1-2. Antoy ibabaga na arum tungkol ed piinaroan?

 MALIKET so miinaroan. No walay inarom natan, seguradon labay mon na-enjoy itan ya panaon, ya singa naeeksperiensya met na dakel. Oniay imbaga nen Sister Tsion a ya taga Ethiopia: “Sakey ed saray sankaliketan ya agawad bilay ko et amay nen saninaro kami ni labat nen asawak. Wala ray seryoson napantotongtongan mi, tan wala met iray makapalek. Malikeliket ak nen nalmok may lakin inar-arok tan inar-aro to ak met.”

² Onia balet so imbaga nen Brother Alessio ya taga Netherlands: “Talagan na-enjoy ko may panaon nen kakabaten mi ni labat nen asawak so sakey tan sakey, pero wala met iray nagmaliw ya problema mi.” Pantongtongan tayo ed sayan artikulo iray nayarin magmaliw ya problema na saninaro tan saray prinsipyo ed Biblia ya makatulong ed sikara pian makapanggawa ira na dugan desisyon. Tan amtaen tayo met no panon ya makatulong iray arum ya agagi ed saray saninaro.

NO ANTOY GAGALA NA PIINAROAN

3. Anto so gagala na piinaroan? (Proverbio 20:25)

³ Tua, enjoy so panaon na piinaroan, pero seryoso met itan ta diad satan naamtaan na saninaro no kasin para ira ed sakey tan sakey. Diad agew na kasal na nobyo tan nobya, isisipan da ed si Jehova ya aroen tan respetoen day sakey tan sakey legay bilay. Siempre antis tayon manggawa na anggan anton sipan, kaukolan tayon pannonotan ya maong itan. (Basaen so Proverbio 20:25.) Ontan met so nepeg ya gawaen na saninaro antis iran mansipanan diad kasal da. Makatulong so panaon na piinaroan ta pian nakabat day sakey tan sakey tan makapanggawa ra na dugan desisyon. Nayarin say desisyon da et mankasal,  balet no maminsan say desisyon da et pultoten so relasyon da. Pero agto labay ya ibaga ya no pinultot day relasyon da et aga akatulong imay impagmaliw dan saninaro. Imbes, asumpal so gagala na piinaroan​—akatulong itan ed sikara pian makapanggawa ra na dugan desisyon.

4. Akin et dapat ya malinew ed sikatayo so gagala na piinaroan?

⁴ Akin et importante ya amta tayo so dugan gagala na piinaroan? No malinew itan ed saray single, ag-ira miinaroan ed sakey ya agda met planon pakasalan. Pero aliwa labat ya saray single so dapat ya makaamta ed no anto so gagala na piinaroan. Dapat amta itan na amin. Singa bilang, iilaloan na arum ya lapud saninaro ira, dapat sikaray mantuloyan tan mankasal ira. Pero antoy epekto na satan ed saray single ya agagi? Oniay imbaga nen Sister Melissa ya taga United States: “Makapa-pressure iray arum ya agagi ed saray saninaro. Kanian anggano labay da komon ya pultoten so relasyon da ta ag-ira makapanbagayan, agda nagawaan. Say arum ingen et agda la labay so miinaroan ta makapa-pressure itan ed sikara.”

KABATEN YA MAONG SO SAKEY TAN SAKEY

5-6. Anto ray dapat ya amtaen na saninaro ed sakey tan sakey? (1 Pedro 3:4)

⁵ No walay inarom, antoy makatulong ed sika pian makapandesisyon ka no kasin mankasal kayo odino andi? Dapat kabaten yon maong so sakey tan sakey. Siempre wala met la ray antam tungkol ed sikato antis kayo nin nagmaliw ya saninaro. Balet natan, mas nakabat mo la so “inkatoo” to. (Basaen so 1 Pedro 3:4.) Kaibad satan so espiritualidad to, ugali to, tan panagnonot to. Diad ilabas na panaon, dapat naebatan mo irayan tepet: ‘Kasin sikato may maong ya asawa parad siak?’ (Pro. 31:26, 27, 30; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Kasin niiter mi panangaro tan atension ed sakey tan sakey? Napalampas mi kasi kakapuyan na sakey tan sakey?’ b (Roma 3:23) Legan yon kakabaten so sakey tan sakey, tandaan ya say sankaimportantian et aliwan amay dakel so pamparehoan yo, noagta amay sarag yoy man-adjust parad sakey tan sakey.

⁶ Anto ni ray dapat ya amtaen yo ed sakey tan sakey legan ya saninaro kayo? Antis nin onaralem ya maong so liknaan yo ed sakey tan  sakey, ompan labay yon pantongtongan iray importantin bengatla, singa bilang no anto ray plano yod bilay. Ompan labay yo met ya pantongtongan iray personal ya bengatla, no kasin walay sakit na sakey, problema to ed pinansyal, odino saray agawad bilay to ya akaapekto ed panagnonot, liknaan, odino ugali to. Agmet kaukolan ya pantongtongan yo lan amin ta kakkagapo yo ni labat ya saninaro. (Ikompara so Juan 16:12.) No pakaliknam et singa masyado nin masakbay pian pantongtongan so arum ed saratan, ibagam ed sikato. Balet diad ilabas na panaon, kailangan ya naamtaan to iratan ya impormasyon pian makapanggawa na dugan desisyon. Kanian dapat matua kayo no pantongtongan yo iratan.

7. Panon ya nakabat na saninaro so sakey tan sakey? (Nengnengen met so kahon ya “ No Walad Arawin Lugar so Inarom.”) (Nengnengen met so litrato.)

⁷ Panon ya nakabat na saninaro so inkatoo na balang sakey? Maabig no mantongtong ira tan ibaga day tuan nalilikna da. Sarag da met so mantepet tan dengelen dan maong so ibaga na sakey tan sakey. (Pro. 20:5; Sant. 1:19) Nayarin manggawa kayo na paraan pian makapanulop kayo tan makapantongtong kayo. Singa bilang, saniba kayon mangan, manakar diad publikon lugar, tan manpulong. Nakabat yo met so sakey tan sakey no nakaulop yo ray kakaaro tan kapamilya yo. Sarag yo met so manplano na saray activity pian nanengneng yo no anto ray ugali na kada sakey diad nanduruman situasyon tan no kaiba yoy arum ya totoo. Imanoen so ginawa nen Aschwin ya taga Netherlands legan ya saninaro ira nen Alicia: “Manggagawa kami paraan pian nakabat mi sakey tan sakey. Singa bilang, manluto kami odino saniba kamin mankimey. Lapud saratan, anengneng mi ray maong ya ugali tan kakapuyan na balang sakey.”

8. Antoy gunggona no manaral ya saniba so saninaro?

⁸ Nakabat yo met so sakey tan sakey no saniba kayon manaral na saray topic ed Biblia. Tan no sanasawa kayo la, kailangan ya walay family worship yo pian say Dios so magmaliw ya sentro na relasyon yo. (Ecl. 4:12) Kanian natan ni labat ya saninaro kayo, maabig no wala lay eskedyul yo ya saniban manaral. Siempre aliwa kayo nin pamilya kanian say brother et aliwa nin ulo na sister. Pero no regular kayon manaral ya saniba, nanengneng yo so espiritualidad na balang sakey. Walay naimano nen Max tan Laysa, saninaro ya taga United  States, ya sakey nin gunggona na satan. Imbaga nen Max: “Nen agano kami ni labat ya saninaro, ginapoan mi lan aralen iray topic ed saray publikasyon tayo tungkol ed piinaroan, panangasawa, tan pamilya. Akatulong iraman ya publikasyon pian napantongtongan mi iray importantin topic ya agkami nababaingan.”

SARAY ARUM NIN IKONSIDERA NA SANINARO

9. Anto ray nepeg ya ikonsidera na saninaro no mandedesisyon ira no siopa ray pangipaamtaan da na relasyon da?

⁹ Siopa ray dapat ya makaamta ya saninaro kayo? Sikayon dua so mandesisyon ed satan. No agano kayo ni labat ya saninaro, ompan say labay yo et daiset ni labat so makaamta ed satan. (Pro. 17:27) No ontan so gawaen yo, agkayo na-pressure tan naiwasan yoy dakdakel ya tepet tungkol ed sikayo. Pero no anggapo met so pangibagaan yo, ompan natukso kayon iyamot so relasyon yo pian agnaamtaan na arum. Delikado tan. Kanian duga labat ya walay makaamta pian walay mangiter na advice tan ontulong ed sikayo. (Pro. 15:22) Singa bilang, sarag yon ibaga ed pigaran kapamilya yo, maespiritual ya kakaaro, odino ed saray elder.

10. Antoy dapat ya gawaen na saninaro pian mansiansian malinis so piinaroan da? (Proverbio 22:3)

¹⁰ Panon yon napansiansian malinis so piinaroan yo? Legan ya onaaralem so liknaan yo, natural labat ya mas lalo kayon onapit ed sakey tan sakey. Antoy makatulong pian mansiansia kayon malinis ed moral? (1 Cor. 6:18) Iwasan yoy malaswa iran tongtongan, agkayo maniiban sikayon dua labat, tan iwasan yo so alabas ya kakainum na alak. (Efe. 5:3) Ta liingen na saratan so seksual ya pilalek yo tan pakapuyen na satan so determinasyon yo ya gawaen so duga. Maabig no pantongtongan yon naynay no panon yon nipanengneng so respeto ed sakey tan sakey tan ed saray estandarte nen Jehova. (Basaen so Proverbio 22:3.) Imanoen no antoy akatulong ed si Dawit tan Almaz ya taga Ethiopia. Oniay imbaga da: “Oonla kami ed lugar ya walay totoo odino kaiba mi ray kakaaro mi. Agkami manbubukbukor ed kotse odino diad abung. Kanian naiwasan mi ray situasyon ya nayarin natukso kami.”

11. Anto ray nepeg ya ikonsidera na saninaro no mandesisyon iran ipanengneng so panangaro dad sakey tan sakey?

¹¹ Panon to balet so pangipanengneng na panangaro ed sakey tan sakey? Wala met iray dugan paraan ya pangipanengneng ed satan legan ya onaaralem so aroan yo. Pero no naliing so seksual ya pilalek yo, ompan nairapan kayo ya gawaen no antoy duga. (Kansion nen Sol. 1:2; 2:6) Sakey ni, no wala ray kiwas ya gawaen yo pian ipaliknay panangaro yo, ompan nairapan kayon kontrolen so sarili yo tan makapanggawa kayo na aglabay nen Jehova. (Pro. 6:27) Kanian diad gapo ni labat na relasyon yo bilang saninaro, pantongtongan yo la no anto so nepeg tan agnepeg ya gawaen pian natumbok yo iray prinsipyo na Biblia. c (1 Tes. 4:3-7) Itepet yo iraya ed sarili yo: ‘Antoy reaksion na totoo ed lugar mi ed paraan ya pangipapanengneng mi panangaro ed sakey tan sakey? Kasin liliingen na saratan so seksual ya pilalek mi?’

12. No wala ray problema tan agpantatalosan na saninaro, antoy nepeg dan ikonsidera?

¹² Panon yon ayosen iray problema tan agpantatalosan? Panon to no wala ray panaon ya agkayo makapantalosan? Labay to kasin ibaga, aliwa kayon parad sakey tan sakey? Andi  met, ta anggapoy saninaro odino sanasawa ya parehoy panlabayan da. Magmaliw ya maliket so ulopan na sanasawa no respetoen day sakey tan sakey tan amta day manpalugar. Nanengneng ed paraan na panaayos yo na problema yo natan no kasin magmaliw ya maliket so ulopan yo no sanasawa kayo la. Bilang saninaro, tepetan yoy sarili yo: ‘No walay problema mi, kasin kalmado tan marespeto min aayosen itan? Kasin aaminen min tampol iray lingo mi tan agmi la uuliten iratan? Mainomay mi kasi manpalugar, onkerew na perdona, tan mamerdona?’ (Efe. 4:31, 32) Pero no saninaro kayo ni labat et naynay kayo lan mankokolkol odino dakel so agyo pantatalosan, ompan ontan met lanlamang so situasyon yo no sanasawa kayo la. No nanengneng yon agkayon talaga makapanbagayan, say sankaabigan lan desisyon ya nayarin gawaen yo et pultoten lay relasyon yo. d

13. Anto ray makatulong ed saninaro pian makapandesisyon ira no panon dapat kabayag so relasyon da?

¹³ Panon kabayag so dapat ya relasyon yo bilang saninaro? Mabetbet ya aliway resulta no maganat tayon mandesisyon. (Pro. 21:5) Kanian kailangan so magenap ya panaon pian nakabat yon maong so sakey tan sakey. Pero agmet kaukolan ya pabayagen yo nin maong so relasyon yo bilang saninaro. Onia met so ibabaga na Biblia: “No agnagawa so iilaloan, makapasakit na puso.” (Pro. 13:12) Sakey ni, no lanang kayon saniba, ompan mas mairap yon labanan so seksual ya pilalek yo. (1 Cor. 7:9) Imbes ya manpokus kayo ed no panon kayo lan kabayag ya saninaro, tepetay sarili yo: ‘Anto ni kasi kaukolan min amtaen ed sakey tan sakey pian makapandesisyon kami?’

PANON YA MAKATULONG IRAY ARUM YA AGAGI ED SANINARO?

14. Diad anto ran paraan ya natulongan na agagi iray saninaro? (Nengnengen met so litrato.)

¹⁴ No walay kabat tayon saninaro, panon tayo ran natulongan? Sarag tayo ran imbitaan ya mangan, man-family worship, odino manrelaks. (Roma 12:13) Makatulong iratan ed sikara pian mas nakabkabat day sakey tan sakey. Kasin kaukolan day tsaperon, naluganan, odino lugar ya makapantongtong iran personal? No on, ompan sarag yo ran tulongan? (Gal. 6:10) Oniay imbaga nen Alicia ya abitla nen niman ya naapresya dan dua nen Aschwin: “Misatsalamat kami ta wala ray agagi ya mangibabagan  sarag mi ompasyar ed abung da pian makapaniba kami ya walay arum ya too.” No kailangan na saninaro so tsaperon, ibaan mo ra ta baleg ya tulong itan ed sikara. Agmo ra tataynanan ya sikaran dua labat, pero likas mo met ompan kaukolan moy ondistansya pian makapantongtong iran dua.​—Fil. 2:4.

15. Anto ni ray naitulong na agagi ed saray saninaro? (Proverbio 12:18)

¹⁵ Natulongan tayo met iray saninaro ed saray ibaga tayo odino agtayo ibaga. No maminsan, kailangan tayon kontrolen so sarili tayo. (Basaen so Proverbio 12:18.) Singa bilang, ompan unaan ti la ran ibaga ed arum ya saninaro la ra, anta say labay da manaya et sikaran mismo so mangipaamta. Agtayo ra dapat itsi-tsismis odino babalawen iray desisyon da. (Pro. 20:19; Roma 14:10; 1 Tes. 4:11) Sakey ni, ompan agmet labay na saray saninaro ya bagaan o tepetan ira ya singa tayo ra pipiliten ya mankasal la. Oniay nanonotan nen Sister Elise tan say asawa to, “Nababaingan kami no wala ray mantepet tungkol ed saray plano mi ed kasal mi, anta agmi met ni iratan apantongtongan.”

16. Anto dapat so reaksion tayo no pultoten na saninaro so relasyon da?

¹⁶ Panon to balet no nandesisyon so saninaro ya pultoten so relasyon da? Iwasan tayoy mibabali odino tetelen so sakey ed sikara no akin ya ag-ira akapantuloyan. (1 Ped. 4:15) Oniay imbaga nen Sister Lea: “Wala ray narerengel kon nanduruman istorya no akin ya nam-break kami. Nasasakitan ak.” Singa abitla nen niman, agto labay ya ibaga ya no pinultot na saninaro so relasyon da et aliwa lay desisyon da. Say labay labat ya ibaga na satan et asumpal so gagala na piinaroan—atulongan so saninaro ya makapanggawa na dugan desisyon. Pero siempre, siansian ansakit so epekto na satan ed sikara tan ompan nalikna dan bukbukor da. Kanian manggawa tayoy paraan pian natulongan tayo ra.​—Pro. 17:17.

17. Anto dapat so tuloytuloy ya gawaen na saray saninaro?

¹⁷ Singa naaralan tayo, aliwan mainomay so miinaroan pero maliket tan eksayting itan. Oniay nanonotan nen Jessica: “Diad tua, mairap pa so miinaroan. Pero sulit ta nausar mi oras tan sagpot mi pian nakabat so sakey tan sakey.” No walay inarom, itultuloy yo labat ya kabaten a maong so sakey tan sakey. No gawaen yo itan, seguradon nasumpal so gagala na piinaroan—natulongan kayon dua ya makapanggawa na dugan desisyon.