Antoy Makatulong ed Sikatayo Pian Sustoy Pangusar Tayo ed Katuaan?

AMINSAN et binantayan na sakey a kritiko na teatro so sakey a palabas pian ipaway ed peryodiko. Satan so agto agustoan tan oniay insulat to: “No bilang ta labalabay yo iray ag-importantin bengatla, lakayo bantayan yo iyan palabas.” Diad saginonor et saray promotor ed sayan palabas so nanggawa na sakey a patalastas ya aaonen na satan so inkuan na kritiko. Onia so inaon da: “Lakayo bantayan yo iyan palabas”! Say patalastas so eksakton angaon ed saray imbalikas na kritiko, balet satan so agmitunosan ed konteksto kanian lingoy inkiparungtal ed panmoria to.

Iyiilustra na satan ya alimbawa no panon kaimportante so konteksto na sakey a balikas. Nayarin napikewet so kabaliksan na saratan sano aonen iray balikas ya agmitunosan ed konteksto, a singa say impamikewet nen Satanas ed kabaliksan na Kasulatan sanen sinali ton palikdoen si Jesus. (Mateo 4:1-11) Diad biek a dapag, say pangonsidera ed konteksto na balikas so makatulong ed sikatayo pian lalon natalosan so suston kabaliksan na satan. Kanian, sano aaralen tayo so sakey a bersikulo na Biblia, makabat lawas ya imanoen so konteksto na satan pian natalotalosan so tutukoyen na managsulat.

Susto a Panangusar

Inukeran na sakey a diksionaryo so konteksto bilang “saray kabiangan na balikas a nisulat odino asalambit ed unaan odino kayari na espesipikon salita odino balikas, a kaslakan a mangiimpluensya ed kabaliksan odino epekto na satan.” Nayari met a say konteksto et “tugyop na saray kipapasen odino impormasyon a nasasaglawi ed partikular ya ebento, situasyon, tan arum nira.” Unong ed sayan unor a kabaliksan, say arum a salita parad “konteksto” et “intiramintin detalye.” Nagkalautlan importante a konsideraen so konteksto na sakey a teksto unong ya insulat nen apostol Pablo ed si Timoteo: “Gawaen moy anggaay nayarian mo ya ipatnag so inkasika a naabobonan na Dios, a komikimey ya anggapoy ibabaing to, a suston manguusar ed salita na katuaan.” (2 Timoteo 2:15, NW) Pian susto so  pakausar ed Salita na Dios, kaukolan tayon talosan itan a susto insan ipaliwawa itan ed arum diad matua tan dugan paraan. Pakiwasen itayo na respeto ed si Jehova, say Autor na Biblia, a manggawa ed satan, tan makanan tulong so pangonsidera ed konteksto.

Say Intiramintin Detalye ed Komaduan Timoteo

Alimbawa, usisaen tayo pa so libro na Biblia a Komaduan Timoteo. * Bilang pangigapo, nayarin upapeten tayo so intiramintin detalye na libro. Siopa so nansulat ed Komaduan Timoteo? Kapigan nisulat? Diad anton sirkumstansya? Insan nayarin itepet tayo, Anto so situasyon nen “Timoteo” ya angingaranan ed libro? Akin a kaukolan to so impormasyon ed libro? Saray ebat ed sarayan tepet so mamaaralem a maong na apresasyon tayo ed libro tan ontulong ed sikatayon natalosan no panon itayon nagunggonaan ed satan.

Ipapatnag na manangilukas iran bersikulo na Komaduan Timoteo a say libro et sulat nen apostol Pablo parad si Timoteo. Ipaparungtal na arum a bersikulo a sanen insulat nen Pablo itan et sikatoy walad pangawan makasengeg ed maong a balita. Lapud inkaindan na dakel, liknaen nen Pablo a sikatoy paganigani lan ompatey. (2 Timoteo 1:15, 16; 2:8-10; 4:6-8) Kanian, nayarin insulat to so libro legan na komaduan inkipangaw to diad Roma, maseguro a nen 65 K.P. Kayarin tuloy na satan, mapatnag a sikatoy senentensiaan nen Nero ed ipapatey.

Satan so intiramintin detalye na Komaduan Timoteo. Ingen, makatantanda ya ag-insulat itan nen Pablo ed si Timoteo pian ireklamo iray mismon paniirap to. Imbes, impasakbay to so nipaakar ed mairap a panaon a manatalaran ed si Timoteo tan pinaseseg toy kaaro to a paliisan iray pakagirogiroan, a mantultuloy ya “onggamor na biskeg,” tan inabang ed arum iray bilin nen Pablo. Diad ontan et saraya so sigpot a nakinlongan ya ontulong ed arum ni. (2 Timoteo 2:1-7, NW) Agaylan ekselentin alimbawa na agsinisiblet a panagpaga ed arum anggan diad mairap a panaon! Tan agaylan abig a simbawa parad sikatayo natan!

Tinawag nen Pablo si Timoteo ya “inararon anak.” (2 Timoteo 1:2) Sayan kalangweran a laki so mabetbet a nasasalambit diad Kristianon Griegon Kasulatan bilang matoor a kaiba nen Pablo. (Gawa 16:1-5; Roma 16:21; 1 Corinto 4:17) Sanen insulat itan nen Pablo ed sikato, ompatnag a masulok a 30-años nen Timoteo​—ya ipapasen nin siansia a walad kalangweran. (1 Timoteo 4:12) Ingen, sikatoy walaan la na matalonggaring a rekord na inkamatoor, a ‘nampaaripen kaiba nen Pablo’ a nayarin diad loob na 14 a taon. (Filipos 2:19-22, NW) Anggaman malangwer ni si Timoteo, sikatoy pinabtangan la nen Pablo na responsabilidad a manimbawa ed arum a mamatatken ya “ag-ira mansusuppiatan ed saray salita” noagta iteen day imano ra ed importante iran pamaakaran, a singa say pananisia tan panagsungdo. (2 Timoteo 2:14) Naautorisaan met si Timoteo a manuro na saray manangasikaso tan ministeryal a lingkor diad kongregasyon. (1 Timoteo 5:22) Anggaman ontan, nayarin sikatoy pilek-pilek ni ed panamemben toy autoridad to.​—2 Timoteo 1:6, 7.

Walaray seryoson angat ya aarapen na sayan malangwer nin elder. Sakey lan angat et say duaran indibidual, a di Himeneo tan Fileto, a ‘mangogotgot ed pananisia na arum,’ ya ibabangat dan ‘say kioli ed bilay so apalabas la.’ (2 Timoteo 2:17, 18) Mapatnag a panisiaan dan say kioli et diad espiritual a paraan lambengat, ya agawa la itan ed saray Kristiano. Nayarin agda inkonsidera so konteksto sanen aaonen da so balikas nen Pablo a saray Kristiano so inatey la ed saray kasalanan da balet binilay ira panamegley na espiritu na Dios. (Efeso 2:1-6) Impasakbay nen Pablo ya onloor itan a panangimpluensya na apostata. Oniay insulat to: “Onsabi so panaon ya agda nitepel so maabig a bangat. . . . Et itaynan da so saray pandengel da ed tua, tan sikara so pandengel da ed saray labilabir [“palso iran tongtong,” NW].” (2 Timoteo 4:3, 4) Impabitar na panamasakbay nen Pablo ya inkaganatan lan unoren nen Timoteo so simbawa na apostol.

 Say Kablian na Libro Natan

Base ed asalambit la, natalosan tayo ya insulat nen Pablo so Komaduan Timoteo lapu ed onggendan iran rason: (1) Amta to a magano lay ipatey to, tan nanggunaetan ton iparaan si Timoteo parad panaon sano agto la natulongan si Timoteo. (2) Pinilalek to a kinlongan si Timoteo pian protektaan iray aasikasoen ton kongregasyon manlapud apostasya tan arum niran makaderal ya impluensya. (3) Kinaliktan ton pasesegen si Timoteo a mansiansian okupado ed serbisyo to ed si Jehova tan manmatalek ed suston pikakabat ed impuyan a Kasulatan diad mapekder ya isusumpa to ed palson bangabangat.

Magmaliw a lalon makabkabaliksan ed sikatayo so Komaduan Timoteo no natalosan tayoy intiramintin detalye na satan. Wala met natan iray apostata a singa di Himeneo tan Fileto a mangiyaalibansa ed saray dilin ideya ra tan kaliktan dan buyaken so pananisia tayo. Sakey ni et wadia la so ‘maatap a panaon [a mairap a pidenengan]’ ya impasakbay nen Pablo. Naeeksperiensya la na dakel so kapetegan na pasakbay nen Pablo: “Amin so saray malabay a manbilay ed sinasanto ed Kristo Jesus, manako’ra naani pamasegsegang.” (2 Timoteo 3:1, 12) Panon itayon makatalindeg a malet? Singa si Timoteo, nepeg tayon talinengen so simbawa na saramay abayag lan manlilingkor ed si Jehova. Tan diad personal a panagaral, panagpikasi, tan Makristianon panlilimog et ‘mantultuloy itayon makagamor na biskeg’ panamegley na agkanepegan a panangasi nen Jehova. Sakey ni, say panmatalek ed pakayari na suston pikakabat so ontulong ed sikatayon mangunor ed saray bilin nen Pablo: “Tandaan mo’n maong so uliran na saray maabig a salita.”​—2 Timoteo 1:13.

“Uliran na Saray Maabig a Salita”

Antoray “maabig a salita” a sinalambit nen Pablo? Inusar to itan a balikas pian tukoyen so tuan bangat na Kristiano. Diad inmunan sulat to ed si Timoteo, impaliwawa nen Pablo a “saray maabig a salita” et “saray salita na Katawan tayon Jesu-Kristo.” (1 Timoteo 6:3) No aligen na sakey so uliran na saray maabig a salita, sikatoy nawalaan na limpion kanonotan, maaron awawey, tan konsiderasyon ed arum. Lapud mitunosan so ministeryo tan bangabangat nen Jesus ed amin nin bangabangat a naromog diad interon Biblia, say balikas a ‘maabig iran salita’ so nayarin malaknab ya ontutukoy ed amin a bangat na Biblia.

Parad si Timoteo, a singa met ed amin a Kristianon mamatatken, say uliran na maabig iran salita so “maong a bengatla a nimatalek” a nepeg ya alwaran. (2 Timoteo 1:13, 14) Nakaukolan ya ‘ipulong [nen Timoteo] so salita, a manganat ed satan diad marakep, tan magonigon a panaon, mamaat, manimbawa, mamilin, a sigpot a walaan na andukey-panagtepel tan dunong ed panagbangat.’ (2 Timoteo 4:2, NW) Sano namoria tayon kinmayat so apostatan bangabangat ed panaon nen Timoteo, natebek tayo no akin ya indanet nen Pablo so inkaganatan na pangibangat ed maabig iran salita. Natalosan tayo met a kaukolan nen Timoteo a protektaan so pulok diad ‘pamaat, panimbawa, pamilin’ tekep na andukey a panagtepel, ya usaren to so maong ya abilidad ed panagbangat.

Siopa so pangipulongan nen Timoteo ed salita? Isusuheri na konteksto a si Timoteo, bilang sakey a matatken, so mangipulong ed salita diad loob na kongregasyon na Kristiano. Lapu ed pananesdes na saray onsusumpa, kaukolan nen Timoteo a pansiansiaen so inkabalanse to ed espiritual tan makpel ton ipulong so salita na Dios, aliwan saray pilosopiya na too, personal iran ideya, odino saray andi-kanan palbeng. Tua a saya et pansengegay isumpa na saramay walaan na lingon panmoria. (2 Timoteo 1:6-8;  2:1-3, 23-26; 3:14, 15) Balet, diad pangunor ed simbawa nen Pablo, si Timoteo so mantultuloy a babeng ed apostasya, a singa si Pablo met nensaman.​—Gawa 20:25-32.

Kasin onaplika met iray salita nen Pablo nipaakar ed panangipulong na salita diad paway na kongregasyon? On, onaplika iratan, unong ya ipapabitar na konteksto. Intuloy ya inkuan nen Pablo: “Et ingen sika manpaga ka ed saray ami-amin a bengatla, mantepel ka ed saray irirap, gawam so gawa na ebanghelista, sumpal mo so ministeryom.” (2 Timoteo 4:5) Say panag-ebanghelyo​—panangipulong na maong a balita na kilalaban ed saray agmananisia​—so importante diad ministeryo na Kristiano. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Tan no panon ya ipupulong so salita na Dios ed loob na kongregasyon anggan diad “magonigon a panaon,” mantultuloy tayo met ya ipulong so salita ed saramay walad paway na kongregasyon anggan diad mairap iran kipapasen.​—1 Tesalonica 1:6.

Say basiyan na amin ya ipupulong tan ibabangat tayo et say impuyan a Salita na Dios. Sigpot itayon manmamatalek ed Biblia. Inkuan nen Pablo ed si Timoteo: “Amin a Kasulatan so impuyan na Dios tan makagunggona ed panagbangat, ed panamaat, diad pangipetek ed saray bengatla, diad panagdisiplina ed inkatunong.” (2 Timoteo 3:16, NW) Mabetbet a saratan a salita so suston aaonen pian ipabitar a say Biblia et impuyan a Salita na Dios. Balet antoy gagala nen Pablo ed impangisulat ed saratan?

Mitotongtong si Pablo ed sakey a matatken a walaan na responsabilidad a ‘mamaat, mametek, manisiplina ed katunongan,’ diad loob na kongregasyon. Kanian, papanonotan to si Timoteo a manmatalek ed kakabatan na impuyan a Salita, a nibangat ed si Timoteo manlapud inkaugaw to. Nepeg a saray mamatatken, a singa si Timoteo, so panapanaon a mamaat ed saray managgaway-mauges. Sano gawaen da itan, kaukolan a sikaray lawas manmatalek ed Biblia. Sakey ni, lapud say Kasulatan et impuyan na Dios, amin a panamaat a nibase ed saratan so peteg a manlalapud Dios. Siopaman a mangipulisay ed saray panamaat a nibase ed Biblia so mangipupulisay, aliwan ed saray ideya na too, noagta ed impuyan a simbawa a manlalapud si Jehova a mismo.

Agaylan napnapno na maridios a kakabatan so libro na Komaduan Timoteo! Tan agaylan makabkabaliksan itan sano konsideraen tayo unong ed konteksto so simbawa na satan! Diad sayan artikulo, sikatayoy antikey labat ya anegek ed alay abig, impuyan ya impormasyon a lugan na sayan libro, balet magenap la itan pian ipatnag no panon a makatulong so pangonsidera ed konteksto na babasaen tayo diad Biblia. Ontulong itan pian naseguro tayo a talagan ‘susto so panguusar tayo ed salita na katuaan.’

[Paimano ed Leksab]

[Litrato ed pahina 27]

Pinilalek nen Pablo a kinlongan si Timoteo pian protektaan iray kongregasyon

[Litrato ed pahina 30]

Pinanonotan nen Pablo si Timoteo a manmatalek ed kakabatan na impuyan a Salita