Aleg a Magmaliw a Malingwan a Dumerengel
Aleg a Magmaliw a Malingwan a Dumerengel
“Mananumpal kayo komon na salita, ya aliwan dumerengel labat, a tilatilaan yo so inkasikayon dili.”—SANTIAGO 1:22.
1. Antoran milagro so nipanengneng ed totoo na Israel nensaman?
“MAKATANTANDA” so matukoy a salita pian deskribien iray milagron ginawa nen Jehova diad Ehipto nensaman. Petepeteg a makapakelkelaw so kada sakey ed Samploran Bakbak. Saratan a bakbak so tinumbokan na makapakelaw ya inkiliktar na totoo na Israel diad indalan da ed abelsay a danudanum na Ambalangan Dayat. (Deuteronomio 34:10-12) No naimatonan yo iratan ya agawa, ilaloan ya agyon balot nalingwanan so Sakey a nanggawa’d saratan. Ingen, oniay inkanta na salmista: “Sikara [saray Israelita] alingwanan da so Dios a manangilaban ed sikara, a nanggawa na angkakabaleg a pamaakaran ed Ehipto. Pankelkelawan a gawagawa ed dalin nen Cam, tan tatakotan ira a pamaakaran ed abay na Ambalanga a Dayat.”—Salmo 106:21, 22.
2. Anto so mangipapanengneng ya aganggano so impangapresia na Israel ed makapanyari iran gawa na Dios?
2 Kabaliw da ed Ambalangan Dayat, saray Israelita so ‘tinmakot ed si Jehova; tan anisia ira ed si Jehova.’ (Exodo 14:31) Akibiang so totoo na Israel ed si Moises diad kanta na impanbiktorya parad si Jehova, tan kinmiwas si Miriam tan arum niran bibii diad impanogtog da ed saray tamburina tan nansayaw ira. (Exodo 15:1, 20) On, mandinayew so totoo na Dios ed makapanyari iran gawa nen Jehova. Balet ta aganggano so impangapresia ra ed samay Sakey a nanggawa ed saratan. Kayarin tuloy na satan et dakel ed sikara so nagmaliw a singano kabaw. Nagmaliw iran managmeremere tan managreklamo ed si Jehova. Arum so angagamil na idolatriya tan seksual ya imoralidad.—Numeros 14:27; 25:1-9.
Anto so Nayarin Pansengegan na Pakalingwan Tayo?
3. Lapud agtayo ayadyari, anto so nayarin nalingwanan tayo?
3 Talagan agnaisip no akin a kinmulang na apresasyon so Israel. Ingen, nayari met itan a nagawa ed sikatayo. Tua, agtayo naimatonan so ontan iran milagro na Dios. Balet, diad relasyon tayo ed Dios et peteg a walaray inkagawan agnalingwanan. Nayarin nanonotan na arum ed sikatayo so impanayakup tayoy katuaan na Biblia. Say arum niran makapaliket a panaon so nayarin mangilaktip ed impanpikasi tayo nen indedika tayoy inkasikatayo ed si Jehova tan nen nampabautismo tayo ed danum bilang tuan Kristianos. Dakel ed sikatayo so akaeksperiensia ed pananulong nen Jehova diad nanduruman panaon na bilay tayo. (Salmo 118:15) Manuna ed amin, agamoran tayo so ilalo ed kilalaban panamegley na masakripisyon impatey na mismon Anak na Dios, si Jesu-Kristo. (Juan 3:16) Anggaman kuan, lapud agtayo ayadyari, nayarin main-inomay tayo met a nalingwanan iray maabig a ginawa nen Jehova ed sikatayo sano nidunget itayo ed saray mauges a pilalek tan kapagaan ed bilay.
4, 5. (a) Panon ya amasakbay si Santiago nipaakar ed kapeligroan na pagmaliw a malingwan a dumerengel? (b) Panon tayon niyaplika so ilustrasyon nen Santiago nipaakar ed sakey a too tan say espiho?
4 Diad sulat to ed saray kapara ton Kristiano, si Santiago ya agi nen Jesus ed ina, so amasakbay nipaakar ed kapeligroan na pagmaliw a malingwan a dumerengel. Oniay insulat to: “Mananumpal kayo komon na salita, ya aliwan dumerengel labat, a tilatilaan yo so inkasikayon dili. Ta no say siopaman ompasen a dumerengel na salita, et aliwan mananumpal, kapara to so sakey a too a nenengnengen to so sipor a lupa to ed sakey a salming; ta nengnengen to so lupa to, insan onarawi, et tampol a nalingwanan to no anto so nengneng to a too.” (Santiago 1:22-24) Anto so labay ya ibaga nen Santiago ed saratan a salita?
5 Sano ombangon itayo ed kabuasan, naynay itayon onarap ed espiho pian nengnengen no antoray uumanen ed itsura tayo. Leleg a gagawaen tayoy nanduruman kimey tan niyaapasakey lay nonot tayo ed arum iran bengatla, agtayo la nanonotan imay anengneng tayo ed espiho. Nayari met a nagawa iya diad espiritual a pantalos. No usdongan tayo so Salitay Dios, nikompara tayo so inkasikatayo ed iilaloan nen Jehova a pagmaliwan tayo. Kanian, direkta itayon nipaarap ed saray kaleteyan tayo. Sayan pikakabat so nepeg a mamakiwas ed sikatayo a manggawa na saray pananguman ed personalidad tayo. Balet legan tayon gagawaen iray inagew-agew a kimey tayo tan mipupuligesgesan ed saray problema tayo, mainomay tayon nalingwanan so espiritual iran bengatla. (Mateo 5:3; Lucas 21:34) Singano alingwanan tayo la so maaro iran gawa na Dios ed biang tayo. No ontan so nagawa, magmaliw itayon maletey ed saray makasalanan a tendensia tayo.
6. Anton Kasulatan so konsideraen tayo a makatulong pian agtayo nalingwanan so salita nen Jehova?
6 Diad primeron apuyanan a sulat to ed saray taga-Corinto, tinukoy nen apostol Pablo iray malingwan ya Israelita ed kalawakan. No panon ya agunggonaan iray inmunan-siglon Kristiano ed saray salita nen Pablo, sikatayo so natulongan met ya agmakalingwan ed salita nen Jehova no repasoen tayoray insulat to. Konsideraen tayo sirin so 1 Corinto 10:1-12.
Iwaklit Iray Minumundon Pilalek
7. Anton agnasuppiat ya ebidensia na aro nen Jehova so naeksperiensia na saray Israelita?
7 Say imbinsabinsa nen Pablo nipaakar ed saray Israelita so onkanan pasakbay ed saray Kristiano. Oniay insulat nen Pablo a kabiangan ed satan: “Agko labay, agagi, ya agyo naamtaan a saray kaamaan tayo amin da walara nensaman ed silong na lurem, tan amin da dinmalan ira ed pegley na dayat. Tan amin da abinyagan ira ed Moises dia ed lurem tan dia ed dayat.” (1 Corinto 10:1-4) Say totoo na Israel ed panaon nen Moises so akanengneng ed matalonggaring iran pakapatnagan na pakapanyari na Dios, pati say mamilagron lusek na lurem ya intarya na Dios a mangiwanwan ed sikara diad agew tan tinmulong ed sikaran makaliktar diad imbaliw da ed Ambalangan Dayat. (Exodo 13:21; 14:21, 22) On, naeksperiensia na saratan ya Israelita so agnasuppiat ya ebidensia na aro nen Jehova ed sikara.
8. Antoray resulta na impakalingwan na Israel diad espiritual a paraan?
8 “Anggaman ontan,” intuloy nen Pablo, “karaklan ed sikara agda apaliket so Dios: ta nagba ra ed kalawakan.” (1 Corinto 10:5) Agaylan makapaermen! Maslak ed saray Israelita a tinmaynan ed Ehipto so ag-akaloob ed Insipan a Dalin. Lapud impulisay ira na Dios makasengeg ed kakulangan da na pananisia, inatey ira ed kalawakan. (Hebreos 3:16-19) Anto so naaralan tayo ed saya? Inkuan nen Pablo: “Sarayan bengatla panuliranan ed sikatayo, ta pian ag-itayo onagum ed saray mauges a bengatla, a singa inaguman da met.”—1 Corinto 10:6.
9. Panon so impangitarya nen Jehova parad totoo to, tan panon so inkiwas na Israel?
9 Dakel so nitarya ed saray Israelita pian mansiansia iran niyapasakey ed espiritual legan a wala ra ed kalawakan. Akisipanan ira ed si Jehova tan nagmaliw ira a nasyon a nidedika ed sikato. Niarum ni, sikara so naikdan na inka-saserdote, sakey a tabernakulo parad sentro na panagdayewan, tan sakey ya uksoyan na panangisaklang na saray apay ed si Jehova. Balet, imbes a panliketan da iratan ya espiritual a langkap, ag-ira napnek ed saray materyal a probisyon na Dios.—Numeros 11:4-6.
10. Akin a nepeg tayon lawas nonoten so Dios?
10 Aliwan singa saray Israelita ed kalawakan, panggagayagaan na totoo nen Jehova natan so panangabobon na Dios. Balet, bilang indibidual et importante so lawas pannonot ed Dios. No gawaen tayo itan, natulongan itayon mangipulisay ed saray sinisiblet a pilalek a nayarin mamuragas ed espiritual a pakanengneng tayo. Kaukolan a determinado tayon ‘mangibeneg ed ag-inkamaridios tan saray ibibeg a mangaraldalin tan manbilay itayo komon ed sayan panaon a sidadangka tan situtunong tan sisasalamsam.’ (Tito 2:12) Sikatayon inyugawan tayo lay milimog ed Kristianon kongregasyon so agbalot nepeg a manisip a walay nasasaew tayo iran maabig a bengatla. No bilang ta walaray ontan ya onsebang ed kanonotan tayo, maabig a nodnonoten si Jehova tan saray alay abig a bendision ya imparaan to parad sikatayo.—Hebreos 12:2, 3.
Sigpot a Katutulok ed si Jehova
11, 12. Panon a makapankasalanan na panagtalintao so sakey a too anggano ag-ondadakmomo ed saray talintao?
11 Wala ni so sananey ya impasakbay ed sikatayo nen Pablo sanen insulat to: “Agkayo komon mangigalang ed saray talintao, singa saray arum ed sikara; unong na nisulat, saray totoo imyurong ira a mangan tan oninum, tan inmalagey ira a manggalaw.” (1 Corinto 10:7) Tutukoyen nen Pablo imay agawa sanen si Aaron so atangguyor na saray Israelita a manggaway balitok a kalakian a baka. (Exodo 32:1-4) Anggaman agtayo mangaagamil na direktamentin panagdayew ed talintao, nayarin magmaliw itayon managtalintao no abuloyan tayoray sinisiblet a pilalek tayo a mangikasipa ed sikatayo manlapud intiron-kamarerwan panagdayew ed si Jehova.—Colosas 3:5.
12 Diad sananey ya inkagawa, insulat nen Pablo so nipaakar ed arum ya interesado lambengat ed materyal iran bengatla imbes a diad espiritual iran pamaakaran. Nipaakar ed saramay “manaakar bilang kakabusol na panamairapan a kiew nen Kristo,” oniay insulat to: “Say panampotan da et kadederal, tan say dios da et say eges da.” (Filipos 3:18, 19, NW) Say iidoloen da et aliwan sakey ya imbolik a talintao, noagta satan et say pilalek da ed materyal iran bengatla. Siempre, aliwa met a mauges so amin a pilalek. Pinalsa itayo nen Jehova a walaan na saray pankaukolan bilang too tan say pakasarag a manggayaga ed nanduruman panliketan. Balet saramay mangiyuuna ed gegemtan dan liket nen say siglaotan da ed Dios so, diad tua et magmaliw a managtalintao.—2 Timoteo 3:1-5.
13. Anto so naaralan tayo ed salaysay a nipaakar ed balitok a kalakian a baka?
13 Kapaway da ed Ehipto, saray Israelita so nanggawa na balitok a kalakian a baka pian dayewen da. Niarum ni ed pasakbay sumpad idolatriya, wala ni so sananey ya importantin leksion ed sayan salaysay. Tinmunganga iray Israelita ed malinew a ganggan nen Jehova. (Exodo 20:4-6) Ingen, agda ginetma ya ibeneg si Jehova bilang Dios da. Angisaklang iray bagbagat ed imbolik a kalakian a baka tan tinawag da itan ya okasyon bilang “sakey a piesta ed kinen Jehova.” Pinalikdo da ni so inkasikara diad impanisip ya ibaliwala na Dios so itutunganga ra. Pananginsulto itan ed si Jehova, tan satan so amasanok ed sikaton maong.—Exodo 32:5, 7-10; Salmo 106:19, 20.
14, 15. (a) Akin ya anggapoy nibaraan na saray Israelita pian magmaliw iran malingwan a dumerengel? (b) No determinado itayon agmagmaliw a malingwan a dumerengel, anto so gawaen tayo no nipaakar ed saray ganggan nen Jehova?
14 Talagan nikadkaduma la no walay sakey ed saray Tastasi nen Jehova a miulop ed palson relihyon. Anggaman ontan, nayarin walaray mangipulisay ed panangidirehi nen Jehova diad arum a paraan anggano kabiangan nira na kongregasyon. Anggapoy nibaraan na totoo na Israel pian magmaliw iran malingwan a dumerengel. Nadngel da so Samploran Ganggan tan presenti ira sanen inter nen Moises so ganggan na Dios ya: “Agkayon balot manggagawa na kinondiosdios a pilak a pinagkaibak, nisay igawaan yo so inkasikayo na kinondiosdios a balitok.” (Exodo 20:18, 19, 22, 23) Siansia, saray Israelita so nandayew ed balitok a kalakian a baka.
15 Anggapo met so makatunongan a nibaraan tayo no magmaliw itayon malingwan a dumerengel. Diad Kasulatan, walaan itayo na ganggan a nanlapud Dios nipaakar ed dakel ya aspekto na bilay. Alimbawa, espisipikon kinondena na Salita nen Jehova so pan-otang insan agmanbayar. (Salmo 37:21) Niganggan iray ananak a magmaliw a matulok ed atateng da, tan ilaloan a saray kaamaan so mamabaleg ed ananak da diad “manametek-kanonotan nen Jehova.” (Efeso 6:1-4, NW) Abilin iray walad kasuloan a Kristiano a mangasawa o miasawa ‘dia ed Katawan labat,’ tan oniay bilin ed saray de-asawaan a lingkor na Dios: “Say panangasawa sikato komon so narayew ed saray ganagana, tan say dukolan andi komon so tilol to: ta saray managlawan tan saray mankakalugoran ukomen ira naani na Dios.” (1 Corinto 7:39; Hebreos 13:4) No determinado itayon agmagmaliw a malingwan a dumerengel, saraya tan arum niran ganggan na Dios so masimoon tayon awaten tan tuloken.
16. Antoray nansumpalan na impandayew ed balitok a kalakian a baka?
16 Ag-inabobonan nen Jehova so getma na saray Israelita a mandayew ed sikato diad paraan dan mismo. Imbes, 3,000 so aragas ed sikara, a nayarin makasengeg ed impangigaulo ra ed rebelyoson kurang da diad impandayew da ed balitok a kalakian a baka. Sinagmak na arum a managgaway-mauges so salot a nanlapud si Jehova. (Exodo 32:28, 35) Agayla iyan leksion ed siopaman a manbabasa na Salitay Dios balet ta pili-pilien da labat so labay dan unoren!
“Taynanan so Pilalawanan”
17. Anton ebento so tutukoyen na 1 Corinto 10:8?
17 Oniay kuan nen Pablo sanen pinabitar to so sakey ya aspekto a nasagyat na silalaman a pilalek so pakalingwan ed espiritual a paraan: “Ag-itayo met manlawan, a singa arum ed sikara a manggawa ra, tan naplag ed sikara ed sanagew so duamplo tan talon libo.” (1 Corinto 10:8) Tinukoy dia nen Pablo so sakey ya inkagawa ed Patar na Moab nen mansamposampot lay 40-taon a panteteyengteyeng na Israel ed kalawakan. Saray Israelita so agano nin tinulongan nen Jehova diad impangonkesta ed saray daldalin ed bukig na Jordan, balet dakel so nagmaliw a maililingwan tan agmaapresia. Diad ketegan na Insipan a Dalin, sikaray asagyat a mangagamil na seksual ya imoralidad tan marutak a panagdayew ed Baal na Peor. Manga 24,000 so atigway, a 1,000 ed saratan so angigaulo ed arum a manggaway makapuy.—Numeros 25:9.
18. Anton nengneng na kondukta so nayarin mangitonton ed seksual ya imoralidad?
18 Kabkabat iray totoo nen Jehova natan lapud saray atagey a moral ya estandarte ra. Balet sano natutukson mangagamil na seksual ya imoralidad, akalingwan so arum a Kristiano ed Dios tan ed saray prinsipyo to. Nagmaliw ira a malingwan a dumerengel. Diad primero, say tukso so nayarin agmangilanor ed gawa na pilalawanan. Nayarin tendensia itan ya onnengneng ed pornograpiya, a mibiang ed agmanepeg a panaglurey odino pigantil, odino maapit a piulop ed saramay maletey so moralidad da. Amin na sarayan bengatla so angitonton ed saray Kristiano diad makasalanan a kondukta.—1 Corinto 15:33; Santiago 4:4.
19. Anton Makasulatan a simbawa so ontulong ed sikatayo pian ‘nataynanan so pilalawanan’?
19 No natukson mangagamil na imoral a kondukta, agtayo nepeg a lingwanan si Jehova. Imbes, nepeg tayon unoren iray panonot na Salita to. (Salmo 119:1, 2) Bilang Kristianos, maslak ed sikatayo so manggagawa na anggaay nayarian tayo pian mansiansian malinis ed moral, balet nakaukolan so tuloytuloy a sagpot pian nagawaan iray bengatlan maptek ed imaton na Dios. (1 Corinto 9:27) Parad saray Kristiano ed Roma, oniay insulat nen Pablo: “Say katutulok yo nibawag ed amin a totoo. Kanian maliket ak lapu ed sikayo: bangbalet labay ko a makabat kayo ed maong, tan makapuy kayo ed mauges.” (Roma 16:19) No panon ya atigway so 24,000 ya Israelita lapud saray kasalanan da, magano met lan sagmaken na saramay milalawanan tan arum niran managgaway-mauges so pirmin panangukom nen Jehova. (Efeso 5:3-6) Imbes a magmaliw itayon malingwan a dumerengel, nepeg tayo sirin ya itultuloy a “taynanan so pilalawanan.”—1 Corinto 6:18, NW.
Lawas Pablien Iray Probisyon nen Jehova ed Sikatayo
20. Panon so impanubok na saray Israelita ed si Jehova, tan anto so resulta?
20 Karaklan ed saray Kristiano so agbalot onsusuko ed seksual ya imoralidad. Ingen, nakaukolan tayo so manalwar pian agtayo gegemtanen so kurang a mangitonton ed naynay a panag-nguronguro a mansumpal ed agpanangabobon na Dios. Oniay simbawa ed sikatayo nen Pablo: ‘Agyo komon gawaen so panalsali ed Katawan a singa saray arum ed [saray Israelita] nanggawa ra na panalsali, tan abagbag ira ed saray uleg. Tan agkayo mantalabutob komon, a singa arum ed sikara nantalabutob ira, tan inatey ira ed managbagbag.’ (1 Corinto 10:9, 10) Nanmeremere iray Israelita sumpad si Moises tan Aaron—on, sumpa ni ingen ed Dios a mismo—ya irereklamo ra so nipaakar ed mamilagron nitatarya a mana. (Numeros 16:41; 21:5) Kasin agtanton naopendi si Jehova ed impanmeremere ra nen say impangagamil da na pilalawanan? Ipapabitar na salaysay na Biblia a dakel a nanmeremere so pinatey na saray uleg. (Numeros 21:6) Diad akadkaunan inkagawa, masulok a 14,700 a rebelyoson nanmeremere so aderal. (Numeros 16:49) Kanian agtayo susuboken so inkaanos nen Jehova diad agpanrespeto ed saray probisyon to.
21. (a) Anton pananimbawa so nipuyan ya isulat nen Pablo? (b) Unong ed Santiago 1:25, panon itayon magmaliw a peteg a maliket?
21 Nen sinulat nen Pablo iray kapara ton Kristianos, sinampotan to so indatak to iran pasakbay tekep na pananimbawan: “Natan sarayan bengatla agawa ed sikara a singa uliran; tan nisulat ira a bilin ed sikatayo, ya asabian da so kasumpalan na sayan panaon. Kanian say mangisip a manalalagey, imanoen to komon ompan napelag.” (1 Corinto 10:11, 12) Singa saray Israelita, makakaawat itayo na dakel a bendision nen Jehova. Balet, aliwan singa sikara, agtayo komon lilingwanan tan ibabaliwala iray maabig a bengatlan gagawaen na Dios parad sikatayo. Sano nabebelatan itayo lapud saray kapagaan ed bilay, molimolien tayoray makapakelaw a sipan a naromog ed Salita to. Nodnonoten tayo so mablin relasyon tayo ed si Jehova tan mantultuloy a gawaen so kimey a panangipulong ed Panarian a nimatalek ed sikatayo. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Say ontan a kurang so maseguron mangitarok ed sikatayo na tuan liket, lapud oniay isisipan na Kasulatan: “Siopaman a manimano ed ayadyarin katunongan, say katunongan na pankanawnawa, tan mansiansiad’tan, sikato so bangta aliwa a maililingwan a dumerengel, mananumpal ingen ed gawa, sayan too mapalar naani ed gawa to.”—Santiago 1:25.
Panon Yon Ebatan?
• Anto so sengegan a magmaliw itayon malingwan a dumerengel?
• Akin a makana so sigpot a katutulok ed Dios?
• Panon tayon “taynanan so pilalawanan”?
• Anto so nepeg ya awawey tayo nipaakar ed saray probisyon nen Jehova ed sikatayo?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Litrato ed pahina 15]
Alingwanan na saray Israelita iray makapanyarin gawa nen Jehova nisesengeg ed sikara
[Litrato ed pahina 16]
Determinado so totoo nen Jehova a manmantini ed atagey iran moral ya estandarte