Liwawa Parad Amin a Nasyones
Propesiya nen Isaias—Liwawa Parad Amin a Katooan II
Kapitulo Beinte-otso
Liwawa Parad Amin a Nasyones
1, 2. Akin ya importante so liwawa, tan anton nengneng na kabilungetan so manasakbong ed dalin natan?
SI Jehova so Lapuan na liwawa, say ‘Manangiter na banwa a liwawa ra ed agew, tan saray panguksoyan ed bulan tan saray bitewen a liwawa diad labi.’ (Jeremias 31:35) Unong ed saya labat, nepeg a sikatoy bidbiren bilang Lapuan na bilay, lapud say liwawa et mankabaliksan na bilay. No say dalin et aglawas napetangan tan naliwawaan na agew, singa amta tayo la, imposible a niwalay bilay. Say planeta tayo so agnapanayaman.
2 Kanian, interesado itayon maong a si Jehova, diad panatalaran to ed panaon tayo, so angipasakbay la ed panaon na bilunget, aliwan liwawa. Diad panangipuyan to et oniay insulat nen Isaias: “Nia say kabilungetan sakbongan to so dalin, tan say makapal a kabilungetan so saray balbaley.” (Isaias 60:2) Siempre, sarayan salita so manutukoy ed espiritual, aliwan literal, a kabilungetan, balet nepeg ya agleglemewen so inkaseryoso na saratan. Say bilay ed kaunoran so magmaliw lan imposible parad saramay andian na espiritual a liwawa, a singa ed saramay agnaliliwawaan na agew.
3. Diad sarayan mauddiem a panaon, iner so pakaromogan tayo na liwawa?
3 Legan na sarayan mauddiem a panaon, agtayo nayarian ya ibaliwala so espiritual a liwawa ya itatarya nen Jehova ed sikatayo. Makanakana ya onnengneng itayo ed Salitay Dios a manliwawa ed dalan tayo, a basaen ed inagew-agew so Biblia no posibli. (Salmo 119:105) Itatarya na saray miting na Kristiano iray pankanawnawa pian manpapasesegan ed balang sakey a mansiansia ed “basbas na matunong.” (Uliran 4:18; Hebreos 10:23-25) Say biskeg a nagamoran tayo ed maseet a panagaral na Biblia tan say makagunggonan pililimog ed saray Kristiano so ontulong pian ag-itayo nasakbongan na kabilungetan ed sarayan “kaunoran ya agew,” a mamantok ed baleg ya “agew na sanok nen Jehova.” (2 Timoteo 3:1; Sofonias 2:3) Satan ya agew so maples ya onsasabi! Segurado itan ya onsabi a singa ed insabi na satan ed saray manaayam diad Jerusalem nensaman.
Si Jehova so ‘Misuppiatan’
4, 5. (a) Diad anton dalan ya onlubak si Jehova ed Jerusalem? (b) Akin a nibaga tayo a dagdaiset lambengat so akaliktar ed inkaderal na Jerusalem nen 607 K.K.P.? (Nengnengen so paimano’d-leksab.)
4 Diad kaunoran iran bersikulo na makapasagyat a propesiya nen Isaias, si Jehova so malinew ya angideskribe ed saray ebenton mangitonton ed agew na sanok to. Oniay nabasa tayo: “Si Jehova onsabi naani a pati apoy, et saray luganan to singa ra naani alimbusabos; pian tumangan to so sanok to a masebeg, tan say pamaat to a tekep na saray dalang na apoy. Ta lapu ed panamegley na apoy so panumpalan nen Jehova ed pangukom [“pisuppiatan to,” NW], tan ed panamegley na kampilan to, ed tapew na amin a laman; et say pateyen nen Jehova dakel naani.”—Isaias 66:15, 16.
5 Sarayan salita so makatulong ed saray kapanaonan nen Isaias a makamoria ed inkaseryoso na kipapasen da. Asingger lay panaon na ilubak na saray taga-Babilonia, bilang manangipaakseb nen Jehova, dia ed Jerusalem, a saray karwahe ra so mamaalimpokapok ed dabok a singa dagem na bagyo. Agaylan makapataktakot itan a nenengnengen! Usaren nen Jehova iray onlubak pian mangipaakseb ed saray mangapuy-apoy a panangukom to sumpad amin ya agmatoor a Judion “laman.” Singano si Jehova a mismo so mibakal ed saray totoo to. Agla naamper so ‘inkasebeg’ to. Dakel a Judio so nabaktar bilang ‘pinatey nen Jehova.’ Asumpal iyan propesiya nen 607 K.K.P. *
6. Antoran makapabaing ya agamil so ginawa diad Juda?
6 Kasin makatunongan so “pisuppiatan” nen Jehova ed totoo to? On! Diad impaningbat tayo ed libro na Isaias et aminpigan naimano tayo a saray Judio so nigalet ed palson panagdayew anggaman dedikado ira ed si Jehova—tan nanenengneng nen Jehova so gagawaen da. Naimano tayo lamet iya ed onggendan iran salita na propesiya: “Saray mamasanto ed sikara lanlamang tan manggogol ya onla ed saray tanamanan, ed beneg na sakey dia ed pegley, a mangan na laman na baboy, tan say kadimla, tan say otot, sikara manbabansag ira naani ya onla ed sakey ya anggaan, kuan nen Jehova.” (Isaias 66:17) Kasin saratan a Judio so ‘mamasanto ed inkasikara tan manggogol ed inkasikara’ ta pian niparaan day inkasikara parad puron panagdayew? Andin balot. Imbes, sikara so mangaagamil na saray panaggogol a ritual na saray pagano diad saray nikadkaduman hardin. Kayari na satan, buagen da so karne na baboy tan arum niran pinalsa a nipasen a marutak diad silong na Mosaikon Ganggan.—Levitico 11:7, 21-23.
7. Panon a miulibay so Kakristianoan ed idolatroson Juda?
7 Agaylan makapadimlan kipapasen parad sakey a nasyon a walaan na pisisiglaotan ed alenleneg a tuan Dios unong ed sakey a sipanan! Balet nonoten pa iya: Nagagawa met natan so ontan a makapadimlan kipapasen diad saray relihyon na Kakristianoan. Ibabaga met na saraya a manlilingkor ira ed Dios, tan mansantosantoan so dakel ed saray lider da. Ingen, dudutakan day inkasikara na pagano iran bangat tan tradisyon, a papaneknekan da a wala ira’d espiritual a kabilungetan. Agaylan kabilungetan itan!—Mateo 6:23; Juan 3:19, 20.
‘Nanengneng Da so Gloriak’
8. (a) Anto so sagmaken na Juda tan say Kakristianoan? (b) Diad anton pantalos a saray nasyon so ‘makanengneng ed gloria nen Jehova’?
8 Kasin iimanoen nen Jehova so makapabaing iran gagawaen tan palson bangabangat na Kakristianoan? Basaen so onggendan iran salita nen Jehova, unong ya inkurit nen Isaias, tan imanoen no anto so nikuan yo: “Amtak so saray gawa ra tan saray kanonotan da: say panaon onsabi, pian tiponen ko so amin a nasyon tan pansasalita; et ondago ra naani, tan nanengneng da naani so gloriak.” (Isaias 66:18) Si Jehova so mikabat ed saratan tan akaparaan a mangukom aliwa labat ed saray gagawaen na saramay mankuan a lingkor to noagta ed saray kanonotan da met. Ibabaga na Juda a manisia ira ed si Jehova, balet ta susumlangen itan na saray pantatalintao ra tan saray paganon agamil da. Anggapoy kakanaan na “panggogogol” na saray ombaley unong ed saray paganon ritual. Mankibalatar so nasyon, tan sano nagawa itan, satan so uldar a nanengneng na saray kakaabay ton nasyon a mandadayew ed talintao. Saraya so ‘makanengneng ed gloria nen Jehova’ diad pantalos a naimatonan daray ebento tan napaskar iran mangaksobi a tinmua so salita nen Jehova. Panon ya onaplikan amin iya ed Kakristianoan? Sano sagmaken to la so pangangga to, dakel ed saray datin kakaaro tan kakaiba to ed negosyo so napaskar ya ontanyareg tan manimano labat legan a nasusumpal so salita nen Jehova.—Jeremias 25:31-33; Apocalipsis 17:15-18; 18:9-19.
9. Anton maong a balita so inyabawag nen Jehova?
9 Kasin say inkaderal na Jerusalem nen 607 K.K.P. so mankabaliksan a si Jehova so naandian la na saray tasi to diad dalin? Andi. Saray matalonggaring a manamemben-katooran, a singa si Daniel tan say taloran kakaiba to, so nantultuloy a nanlingkor ed si Jehova anggaman adestiero ira ed Babilonia. (Daniel 1:6, 7) On, say impantutumbokan na saray matoor a tasi nen Jehova so nantultuloy, tan diad impanampot na 70 a taon, saray matoor a lalaki tan bibii so tinmaynan ed Babilonia tan pinmawil ira ed Juda pian iletneg lamet so puron panagdayew diman. Ontan so impasagilig nen Jehova ed ontumbok: “Mangipasen ak naani na tanda ed nanleleetan da, et ibakik naani so saray makataynan ed sikara ed saray nasyon, angga ed Tarsis, ed Pul, tan ed Lud, a mangibekas na bekang angga ed Tubal, tan ed Javan, ed saray pulo ya arawi, ya ag-akadngel nensaman na galang ko, agda met anengneng so gloriak; et ipaliwawa ra naani so gloriak ed nanleleetan na saray nasyon.”—Isaias 66:19.
10. (a) Diad anton pantalos a saray matoor a Judio a nibulos manlapud Babilonia so kinmana bilang tanda? (b) Siopa natan so onkakana bilang tanda?
10 Say ulop na matoor a lalaki tan bibii a pinmawil ed Jerusalem nen 537 K.K.P. so kinmana bilang makapakelkelaw a tanda, a pakapatnagan ya inliktar la nen Jehova so totoo to. Siopa kasi so makapanisip a walay agew a nibulos iray akautibon Judio pian itultuloy da so puron panagdayew ed templo nen Jehova? Diad mipadparan paraan nen inmunan-siglo, saray kinmana “bilang tanda tan bilang milagro” et saray alanaan a Kristiano, a pipiulopan na saray mauyamo a malabay a manlingkor ed si Jehova. (Isaias 8:18, NW; Hebreos 2:13) Natan, saray alanaan a Kristiano, ya onaaligwas ed nipawil a nasyon da, so onkakanan makapakelaw a tanda diad dalin. (Isaias 66:8) Sikara so mabilay ya ebidensya na pakayari na espiritu nen Jehova, a manasagyat ed saray mauyamo a sikaray papakiwasen na kapusoan da a manlingkor ed si Jehova.
11. (a) Kayari na panangipawil, panon ya akabatan na saramay totoo na nasyones so nipaakar ed si Jehova? (b) Panon a primeron asumpal so Zacarias 8:23?
11 Balet kayari na panangipawil nen 537 K.K.P., panon so pakapikabat na saray totoo na nasyones ed si Jehova anta anggapo ni nadngel da nipaakar ed sikato? Bueno, aliwan amin a matoor a Judio so pinmawil ed Jerusalem sanen anampot lay impangautibo ed sikara na Babilonia. Arum ed sikara, a singa si Daniel, so nansiansia ed Babilonia. Say arum so nikayat ed nanduruman parte na dalin. Kasabi na komaliman siglo K.K.P., walaray Judion nanayam ed nasasakopan na Empiryo na Persia. (Ester 1:1; 3:8) Anggapoy duaruwa ya innabang na arum ed sikara ed paganon kakaabay da so nipaakar ed si Jehova, lapud dakel a nanlapud saratan a nasyon so nagmaliw a Judion proselita. Ontan so mapatnag a kipapasen na samay Etiopen eunoko, a pinulongan na Kristianon babangatan a si Felipe nen inmunan siglo. (Gawa 8:26-40) Amin na saya so agawa bilang primeron kasumpalan na saray salita nen propeta Zacarias: “Dia ed saraman ya agew nagawa naani a samploran lalaki ompeket ira naani, manlapu ed saray amin a pansasalita na saray nasyon, sikara naani ompeket ed saloy na kawes na saman so Judio, a kuan da, Sikami mila kami naani ed sikayo, ta sikami nadngelan mi a say Dios wala ed sikayo.” (Zacarias 8:23) On, si Jehova so angisindag na liwawa ed saray nasyon!—Salmo 43:3.
Mangitarok na ‘Langkap ed si Jehova’
12, 13. Diad anton dalan a “saray agagi” so nitarok ed Jerusalem manlapu la nen 537 K.K.P.?
12 Sanen nipaalagey lamet so Jerusalem, minoria na saray Judio a nikaykayat tan arawdawi ed binalegan dan dalin a say syudad pati say nipawil ya inkasaserdote na satan so sentro na puron panagdayew. Dakel ed sikara so nambiahe na arawi pian onatendi ed tinaon iran piesta diman. Oniay insulat nen Isaias diad silong na panangipuyan: “Sikara yakar da ya amin so saray agagi yo a manlapu ed saray amin a nasyon a nipaakar a sakey a patanir [“langkap,” NW] ed kinen Jehova, ed tapew na saray kabayo, tan ed saray luganan, tan ed saray anduyan, tan ed tapew na saray mula, tan ed tapew na saray dromedario, angga ed palandey ko a masanto a Jerusalem, kuan nen Jehova, a singa say pangyakar na saray anak na Israel na bagat da ed malinis a kagawaan ed dalem na abung nen Jehova. Tan ed sikara met mangala ak naani na nipaakar a saserdote tan say nipaakar a Levitas.”—Isaias 66:20, 21.
13 Arum ed saramay ‘agagi a nanlapud amin a nasyones’ so presente ed samay agew na Pentecostes sanen niyibung so masanton espiritu ed saray babangatan nen Jesus. Oniay nabasa ed salaysay: “Wala ra nensaman dia ed Jerusalem so masisimpit a lalaki a taga-Judea, a nanlapu ra ed lapag a nasyon ed leksab na tawen.” (Gawa 2:5) Linma ra ed Jerusalem pian mandayew unong ed Judion kustombre, balet sanen nadngel da so maong a balita nipaakar ed si Jesu-Kristo, dakel so angagamil na pananisia ed sikato tan abautismoan ira.
14, 15. (a) Panon a tinipon na saray alanaan a Kristiano so dakel nin espiritual ya “agagi” ra kayari na Guerra Mundial I, tan panon irayan nitarok ed si Jehova bilang ‘bagat ed malinis a kagawaan’? (b) Diad anton paraan a si Jehova so ‘angala na [arum] nipaakar ed saray saserdote’? (c) Siopa so arum ya alanaan a Kristianos ya akibiang ed panagtipon ed espiritual iran agagi ra? (Nengnengen so kahon ed pahina 409 na libro.)
14 Kasin sayan propesiya so walaan na modernon kasumpalan? On. Kayari na Guerra Mundial I, atebek na saray alanaan a lingkor nen Jehova diad Kasulatan a niletneg la’d katawenan so Panarian na Dios nen 1914. Diad maalwar ya impanaral da ed Biblia, atalosan da a natipon ni iray kaaruman a mananawir, odino “saray agagi” ed Panarian. Saray makpel a ministro so nambiahe ed “sankaarawian a parte na dalin,” ya inusar dan amin so paraan na panangiyabawag, pian anapen iray prospektibon membro na saray alanaan a nakdaan, a dakel ed sikara so pinmaway ed saray relihyon na Kakristianoan. Sanen aromog iratan, sikara so nitarok bilang langkap ed si Jehova.—Gawa 1:8, NW.
15 Ag-inilaloan na saray alanaan ya atipon ed akadkauna iran taon ya awaten ira nen Jehova ed onman a kipapasen da sakbay dan agamoran so pikakabat ed katuaan na Biblia. Sikara so nanggawa na saray kundang pian linisan day inkasikara ed espiritual tan moral a karutakan ta pian nisaklang ira bilang ‘bagat ed malinis a kagawaan,’ odino unong ed inkuan nen apostol Pablo, “marikit ya andi-tilol ed Kristo.” (2 Corinto 11:2) Nilikud ed pangipulisay da ed palso iran doktrina, kinaukolan ya aralen na saray alanaan so pansiansian sigpot a neutral ed saray mapolitikan agamil na sayan mundo. Nen 1931, sanen agogolan laray lingkor to diad kabkaabigan lan paraan, si Jehova so mapangasin angiter ed sikara na pribilehyo a mangakbibit ed ngaran to bilang saray Tasi nen Jehova. (Isaias 43:10-12) Balet, diad anton paraan a si Jehova so ‘angala na [arum] nipaakar ed saray saserdote’? Bilang grupo, sarayan alanaan so nagmaliw a kabiangan na “peteg ya inkasaserdote, masantos a nasyon,” a mangiyaapay na saray bagat na panangidayew ed Dios.—1 Pedro 2:9; Isaias 54:1; Hebreos 13:15.
Nantultuloy so Panagtipon
16, 17. Siopa so “saray bini yo” kayari na Guerra Mundial I?
16 Say kompleton bilang na satan a “peteg ya inkasaserdote” et 144,000, tan onsabi panaon et nakompleto la so panagtipon ed sikara. (Apocalipsis 7:1-8; 14:1) Kasin satan so anggaan lay panagtipon a kimey? Andi. Oniay intuloy na propesiya nen Isaias: “Singa saray balo a tawen tan say balo a dalin, a gawaen ko naani, mansiansia ra naani ed arapan ko, kuan nen Jehova, ontan naani so pansiansia na saray bini yo tan ngaran yo.” (Isaias 66:22) Diad inmunan kasumpalan na saratan a salita, saray Judio a pinmawil manlapud inkakautibo ed Babilonia so ginmapon amabaleg na ananak. Kanian, say nipawil a nakdaan a Judio, “say balo a dalin,” diad silong na balon Judion administrasyon, ‘say balon katawenan,’ so niletneg a malet. Balet, say propesiya so walaan na makatantandan tuloy a kasumpalan ed panaon tayo.
17 “Saray bini” a pinawala na nasyon na espiritual a sanaagi et say “baleg ya ulop,” a walaan na ilalon manbilay ya andi-anggaan diad dalin. Sikara so “nanlapu ed balang nasyon tan amin na saray kailalakan, tan binaleybaley, tan salita,” tan onalagey ira ed “arap na trono, tan ed arap na Kordero.” Saraya et “inurasan da so kawekawes da, tan sikara so pinaputi ra ed dala na Kordero.” (Apocalipsis 7:9-14; 22:17) Natan say “baleg ya ulop” et ompapaway ed espiritual a kabilungetan ya onaasingger ira ed liwawa ya itatarya nen Jehova. Aagamilen da so pananisia ed si Jesu-Kristo, tan singa saray alanaan ya agagi ra, panggugunaetan da so mansiansian malinis ed espiritual tan moral. Bilang grupo et mantutultuloy ira a manlilingkor diad silong na panangidirehi nen Kristo tan ‘mansiasiansia’ ira ed ando lan ando!—Salmo 37:11, 29.
18. (a) Panon so inkiwas na saray kabiangan na baleg ya ulop a singa ed saray alanaan ya agagi ra? (b) Panon so pandadayew na saray alanaan tan saray kakaiba ra ed si Jehova ‘manlapud balon bulan anggad sananey tan manlapud sabaton anggad sananey’?
18 Amta na sarayan makulin lalaki tan bibii a walaan na mangaraldalin ya ilalo ya anggaman importante so mansiansian malinis ed moral tan espiritual, wala ni so nalalanor ed pamaliket ed si Jehova. Peles a gagawaen so panagtipon a kimey, tan labay da so mibiang ed satan. Oniay impropesiya na libron Apocalipsis nipaakar ed sikara: “Wala ra ed arap na trono na Dios; tan sikato so panlingkoran da ed agew tan labi ed templo to.” (Apocalipsis 7:15) Ipanonot na sarayan salita so komadua ed sampot a bersikulo na propesiya nen Isaias: “Nagawa naani, a manlapu ed sakey a lesek [“balon bulan,” NW] angga ed sananey, tan manlapu ed sakey ya agew a pampainawa [“sabaton,” NW] angga ed sananey, amin a laman onla naani a manpikasi [“ondadakmomo,” NW] ed arapan ko, kuan nen Jehova.” (Isaias 66:23) Saya so nagagawa natan. ‘Manlapu ed sakey a balon bulan angga ed sananey, tan manlapu ed sakey a sabaton angga ed sananey’—salanti, maparanay, a sinimba ed kada bulan—saray alanaan a Kristiano tan say baleg ya ulop a kakaiba ra, so mandaragup ed panagdayew ed si Jehova. Nilikud ed arum niran bengatla, gagawaen da iya diad iyaatendi ra ed saray Makristianon miting tan pibibiang da diad mapublikon ministeryo. Kasin sakey kayo ed saramay maparanay lan ‘ondadakmomo ed arapan nen Jehova’? Satan so panliliketan a gawaen na saray totoo nen Jehova, tan saramay kabiangan na baleg ya ulop a maniilalo ed panaon sano “amin a laman”—amin a mabilay a totoo—so manlingkor ed si Jehova ‘manlapu ed sakey a balon bulan anggad sananey tan manlapud sabaton anggad sananey’ diad ando lan ando.
Say Panganggaan la na Kakabusol na Dios
19, 20. Anto so gagala na Gehenna diad panaon na Biblia, tan anto so isisimbolo na satan?
19 Wala ni so sakey a bersikulo a natitilak ed aaralen tayon propesiya nen Isaias. Anampot so libro ed oniaran salita: “Sikara ompaway ira naani, tan onnengneng ira naani ed saray bangkay ya inatey na saray totoo a linmukso nensaman sumpa ed siak; ta say bigis da agnaani ompatey, anggan say apoy da agnaani naerep; et sikara naani sakey a makapagula ed saray amin a laman.” (Isaias 66:24) Sayan propesiya so nayarin walad kanonotan nen Jesu-Kristo sanen pinaseseg to iray babangatan to a pasimplien da so kabibilay da tan iyuna ra so intereses na Panarian. Inkuanto: “No say matam so mangigapol ed sika, sikatoy sukit mo; magmaong ed sika so onloob ed panarian na Dios a saksakey so matam, nen say duara so matam a nibantak ed Gehenna. A diman say bigis da ag-ompatey, tan say apoy agnaerep.”—Marcos 9:47, 48; Mateo 5:29, 30; 6:33.
20 Anto iyan pasen a tinawag a Gehenna? Pigaran siglo lay apalabas, oniay insulat na Judion iskolar a si David Kimhi: “Satan so sakey a pasen . . . a walad ketegan na Jerusalem, tan satan so makapadimlan pasen, tan ibabantak da ditan iray marutak a bengatla tan saray bangkay. Wala met ditan so agnanaerep ya apoy a mamopool ed saray marutak a bengatla tan saray pukel na saray bangkay. Kanian, say panangukom ed saray marelmeng so tinawag bilang parabolo a Gehinnom.” Unong ed isusuheri na sayan Judion iskolar, no say Gehenna et inusar a bantakan na basura tan saray bangkay na saramay agmakanepegan a niponpon, say apoy sirin so matukoy a paraan pian naandi iratan a basura. Say agnaulam na apoy et upoten na saray bigis. Agaylan matukoy a panangilitrato ed panganggaan na amin a kabusol na Dios! *
21. Say konklusyon na libro na Isaias so makapaseseg ed siopa, tan akin?
21 Diad ontan ya impanukoy ed saray bangkay, apoy, tan bigibigis, agta tua a say makapasagyat a propesiya nen Isaias so anampot ed makapataktakot a deskripsion? Seguradon ontan so pangipasen na saray mapangayan kakabusol na Dios. Balet parad saray kakaaro na Dios et makapaseseg a maong so impaneskribe nen Isaias ed andi-anggaan a kadederal. Nakaukolan na totoo nen Jehova iyan panamaseguro ya aglan balot ontalona iray kakabusol da. Saratan a kakabusol, a pirmin amairap ed saray mandadayew ed Dios tan angitarok na kabandayan ed ngaran to, so andi-anggaan lan naderal. Insan, “say kairapan agnaani onalagey ed komadua a danay.”—Nahum 1:9.
22, 23. (a) Ipaliwawa so pigara ed saray paraan na impakagunggonaan yo diad impanaral yo ed libro na Isaias. (b) Diad impakaaral yo ed libro na Isaias, anto so determinado yon gawaen, tan anto so ilaloan yo?
22 Diad pansumpal tayo ed sayan panaaral tayo na libroy Isaias, maseguron apresyaen tayo a sayan libro na Biblia et aliwan rekord labat na apalabas iran ebento. Diad pisunian, walaan iya na mensahe ed sikatayo natan. Sano molimolien tayo so mauddiem a panaon a nambilayan nen Isaias, naimano tayo iray pipadparaan na satan a panaon ed panaon tayo. Say gulo ed politika, pansimpisimpitan na saray relihyon, inkabulok na hudisyal a sistema, tan panaglames ed saray matoor tan mairap-bilay, so naimano ed panaon nen Isaias, tan satan met so naiimano ed panaon tayo. Saray matoor a Judio nen komanem a siglo K.K.P. so maseguron naliliketan ed propesiya nen Isaias, tan sikatayo natan so naliligliwa legan tayon aaralen itan.
23 Diad sarayan maatap a panaon a sasakbongan na kabilungetan so dalin tan say makapal a kabilungetan iray nasyon, amin tayo so misalsalamat a maong ta si Jehova, panamegley nen Isaias, et angitarya na liwawa parad amin a katooan! Satan ya espiritual a liwawa so peteg a mankabaliksan na andi-anggaan a bilay parad amin ya interon-puson mangawat ed satan, antokaman so nanlapuan dan nasyon odino tribu. (Gawa 10:34, 35) Komon ta mantultuloy tayo sirin a mankurang ed liwawa na Salitay Dios, a basaen itan ya inagew-agew, dalepdepen, tan pablien so mensahe to. Saya so mismon magnayon a pakabendisyonan tayo tan kirayewan na masanton ngaran nen Jehova!
[Saray paimano ed leksab]
^ par. 5 Nipaakar ed kipapasen kayari na impangigeba na saray taga-Babilonia ed Jerusalem, sinaglawi na Jeremias 52:15 so nipaakar ed “saray kadukaan, tan say kera ed saray totoo ya atilak ed syudad.” Bilang komento ed saya, oniay indalatdat na Insight on the Scriptures, Tomo 1, pahina 415: “Say balikas ‘ya atilak ed syudad’ so mapatnag a mangipapabitar a dakel so inatey ed eras, sakit, odino apoy, odino no andi et apatey ira ed bakal.”
^ par. 20 Lapud saray bangkay na inaatey, aliwan mabilay a totoo, so popoolan ed Gehenna, sayan pasen so agmangisisimbolo ed andi-anggaan a panamairap.
[Tepetepet Parad Panagaral]