Ontalona Ka Antokaman so Klase na Impamabaleg ed Sika

SI Nicholas so walaan na rebelyoson tendensia manlapu la’d inkaugaw to. * Asabi panaon, sayan tendensia so angitonton ed sikato ed impandruga tan impanbuanges. Impaliwawa nen Nicholas: “Si amak et sakey ya alkoholiko, tan sikatoy sengegan na pirmin impanirap mi nen atsik.”

Diad amin a nengneng, saray ateng nen Malinda so respetadon membro na simbaan ed komunidad da. Balet sikara met so pirmin nigalet ed sakey a kulto. “Arum ed saray aagamilen da ed kulto et abuso ed siak tan aneral ed panmoriak bilang sakey ya ugaw,” so inyey-ey nen Malinda, a natan et masulok lan 30 años to. Inyarum to: “Saray liknaan ya inkaandi-ilalo tan inkaandi-kakanaan a nipaslep ed siak so lawas mangaapekta ed siak manlapu la nen inlesay kalakal ko.”

Siopa so makapangiburi a say impanugaw na dakel so dineral na karawalan, panangabuso, impamaulyan na atateng, tan arum niran negatibon sengegan? Saray epekto na agmaliket ya impanugaw so nayarin aralem. Balet kasin saratan ya inkasakitan so magnayon lan maneral ed posibilidad a pangawat na sakey ed katuaan na Salitay Dios tan say pananap na baleg a liket? Anggaman ed ontan ya impamabaleg ed sikara, kasin ontalona si Nicholas tan Malinda bilang totoon walaan na integridad? Konsideraen ya unona so alimbawa na Ari na Juda a si Josias.

Sakey a Makasulatan ya Alimbawa

Nan-uley si Josias diad Juda ed loob na 31 a taon diad koma-piton siglo K.K.P. (659-629 K.K.P.) Diad panaon na inkitrono nen Josias, kayari na impamatey ed ama to, saray kipapasen ed Juda so mauges a tuloy. Napno so Juda tan Jerusalem na saray managdayew ed Baal tan saramay mansasamba ed manunan dios na Amonita, a si Malcam. Saray prinsipe na Juda et singa ira “manengak a leon,” tan say uko-ukom so “lobo ed mankapisdem,” so inkuan nen Sofonias, say propeta na Dios ed saman a panaon. Bilang resulta, say karawalan tan panamalikdo so kasmak ed saman a bansa. Dakel so mankuan ed puso ra: “Si Jehova agnaani manggawa na maong, agmet naani manggawa na mauges.”​—Sofonias 1:3–2:3; 3:1-5.

Anton klase na manuley so nagmaliwan nen Josias? Say manag-awaran na Biblia a si Esdras so nansulat: “[Si Josias] ginawa to so maptek dia ed saray mata nen Jehova, tan nanakar ed saray dalan nen David ya ateng to, tan agpinmaliis ed nikawanan a lima ni say nikawigi.” (2 Awaran 34:1, 2) Unong ed rekord, tinmalona si Josias ed panggawa na maptek ed imaton na Dios. Balet komusta so nanlapuan ton pamilya?

Naasikaso Odino Naabuso ya Impan-ugaw?

Sanen nianak si Josias nen 667 K.K.P., say ama to, si Amon, so 16 años ni labat, tan say laki ton si Manases so manuuley ed Juda. Si Manases so sakey ed saray sankarelmengan ya arin nan-uley ed kapiganman diad Juda. Sikato so angipaalagey na saray altar nen Baal a, “nanggawa na dakel a kaugsan dia ed pakanengneng nen Jehova.” Inyapay to ed apoy iray arum ya ilalak to, angagamil na mahiko, angusar na panagparles, angiyalibansa na espiritistikon agagamil, tan dakel so impaagus ton inosentin dala. Impasen met nen Manases ed abung nen Jehova so imbobon talintao na masanton lusek a ginawa to. Sinagyat to so Juda tan Jerusalem ‘a manggawa na mauges a lalo nen say ginawa na saray nasyon a binagbag nen Jehova ed arap na saray anak na Israel.’​—2 Awaran 33:1-9.

Mauges a tuloy si Manases kanian inabuloyan nen Jehova a nakautibo ya akagolonggolong diad Babilonia, sakey ed saray maarin syudad na monarkya na Asirya. Leleg ya akautibo, si Manases so nagbabawi, nampaabeba, tan kinmerew na  panamerdona nen Jehova. Dinengel na Dios so kerew to tan impawil ed sikato so inkaari to diad Jerusalem. Insan angorganisa na panagreporma si Manases ya awalaan na maabig iran resulta.​—2 Awaran 33:10-17.

Anto so epekto na kaugsan nen Manases tan say saginonor ya impagbabawi to ed anak ton si Amon? Sikato so nagmaliw a mauge-uges. Sanen nagbabawi si Manases tan nambanikelan ton linisan so nasyon ed karumsisan a sikaton mismo so angigaulo, agkinmiwas si Amon. Sanen atawir to so trono nen mantaoy 22, si Amon et “ginawa to so mauges dia ed pakanengneng nen Jehova, singa ginawa nen Manases ya ama to.” Imbes a manpaabeba ed si Jehova, si “Amon [so] sinmumpa lan sinmumpa.” (2 Awaran 33:21-23) Anem taon labat nen Josias sanen nagmaliw ya ari ed Juda si Amon. Agaylan makapasinagem so impanugaw nen Josias!

Anampot so marelmeng ya uley nen Amon kayari na duay taon sanen saray aripen to so nannononong sumpad sikato tan sikato so pinatey da. Balet, saray totoo ed saman a dalin et pinatey da iray amatey ed si Amon tan ginawa ran ari so anak to, si Josias.​—2 Awaran 33:24, 25.

Anggaman ed ansakit iran kipapasen leleg na impanugaw to, ginawa nen Josias so maong ed imaton nen Jehova. Matalonan tuloy so impan-uley to ya inkuan na Biblia: “Singa sikato anggapo so ari ed unaan to, a nampataoli ed Jehova ed simoon a puso to, tan ed simoon na kamarerwa to, tan ed simoon na pakayari to, unong ed amin a tunong nen Moises; anggan ed kayari to ag-inmalagey diman so anggan siopa a singa sikato.”​—2 Arari 23:19-25.

Agaylan makapaseseg ya alimbawa si Josias ed saramay kaukolan a mansungdo ed makapasinagem ya impanugaw da! Anto so naaralan tayo manlapud alimbawa to? Anto so akatulong ed si Josias pian pilien to so dugan kurang tan mansiansia ditan?

Panggunaetan a Kabaten si Jehova

Say positibon impluensia a tinmalona leleg na inkaugaw nen Josias et say nagbabawin  laki to, si Manases. Anggapoy ibabaga na Biblia no panon kabetbet so impantuyaw dan dua, tan no pigay taon nen Josias sanen pinetek nen Manases so kurang to. Lapud maapit iray Judion sankapamilyaan, nayarin nanggunaetan nen Manases a salimbengan so apo to manlapud makaderal iran impluensia ed kaliberliber to diad pangipurek ed puso na apo to nipaakar ed panagrespeto ed tuan Dios, si Jehova, tan say salita to. Diad saginonor et binmunga so dinanman iran bukel na katuaan ya intanem nen Manases ed puso nen Josias, a nayarin kaiba met ditan so arum iran positibon impluensia. Diad koma-walon taon na impan-ari to ed Juda, say 15 años a si Josias so nanggunaet pian amtaen tan gawaen so linawa nen Jehova.​—2 Awaran 34:1-3.

Say mogmon espiritual a pakapisiglaotan na arum a totoo diad inkaugaw da et diad arawi lan kanayon, kabkabat, odino kaabay da. Ingen, no nabayuboan, saray bukel a nitanem so mamawala na maong iran bunga diad saginonor. Si Malinda ya asalambit la ed inmuna, so walaan na mapangasin kaabay a singa to la laki a regular a mangaawit ed sikato na say Panag-Bantayan tan Awake! iran magasin ed abung da. Nodnonoten to tekep na matamoy a panangaro, inkuan nen Malinda: “Say agko nalinglingwanan a tuloy ed samay kaabay mi et say agto panselebra na saray holiday. Importanti ed siak iya lapud say ‘Halloween’ tan arum niran holiday so okasyon parad ritual ya agagamil ed kulto na atateng ko.” Kalabas na sakey a dekada, sanen sakey a kaaro so angimbita ed si Malinda ed Kristianon miting diad Kingdom Hall na saray Tastasi nen Jehova, anonotan to iman a kaabay tan mabulos ton inawat so imbitasyon. Satan so tinmulong ed sikato pian anapen so katuaan.

Manpaabeba ed Arap na Dios

Say impanuley nen Josias so pakapatnagan na dakerakel a relihyoson impanreporma diad dalin na Juda. Kayari na anem-taon a kampanya sumpad idolatriya tan panaglinis ed dalin na Juda, inapiger nen Josias so abung nen Jehova. Leleg na panaglinis, agaylan mabmabli so adiskobre na Atagey a Saserdote a si Helcias! Nalmo to so orihinal a kopya na “libro na tunong nen Jehova.” Diad impangipudir nen Helcias ed sayan makapalikliket ya aromog, inreport nen Safan a sekretaryo, ed ari no anto so nalmoan. Kasin nagmaliw a matangsit so 25 años a si Josias ed ontan ya agawaan?​—2 Awaran 34:3-18.

“Sanen say ari nadngel to so saray salita na tunong,” insulat nen Esdras, “pinilat to so saray kawes to.” Saya so impapuson panangipanengneng na ermen lapud amoria to ya aliwan amin a ganggan na Dios et sinumpal na atateng da. Talagan pakanengnengan na inkamapaabeba! Tampol ya angibaki so ari na limaran-lalaki a manangilaman pian ontupleg ed si Jehova panamegley na propetesa a si Hulda. Saray manangilaman so pinmawil ya angireport na onia: ‘Onsabi so mauges lapud ag-intulok ed ganggan nen Jehova. Balet lapud sika, Ari Josias et nampaabeba ka, natipon ka ed lubok mo ed kareenan tan agmo nanengneng so mauges.’ (2 Awaran 34:19-28) Aliketan si Jehova ed kiwas nen Josias.

Anggaman ed binalegan tayo, sarag tayo met so manpaabeba ed arap na tuan Dios, si Jehova, tan ipatnag so marespeton awawey ed sikato tan say Salita to, say Biblia. Ginawa itan nen Nicholas, say asalambit ed gapo. Inkuan to: “Anggaman napno na gulo tan problema so bilay ko lapud impandruga tan panagbuanges, walaan ak na interes ed Biblia tan nampirawatan kon nawalaan na gagala so bilay ko. Ag-abayag, akatongtong ko iray Tastasi nen Jehova, pinasimbalok so kabibilay ko, tan inabrasak so katuaan.” On, nayarian tayoy nawalaan na marespeton awawey ed Dios ta ed Salita to anggaman ed nengneng na kaliberliber tayo.

Gunggona Manlapud Uksoyan nen Jehova

Si Josias so walaan met na aralem a respeto ed saray propeta nen Jehova. Aglambengat tinmupleg ed si propetesa a Hulda noagta sikato met so naimpluensiaan a tuloy na saray arum a propeta nen panaon to. Alimbawa, namparan si Jeremias tan Sofonias so okupado ed panangiyabawag na saray panangondena ed idolatriyan agamil diad Juda. Agaylan amabiskeg ed si Josias so intalineng to ed mensahe ra leleg a mankakampanya sumpad palson panagdayew!​—Jeremias 1:1, 2; 3:6-10; Sofonias 1:1-6.

 Tinuro na “katawan” a Jesu-Kristo so ulop na saray alanaan a patumbok to​—say “matoor tan makabat ya aripen”​—pian mangitarya na espiritual a tagano ed dugan panaon. (Mateo 24:45-47) Panamegley na nibase’d Biblia iran publikasyon tan say uksoyan na kongregasyon, say aripen a klase so mangipapaimano ed saray gunggona ed panulok ed simbawa na Biblia tan mangiiter na praktikal iran suhestion nipaakar ed pangiyaplika ed satan ed inagew-agew a kabibilay tayo. Agaylan matukoy ya usaren tayo so uksoyan nen Jehova pian ontulong ed sikatayon natalonaan so nigalet iran makapuy ya ugali! Manlapud inkaugaw to, si Nicholas so mankabusol a maong ed autoridad. Anggan sanen sikato la so akaaral na katuaan ed Salita na Dios, sayan kaleteyan so angamper ed sikaton manserbi a nagkalalo ed si Jehova. Aliwan mainomay parad sikato so pamasimbalo ed saman ya ugali to. Balet, asabi panaon, sikato so tinmalona. Panon? “Diad tulong na duaran makatalos a mamatatken,” insalaysay nen Nicholas, “inamin ko so kakapuyan ko tan ginapoan kon iyaplika so maaron Makasulatan a simbawa ra.” Inyarum to: “Anggan sagpaminsan et makasanok ak na daiset, nakokontrol ko la natan so rebelyoson ugalik.”

Onkekerew met na tulong si Malinda ed mamatatken sano manggagawa na importanti iran desisyon ed bilay to. Diad pangarap ed liknaan na inkaandi-ilalo tan inkaandi-kakanaan a ginmapo sanen sikato so ugaw ni, say aromog ton makatulong a maong et saray nanduruman artikulo na Say Panag-Bantayan tan say Awake! Inkuan to: “No maminsan wala labat lay parapo odino sakey ya estansa​—antikey labat​—a manenyeg ed siak. Manga siam taon lay apalabas, impantetekep ko iray ontan ya artikulo ed sakey a kuaderno ta pian mainomay kon tuplegan iratan.” Natan, say taloran kuaderno to so nankarga la na manga 400 iran artikulo!

Andi, saray totoo so agnepeg a magmaliw a permanentin biktima na mauges a kabibilay na pamilya. Panamegley na tulong nen Jehova et nayarian day ontalona ed espiritual a paraan. No panon a say maong ya impamabaleg et aliwan garantiya ed integridad na sakey a too, say mauges ya impanugaw so agmangamper ed sakey a too ed pagmaliw ton matakot ed Dios.

Kayarin adiskobre so libro na say Ganggan legan ya aapigeren so templo, si Josias so “nanggawa na sipan ed arap nen Jehova, a manakar ya ontumbok ed Jehova, tan pian unoren to ed simoon a puso to tan ed simoon a kamarerwa to.” (2 Awaran 34:31) Tan sikato so mapekder ed sayan determinasyon to anggad impatey to. Determinado met si Malinda tan si Nicholas a mansiansian matoor ed si Jehova a Dios tan ontalona bilang totoon walaan na integridad. Komon ta sika met so determinadon mansiansian maapit ed Dios tan sikatoy panlingkoran tekep na katooran. Makapanmatalek kan ontalona, lapud insipan nen Jehova: “Agka antakot, ta wala ak ed sika, agka napagaan, ta siak so Dios mo; pabiskegen ta ka naani; on, tulongan ta ka: on, ampayaen ta ka ed nikawanan a lima na inkatunong ko.”​—Isaias 41:10, 13.

[Paimano ed leksab]

[Saray litrato ed pahina 26]

Anggaman ed makapasinagem ya impanugaw, nanggunaetan nen Josias a kabaten si Jehova tan tinmalona so bilay to

[Litrato ed pahina 28]

Natulongan ka na mamatatken pian natalonaan so nigalet a personal ya awawey

[Litrato ed pahina 28]

Makatulong ed sika so “Say Panag-Bantayan” tan “Awake!” pian napansiansiam so integridad mo