Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan I

Kapitulo Dos

Sakey ya Ama tan Saray Rebelyoson Ilalak To

Isaias 1:2-9

1, 2. Ipaliwawa no panon ya awalaan si Jehova na rebelyoso iran ilalak.

 MAABIG so impanlegpet to ed saray ilalak to, a singa gagawaen met na siopaman a maaron ateng. Diad loob na dakel a taon et sineguro to a natagano, nakawesan, tan naikdan ira na ayaman. No nakaukolan, dinisiplina tora. Balet ta aliwan alablabas so dusa ed sikara; niiter itan “diad dugarugan paraan.” (Jeremias 30:11, NW) Nalikna tayo sirin so ot-ot ya alikna na sayan maaron ama ed onian imbalikas to: “Naniwi ak tan amabaleg ak na saray anak, et tinmunganga ra a sumpa ed siak.”​—Isaias 1:2b.

² Saray rebelyoson ilalak ya atukoy dia et saray totoo na Juda, tan say maneermen ya ama ra et si Jehova a Dios. Agaylan makapasinagem! Inasikaso nen Jehova iray taga-Judea tan intandoro to ra ed limog na saray nasyon. Oniay impanonot to ed sikara diad saginonor panamegley nen propeta Ezequiel: “Kinawesan ta ka met ed saray inalongan a gawa, sinapinan ta ka ed katat na foca, tan binalkesan ta ka ed liberliber na mayumis a lienzo, tan sinakbongan ta ka na sutla.” (Ezequiel 16:10) Ingen, karaklan ed saray totoo na Juda so ag-angapresia ed ginawa nen Jehova parad sikara. Imbes, sikaray nanrebelde, odino inmalsa.

3. Akin ya impatasian nen Jehova ed katawenan tan dalin so inyalsa na Juda?

³ Tekep na makatunongan a rason, oniay inggapon imbalikas nen Jehova nipaakar ed saray rebelyoson ilalak to: “Denglen yo, O katawenan, tan talinengen mo, O dalin; ta si Jehova nansalita.” (Isaias 1:2a) Pigaran siglo ed akadkauna et nadngel na katawenan tan say dalin, a singa panangibaga, so malinew iran pasakbay ed saray Israelita nipaakar ed saray pansumpalan na inkatunganga. Inkuan nen Moises: “Tawagen ko so tawen tan dalin a mantasi sumpa ed sikayo ed sayan agew, pian sigpot kayo ya ompatey ya amin a magano a nasian la ed dalin a laen yod’man ed Jordan a kayarianen.” (Deuteronomio 4:26) Diad panaon nen Isaias, tinawag nen Jehova so agnanengneng a katawenan tan say nanengneng a dalin a mantasi ed inyalsa na Juda.

4. Panon so impangiparungtal nen Jehova ed inkasikato diad Juda?

⁴ Say inkagrabe na kipapasen so mankaukolan na inka-prangka. Balet, anggan diad saratan a maatap a kipapasen, makatantanda tan makapaligsay-puso so impangiparungtal nen Jehova ed inkasikato diad Juda bilang maaron ateng imbes a makankayarian labat ya analiw ed sikara. Bilang resulta, ikekerew nen Jehova ed totoo to a morekdeken da so pamaakaran  unong ed punto de bista na sakey ya ama a maniingel lapud benger iran ilalak to. Nayarin nalikna ni ingen a mismo na arum ya atateng ed Juda so ontan a mairap a kipapasen tan napakiwas ira ed satan a panangiyaliling. Antokaman so agawa, iyarap la nen Jehova so biang to sumpa ed Juda.

Mas Makatalos ni so Masebeg ya Ayayep

5. Midumaan ed Israel, diad anton paraan a say baka tan asno so mangipapatnag na inkamatoor?

⁵ Oniay kuan nen Jehova panamegley nen Isaias: “Say baka amta to so akankien ed sikato, tan say asno so atotong na katawan to; balet say Israel agto amta, say baley ko agmanisip.” (Isaias 1:3) * Say baka tan say asno so ayayep a panagdalos a kabisado la na saramay manaayam ed Pegley Bukig. On, agniburi na saray taga-Judea ya anggan sarayan abeban ayayep so mangipapatnag na inkamatoor, a kabat dan walay amo ra. Nipaakar ed saya, konsideraen pa so naimatonan na sakey a managsukimat na Biblia nen mansirunget la diad sakey a syudad ed Pegley Bukig: “Kaloob na pulok ed saray bakor et nambubuyak ira. Kabat na kada sakey a baka so amo to, tan say dalan a paarap ed abung to, ag-itan abalang ed saray mainget tan masoliwet iran eskinita. Nipaakar ed asno, satan so nanakar a diretso ed puerta, tan anggad ‘kuadra na amo to.’”

6. Panon a nagmaliw a werek iray totoo na Juda?

⁶ Lapud kaslakan la iratan a nanengneng ed panaon nen Isaias, malinew so punto na mensahe nen Jehova: No say masebeg ya ayep et mikabat ed amo to tan ed mismon kawalaay kuwadra to, anto ni so nibaraan na totoo na Juda a mangibebeneg ed si Jehova? On, ‘ag-ira maniisip.’ Singano werek ira ed katuaan a say aligwas tan say mismon kiwawala ra so akadepende ed si Jehova. Petepeteg ya ebidensia itan na panangasi lapud siansia nin tatawagen nen Jehova iray taga-Judea bilang “baley ko”!

7. Anto so pigaran paraan a nipanengneng tayon maapresia itayo ed saray probisyon nen Jehova?

⁷ Agtayon balot labay so manugalin werek diad agpangapresia ed amin a ginawa nen Jehova ed sikatayo! Imbes, nepeg tayon aligen so salmistan David, ya inkuanto: “Misalamat ak ed Jehova ed masimoon a pusok; iparungtal ko so amin a gawam a pankelawan.” (Salmo 9:1) Say tuloytuloy ya igamor na pikakabat ed si Jehova so mamaseseg ed sikatayo nipaakar ed saya, lapud ibabaga na Biblia a “say pikakabat ed Sankasantosan sikato so pakatalos.” (Uliran 9:10) Say inagew-agew a pandalepdep ed saray bendision nen Jehova so ontulong ed sikatayon misalsalamat tan agtayo ibaliwala so mangatatawen ya Ama tayo. (Colosas 3:15) “Siopaman a mangisaklang na pisasalamat paligaen to ak,” kuan nen Jehova, “tan ed satan so manguksoy na dalan to a maptek iparungtal koy panangilaban na Dios.”​—Salmo 50:23.

Makapatalagnaw a Pananginsulto ed “Santo na Israel”

8. Akin ya atawag so totoo na Juda bilang “managkasalanan a nasyon”?

⁸ Intultuloy nen Isaias so mensahe to tekep na mapuersa iran salita ed nasyon na Juda: “Ay managkasalanan a nasyon, baley a nanawit na inkauges, bini na saray managgawa na mauges, anak ira a managamil a siuuges! Inkaindan da si Jehova, binalaw da so Santo na Israel, sinmananey ira tan linma ra a binmeneg.” (Isaias 1:4) Saray marelmeng a gawa so natipon angga ed magmaliw la itan ya ambelbelat. Diad panaon nen Abraham et deneskribe nen Jehova iray kasalanan na Sodoma tan Gomorra bilang “ambelat iran tuloy.” (Genesis 18:20) Walay bengatlan pipadparaan ed totoo na Juda, lapud inkuan nen Isaias a ‘nanawit la ray inkauges.’ Niarum ni, tinawag to ira a “bini na saray managgawa na mauges, anak ira a managamil a siuuges.” On, saray taga-Judea et singa benger ya ananak. Sikara so “binmeneg,” odino unong ya imbalikas na New Revised Standard Version, sikara so “sigpot a sinmian” ed Ama ra.

9. Anto so kabaliksan na saray salitan say “Santo na Israel”?

⁹ Lapud inka-benger da, ipapatnag na saray totoo na Juda so pirmin agpanagrespeto ed “Santo na Israel.” Anto so kabaliksan na sarayan salita, a 25 a danay a naromog diad libro na Isaias? Say kabaliksan na pagmaliw a masanto et malinis tan maralus. Si Jehova so masanto ed sankatalonggaringan a paraan. (Apocalipsis 4:8) Napapanonotan iray Israelita ed sayan katuaan kapagno nanengneng da iray salita ya akaukit ed mansyayap a balitok a plata a walad turbanti na atagey a saserdote: “Masanto ed Kinen Jehova.” (Exodo 39:30) Sirin, diad panutukoy ed si Jehova bilang say “Santo na Israel,” idadanet nen Isaias so inkabelat na kasalanan na Juda. Agayla, sarayan  rebelde so direktan manusumlang ed ganggan ed saray inmuunan atateng da: “Mansimpit kayo ed inkasikayo, tan mansantos kayo; ta siak santo ak”!​—Levitico 11:44.

10. Panon tayon napaliisan so agpangingalngalep ed “Santo na Israel”?

¹⁰ Nepeg a pambunekan na saray Kristiano ya agtumboken so alimbawa na Juda ya agda inngalngalep so “Santo na Israel.” Nepeg dan aligen so inkasanto nen Jehova. (1 Pedro 1:15, 16) Tan kaukolan a ‘gulaen da so mauges.’ (Salmo 97:10) Saray marutak ya agamil a singa say seksual ya imoralidad, idolatriya, panagtakew, tan panagbuanges so makaderal ed Kristianon kongregasyon. Satan so rason no akin a saramay tuloytuloy a mangaagamil ed saratan a bengatla so nadidispelosip ed kongregasyon. Diad kaunoran, saramay agmagbabawin mankukurang ed karutakan so agla makapanggayaga ed saray bendision na uley na Panarian na Dios. On, amin na saratan a marelmeng a gawa so makapatalagnaw a pananginsulto ed “Santo na Israel.”​—Roma 1:26, 27; 1 Corinto 5:6-11; 6:9, 10.

Mansasakit Manlapud Ulo Anggad Dapan

11, 12. (a) Deskribien so mauges a kipapasen na Juda. (b) Akin ya agtayo nepeg a sibegan so Juda?

¹¹ Insan akikatunongan si Isaias ed totoo na Juda diad impangipabitar to ed mabeblay lan kipapasen da. Inkuanto: “Akin nabakbak kayo ni, pian ontunganga kayo a nagkalalo?” Singano oniay itetepet nen Isaias ed sikara: ‘Agta nanirap kayo lan maong? Akin a sakitan yo ni so inkasikayo diad pantutultuloy yon manrebelde?’ Oniay intuloy nen Isaias: “Say simoon ya ulo sikato so mabeblay, tan say simoon a puso onkapuy. Manlapu ed dapan na sali angga ni ed ulo anggapo so biskeg ed sikato.” (Isaias 1:5, 6a) Say Juda so walad makapadimla, mansasakit a kipapasen​—espiritual a sakit manlapud ulo anggad dapan. Makapatalagnaw itan ya asuri!

¹² Nepeg tayo kasin sibegan so Juda? Andin balot! Pigara lan siglo ed akadkauna, say intiron nasyon na Israel so apasakbayan lan maong nipaakar ed dusa lapud katutunganga. Oniay arum a nibaga ed sikara: “Si Jehova bakbaken to ka naani ed saray pueg tan salisali na sakey a masakit a pelsa, a sikato so agmo la abigan, manlapu ed dapan na salim ya angga ed toktok na ulom.” (Deuteronomio 28:35) Diad piguratibon pantalos et sasagmaken la na Juda iray mismon epekto na anawet-tenten a kurang da. Tan apaliisan komon itan ya amin no si Jehova labat so inunor na totoo na Juda.

13, 14. Antoran sakit so analot ed Juda? (b) Kasin aderya so Juda ed panrerebelde to lapud sinagmak to laran kairapan?

¹³ Intultuloy nen Isaias a deskribien so pakaskasin kipapasen na Juda: “Sugasugat, tan siresireg, tan tadtariwa ran babababag: ag-ira kinmupit, ag-ira met abedberan, ag-ira met apuyokan na larak.” (Isaias 1:6b) Tinukoy dia na propeta so taloran nengneng na sakit: sugasugat (selselgar, na kampilan odino yoro), siresireg (saray bugkol a resulta na impamekpek), tan tadtariwan batil (tariwa, uldar a giri ya agla natambal). Say ideya a nipaparungtal et nipaakar ed sakey a toon pirmin dinuksa ed amin lan paraan a naisip, ya atatek so amin a parti na laman to. Talagan pakaskasi so kipapasen na Juda.

¹⁴ Kasin pinmawil so Juda ed si Jehova lapud makapasinagem lan kipapasen to? Andi! Say Juda et singa say rebeldin adeskribe ed Uliran 29:1: “Saman so anta maparanay ya abaat paaweten to so tenger to bigla naani a nabagbag, tan satan anggapo so panambal.” Singa agla napaabig so nasyon. Unong ya inkuan nen Isaias, saray sugat to so ‘agkinmupit, agmet abedberan, agmet apuyokan na larak.’ * Diad segek, iyaaliling na Juda so uldar, ag-abedberan, kinmamayat a giri.

15. Diad antoran paraan a nasalimbengan itayo manlapud espiritual a sakit?

¹⁵ Say leksion a naaralan tayo manlapud Juda et nepeg itayon manbantay sumpad maespiritual a sakit. Singa say pisikal a sakit, amin tayo so naapektaan ed satan. Ontan met, siopa ta ed sikatayo so agnaapektaan na saray minumundon pilalek? Say agum tan pilalek ed alablabas a liket so nayarin onlamot ed kapusoan tayo. Nakaukolan tayo sirin ya ipasal so inkasikatayo a ‘busolen so mauges’ tan ‘ompeket ed maong.’ (Roma 12:9) Nakaukolan tayo met a bayuboan iray bunga na espiritu na Dios ed inagew-agew a kabibilay tayo. (Galacia 5:22, 23) Diad panggawa ed satan, napaliisan tayo so kipapasen  ya analot ed Juda, salanti, say impansakit to ed espiritual manlapud ulo anggad dapan.

Sakey a Nankibalatar a Dalin

16. (a) Panon so impaneskribe nen Isaias ed kipapasen na patar na Juda? (b) Akin ya ibabaga na arum a sarayan salita so nayarin nibalikas legan na uley nen Acaz, balet panon tayo iratan a talosan?

¹⁶ Kayari na impangidalatdat nen Isaias ed panangiyaliling a nipaakar ed panagtambal, sikatoy binmaliksat ed kipapasen na dalin na Juda. Singano babantagen to so patar ya akagawaan lay dakel a pambabakal, oniay kuanto: “Say dalin yo nabagbag, saray syudad yo naulam ira na apoy; say dalin yo akmonen na saray sankaili dia ed arap yo, tan sikato so nabagbag, a singa inggeba na saray sankaili.” (Isaias 1:7) Ibabaga na arum ya iskolar ya anggaman sarayan salita so naromog ed unonan parte na libro nen Isaias, saratan so nayarin niyabawag ed saginonor a panaon na karera na propeta, a nayarin sanen manuuley so marelmeng ya Arin Acaz. Ipipilit da a maal-aligwas so kipapasen ed uley nen Uzias pian ikatunongan itan a makapaermen a deskripsion. Tua, agnasegurado no kasin say libro nen Isaias so nauksoy la’d saman. Balet, saray salita nen Isaias nipaakar ed pankibalatar so nayarin mapropetiko. Diad impangibalikas to ed walan asalambit la, nayarin inusar nen Isaias so sakey a paraan ya inusar met ed arum a parte na Biblia​—salanti say panangideskribe ed sakey ya ebento ed arapen a singano agawa la itan, a mangidadanet sirin ed inkasegurado na kasumpalan na propesiya.​—Ikompara so Apocalipsis 11:15.

17. Akin ya agnepeg a nasurprisa so totoo na Juda ed mapropetikon impaneskribe ed pankibalatar?

¹⁷ Antokaman so agawa, say mapropetikon impaneskribe ed pankibalatar na Juda so agnepeg a manurprisa ed sayan anawet-tenten tan matungangan totoo. Pigaran siglo ed akadkauna, pinasakbayan la ra nen Jehova no antoy nagawa sano manrebelde ira. Inkuanto: “Painggewen ko so dalin; tan saray kakabusol yo a manayam diman panmangamangaan da naani. Et sikayo so ikaykayat ko ed leeleet na saray nasyon, tan bagoten ko so kampilan ya ipatumbok ed sikayo: tan say dalin yo sikato naani sakey a kainggewan, tan saray syudad yo sakey ira naani ya abagbag.”​—Levitico 26:32, 33; 1 Arari 9:6-8.

18-20. Kapigan asumpal iray salita ed Isaias 1:7, 8, tan diad anton dalan a ‘walay daiset ya intilak’ nen Jehova ed satan a panaon?

¹⁸ Saray salita ed Isaias 1:7, 8 so ompatnag ya asumpal legan na inlusob na Asirya a nanresulta ed inkaderal na Israel tan say malaknab ya inkaderal tan impanirap diad Juda. (2 Arari 17:5, 18; 18:11, 13; 2 Awaran 29:8, 9) Balet, agsigpot ya apalanit so Juda. Inkuan nen Isaias: “Say anak a bii na Sion napaulyan a singa alolong ed ubasan, singa darawesan ed tanamanan na melon [“pipino,” NW], singa kinobkob a syudad.”​—Isaias 1:8.

¹⁹ Diad amin na satan a pankibalatar, “say anak a bii na Sion,” say Jerusalem, so mansiansia. Balet ta satan so ompatnag a maletletey​—singa alolong ed ubasan odino kobong na sakey a managbantay ed taneman na pipino. Diad pambabaroy to ed Nilo, anonotan na sakey a koma-19 a siglon iskolar iray salita nen Isaias sanen anengneng to so mipadparan kobongkobong, a deneskribe ton “singa alar a manusuba ed dagem a manlapud amianen.” Sano nasumpal so panagani ed Juda, sarayan kobongkobong so paulyanan lan nalingkay tan nakusbo. Balet, anggano ompatnag a maletey so Jerusalem ed mananalon armada na Asirya, satan so mansiansia.

²⁰ Sinampotan nen Isaias iyan mapropetikon balikas: “Nilikud no si Jehova na saray ehersito angitilak ed sikatayo na melamelag a kera, mipara itayo komon ed Sodoma, mipara itayo komon ed Gomorra.” (Isaias 1:9) * Sumpad biskeg na Asirya, tulongan nen Jehova so Juda diad saginonor. Aliwan singa say Sodoma tan Gomorra, agnaandi so Juda. Mansiansia itan.

21. Kayari na impaneral na Babilonia ed Jerusalem, akin a ‘walay daiset ya intilak’ nen Jehova?

²¹ Kayari na masulok a 100 a taon, asesga lamet so Juda. Ag-apera iray totoo ed disiplina a nipaakseb panamegley na Asirya. “Niluredlurey da so saray igaganggan na [tuan] Dios, tan minudmora ra so saray salita to, tan binalaw da so saray propeta to.” Bilang resulta, ‘say sanok nen Jehova inmalagey sumpa ed baley to, angga ed anggapo so pamaakaran.’ (2 Awaran 36:16) Say manuley na Babilonia  a si Nabucodonosor so angonkesta ed Juda, tan diad saman a panaon, anggapo so atilak “a singa alolong ed ubasan.” Anggan say Jerusalem et aderal. (2 Awaran 36:17-21) Balet, ‘walay daiset ya intilak’ nen Jehova. Anggano binmayag so Juda ed loob na 70 taon diad impakakautibo ra, impaseguro nen Jehova so pantultuloy na nasyon tan nagkalalo la ed linya nen David, a panlapuan na insipan a Mesias.

22, 23. Nen inmunan siglo, akin a ‘walay daiset ya intilak’ nen Jehova?

²² Nen inmunan siglo, asagmak na Israel so unor ya irap bilang akisipanan a totoo na Dios. Sanen impresenta nen Jesus so inkasikato bilang insipan a Mesias, sikatoy impulisay na nasyon, tan bilang resulta et sikara met so impulisay nen Jehova. (Mateo 21:43; 23:37-39; Juan 1:11) Kasin saya la so anggaan na nikaduman nasyon nen Jehova ed sayan dalin? Andi. Impanengneng nen apostol Pablo a say Isaias 1:9 so walaan ni na sananey a kasumpalan. Diad impangaon to ed bersion a Septuagint, oniay insulat to: “Unong na kuan nen Isaias nensaman, No say Katawan na saray ehersito agto itayo komon intilakan na bini, Nagmaliw itayo komon a singa Sodoma, tan agawa itayo a singa komon Gomorra.”​—Roma 9:29.

²³ Diad saman a panaon, saray aliktar et saray alanaan a Kristiano, ya anisia ed si Jesu-Kristo. Manuna ed amin et saray mananisian Judio. Diad saginonor et akiulop ed sikara iray mananisian Gentil. Tugyopen dan dua so balon Israel, say “Israel na Dios.” (Galacia 6:16; Roma 2:29) Sayan “bini” so aliktar ed inkaderal na Judion sistema na bengabengatla nen 70 K.P. On, say ‘Israel na Dios’ so wala ni’d sikatayo natan. Satan so uulopen natan na minilyon a mananisian indibidual a nanlapud saray nasyon, a manugyop ed “sakey a baleg ya ulop, a sikato so agnayari a bilangen na too a nanlapu ed balang nasyon tan amin na saray kailalakan, tan binaleybaley, tan salita.”​—Apocalipsis 7:9.

24. Anto so nepeg ya imanoen na amin no labay dan naliktaran so sankabalegan ya irap ed katooan?

²⁴ Magano lan nipaarap iyan mundo ed bakal na Armagedon. (Apocalipsis 16:14, 16) Anggaman babaleg iyan kairapan nen say inlusob na Asirya odino Babilonia ed Juda, a mas baleg ni ingen nen say impaneral na Roma ed Judea nen 70 K.P., walaray makaliktar. (Apocalipsis 7:14) Agaylan importante sirin a maalwar a nodnonoten na amin iray salita nen Isaias ed Juda! Say kabaliksan na saratan et kilalaban ed saray matoor nensaman. Tan mankabaliksan met itan na kilalaban ed saray mananisia natan.

[Saray paimano ed leksab]

[Tepetepet Parad Panagaral]