18.

▸ Kapitulo 9, parapo 9

Say kustombre ya pangasawa na aliwa labat a sakey et tatawagen ya poligamya. Say panangasawa et inggagala nen Jehova ya parad sakey a laki tan sakey a bii. Diad Israel nensaman, inabuloyan na Dios iray lalaki ya nawalaan na aliwa labat a sakey ya asawa, balet aliwan ontan so orihinal ya gagala to. Diad panaon tayo et agla iyaabuloy nen Jehova ed saray totoo to so poligamya. Say sakey a laki et nepeg ya sakey labat ya bii so asawa to, tan say sakey a bii et nepeg ya sakey labat ya laki so asawa to.​—Mateo 19:9; 1 Timoteo 3:2.

▸ Kapitulo 10, parapo 12

Gagala nen Jehova ya say sanasawa et legay bilay a maniba. (Genesis 2:24; Malaquias 2:15, 16; Mateo 19:3-6; 1 Corinto 7:39)  Aabuloyan to labat so pandiborsyo no say sakey ya asawa et akikalugoran. Diad ontan ya situasyon, iikdan nen Jehova na kanepegan so inosentin asawa ya mandesisyon no kasin midiborsyo.​—Mateo 19:9.

Wala ray situasyon ya nandesisyon a misian so arum ya Kristiano anggano agnanggawa na imoralidad so asawa ra. (1 Corinto 7:11) Diad sarayay ontumbok ya situasyon, ompan mandesisyon so sakey a Kristiano ya misian.

• Ginagalan agpanlegpet ed pamilya: Aglabay ya itarya na asawan laki so materyal ya pankaukolan na pamilya to ya anggad anggapo lay kuarta odino naakan da.​—1 Timoteo 5:8.

• Graben panagmaltrato: Alabas ya panagmaltrato ya anggad napepeligro lay bunigas tan bilay na sakey ya asawa.​—Galacia 5:19-21.

• Talagan napepeligro lay relasyon na sakey ed si Jehova: Lapud gagawaen na asawan laki o bii et imposible lan makapanlingkor ed si Jehova so asawa to.​—Gawa 5:29.

▸ Kapitulo 11, parapo 19

Kaukolan tayon amin so komendasyon tan panamaseseg. (Proverbio 12:25; 16:24) Sarag tayon pabiskegen tan ligliwaen so sakey tan sakey panamegley na maaro tan maabig iran salita. Saratan ya balikas et makatulong ed saray agagi tayo ya makapansungdo tan makapantultuloy ya manlingkor ed si Jehova anggano wala ray graben kairapan. (Proverbio 12:18; Filipos 2:1-4) No say sakey et nadidismayan maong, nepeg ya marespeto tayon dengelen tan talosan tayo so nalilikna to. Diad ontan et naamtaan tayo no antoy nayarin ibaga o gawaen tayo pian natulongan tayo. (Santiago 1:19) Gawam ya goal a kabaten nin maong iray agagi pian talagan natalosan mo no antoy kaukolan da. Diad ontan et napaseseg mo ran onkerew na tulong ed Lapuan na amin a ligliwa tan panamaseseg, samay makapangiter ed sikara na tuan inawa.​—2 Corinto 1:3, 4; 1 Tesalonica 5:11.

▸ Kapitulo 12, parapo 16

Anggapo ray espisipikon ganggan ya nabasa ed Biblia nipaakar ed saray kasal. Nanduruma iray lokal ya kustombre tan legal ya kakaukolanen diad kada pasen. (Genesis 24:67; Mateo 1:24; 25:10; Lucas 14:8) Say sankaimportantian ya parte na kasal et say pansipanan na saninaro ed arap nen Jehova. Labay na dakel ya saninaro ya wadman iray kapamilya tan maapit a kakaaro da no mansipanan ira tan walay elder ya mangiter na nibase ed Biblia ya paliwawa. Say saninaro so mandesisyon no anton klase na reception so nagawa kayari na kasal, no bilang ta wala. (Lucas 14:28; Juan 2:1-11) Antokaman so labay na saninaro ya nagawa ed kasal da, nepeg dan seguroen ya napagalangan si Jehova ed satan. (Genesis 2:18-24; Mateo 19:5, 6) Makatulong iray prinsipyo na Biblia pian makapandesisyon ira na duga. (1 Juan 2:16, 17) No labay na saninaro ya walay alak ed reception da, nepeg dan seguroen ya walay mangasikaso ed satan pian nakontrol so situasyon. (Proverbio 20:1; Efeso 5:18) No labay dan walay musika odino programa, nepeg dan seguroen ya napagalangan si Jehova ed saratan. Say nepeg ya pampokusan na saninaro et say relasyon da ed Dios tan ed sakey tan sakey, imbes ya say agew na kasal da labat.​—Proverbio 18:22; parad kaaruman iran suhestion, nengnengen so Say Panag-bantayan, Oktubre 15, 2006, pahina 18​-31.

▸ Kapitulo 13, parapo 18

Labay tayoy mandesisyon na duga base ed saray prinsipyo na Salita na Dios. Singa bilang, say sakey a Kristiano et nayarin imbitaan na asawa to ya aliwan Tasi nen Jehova pian nakaiban mangan iray kakanayon da ed sakey ya holiday. No ontan so situasyon mo, antoy gawaen mo? No iyabuloy na konsiensiam so onla, ipaliwawam ed asawam ya no walay gawaen dan paganon kustombre ya kabiangan na panangan, agka mibiang ed satan. Nepeg mo met ya ikonsidera no kasin walay nagapol mo no onla ka.​—1 Corinto 8:9; 10:23, 24.

Odino ompan ikdan ka na amom na bonus no walay holiday. Kasin agmo nayarin awaten so bonus? Depende. Say desisyon mo et akadepende ed no antoy panmoria na amom ed satan. Kasin ipapasen  ton kabiangan na selebrasyon so bonus? Odino labay to labat ya ipanengneng so apresasyon to ed sika? Kayarim ya ikonsidera iratan tan saray arum nin detalye, sika so mandesisyon no kasin awaten mo so bonus.

Diad sakey nin situasyon, ompan walay mangiter ed sika na regalo no holiday tan ibaga ton: “Amtak ya agkayo manseselebra, balet labay ko nin siansia ya iter iya ed sika.” Nayarin talagan maomaong labat imay too. Balet, posible kasi ya susuboken to labat so pananisiam odino labay ton makapibiang ka ed panselebra na holiday? Kayarim ya ikonsidera iratan, sika so mandesisyon no kasin awaten mo odino andi so regalo. Diad amin ya desisyon tayo, labay tayon malinis so konsiensia tayo tan matoor tayo ed si Jehova.​—Gawa 23:1.

▸ Kapitulo 13, parapo 22

Kaslakan ya no mareen ya ayosen a tampol iray agpantatalosan, agla iratan onloor. (Mateo 5:23-26) Nepeg ya iyuna na amin a Kristiano so pangigloria ed si Jehova tan pamasiansia ed pankakasakey na kongregasyon.​—Juan 13:34, 35; 1 Corinto 13:4, 5.

No walay agpantatalosan ed negosyo na saray Kristiano, nepeg dan ayosen itan tan agda la kaukolan ya awiten ed korte. Nabasa ed 1 Corinto 6:1-8 so simbawa nen apostol Pablo nipaakar ed pandedemandaan na saray Kristiano. No idemanda tayoy kaagian tayo, nabalaw si Jehova tan say kongregasyon. Diad Mateo 18:15-17, walay taloran kaukolan ya tumboken na saray Kristiano pian naayos da iray seryoson akusasyon ya singa say panagpauges tan panagsaol. (1) Kaukolan dan ayosen so agpantatalosan ya sikaran dua labat. (2) No siansia nin agnaayos, sarag dan kerewen so tulong na sakey odino duaran matatken ed espiritual ya membro na kongregasyon. (3) No kaukolan, nayari dan ipaasikaso so problema ed ulop na saray mamatatken. No ontan lay situasyon, usaren na saray elder iray prinsipyo na Biblia pian tulongan so amin a nalalanor ya mareen a naresolbe so isyu. No wala ray nalalanor ya agda labay ya unoren so estandarte na Biblia, ompan kaukolan ya manggaway hudisyal ya aksion iray elder ed kongregasyon.

 Wala ray situasyon ya talagan kaukolan ed ley so pangisegep na kaso ed korte, singa diad isyu na pandiborsyo, pian naalad pudir so sakey a menor-de-edad ya anak, pian naamtaan no pigaray naalan sustento, pian makaalay benepisyo ed sakey ya insurance, pian makaawat na bayar manlapud alugin kompanya, tan pian napaneknekan a tua so sakey a testamento. No usaren na sakey a Kristiano iratan ya legal a paraan pian mareen ya resolbien so isyu, agto nasusumlang so simbawa nen Pablo.

No walay agawan seryoson krimen singa say rape, child abuse, graben panagkabil, panagtakew na baleg a kantidad, odino panagpatey, agsusumlangen na sakey a Kristiano so simbawa nen Pablo no ireport to itan ed saray autoridad na gobierno.

▸ Kapitulo 14, parapo 14

Manlapu lad hardin na Eden, ag-ontutunday Satanas ya palikdoen iray totoo. (Genesis 3:1-6; Apocalipsis 12:9) Amta to ya no napikewet toy panagnonot tayo, naimpluensyaan to tayon manggaway mauges. (2 Corinto 4:4; Santiago 1:14, 15) Uusaren toy politika, relihyon, komersyo, panagligliwaan, edukasyon, tan dakel ni pian ipaseseg so panagnonot to tan papapawayen ton anggapoy uges na saratan.​—Juan 14:30; 1 Juan 5:19.

Amta nen Satanas ya antiktikey lay akeran panaon to pian palikdoen iray totoo. Kanian papasyaen ton ibalang so mas dakel a totoo anggad posible. Say talagan pupuntiryaen ton ibalang et saramay manlilingkor ed si Jehova. (Apocalipsis 12:12) No agtayo manalwar, kalkalnan impluensyaan na Diablo so panagnonot tayo. (1 Corinto 10:12) Singa bilang, labay nen Jehova ya legay bilay so panamaley. (Mateo 19:5, 6, 9) Balet ipapasen na dakel a totoo natan ya say panangasawa et temporaryon paknaan labat a main-inomay ya pultoten. Dakel ya pelikula tan palabas ed TV so mangipapaseseg met ed satan ya ideya. Nepeg tayon seguroen ya ag-itayo naapektoan na panmoria na mundo ed panangasawa.

Say sakey nin paraan ya papalikdoen itayo nen Satanas et say pangipapaseseg to na rebelyoson ugali. (2 Timoteo 3:4) No ag-itayo manalwar, nayarin nabalang so respeto tayo ed autoridad na saray tinuro nen Jehova. Singa bilang, nayarin agla labay ya awaten na  sakey a brother so panangigiya na saray elder ed kongregasyon. (Hebreo 12:5) Odino kukuestionen la na sakey a sister so uksoyan nen Jehova ed inkaulo diad pamilya.​—1 Corinto 11:3.

Nepeg ya determinado tayon ag-abuloyan so Diablo ya mangimpluensya ed panagnonot tayo. Imbes, labay tayon aligen so panagnonot nen Jehova tan ‘iyapasakey tayoy nonot tayo ed saray bengatlan walad tawen.’​—Colosas 3:2; 2 Corinto 2:11.

▸ Kapitulo 16, parapo 9

Labay tayon amin ya mabiskeg so laman tayo tan no walay sakit tayo et labay tayon naromog so sankaabigan ya tambal. (Isaias 38:21; Marcos 5:25, 26; Lucas 10:34) Dakdakel natan so paraan na panagtambal ya gagawaen na saray doktor tan arum ni. No mandedesisyon tayo no anton panagtambal so awaten tayo, nepeg tayon unoren so prinsipyo na Biblia. Tandaan tayo ya say Panarian na Dios labat so permanentin makapangekal na sakit tayo. Agtayo labay ya masyado tayon akapokus ed sakit tayo tan napaulyanan tayo lay panagdayew tayo ed si Jehova.​—Isaias 33:24; 1 Timoteo 4:16.

Nepeg tayon paliisan so antokaman ya panagtambal ya manguusar na pakayarin nanlapud saray demonyo. (Deuteronomio 18:10-12; Isaias 1:13) Kanian antis tayon awaten so anggan anton tambal odino paraan na panagtambal, nepeg tayon amtaen so amin ya nipaakar ed satan tan no anton kanonotan so ipapaseseg na satan. (Proverbio 14:15) Agtayo lilingwanan ya papatitan itayo nen Satanas pian makapibiang itayo ed demonismo. No sususpetsaen tayon say sakey ya panagtambal et walay koneksion to ed demonismo, mas maabig no agti la sasalien itan.​—1 Pedro 5:8.

▸ Kapitulo 16, parapo 18