Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan I

Kapitulo Siete

Abagey la so Agmatoor ya Ubasan!

Isaias 5:1-30

1, 2. Anto so intanem na ‘inadaro,’ balet panon itan ya apaneknekan a makapadismaya?

 “NO nipaakar ed nikadkaduman karakpan na lenguahe tan sankarunongan ed epektibon pitatalosan, sayan parabolo so ngalngali agnaparaan.” Ontan so inkuan na sakey a komentarista sanen sasalambiten to so manangilukas iran bersikulo na Isaias kapitulo 5. Mas ni nen say basta sakey a dunong (work of art), saray salita nen Isaias so makatenyeg-puson manideskribe ed maaron panangasikaso nen Jehova ed totoo to. Ontan met, papasakbayan itayo na sarayan salita ed saray bengatlan agmamaliket ed sikato.

² Onia so gapo na parabolo nen Isaias: “Mankanta ak komon a nipaakar ed inadarok na kanta na inarok  nipaakar ed ubasan to. Say inadarok walaan nensaman na ubasan ed balang mabuna a pukdol: Et sikato so kinotkotan to, tan tinipon to ya inekal so saray bato to, tan sikato so tinaneman to ed saray pinili ya ubas, tan angipaalagey na ilang ed pegley, tan amanday met na alakan diman: et inalagar to a sikato so mangipaway na saray ubas, et angipaway na saray balang ya ubas.”​—Isaias 5:1, 2; ikompara so Marcos 12:1.

Say Panangasikaso ed Ubasan

3, 4. Anton maaron panangasikaso so gagawaen ed ubasan?

³ Balanglan literal a kinansion nen Isaias iyan parabolo ed saray dumerengel to odino andi, peteg ya angala itan na imano ra. Nayarin say kaslakan et makaamta ed kimey a panagtanem na ubasan, tan say impaneskribe nen Isaias so malinlinew tan realistiko. Singa saray mantatanem na ubas natan, say itatanem na makankien na ubasan et aliwan saray bukel na ubas, noagta say “pinili,” odino maong a klase na “[“ambalangan,” NW] ubas”​—a pinutot odino simit manlapud sananey a wakal. Matukotukoy ya itanem to iyan ubasan ed “mabunan pukdol,” sakey a pasen a bunaan na ubasan.

⁴ Kaukolan so pansagpot pian manbunga so ubasan. Deneskribe nen Isaias so makankien a ‘kokotkotan tan eekalan to na saray bato so dalin’​—sakey a makapakesaw, makapakapuy a kimey! Nayarin inusar toray mas angkabaleg iran bato ‘pian mangipaalagey na ilang.’ Nen inmunan panaon say ontan iran ilang so kinmanan pasen parad bantay a lalaki a man-guaguardia ed tanem pian agmakaloob iray matakew tan ayayep. * Ontan met, sikatoy angipaalagey na baton bakor pian sikopen so ubasan. (Isaias 5:5) Saya so kaslakan a gagawaen pian agniyagus so makanan dalin a wala’d tapew.

5. Anto so manepeg ya ilaloan na makankien ed ubasan to, balet anto so naala to?

⁵ Lapud nansagpot a maong so makankien pian salimbengan so ubasan to, natural labat ya ilaloan to a satan so manbunga. Bilang panatalaran ed satan, sikato so mangotkot na sakey a darapilan na ubas. Balet kasin binmunga unong ed iilaloan ton anien? Andi, say ubasan so amawala na saray balang ya ubas.

Say Ubasan tan say Makankien na Satan

6, 7. (a) Siopa so makankien na ubasan, tan anto so ubasan? (b) Anton panangukom so kekerewen na makankien?

⁶ Siopa so makankien, tan anto so ubasan? Impabitar na makankien na ubasan iray ebat ed sarayan tepet sanen sikato a mismo so nansalita na onia: “Natan, O sikayo a manaayam ed Jerusalem tan totoo na Juda, ukomen yo, pikasik ed sikayo, so nipaakar ed siak tan say ubasan ko. Anto so nayari komon a gawaen ni ed ubasan ko, ya agko ni ginawa ed sikato? Akin sirin, sanen inalagar ko a mangipaway na saray ubas, angipaway na saray balang ya ubas? Et natan ibagak ed sikayo no anto so gawaen ko ed ubasan ko: Ekalen ko so alar to, tan sikato naani naupot; igebak naani so bakor to, tan sikato naani nigatin-gatin.”​—Isaias 5:3-5.

⁷ On, si Jehova so makankien na ubasan, tan inyan to so inkasikato, a singa panangibaga, ed sakey a korte, a kekerewen to a nipaakseb so panangukom diad baetan to tan say makapadismayan ubasan to. Anto, sirin so ubasan? Oniay impaliwawa na makankien: “Say ubasan nen Jehova na saray ehersito sikato so abung na Israel, tan say totoo na Juda so makapaliket a tanaman to.”​—Isaias 5:7a.

8. Anto so walan kabaliksan na impanawag nen Isaias ed si Jehova ya “inadarok”?

⁸ Si Jehova so tinawag nen Isaias bilang say makankien na ubasan, ya “inadarok.” (Isaias 5:1) Ontan kaapit so pakapansalita nen Isaias nipaakar ed Dios lapud sikato so walaan na aralem a relasyon ed Sikato. (Ikompara so Job 29:4; Salmo 25:14.) Balet, say panangaro na propeta ed Dios so agmipara ed panangaro na Dios ya ipapatnag to ed “ubasan” to​—say nasyon ya ‘intanem’ to.​—Ikompara so Exodo 15:17; Salmo 80:8, 9.

9. Panon so impideneng nen Jehova ed nasyon to a singa pinablin ubasan?

⁹ ‘Intanem’ nen Jehova so nasyon to diad dalin na Canaan tan inter to ed sikara iray ganggan tan pananontonan to, a kinmanan bakor a manalimbeng ed sikara manlapud impluensya na arum a nasyones. (Exodo 19:5, 6; Salmo 147:19, 20; Efeso 2:14) Niarum ni, inikdan ira nen Jehova na saray ukom, saserdote, tan propeta pian mangibangat ed sikara. (2 Arari 17:13; Malaquias 2:7; Gawa 13:20) Sanen pinagyaw na saray onlulusob a militar so Israel, pinatalindeg nen Jehova iray manangiliktar. (Hebreos 11:32, 33) Kanian walay rason nen Jehova a manepet: “Anto so nayari komon a gawaen ni ed ubasan ko, ya agko ni ginawa ed sikato?”

Pakabidbiran ed Ubasan na Dios Natan

10. Anton parabolo nipaakar ed ubasan so inter nen Jesus?

¹⁰ Nayarin walad kanonotan nen Jesus iray salita nen Isaias sanen inter to so parabolo a nipaakar ed saray manamatey a tumatanem: “Wala nensaman so sakey a laki ya ama na sankabaley, a nantanem na sakey ya ubasan, tan niliktob to na alar, tan angotkot na sakey ya alakan, tan angipaalagey na sakey ya ilang, tan sikatoy inter to ya impaabang ed saray tumatalon, tan linma ed sananey a dalin.” Makapaermen ta say makankien so intapat na saray tumatanem, a pinatey da ni ingen so ilalak to. Intuloy ya impanengneng nen Jesus a lalanoren na sayan parabolo so mas ni nen say literal ya Israel sanen inkuanto: “Say  panariay Dios naekal naani ed sikayo [say silalaman ya Israel], tan niiter naani ed sakey a nasyon a mamapaway na saray bungabunga to.”​—Mateo 21:33-41, 43.

11. Anton espiritual ya ubasan so niwala nen inmunan siglo, balet anto so agawa kayari impatey na saray apostol?

¹¹ Satan a balon “nasyon” so apaneknekan a say “Israel na Dios”​—say espiritual a nasyon na alanaan iran Kristiano a walay dagup a 144,000. (Galacia 6:16; 1 Pedro 2:9, 10; Apocalipsis 7:3, 4) Inkompara nen Jesus irayan babangatan to ed “sangasanga” a walad “tua a sengeg na ubas,” salanti, sikaton mismo. Natural labat a sarayan sanga so ilaloan a manbunga. (Juan 15:1-5) Nepeg dan ipatnag so singa-Kristo iran kalidad tan mibiang ira ed panagpulong a kimey na “sayan maong a balita na Panarian.” (Mateo 24:14, NW; Galacia 5:22, 23) Balet nanlapu la nen inatey iray labinduan apostol, say karaklan ed saramay mankuan a sangasanga na “tua a sengeg na ubas” so apaneknekan a palso​—ya amawala na saray balang ya ubas imbes a maabig iran bunga.​—Mateo 13:24-30, 38, 39.

12. Panon a kinondena na saray salita nen Isaias so Kakristianoan, tan anton leksion so lugan na satan parad saray tuan Kristiano?

¹² Kanian, say impangondena nen Isaias ed Juda so onaaplika natan ed Kakristianoan. Diad pansukimat ed awaran to​—saray bakal, krusada, Inkisisyon to​—so mangiwawalwal no panon kaapseng iray bunga to! Anggaman kuan, say peteg ya ubasan na saray alanaan a Kristiano tan saray kaiba ran “baleg ya ulop” so nakaukolan ya ontalineng ed saray salita nen Isaias. (Apocalipsis 7:9) Pian napaliket da so makankien na ubasan, nepeg a balang sinansakey tan bilang sakey a grupo et mamawala ira na bunga a makapaliket ed sikato.

“Saray Balang ya Ubas”

13. Anto so gawaen nen Jehova ed ubasan to lapud amawala itan na mauges a bunga?

¹³ Lapud ekstraordinaryon impansagpot pian asikasoen tan bayuboan so ubasan to, manepeg labat ya ilaloan nen Jehova a satan so magmaliw ya “ubasan na [“manburaboran,” NW] alak”! (Isaias 27:2) Balet, imbes a mamawala na mausar a prutas, satan so amawala na saray “balang ya ubas,” a diad literal et “ambanget iran bengatla” odino “aderal (abulok) iran berry.” (Isaias 5:2; paimano’d leksab na New World Translation; Jeremias 2:21) Kanian, inyabawag nen Jehova ya ekalen to so manalimbeng ya “alar” to ed interon nasyon. Say nasyon so ‘paulyan a kitungilang’ tan makaeksperiensya na inkitalirak tan kelang. (Basaen so Isaias 5:6.) Impasakbay nen Moises a nagawa ed sikara so ontan iran bengatla no agda tuloken so Ganggan na Dios.​—Deuteronomio 11:17; 28:63, 64; 29:22, 23.

14. Anton bunga so iilaloan nen Jehova ed bansa to, balet anto so pinawala na satan?

¹⁴ Iilaloan na Dios a say nasyon so mamawala na maabig iran bunga. Oniay inyabawag nen Miqueas a kapanaonan nen Isaias: “Anto ta so kaukolan nen Jehova ed sika, noag say manggawa lambengat na inkatunong, tan mangaro na kaabigay linawa, tan manakar a mauy-uyamo ed Dios mo?” (Miqueas 6:8; Zacarias 7:9) Balet, agtinalineng na nasyon so simbawa nen Jehova. “Inalagar [na Dios] so inkatunong, balet nia, so panangapos [“isusumlang ed ganggan,” NW]; say kaptekan, balet nia, so akis.” (Isaias 5:7b) Impasakbay nen Moises a say agmatoor a nasyon so mamawala na makasamal iran ubas manlapud “wakal na Sodoma.” (Deuteronomio 32:32) Maseguro sirin a kabiangan ed insuawi da manlapud Ganggan na Dios so seksual ya imoralidad, pati say homoseksualidad. (Levitico 18:22) Say balikas ya “isusumlang ed ganggan” so nayari met a nipatalos a “panangiyibung na dala.” Say ontan a maruksan panagtrato so andi-duaruwan nanresulta ed ‘impanakis’ na saray amaltrato​—akis a nadngel na say Managtanem na ubasan.​—Ikompara so Job 34:28.

15, 16. Panon a napaliisan na saray tuan Kristiano so pamawala na mauges iran bunga a pinawala na Israel?

¹⁵ Si Jehova a Dios so ‘manangaro na katunongan tan kaalasan.’ (Salmo 33:5) Ingganggan to ed saray Judio: “Agkayo manggawa na kapikewetan ed panangukom; agmo nepeg ya ilikod so inkatoo na duka, nisay galangen mo so inkatoo na makapanyari; noag say dia ed kaptekan so pangukom mo ed kaparam a too.” (Levitico 19:15) Nepeg tayo sirin ya arawian so panangidumaduma diad pidedeneng ed balang sakey, ya ag-aabuloyan iray bengatla a singa say rasa, edad, kayamanan, odino inkaduka a mangimpluensya ed panaghusga tayo ed totoo. (Santiago 2:1-4) Nagkalautlan importante a saramay manlilingkor bilang manangasikaso et ‘anggapo so gawaen da a panaglabi,’ a lawas dengelen so parehon dapag na sakey a bengatla antis a mangukom.​—1 Timoteo 5:21; Uliran 18:13.

¹⁶ Niarum ni, magmainomay a nabayuboan na saray Kristianon manbibilay ed marawal a mundo so negatibo odino rebelyoson awawey nipaakar ed maridios iran estandarte. Balet saray tuan Kristiano so nepeg ya “akaparaan a mangunor” ed saray ganggan na Dios. (Santiago 3:17, NW) Anggaman ed seksual ya imoralidad tan karawalan ed “peles a mauges a sistema na bengabengatla,” kaukolan dan ‘tekepan na panlikas no panon so panakar da, aliwan singa andi kalakal, noag ingen singa makalakal.’ (Galacia 1:4, NW; Efeso 5:15) Labay dan paliisan so malukak a panmoria ed sekso, tan sano onlesa iray agpantatalosan, kaukolan dan solbaren iraya ya anggapoy “sanok, tan ingongot, tan ingal, tan mauges a panagsalsalita.” (Efeso 4:31) Diad pamayubo ed inkatunong, saray tuan Kristiano so mangitarok na galang ed Dios tan makagamor ira na abobon to.

(Ituloy ed onsublay a paway.)

[Paimano ed leksab]