Panon Mon Pidenengan so Pansimpisimpitan?

DIAD hardin na Getsemani, si Jesus so inasinggeran nen Judas Iscariote tan “inangoban ton matamoy a tuloy.” Saya so akaugalian lan panangipatnag na matamoy a panamabli. Balet say ginawa nen Judas so pankuankuanan lambengat pian si Jesus so nituro to ed saramay linma ed sikato a mangerel diad labi. (Mateo 26:48, 49, NW) Si Judas so mansimpisimpitan​—sakey a toon mankuankuanan ed peteg a kipapasen to, sakey a mangiyaamot ed saray mauges a motibo to panamegley na mapalaway ya inkasimoon. Say kabaliksan na Griegon salitan nipatalos a “mansimpisimpitan” et “say sakey ya onebat” tan naukeran met itan bilang sakey ya artista ed entablado. Asabi panaon, say salita so nisisiglaot la’d siopaman a mankuankuanan pian palikdoey arum.

Panon mon arapen so pansimpisimpitan? Alimbawa, kasin onsyodot ka sano naiimanom iray pagawaan na sigarilyo a mangiyaalibansa ed panagsigarilyo anggaman ed medikal ya ebidensya a say produkto ra et makaderal? Kasin onsanok ka ed pansimpisimpitan na saray mangaasikaso ya aabusoen da iramay nimatalek ya asikasoen da? Kasin nasakitan ka sano samay inilaloan mon tuan kaaro et sakey manaya a traidor? Panon kan aapektaan na relihyoson pansimpisimpitan?

“Kasi Kayo la, . . . a Mansimpisimpitan!”

Konsideraen pay kipapasen na relihyon sanen wadiad tapew na dalin si Jesus. Nankuankuanan iray eskriba tan Fariseo a sikaray matoor a managbangat na Ganggan na Dios, balet diad katuaan et pinano ray kanonotan na totoo na saray bangat na too pian isuawi so imano ra manlapud Dios. Saray eskriba tan Fariseo so mapeget ya angipilit ed ankekelag a detalye na ganggan, balet ta imbaliwala ra iray manunan prinsipyo a pakapatnagan na aro tan panangabagey. Diad publiko et nankuankuanan ira a debosyonado ed Dios, balet diad pribado et sikaray napno na kaugsan. Saray kagagawa ra so agbalot mitunosan ed ibabaga ra. Say gagala ra ed panggagawa na bengabengatla et “pian nanengneng ira na totoo.” Mipadpara ira ed ‘saray pinaputin lubok, a diad paway et nengneng toy marakerakep, balet diad dalem napno na pukepukel na saray inatey, tan amin a karutakan.’ Diad sipapakpel ya impangiwalwal ed pansimpisimpitan da, inulit-ulit nen Jesus ya inkuan ed sikara: “Kasi kayo la, ya eskribas tan Fariseos, a mansimpisimpitan!”​—Mateo 23:5, 13-31.

No sika so nambilay ed saraman ya agew, singa met ed saramay matuan-impapuson totoo et nayarin kadimlam so ontan a relihyoson pansimpisimpitan. (Roma 2:21-24; 2 Pedro 2:1-3) Balet kasin abuloyan moray eskriba tan Fariseo a mamaingongot ed sika diad punton ipulisay mo lan amin so relihyon, pati met imay imbangat tan inagamil nen Jesu-Kristo tan saray babangatan to? Agta satan so makaderal ed sika?

Say mansimpisimpitan a kondukta na relihyoson totoo so nayarin mangiyarawi ed sikatayo manlapud relihyon a pakakaingongotan. Balet, sayan reaksion so mangamper met ed sikatayon manebek ed inkasimoon na saray tuan managdayew. Bilang resulta saray mismon isasamben tayo a pinagkasalimbeng sumpad pansimpisimpitan so nayarin mangiyarawi ed sikatayo manlapud saray tuan kaaro. Kanian say reaksion tayo ed pansimpisimpitan so kaukolan a makatunongan tan asimbang.

“Pansiansiaen a Silulukas Iray Kamataan Yo”

Unona, nepeg tayon amtaen no sioparay mansimpisimpitan. Saya so aliwan naynay a mainomay. Amoria iya na sakey a pamilya a baleg  so insakripisyo ra. Asabin say ina so a-comatose. Diad impangidemanda ra ed ospital lapud lingon pananambal, say pamilya so angala na abogado a sakey met a managkalar ed relihyon diman. Anggaman say ospital so nambayar na 3.4 milyon a dolyar bilang pangareglo, linmoor so trahedya na pamilya. Say ina so inatey a duka, tan anggapoy nibayar da ed punerarya. Akin? Lapud imbulsa na abogado so baleg a kantidad na kuarta. Nipaakar ed sayan abogado, oniay inkuan na sakey a dyurnal: “No say ikakalar to et samay konduktan aagamilen to . . . , say mensahe to et saya: mamiktima itayo.” Panon tayon nasalimbengan so inkasikatayo manlapud ontan a totoo?

“Pansiansiaen a silulukas iray kamataan yo,” so insimbawa nen Jesus ed saramay kapanaonan to a nipaarap ed relihyoson pansimpisimpitan. (Mateo 16:6, NW; Lucas 12:1) On, nepeg itayon manalwar. Nayarin papamintuan na totoo iray sankamaongan a gagala tan pirmi so inkasimoon da, balet kaukolan tayon agamilen so makatunongan a panalwar tan agbasta aawaten lapud akinpaway a nengneng. Agta kuninengan tayo nin maong iray kuarta tayo no amta tayon walaray nisisirkulan peken kuarta?

Wala ni ingen ed loob na tuan Kristianon kongregasyon iray mansimpisimpitan. Si babangatan a Judas so amasakbay nipaakar ed sikara, diad impangikuan: “Sikaraya so niamot a batobato ed saray panliliketan yo, no mililiket ira ed sikayo, pastol iran taganoen day inkasikara ya andi takot; lurem ira ya andi danum, ya itaroktarok na dagem; kiewkiew ira ed panaon na betel ya andi bunga.”​—Judas 12.

Say kabaliksan na ‘pamasiansian silulukas so kamataan tayo’ et agpapapalikdo ed sakey a mankuankuanan a maaro balet ta diad tua et makasarili tan mangiyaalibansa na saray opinyon ya agnibase’d Salitay Dios. Singa ira baleg a baton akutabkutaban ed dalem na marendeen a danudanum, say ontan a too so pansengegan na espiritual a pakakneb na saray agmaalwar. (1 Timoteo 1:19) Nayarin isipan na mansimpisimpitan so baleg ya espiritual ya inawa balet ta sikato manaya so ‘andiay danum a lurem’​—ya agmamapawala na uran. Singa andiay-bunga a kiew, say manamalikdo so andian na puron Kristianon bunga. (Mateo 7:15-20; Galacia 5:19-21) On, kaukolan tayo so manalwar sumpad saratan a manamalikdo. Ingen, nepeg tayon gawaen itan ya agtayo magmamaliw a masuspetsa ed saray motibo na balang sakey.

“Agkayo Mangukom”

Agaylan inomay parad saray ag-ayadyarin totoo ya imanoen iray lingo na arum bangta ibaliwala iray mismon lingo ra! Balet say onian inklinasyon et pagmaliwen to itayon mansimpisimpitan. “Mansimpisimpitan!” inkuan nen Jesus. “Ekal mo nin unona so pagsen a walad matam a dili; et saman la makanengneng kan maliwliwawa a mangekal na taep a walad mata na agim.” Marakep no tumboken tayo iyan simbawa to: “Agkayo mangukom, pian agkayo naukom. Ta say pangukom a pangukoman yo, sikato so kaukoman yo . . . Akin a nengnengen moy taep a walad matay agim, et agmo balet imanoen so pagsen a walad matam a dili?”​—Mateo 7:1-5.

Sano walaray manggawa na saray bengatlan nengneng toy mansimpisimpitan no maminsan, nepeg itayon manalwar ya agtayo ra tampol ipapasen a mansimpisimpitan. Alimbawa, si apostol Pedro, so “tinmaynan tan akisian” manlapud saray kapananisiaan a Gentil diad Antioquia ta pian paliketen iray bisita a walaay Judion abenegan manlapud Jerusalem. Si Bernabe ‘so akibiang met kaibay Pedro tan arum ni ed impankunkunwari ra.’ Ginawa iya nen Pedro anggaman ed katuaan  a sikatoy awalaan na nikadkaduman pankanawnawa a mangilukas na dalan pian saray Gentil so napisakop diad Kristianon kongregasyon. (Galacia 2:11-14, NW; Gawa 10:24-28, 34, 35) Balet sayan agginagalan impakalingwan di Bernabe tan Pedro so maseguron agto pagmaliwen a kapara da laray eskriba tan Fariseo odino si Judas Iscariote.

‘Say Aro Yo Aleg a Tekepan na Pangukunwari’

“Sano manggawa kayo na maong ed arum a totoo,” insimbawa nen Jesus, “agkayo manguupa na managtrumpeta a manunaan la ed sikayo​—a singa saramay artista diad saray sinagoga tan ed lansangan a seseguroen dan sikaray pandinayewan na totoo.” (Mateo 6:2, Phillips) ‘Say aro yo aleg a tekepan na pangukunwari,’ insulat nen apostol Pablo. (Roma 12:9) Pinaseseg to so kalangweran a Timoteo a nawalaan na “aro a nanlapu ed sakey a puso a malinis . . . tan dia ed pananisian aliwan kunwari.” (1 Timoteo 1:5) No say panangaro tan pananisia tayo et puro​—ag-alaokan na inka-siblet tan panamalikdo​—sikatayo so panmatalekan na arum. Sikatayo so panlapuan na peteg a biskeg tan panamaseseg ed saramay walad liber tayo. (Filipos 2:4; 1 Juan 3:17, 18; 4:20, 21) Tan nagkalautla, nawalaan itayo na abobon nen Jehova.

Diad biek a dapag, say pansimpisimpitan so napaneknekan lanlamang a makapatey ed saramay mangaagamil ed satan. Diad kaunoran et say pansimpisimpitan so mapatpatnag a niwalwal. “Anggapoy asakbongan ya agniparungtal naani,” inkuan nen Jesu-Kristo, “tan inyamot, ya agnakabatan naani.” (Mateo 10:26; Lucas 12:2) Inyabawag nen makabat ya Arin Solomon: “Say [tuan] Dios ipatnag to so balang gawa ed kaukom, pati balang inyamot a bengatla, no sikato kasi maong, odino sikato kasi mauges.”​—Eclesiastes 12:14.

Ambegya, akin ya abuloyan tayo so pansimpisimpitan na arum a mangapekta ed sikatayo anggad punton naandian tayo la na matamoy a panangaro na tuan kakaaro? Makapanalwar itayo ya agmagmaliw a masyadon masuspetsa ed arum. Tan ipangasin panggunaetan tayo a pansiansiaen so mismon panangaro tan pananisia tayo ya andian na pansimpisimpitan.​—Santiago 3:17; 1 Pedro 1:22.

[Saray litrato ed pahina 22, 23]

Kasin abuloyan yo so pansimpisimpitan na saray eskriba tan Fariseo a mangiyarawi ed sikayo manlapud si Jesu-Kristo tan ed saray babangatan to?