NEN Disyembre 11, 2015, wala so importantin agawa ya agnalingwanan: In-release so Pangasinan ya Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan.

Say Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan et sakey met la natan ed saray Biblia ya uusaren na saray totoo diad Pilipinas ya walay takot ed Dios. Akin balet et kaukolan ni kaaruman ya patalos na Biblia? Siopa ray angipatalos? Tan panon kan makaseguro ya napanmatalekan so Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan?

Dakdakel so im-publish ya balon bersion na Biblia diad imbebeneg ya taon. Saray arum ya balon bersion et pinawala day Biblia ed unonan pankanawnawa diad pigaran lenguahe. Balet wala met iray balon Biblia ya ipapatalos ed saray lenguahen wala la ray kabkabat ya bersion na Biblia. Akin ey? Oniay ipapaliwawa na libron So Many Versions? nen Sakae Kubo tan Walter Specht: “Anggapoy patalos na Biblia a nibagan sampot la. Nepeg ya iyadapta iray patalos ed onaaligwas ya pakatalos na saray scholar ed Biblia tan ed panguuman na lenguahe.”

Nen imbebeneg ya taon, walay baleg ya inaligwasan ed pakatalos ed Hebreo, Aramaiko, tan Griego​—saray sankaunaan ya lenguahe ya nisulat so Biblia. Ontan met, wala ray nalmo ya manuskrito ya mas daan tan mas susto nen saramay inusar na saray akaunan managpatalos na Biblia. Kanian say Salita na Dios et nayari la natan ya ipatalos ya mas susto!

“Say Biblia so sankasaliwan ya libro ed interon taon, kada taon,” insulat nen Declan Hayes, Propesor na International Business. Tan no maminsan lapud labay day makapanggawa na sankasaliwan a libro, agla naiikdan na imano so suston  panagpatalos. Wala ni ingen so Biblia ya basta labat angekal ed saray bersikulo ya “aliwan makapainteres” ed saray nan-publish. Wala met so Biblia ya sinalatan to iray salita o balikas ya nayarin makapasakit ed arum ya managbasa. Singa bilang, papagustoan na satan so pigaran totoo diad impanawag ed Dios ya “Ama-Ina.”

Nayarin say aliwliwa natan et say gagawaen ed ngaran na Dios ya Jehova. (Say pangipapatalos na arum ya scholar ed ngaran na Dios et “Yahweh.”) Diad saray daan ya kopya na Biblia, say ngaran na Dios et irerepresenta na apatiran Hebreon letra ya diad English et YHWH odino JHVH. Diad Daan a Sipan labat et ngalngali 7,000 beses la ya naromog iyan nikadkaduman ngaran. (Exodo 3:15; Salmo 83:18) Malinew sirin ya labay na Amalsa ya kabaten tan usaren na saray mandadayew ed sikato itan ya ngaran!

Balet nilasus taon lay apalabas, lapud saray anito et agla bibitlaen na saray Judio so ngaran na Dios. Sinmabi panaon, saray Kristiano so naimpluensyaan met la na saratan ya anito. (Gawa 20:​29, 30; 1 Timoteo 4:1) Maslak ed saray nampatalos na Biblia et sinalatan da na titulon “Katawan” so ngaran na Dios. Natan et anggapo lan balot so ngaran na Dios ed maslak a Biblia. Say arum ya Biblia natan et inekal da ni ingen so salitan “ngaran” ed Juan 17:​6, ya ditan et imbaga nen Jesus: “Impaamtak so ngaran mo.” Oniay impangipatalos na Maung a Balita ed satan ya bersikulo: “Impakabat ta [ka].”

Akin et agda labay ya usaren so ngaran na Dios? Imanoen so imbaga na magasin ya Practical Papers for the Bible Translator. Im-publish itan na United Bible Societies (UBS), ya mangoorganisa ed kimey ya panagpatalos na Biblia ed interon mundo. Inkuan na sakey ya artikulo ditan: “Lapud say YHWH et talagan bibidbiren ya ngaran, say sankaabigan ya pangipatalos ed satan et panamegley na transliteration.” Balet impasakbay na satan ya artikulo: “Wala ra balet so nagagawa ya nepeg ya ikonsidera.”

Makatunongan kasi iratan? Diad saman ya magasin, imbaga na arum ya scholar: “No usaren mi ngaran ya singa say Yahweh, nayarin aliwa so natalosan . . . , ompan isipen da ya say ‘Yahweh’ et sananey a Dios, odino balo tan agkabat a Dios, ya duma ed samay Dios ya kabat da la.” Balet malinlinew so ibabangat na Biblia ya si Jehova a Dios et duma ed saray dios ya dadayewen na saray aliwan Kristiano!​—Isaias 43:10-12; 44:8, 9.

Ibabaga na arum ya scholar ya ontutumbok labat irad tradisyon nen sinalatan da na “Katawan” so ngaran na Dios. Balet ag-aaprobaan nen Jesus iray tradisyon ya agmamapagalang ed Dios. (Mateo 15:6) Sakey ni, say pangekal na ngaran na Dios tan salatan na titulo et aliwan Makasulatan. Dakel so titulo nen Jesu-Kristo, singa “Say Salita na Dios” tan “Ari na saray arari.” (Apocalipsis 19:​11-16) Lapud satan, nepeg kasin salatan so ngaran ya Jesus na sakey ed saratan ya titulo?

Oniay imbaga na sananey nin artikulo ed saman ya magasin: “Say ngaran ya ‘Jehova’ et duga labat ya ag-usaren.” Antoy rason da? “Parad dakel ya scholar, say sankaasinggeran ed orihinal ya pangibalikas ed satan ya ngaran et ‘Yahweh.’ ” Balet saray kabkabat a ngaran ed Biblia singa say Isaias, Jeremias, tan Jesus et impatalos met ya arawi ed orihinal ya pangibabalikas ed saratan diad Hebreo (Yeshaʽ·yaʹhu, Yir·meyahʹ, tan Yehoh·shuʹa). Lapud say makatunongan a paraan na pangipatalos ed ngaran na Dios et “Jehova”​—ya pigapigay taon lan uusaren ed English tan arum nin lenguahe—​saramay agmalabay ya mangusar ed satan et ataptapew so rason da. Ompapaway ya agda labay ya usaren so ngaran na Dios lapud emosyon tan panaglabi, aliwan lapud impanaral ya maong.

Balet say isyu dia et aliwa labat ya nipaakar ed inkadunong. Singa bilang, insulat na sakey ya consultant na UBS ed India no anto ray epekto na pangekal ed ngaran na Dios ed saray edisyon ya datin wala itan. Inkuan to: “Ag-interesado iray Hindu ed titulo na Dios; labay dan naamtaan so personal ya ngaran na Dios, tan anggad agda naamtaan itan et ag-ira napaapit ed sikato.” Tua met iya ed amin ya manaanap ed Dios. Importante ya amta tayoy ngaran na Dios pian natalosan a sikatoy aliwa labat ya sakey ya puersa noagta sakey a Persona, ya sarag  mon nakabat. (Exodo 34:6, 7) Kanian ibabaga na Biblia: “Balang sakey ya ontatawag ed ngaran nen Jehova et niliktar.” (Roma 10:13) Nepeg labat sirin ya usaren na saray mandadayew ed Dios so ngaran to!

Kanian agnalinglingwanan imay agawa nen 1950 nen unonan im-publish so English ya New World Translation of the Christian Greek Scriptures. Diad tinmumbok a dekada, saray kabiangan na Hebreon Kasulatan, odino samay tatawagen ya Daan a Sipan, et sandaraiset ya im-publish. Nen 1961, in-release so kompleton English ya Biblia diad sakey ya volume. Say sankaimportantian, impatalos na New World Translation so ngaran na Dios ya “Jehovah” ed ngalngali 7,000 ya pakabasaan ed satan diad Daan a Sipan. Say talagan nikadkaduma et say impangipawil ed ngaran na Dios ed 237 ya pakabasaan ed satan diad Kristianon Griegon Kasulatan, odino “Balon Sipan.”

Say impangipawil ed ngaran na Dios et aglabat mamapagalang ed sikato noagta mas pinalinew toy pakatalos tayo. Singa bilang, oniay impangipatalos na dakel a Biblia ed Mateo 22:44: “Say Katawan inkuan to ed Katawan ko.” Balet siopay mansasalita tan siopay pangibabagaan to? Oniay impangipatalos ed satan na Balon Mundo a Patalos: “Inkuan nen Jehova ed Katawan ko,” ya inala ed Salmo 110:1. Kanian malinew ya napambiigan na saray manbabasa si Jehova a Dios tan say Anak to.

Say New World Translation et im-publish na Watch Tower Bible and Tract Society, say legal ya ahensia a mangirerepresenta ed Saray Tasi nen Jehova. Diad masulok lan sanlasus a taon, saray Tasi nen Jehova et mangiimprinta tan mangibubunog na saray Biblia ed interon mundo. Say New World Translation et inmatalek ed sakey a grupo na saray Kristianon Tasi nen Jehova a tatawagen ya New World Bible Translation Committee. Lapud aglabay na saray membro na committee so nakabkabat, kinerew da ya ag-ipapaamta so ngaran da anggan sano inatey la ra.​—1 Corinto 10:31.

Akin et tinawag itan ya New World Translation? Ipapaliwawa na paunan salita ed 1950 ya edisyon a sayan title et mangipapanengneng ed mabiskeg a pananisia ya say katooan et “asingger lan onloob ed balon mundo” ya impromisa na Dios diad 2 Pedro 3:13. Insulat na committee ya legan na sayan “panaon na pananguman manlapud daan ya mundo paarap ed matunong a balon mundo,” importante a saray patalos na Biblia et mangipaamta ed “puron katuaan na Salita na Dios.”

Say manunan inimano et say suston panagpatalos. Saray angipatalos ed English ya edisyon et direktan angipatalos ed orihinal a Hebreo, Aramaiko, tan Griego, ya inusar da so sankaabigan ya tekston pangibasiyan. * Inas-asikaso da ya ipatalos no anton  talaga so walad orihinal ya teksto anggad posible, balet ta diad lenguahen mainomay ya natalosan na saray manbabasa natan.

Agla pankelawan ya inrayew na arum ya scholar so New World Translation lapud inkamatua tan inkasusto na satan. Nen 1989, oniay imbaga nen Propesor Benjamin Kedar, Hebreon scholar ed Israel: “Diad panre-research ko ed lenguahen inusar ed Hebreon Biblia tan saray patalos, naynay kon nenengnengen so English ya edisyon na New World Translation. Lapud satan, kukkumbinsido ak ya talagan nansagpotan itan pian suston natalosan so [orihinal a] teksto anggad posible.”

Maong sirin ya saray Tasi nen Jehova et mangipapatalos ed New World Translation ed arum nin lenguahe, nilikud ed English. Diad kaplesan et ni-publish la so intero odino kabiangan na satan diad masulok ya 120 a lenguahe. Pian maples ya nasumpal so proyekto, walay ginawan paraan na panagpatalos ya impantekep so panaral ed saray salita ed Biblia tan say pangusar na computer. Wala met so department a tatawagen ya Translation Services ya ontutulong ed saray managpatalos. Say Mananguley ya Ulop na Saray Tasi nen Jehova so mangaasikason maong ed kimey a panagpatalos na Biblia panamegley na Writing Committee. Balet panon ya gagawaen iyan kimey?

Unona, walay grupo na saray makukulin Kristiano ya tinuron manlingkor bilang translation team. Apruebaan la ya no mankimey iray managpatalos bilang team, imbes ya sansakey, makapanggawa ra na mas marakep tan mas balanse ya patalos. (Proverbio 11:14) Kaslakan et wala lay eksperiensya na kada membro na team diad panagpatalos na saray publikasyon na saray Tasi nen Jehova. Insan sikaray ipasal ya maong ed manuna iran prinsipyo ed panagpatalos na Biblia tan diad panangusar na saray computer program ya ginawa parad sayan kimey.

Bibilinen iray managpatalos ya ipatalos day Biblia ed suston paraan tan mainomay a talosan na ordinaryon totoo. Nepeg ya ipatalos itan ya literal anggad posible, balet agnepeg ya nauman so kabaliksan na orihinal. Panon iyan nagawaan? Imanoen pa so balon release ya Biblia. Ginmapo so translation team diad impanpili ra na Pangasinan iran termino parad amin ya importantin salita ed Biblia ya inusar na English ya New World Translation. Saray salita ed Biblia a mankokonektaan tan manpapara na kabaliksan et ipanengneng na computer program ya Watchtower Translation System. Ipanengneng to met iray orihinal a Griego odino Hebreon salita ya angalaan na saray salitan English pian naamtaan na saray managpatalos no panon ya impatalos iratan ya Griego odino Hebreon salita diad arum iran teksto. Baleg a tulong irayan amin ed pampili na mipetekan iran termino ya Pangasinan. No akapandesisyon lay team no dinan iray salitan usaren, igapo da la ya ipatalos so Biblia, tan nanengneng ed screen na computer iray mipetekan a salitan Pangasinan legan dan ipapatalos so kada bersikulo.

Balet say panagpatalos et aliwan basta pinetekan iray salita. Dakel so nepeg ya gawaen pian naseguro ya say apilin Pangasinan ya salita et ipasabi toy dugan ideya na Kasulatan ed kada konteksto. Kaukolan met ya seguroen ya say grammar tan inkaayos na saray salita et marakep tan natural. Napatnagan ed sayan proyekto ya talagan nansagpot iray managpatalos. Say Pangasinan ya Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan et mainomay a basaen, malinew tan mainomay a talosan, tan ipapasabi na satan no antoy walad orihinal a teksto. *

Nengneng yon mismo so Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan. Makala kayo na kopya ed saray angi-publish na sayan magasin odino diad kongregasyon na saray Tasi nen Jehova ed lugar yo. Makaseguro kayo a say babasaen yo et matoor ton ipapasabi so mismon salita na Dios diad lenguahe yo. Seguradon mipakna ka a say agano nin impangi-release ed sayan Biblia et agaylay abig ya bendisyon!