Pakadaeg ed Kakapuyan na Too
Pakadaeg ed Kakapuyan na Too
“Say panisip ed laman et mankabaliksan na patey.”—ROMA 8:6, NW.
1. Panon so panmoria na arum ed laman na too, tan anton tepet so manepeg a konsideraen?
“PISALAMATAN taka ta makapataktakot tan makapakelkelaw so inkagawa na inkasiak.” (Salmo 139:14) Ontan so inkanta nen salmistan David sanen momolimolien to so sakey ed saray pinalsa nen Jehova—say laman na too. Miduma balet ed satan a makatunongan a panangidayew, walaray relihyoson managbangat a mangipapasen ed laman bilang panaayaman na mauges tan uusaren ed kasalanan. Tinawag ni itan a “kolibenben na inka-ignoranti, say sengeg na mauges ya agamil, posas na inkauges, ambilunget a pangawan, maer-ermen a bilay, onkukurang a bangkay, akar-akar a lubok.” Tua, inkuan nen apostol Pablo a: “Dia ed laman ko, anggapo so manayam a bengatlan maong.” (Roma 7:18) Balet kabaliksan kasi na satan a pakaskasi tayo lan apukok ed sakey a makasalanan a laman?
2. (a) Anto so kabaliksan na “panisip ed laman”? (b) Anton pankokontraan na “laman” tan “espiritu” so nagagawa ed akindalem na totoo a manpipilalek a mamaliket ed Dios?
2 No maminsan et tutukoyen na Kasulatan so kabalgan na too bilang “laman.” (1 Arari 21:27) Say “laman” so inusar met a mangirepresenta ed too diad ag-ayadyarin kipapasen to bilang makasalanan a poli nen rebelyoson Adan. (Efeso 2:3; Salmo 51:5; Roma 5:12) Lapud atawir tayo ed sikato, walaan itayoy ‘kakapuyan ed laman.’ (Roma 6:19) Tan impasakbay nen Pablo: “Say panisip ed laman et mankabaliksan na patey.” (Roma 8:6, NW) Say kabaliksan na “panisip ed laman” et nababanlongan tan nadadagdag ed pilpilalek na makabos a laman. (1 Juan 2:16) Kanian no panggugunaetan tayon paliketen so Dios, naynay a mankontraan so espiritualidad tayo tan say makasalanan a tendensia tayo a tuloytuloy a manedesdes ed sikatayon mangagamil ed “saray gawa na laman.” (Galacia 5:17-23; 1 Pedro 2:11) Kayarin deneskribe nen Pablo iyan pipupuligesgesan ed akindalem to, inkelyaw to: “Alay kasegsegang ko a too! Siopa so mangilaban ed siak ed laman na sayan patey?” (Roma 7:24) Kasin si Pablo et agla makalaban a biktima na tukso? Andi so mabitar ya ebat na Biblia!
Say Inkapeteg na Tukso tan Kasalanan
3. Panon so panmoria na dakel ed kasalanan tan tukso, balet panon so pamapasakbay na Biblia nipaakar ed satan ya awawey?
3 Parad dakel natan, say kasalanan so agmakapaliket a kanonotan. Ludlurey labat so panguusar na arum ed salitan “kasalanan” bilang sakey a karaanan a termino a manideskribe ed saray kakulangan na too. Agda namomoria a “nakaukolan ya ompatnag itayo ed panangukoman nen Kristo; piano balang sakey awaten to so saray agawaan to ed laman, unong ed ginawa to, maong odino mauges.” (2 Corinto 5:10) Oniay ilulurey na arum: “Say tukso labat so agko naresistian!” Manbibilay so arum a totoo ed sakey a kulturan akasentro ed magangganon liket, balanglan diad tagano, sekso, panliliket, odino agawaan. Aliwa lambengat a kaliktan da so amin a bengatla noagta labay da lan nagamoran a tampol itan! (Lucas 15:12) Agda nononoten so labas ni nen say temporaryon liket, salanti, dia ed arapen a panggayaga’d ‘peteg a bilay’. (1 Timoteo 6:19) Balet, ibabangat itayo na Biblia a mannonot a maong tan onnengneng ed arapen, a paliisan so antokaman a makaapektan maong ed espiritualidad tayo odino arum niran bengatla. Inkuan na apuyanan ya uliran: “Say masimpit a too nanengneng to so mauges, tan yamot to so inkasikato; balet say karaklan ontuloy, tan manlikna nipaakar ed sikato.”—Uliran 27:12.
4. Anto so insimbawa nen Pablo diad 1 Corinto 10:12, 13?
4 Sanen sinulat nen Pablo iray Kristiano a manaayam ed Corinto, sakey a syudad a bantog ed kabandayan ed moral, sikatoy angiter na realistikon pasakbay sumpad tukso tan pakayari na kasalanan. Inkuanto: “Say mangisip a manalalagey, imanoen to komon ompan napelag. Agkayo asabian na bengatlan katutukso noag samay nitepel na ami too; bangbalet say Dios matoor, ta agto kayo paulyan a natukso na onlabas ed nayarian yo; noag ingen pati tukso, manggawa met na dalan a paliisan, ta pian nayarian yo ya itepel.” (1 Corinto 10:12, 13) Amin tayo—malangwer tan matakken, laki tan bii—so nipapaarap ed dakel a tukso diad eskuelaan, trabaho, odino inerman a pasen. Usisaen tayo sirin iray salita nen Pablo tan imanoen tayo no anto so kabaliksan na saratan ed sikatayo.
Agmagmaliw a Mataletalek
5. Akin a mapeligro so pagmaliw a mataletalek?
5 Inkuan nen Pablo: “Say mangisip a manalalagey, imanoen to komon ompan napelag.” (1 Corinto 10:12) Mapeligro so pagmaliw a mataletalek nipaakar ed inkabiskeg tayo ed moral. Ipaparungtal na satan so kakulangay pakatalos ed nengneng tan pakayari na kasalanan. Diad impankasalanan di Moises, David, Solomon, tan si apostol Pedro, nepeg tayo kasin isipen a mas mabiskeg itayo? (Numeros 20:2-13; 2 Samuel 11:1-27; 1 Arari 11:1-6; Mateo 26:69-75) Inkuan na Uliran 14:16: “Say makabat a too antakot, tan onarawi ed mauges; balet say maatiw ompatnag a marangal, tan sikato so matalek.” Niarum ni, inkuan nen Jesus: “Say espiritu tua a sikatoy malikeliket, balet say laman makapuy.” (Mateo 26:41) Lapud anggapo so ag-ayadyarin toon nipuera ed mauges iran pilalek, kaukolan tayon seryosoen so pasakbay nen Pablo tan resistian so tukso, ta no andi et sikatayoy napepeligron napelag.—Jeremias 17:9.
6. Kapigan tan panon so nepeg tayon panparaan parad tukso?
6 Makabat so pamparaan la ed nayarin onlesan problema ya ag-iilaloan. Atebek nen Arin Asa a say dugan panaon pian nipaalagey to laray depensa to et diad panaon na kareenan. (2 Awaran 14:2, 6, 7) Amta ton atrasado lay pamparaan no wala laray onlulusob. Mipadpara, saray desisyon ed no anto so gawaen bektaman ya onlesa iray tukso so sankaabigan lan gawaen legan a maong ni so kanonotan diad mareen a kaliberliber. (Salmo 63:6) Desidido la si Daniel tan saray matakot-ed-Dios a kakaaro to a manmatoor ed ganggan nen Jehova antis ni iran adesdes a mangan ed saray putahi na ari. Kanian mapekder laray kombiksion da tan ag-ira angan na agmalinis a tagano. (Daniel 1:8) Sakbay ya onlesa iray makapatukson situasyon, pabiskegen tayo la so determinasyon tayo a mansiansian malinis ed moral. Diad ontan, nawalaan itayo na biskeg pian resistian so kasalanan.
7. Akin a makaligliwan naamtaan ya aresistian na arum so tukso?
7 Agaylan ligliwa so nagamoran tayo ed saray salita nen Pablo: “Agkayo asabian na bengatlan katutukso noag samay nitepel na ami too”! (1 Corinto 10:13) Oniay insulat nen apostol Pedro: “Sumpaen yo [so Diablo] na mabiskeg a pananisia yo, amta yo a peteg ta saratan a kairapan a nagawa met ira ed utel na agagi yo a wala ed mundo.” (1 Pedro 5:9) On, nipaarap so arum ed ontan met iran pakatuksoan tan aresistian da iratan diad tulong na Dios, kanian nagawaan tayo met itan. Balet, bilang tuan Kristianos a manbibilay ed mauges a mundo, nailaloan tayon amin so pakatukso natan odino ed saginonor. Panon tayo sirin a makapanmatalek a nadaeg tayo so kakapuyan na too tan tukson mankasalanan?
Naresistian Tayo so Tukso!
8. Anto so manunan paraan pian napaliisan tayo so tukso?
8 Say manunan paraan pian niwaklit tayo so ‘pagmaliw ya aripen na kasalanan’ et say ipaliis la ed tukso no posibli. (Roma 6:6) Oniay ipapaseseg na Uliran 4:14, 15: “Agka onloob ed basbas na marelmeng, tan agka manakar dia ed dalan na mauges a totoo. Sikato so paliisan mo, agka onlabas ed abay to; onsipa ka a manlapu ed sikato, tan onlabas ka.” Mabetbet ya amta tayo la no kasin say mantutumbokan a nagawa et nayarin mansumpal ed kasalanan. Sirin, say mapatnag a gawaen bilang Kristianos et “onlabas,” ya arawian so siopaman tan antokaman a bengatla tan antokaman a pasen a managyat ed sikatayo na makapuy iran pilalek tan marumsis a liknaan.
9. Panon a nidanet ed Kasulatan so iyarawi ed saray makapatukson kipapasen?
9 Say iyarawi ed makapatukson kipapasen so sananey nin manunan kundang pian nadaeg so tukso. Oniay insimbawa nen Pablo: “Ibatikan yo so lawanan.” (1 Corinto 6:18) Insulat to: “Ibatikan yo so saray talintao.” (1 Corinto 10:14) Si Timoteo so pinasakbayan met na apostol a taynan to so agmanepeg a pampilalek ed materyal a kaykayamanan, ontan met ed “saray ibibeg ya inuugaw.”—2 Timoteo 2:22; 1 Timoteo 6:9-11.
10. Anton duaran mandumaan ya alimbawa so mangipabitar ed kaimportantian na itaynan ed tukso?
10 Konsideraen met so kipapasen nen Arin David na Israel. Legan a mamanbantag manlapud toktok na palasyo to, apasikmatan to so sakey a magangganan bii a manaames, tan sinmigbo ed puso to iray makapuy a pilalek. Tinaynan to la komon so toktok na palasyo to ta pian naarawian to la so tukso. Imbes, sikatoy nantepet-tepet nipaakar ed sayan bii—si Batseba—tan makadesyang iray resulta. (2 Samuel 11:1–12:23) Diad biek a dapag, no panon so inkiwas nen Jose sanen sikatoy aayaten na imoral ya asawa na amo to a miakdol. Oniay kuan ed sikatayo na salaysay: “Dia ed impisalsalita na bii ed Jose ya agew-agew, agto dinengel so bii ya ondukol ed abay to, a miiba ed sikato.” Anggano anggapo ni so nidatak iran pananontonan ed Mosaikon Ganggan, oniay inyebat ed sikato nen Jose: “Panon sirin so pakayarik a manggawa ed saya ya abalbaleg a kabaglan tan kasalanan ya onsumpa ed Dios?” Sakey ya agew et sikatoy dinegkem na sayan bii, a kuanto: “Miakdol ka ed siak!” Kasin nansiansia ni diman si Jose tan akikatunongan ed sikato? Andi. Sikatoy “tinmaynan, tan sikato so akapaway.” Ag-inabuloyan nen Jose ya onlesa ni so seksual a pakatuksoan. Sikato so pinmaliis!—Genesis 39:7-16.
11. Anto so nayarin posibli no sasagmaken tayo so tubat-tubat a pakatuksoan?
11 Say iyarawi so ipapasen no maminsan ya inka-payakot, balet say makabat a kundang a gawaen et say mismon itaynan ed sakey a situasyon. Nayarin nasasagmak tayo so tubat-tubat a pakatuksoan diad trabaho. Anggaman agtayo tampol nasalatan so trabaho tayo, wala niray arum a paraan a nipaliis tayoy inkasikatayo ed makatukso iran kipapasen. Kaukolan tayon paliisan so amin a bengatla ya amta tayon aliwa, tan nepeg a determinado itayon manggaway maptek. (Amos 5:15) Diad inerman a pasen, say ipaliis ed tukso so mankaukolan a paliisan so pornograpikon Internet sites tan kuestionabli iran pasen na panligliwaan. Nayarin saglawien met na satan so pangibantak ed sakey a magasin odino pananap na balon kakaaro a mangaaro ed Dios tan nayarin makatulong ed sikatayo. (Uliran 13:20) Antokaman so manukso ed sikatayo ed pankasalanan, makabat no determinado itayon mangipulisay ed satan.—Roma 12:9.
No Panon a Makatulong so Pikakasi
12. Anto so kekerewen tayo ed Dios sano ipipikasi tayon: “Agmo kami yabuloy ed tukso”?
12 Oniay makapaseseg a panamaseguro nen Pablo: “Say Dios matoor, ta agto kayo paulyan a natukso na onlabas ed nayarian yo; noag ingen pati tukso, manggawa met na dalan a paliisan, ta pian nayarian yo ya itepel.” (1 Corinto 10:13) Say sakey a paraan a panutulong ed sikatayo nen Jehova et diad pangebat to ed saray pikakasi tayo ya antabayan to itayon manalona ed tukso. Imbangat nen Jesu-Kristo ya ipikasi tayon: “Agmo kami yabuloy ed tukso, ilaban mo kami ingen ed mauges.” (Mateo 6:13) Bilang ebat ed satan a masimoon a pikakasi, ag-itayo kaindanan nen Jehova ed tukso; iliktar to itayo manlapud si Satanas tan saray masilib a gawa to. (Efeso 6:11, NW, paimano’d leksab) Nepeg tayoy onkerew ed Dios na tulong pian nibiig tayoray pakatuksoan tan nawalaan tayoy biskeg a manresisti ed saratan. No ikerew tayo ed sikato ya agto iyabuloy a napelag tayo ed tukso, tulongan to itayo pian ag-itayo nadaeg nen Satanas, say ‘mauges a sakey.’
13. Anto so nepeg tayon gawaen sano nipaarap itayo ed tuloytuloy a pakatuksoan?
13 Lalon nakaukolan tayo so masimoon a pampikasi sano nipapaarap itayo ed tuloytuloy a pakatuksoan. Say arum a pakatuksoan so nayarin pansengegan na pirmin puligesgesan ed akindalem tayo, a mibarangkaan ed saray kanonotan tan awawey a mabiskeg a mangipapanonot ed sikatayo ed no panon itayo kaletey. (Salmo 51:5) Singa bilang, anto so gawaen tayo sano nagogonigon itayo ed pakakanonot ed datin makasalanan ya agamil? Anto no natutukso itayon ompawil ed satan? Imbes a daegen lambengat iratan a liknaan, ipikasi itan ed si Jehova—a maminpiga no nakaukolan. (Salmo 55:22) Diad pakayari na Salita tan masanton espiritu to, natulongan to itayo a manlinis ed kanonotan tayo manlapud marutak iran tendensia.—Salmo 19:8, 9.
14. Akin a makana so pikakasi pian natalonaan tayo so kaleteyan na too?
14 Diad impakaimano nen Jesus ed panteglep na saray apostol to ed hardin na Getsemani, oniay impaseseg to: “Manpuyat tan manpikasi kayo, pian agkayo onloob ed katutukso; say espiritu tua a sikatoy malikeliket, balet say laman makapuy.” (Mateo 26:41) Sakey lan paraan pian natalonaan so tukso et diad pagmaliw ya alerto ed onlesan nanduruman nengneng na tukso tan magmaliw a malikas ed saray kasiliban na satan. Makana met so pampikasi tayon tampol nipaakar ed tukso ta pian nakinlongan itayo ed espiritual a manresisti ed satan. Agtayo naresistian itan a bukor lapud puntiryaen itayo na tukso diad saray kipapasen ya agtayo tanton naresistian itan. Makana so pikakasi lapud say biskeg na Dios so manuporta ed saray depensa tayo sumpa ed si Satanas. (Filipos 4:6, 7) Nakaukolan tayo met so espiritual a tulong tan saray pikakasi na “mamatatken ed kongregasyon.”—Santiago 5:13-18, NW.
Tuloytuloy a Resistian so Tukso
15. Anto so nalalanor ed panresisti ed tukso?
15 Nilikud ed ipaliis ed sakey a tukso no posibli, nepeg tayon tuloytuloy a resistian itan anggad onlabas itan odino anggad manguman lay situasyon. Sanen si Jesus so tinukso nen Satanas, sikato so nanresisti angga ed tinmaynan so Diablo. (Mateo 4:1-11) Insulat nen babangatan a Santiago: “Onsumpa kayo ed Diablo, et sikato so onarawi ed sikayo.” (Santiago 4:7) Pian makaresisti itayo, pabiskegen tayo so kanonotan tayo panamegley na Salitay Dios tan mapekder a desidien so ontulok ed saray estandarte to. Maabig ya ipatlep tan dalepdepen tayo iray manunan teksto a misiglaotan ed espisipikon kakapuyan tayo. Makabat so onasingger ed sakey a matakken ed espiritual a Kristiano—nayarin sakey a matatken—a pangibesngawan tayoy kapapagaan tayo tan nakerewan tayoy tulong sano natutukso itayo.—Uliran 22:17.
16. Panon tayon mansiansian maptek ed moral?
16 Papasesegen itayo na Kasulatan ya isulong so balon personalidad. (Efeso 4:24) Kabaliksan na saya ya abuloyan tayoy Jehova a manmoldi tan manguman ed sikatayo. Oniay inkuan nen Pablo sanen sinulat toy kakimeyan ton Timoteo: “Ontumbo’ka ed kaptekan, kasantosan, pananisia, aro, anos, kauyamoan. Mibakal ka ed maabig a pibabakal na pananisia, bembenan mo so bilay ya andi-angga, a sikato so atawagan mo.” (1 Timoteo 6:11, 12) ‘Natumbok tayo so kaptekan’ diad maseet a panaral ed Salitay Dios ta pian nagamoran tayo so maapit a pikakabat ed personalidad to insan itunos tayoy kondukta tayo ed saray kakaukolanen to. Say okupadon eskedyul ed Kristianon aktibidades, a singa say panangipulong ed maong a balita tan iyaatendi ed saray miting so importanti met. Say iyapit ed Dios tan sigpot a panganamot ed saray espiritual a probisyon to so ontulong ed sikatayo ya ombulaslas ed espiritual tan mansiansian maptek ed moral.—Santiago 4:8.
17. Panon tayon naamtaan ya ag-itayo ikaindan na Dios no natutukso itayo?
17 Papaseguroan itayo nen Pablo ya antokaman a pakatuksoan a nasagmak tayo so agbalot manaeg ed inter na Dios ya abilidad tayon mangarap ed satan. Si Jehova so ‘manggawa na dalan a pakapaliisan , ta pian nayarian tayo itan ya itepel.’ (1 Corinto 10:13) On, ag-abuloyan na Dios ya onloor so sakey a tukso ya onkulang lay espiritual a biskeg tayon manmantini ed katooran tayo, daput no mantultuloy tayon manmatalek ed sikato. Labay to itayon ontalona diad tuloytuloy a panresisti ed tukson panggawa na makapuy ed imaton to. Niarum ni, nawalaan itayo na pananisia ed sipan to: “Agtaka naani taynan, tan agtaka naani ikaindan.”—Hebreos 13:5.
18. Akin a makapanseguro itayo a nadaeg tayo so kakapuyan na too?
18 Maseguro si Pablo nipaakar ed pansumpalan na mismon pipupuligesgesan to sumpad kakapuyan to bilang too. Agto impasen so inkasikato a pakaskasi tan agmakaresistin biktima na saray kagletan na laman to. Misunian, inkuanto: “Kanian onia ombatik ak, aliwa a singa panduaruwaan; onia mipunitian ak, aliwa a singa say manlewet ed dagem: Noag ingen leweten ko so laman ko, tan iyan ko ed silong na kaaripenan: ta agla piga no nagawa, no kayarik ya angipulong ed saray arum, siak a dili so nipulisay.” (1 Corinto 9:26, 27) Sarag tayo met so matalonan makapibakal ed ag-ayadyarin laman tayo. Panamegley na Kasulatan, saray nibase’d Biblian publikasyon, saray Kristianon miting, tan matakken ed espiritual a kaparan Kristianos, naynay ya itarya na maaron mangatatawen ya Ama tayo so panonot a makatulong ed sikatayo pian nagegemtan so maptek a kurang. Diad tulong to, nadaeg tayo so kakapuyan na too!
Kasin Nanonotan Yo?
• Anto so kabaliksan na “panisip ed laman”?
• Panon itayon makapanparaan parad tukso?
• Anto so gawaen tayo pian natalonaan tayo so tukso?
• Anto so betang na pikakasi ed pangarap tayo ed tukso?
• Akin a makaseguro itayo a posibli so pakadaeg ed kakapuyan na too?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Saray litrato ed pahina 10]
Ag-ibabangat na Biblia ya agtayo makaresistin biktima na pilpilalek na laman tayo
[Litrato ed pahina 12]
Say itaynan ed tukso so sakey a manunan paraan pian napaliisan so kasalanan