Saray Problema na Katooan Kasin Manampot ni Iratan?

“KAKAPAT ed populasyon na mundo so manbibilay ed kairapan, 1.3 bilyon so susustunien na kulang a $1 kada agew, 1 bilyon so andiay-aral, 1.3 bilyon so agmakakainom na malinis a danum tan 1 bilyon so naeerasan ed inagew-agew.” Ontan so inkuan na report a nanlapud Ireland nipaakar kipapasen na mundo.

Agaylan makapaermen ya akusasyon ed agpakayari na too a mananap na magnayon iran solusyon ed saray problema na mundo! Ompatnag a nagkalalon makapasinagem iratan a problema sano naamtaan mo a karaklan ed saramay adeskribe ed satan a report et bibii tan ugugaw ya agmakayari. Agta makapakigtot ya anggan diad sayan koma-21 a siglo et mantultuloy a “naaabuso so [kanepegan na] agaylan karakel a totoo ed inagew-agew”?​—The State of the World’s Children 2000.

“Balon Mundo Diad Loob na Sakey a Henerasyon”

Impatnag na United Nations Children’s Fund so kompiyansa a “say kaermenan ya itatarok na sarayan panangabuso . . . ed bilay na totoo diad interon globo so napaandi.” Inkuan na sayan organisasyon a saray teriblin kipapasen a kaukolan natan a sungdoan na sarayan binilyon a pakaskasi so “aliwan agnapaliisan nisay agnauman.” Diad tua et ipapakabat na satan ed “amin a totoo a niwala so balon mundo diad loob na sakey a henerasyon.” Iilaloan na satan a magmaliw iyan sakey a mundo ya amin a katooan so “bulos la ed kairapan tan panangiduma-duma, bulos la ed karawalan tan sakit.”

Saramay mangibabalikas ed ontan a liknaan so napapaseseg ed katuaan ya anggan natan et walaray mangiyaansakit a totoo ya impasyan mansasagpot pian napakepa iray maermen ya epekto na “singano agnapakset a serye na saray gotgotan tan krisis.” Alimbawa, diad apalabas a 15 taon, say Chernobyl Children’s Project so “akatulong ed pampakepay paniirap na nilasus ya ugugaw ya aapektaen na saray kanser a resulta na dutak ya impugso na nuklear.” (The Irish Examiner, Abril 4, 2000) Peteg a saray ahensian ontutulong ed totoo, ankabaleg man o ankelag, so walaay baleg ya epekto ed kabibilay na dakerakel a biktima na bakal tan kalamidad.

Anggaman kuan, saramay mibibiang ed saratan a sagpot ed panutulong ed kaparan too so agmangibuburi ed katuaan. Kabat da a saray aarapen a problema “so mas malaknab tan nilamut lan tuloy nen say diad apalabas a dekada.” Inkuan nen David Begg, a chief executive ed Irish charity Concern a “makapadinayew so inkiwas na staff, saray mananuporta tan manangidonar” sanen dinalan na makadesyang a delap so Mozambique. “Balet,” inyarum to, “agmi natalonaan a bukor so pirmin kalaknab na saray desyang.” Nipaakar ed say impanulong diad Aprika, sikatoy matuan angaksobi: “Saray pigaran rason ed panilalo et singara kandila a makuykuyep.” Liknaen na dakel a say inkomento to so eksakton maneskribe met ed kipapasen na interon globo.

Peteg kasin makapanilalo tayo a nanengneng so kukugkugipen a “balon mundo diad loob na sakey a henerasyon”? Anggaman peteg a nakomendaan so peles a panutulong ed kaparan too, maseguron makatunongan a konsideraen so sananey nin iilaloan ed arapen a matunong tan mareen a balon mundo. Ipapabitar na Biblia itan ya arapen, unong a konsideraen na onggendan ya artikulo.

 [Picture Credit Line ed pahina 2]

Pahina 3, ugugaw: UN/DPI Photo by James Bu