Kasin Antam La?
Panon ya gagawaen iray lukot nensaman, tan panon iratan ya uusaren?
Saray Lukot na libro na Biblia ya Ester a gawad katat na ayep, nen koma 18 siglo C.E. ni
Diad Ebanghelyo nen Lucas, binitla ya binuskag nen Jesus so lukot nen Isaias, binasa to itan, insan nilukot to lamet. Diad sampot na Ebanghelyo nen Juan, binitla to met so sakey a lukot, ya imbaga ton agto nisulat ditan so amin ya tanda ya ginawa nen Jesus.—Lucas 4:16-20; Juan 20:30; 21:25.
Panon ya gagawaen iray lukot? Saray katat na ayep, pergamino o papiro et pansusuldongan pian makagawa na sakey a rolyo. Insan ilukot iratan ed melag a kiew ya samay asulatan so walad dalem. Saray sulat ed kada sakey a rolyo et walad antirikey ya kolum. No andukey so lukot, walay kiew ed sampot tan sampot ya bembenan na manbasa, ya usaren toy sakey pian buskagen tan amay sakey et pian lukoten itan, anggad naromog to la may labay ton basaen.
“Say kaabigan na lukot et nakarga toy interon libro ta andukdukey [ya maslak et manga 10 metro], balet onmelag itan no ilukot,” kuan na The Anchor Bible Dictionary. Singa bilang, tatantyaen ya kaukolan so 9.5 metro a rolyo parad Ebanghelyo nen Lucas. Saray tagey tan leksab na arum a lukot et tatabasan tan papakinisen panamegley na baton masagapsap tan kokoloran iratan.
Siopa ray “manunan saserdote” ya abitlad Kristianon Griegon Kasulatan?
Manlapu nen ginmapo ed Israel so panuro na saserdote, sakey labat so manlingkor ya atagey a saserdote, tan nen unaan et agnasalatan legan ya mabilay. (Numeros 35:25) Si Aaron so unonan nagmaliw ya atagey a saserdote. Insan ipapasa itan a pribilehyo ed panguloan ya anak a laki. (Exodo 29:9) Dakel ed saray anak a lalaki nen Aaron so nagmaliw a saserdote, balet daiset labat so nagmaliw ya atagey a saserdote.
Nen asakop na sananey a bansa so Israel, saray manuley ya aliwan Israelita so manpipili tan mangeekal ed saray atagey a saserdote na saray Judio kapiganman a labay da. Balet singa say lanang ya pampipilian da et diad pigpigara labat a pamilya, maslak et diad linya na pamilya nen Aaron. Mapatnag a saray “manunan saserdote” et ontutukoy ed manunaan iran membro na saserdote. Nayarin kaiba iray lider na 24 a grupo na saray saserdote; saray importantin membro na pamilya na saray atagey a saserdote; tan saray datin atagey a saserdote ya inekal ed posisyon, singa si Anas.—1 Awaran 24:1-19; Mateo 2:4; Marcos 8:31; Gawa 4:6.
Ompan Nagustoan Mo Met
EBAT ED SARAY TEPET ED BIBLIA
Siopan Talaga so Angisulat ed Biblia?
Imbaga na saray nansulat na Biblia ya inggiya ira na Dios tan nanlapud sikato so insulat da. Panon tayon napanisiaan iray insulat da?
SAY PANAG-BANTAYAN—PANARALAN YA EDISYON
Kasin Antam La?—Pebrero 2022
No mangasawa so sakey ya Israelita nensaman, akin et kaukolan toy mangiter na dasel ed pamilya na nobya to?
SAY PANAG-BANTAYAN—PANARALAN YA EDISYON
Kasin Antam La?—Pebrero 2022
Akin et inyabuloy nen Jehova ya makapanpili iray Israelita no kasin palekpek o malapati so iyapay da?
SAY PANAG-BANTAYAN—PANARALAN YA EDISYON
Kasin Antam La?—Marso 2020
Nilikud ed ibabaga na Biblia, anto ni ray ebidensya ya nagmaliw ya aripen ed Ehipto iray Israelita?
SAY PANAG-BANTAYAN—PANARALAN YA EDISYON
Kasin Antam La?—Nobyembre 2019
Antoy kimey na sakey a manag-asikaso diad panaon na Biblia?
SAY PANAG-BANTAYAN—PANARALAN YA EDISYON
Kasin Antam?—Abril 2019
Panon ya iplaplano na saray totoo nensaman so pambiahe ra ed dayat?
