‘Say Tunong na Makabat a Sakey’​—Satan so Lapuan na Bilay

“O SAY kaaralman na kayamanan na kakabatan tan pakaamta na Dios! Agaylan agnausisa a kanonotan to, tan agnatebek ira a dalan to!” so inkelyaw nen apostol Pablo. (Roma 11:33) Tan onia so inkuan na matoor a patriarkan si Job: “[Si Jehova a Dios so] makabat ed puso.” (Job 9:4) On, say Manamalsa na tawen tan dalin so agnaparaan ed kakabatan. Anto so nibaga nipaakar ed tunong, odino nisulat a Salita, na satan a Manamalsa?

Oniay inkanta na salmista: “Say [tunong] nen Jehova nagnap, tan pampataolien to so kamarerwa. Say panamatua nen Jehova matua, gawaen to a makalakal so andi amta. Saray panontonan [“panonot,” NW] nen Jehova maptek ira, pagayagaen da so puso: say ganggan nen Jehova malinlinew, liwawaan to so saray mata.” (Salmo 19:7, 8) Maseguron atebek a maong nen Arin Solomon so katuaan na saratan a salita! Inkuanto: “Say tunong na makabat sikato so sakey a subol na bilay, pian say sakey makaarawi ed saray kalot na patey.” (Uliran 13:14) Diad inmunan 13 bersikulo na Uliran kapitulo 13, impabitar nen Solomon no panon a makatulong ed sikatayo so simbawa a naromog ed Salitay Dios pian napaaligwas so kalidad na bilay tayo tan ag-itan nipeligro.

Magmaliw a Mainomay ya Ibangat

“Say makabat ya anak denglen to so panangibangat na ama to; balet say mabalaw agto denglen so panamaat,” so imbaga na Uliran 13:1. Say pananisiplina na Ama so nayarin kabkaabigan odino mapeget. Nayarin gawaen itan bilang panangipasal nin unona, tan no impulisay itan, diad kaunoran et magmaliw a pananusa. Makabat so sakey ya anak sano awaten to so pananisiplina na ama to.

“Say Katawan dusaen to so aroen to,” so kuan na Biblia, tan “leweten to so balang sakey ya awaten ton singa anak.” (Hebreos 12:6) Say sakey a paraan a didisiplinaen itayo na mangatatawen ya Ama tayo et diad nisulat a Salita to, say Biblia. Sano marespeto tayon basaen so Biblia tan iyaplika tayo so naaaralan tayo ditan, say Salita to so peteg a manidisiplina ed sikatayo. Saya so pankaabigan tayo, lapud amin ya ibabaga nen Jehova et makagunggona ed sikatayo.​—Isaias 48:17.

Naawat tayo met so pananisiplina bilang panametek manlapud sakey a kapananisiaan ya interesado ed espiritual a pankaabigan tayo. Moriaen tayo ya antokaman a makatulong a simbawa a mitunosan ed Salita na Dios et aliwan manlalapud too, noagta manlalapud matalonggaring a Lapuan na katuaan. Makabat itayo no awaten itan bilang manlalapud si Jehova. No ontan so gawaen tayo tan abuloyan tayo itan a mangimpluensya ed kanonotan tayo, mamaaligwas ed pakatalos tayo ed Kasulatan, tan mangipetek ed saray dalan tayo, nagunggonaan itayo ed pananisiplina. Makagunggona met so simbawan naaawat tayo diad saray Makristianon miting tan ed saray publikasyon a nibase ed Biblia. Say pangiyaplikan tampol ed naaaralan tayo panamegley na saratan a nisulat odino imbalikas a salita, so sankaabigan a paraan na dilin-panagdisiplina.

 Diad biek a dapag, say managludlurey so agmangaawat na disiplina. “Lapud nononoten ton amta to so sankaabigan,” kuan na sakey a reperensya, sikato so “aliwan mainomay ya ibangat.” Sikato so ag-onkiwas ed anggan say panamaat​—sakey a mabiskeg a nengneng na pananisiplina. Balet kasin napaneknekan to a lingo so pananisiplina na Ama? Agnin balot alingo si Jehova, tan sikatoy agbalot nalingo. No ipulisay na managludlurey so disiplina, sikato laingen so makanepegan a naludlurey. Panamegley na pigaran apilin maong a salita, si Solomon so alay dunong ya angipabitar ed kablian na pagmaliw a paibangat.

Simpitan so Dila Yo!

Pian ipabitar a sikatayoy importantin paigiya ed Salita na Dios diad panagsalita tayo, inyaliling na ari na Israel so sangi ed sakey a manbubungan kiew. Inkuanto: “Say too mangan na maong lapu ed bunga na sangi to; balet say kamarerwa (odino, pilalek na laman) na liputan mangan na panamasoot [“karawalan,” NW].” (Uliran 13:2) Say bunga na sangi et saray salita. Tan anien na too so intanem to panamegley na saray salita to. “No saray salita to so mapangasin ginetma tan ginagala pian napawala so maaron relasyon ed kapara ton totoo,” kuan na sakey ya iskolar, “sikato so mangan na maong tan nawalaan na maliket tan mareen a bilay.” Balet duma so kipapasen na sakey a managliput. Labay to so manggaway karawalan tan mamasakit ed arum. Anien to iray pansumpalan na maramsak a getma to. Walad arapan to iray kalot na patey.

Intuloy nen Solomon: “Say mangimaton na sangi to imatonan to so bilay to; balet say mangilukas na maawang ed saray bibil to walaan na kabagbag.” (Uliran 13:3) Say aderal a reputasyon, asakitan a liknaan, magulo iran relasyon, tan pakasakitan ni ingen ed pisikal so nayarin resulta na bengatbengat tan maatiw a panagsalita. Say anggapoy adia a panagsalita so agmakapaliket ed Dios, lapud balang sakey et ebatan to iray salita to ed Dios. (Mateo 12:36, 37) On, say pan-adia tayon maong ed sangi tayo so mangipaliis ed sikatayo manlapud pakaderal. Balet, panon tayon nasimpitan so sangi tayo?

Say simplin paraan pian nagawaan iya et diad agpansalita na alablabas. “Dia ed karaklan na saray salita ag-onkulang so pakalukso,” so kuan na Biblia. (Uliran 10:19) Say sakey nin paraan et diad pannonot nin unona sakbay a mansalita. Oniay inkuan na pinuyanan a managsulat: “Wala so mansalita a botaktak a singa saray kisaksak na kampilan.” (Uliran 12:18) Sano agnonoten nin unona na sakey so ibaga to, nayarin sikato tan say dumerengel to so nasakitan. Kanian, onia so praktikal ya isisimbawa ed sikatayo na Biblia: “Say puso na maptek aralen to so onebat.”​—Uliran 15:28.

Magmaliw a Makuli

“Say kamarerwa na mangiras manpilalek, et andian a balot,” kuan nen Solomon, “balet say kamarerwa na makuli napataba.” (Uliran 13:4) “Say punto [na sayan proverbio] et sigpot a maapa so pampilalek lambengat,” kuan na sakey a reperensya, tan “say inkakuli so walaan na peteg a kablian. Saray mangiras so biktima na saray pilalek . . . a sikaray nigalet ed saratan, tan anggapo lambengat so napawala ra parad inkasikara.” Balet, say kamarerwa, odino pilalek, na saray makuli so napenek​—napataba.

Anto so nibaga ed saramay agmalabay a mangidedika ed si Jehova lapud labay dan paliisan so responsabilidad? Nayarin ipapatnag day pampirawat dan manbilay ed balon mundo na Dios, balet kasin mabulos iran manggawa na bengatla a nipaakar ed satan? Say kakaukolanen ed saramay ‘manlapu ed baleg a kairapan’ et mangagamil ira na pananisia ed dondon bagat nen Jesus,  mangidedika ed si Jehova, tan mangisimbolo na dedikasyon da diad bautismo ed danum.​—Apocalipsis 7:14, 15.

Konsideraen met so nalalanor ed pandampot ed betang a panangasikaso diad kongregasyon. Say pilalek a nadampot iyan maabig a kimey so talagan nakomendaan tan nipapaseseg itan diad Kasulatan. (1 Timoteo 3:1) Balet aliwan magenap so basta pangipatnag a sikay manpipirawat. Pian onkualipika ed satan a betang, nepeg a bayuboan iray kakaukolanen a kalidad tan abilidad. Nakaukolan so makulin pansagpot.

Inkatunong​—Sakey a Salimbeng

Babayuboan na matunong a too iray maridios a kalidad tan sasalitaen to so katuaan. Momoriaen to a sumlang ed ganggan nen Jehova so panagtila. (Uliran 6:16-19; Colosas 3:9) Nipaakar ed saya, oniay inkuan nen Solomon: “Say maptek a too kagula to so pantila: balet say inkarelmeng bagbagen to so managkasalanan.” (Uliran 13:5) Aglambengat papaliisan na matunong so panagtila; diad tua et kagula to iratan. Amta to ya anggaman ompatnag a nikatunongan iratan, saray tila so makaderal ed maabig iran relasyon na too. Niarum ni, naderal so kredibilidad na sakey a toon matila. Onkikiwas a mabanday so marelmeng balanglan diad pantila odino diad arum nin mabanday a paraan, diad ontan et papabandayen toy inkasikato.

Pian nipabitar a makagunggona so panggawa na maptek ed imaton na Dios, oniay inkuan na makabat ya ari: “Say inkatunong yagel to so maptek ed dalan to; balet say inkarelmeng bagbagen to so managkasalanan.” (Uliran 13:6) Singa sakey ya ilang, say inkatunong so manalimbeng ed sakey a too, bangta say inkarelmeng so maneral ed sikato.

Agmankuankuanan

Diad pangipapabitar a natatalosan to so inkagawa na too, oniay inkuan na ari na Israel: “Wala so manggawa ed inkasikato a mayaman, anggan ontan andian a balot: wala so manggawa ed inkasikato a duka, anggan ontan walaan na baleg a kayamanan.” (Uliran 13:7) Nayarin agnabidbir so too ed akinpaway ya itsura to. Arum a totoon mairap-bilay so nayarin mankuankuanan a mayaman​—anganko et pian manpasirayew, pian isipen na arum a sikatoy matalona, odino pian mansiansia so kagalangan to. Say toon mayaman so nayarin mankuankuanan a mairap so bilay to, pian niyamot lambengat so kayamanan to.

Say palson panangiparayag odino say panangiyamot so aliwan maong. No daiset iray tipon tayo, say panaliw na saray ankablin bengatla pian ompatnag labat a mayaman so mangamper ed sikatayo tan ed saray pamilya tayo a nagamoran iray manunan kakaukolanen ed bilay. Tan  say toon mankuankuanan a mairap-bilay anggaman mayaman so magmamaliw a masiblet, a nikikibot ed sikato so manepeg a galang tan say liket ed pagmaliw a mabunlok. (Gawa 20:35) Say pambilay a matua so manresulta ed maaligwas a bilay.

Pansiansiaen a Simpli Iray Pilalek

“Say dondon na bilay na too sikato so saray kayamanan to,” kuan nen Solomon, “balet say duka agto denglen so gagaem.” (Uliran 13:8) Anto so naaralan a leksion ed sayan makabat a diparan?

Walaray bentaha ed pagmaliw a mayaman, balet say kayamanan so aglawas mangigarantiya na liket. Diad magulon panaon a pambibilayan tayo, mabetbet a saray mayaman tan saray pamilya ra so igagaem a kidnapen tan kerewan na dondon. No maminsan, say mayaman a too so nayarin manbayar na dondon pian sikato odino say membro na pamilya to so ibulos. Balet mabetbet a papateyen so sakey a kikidnapen. Satan so lawas manesesga ed sakey a mayaman.

Anggapo so ontan a kapagaan ed sakey a duka. Anggaman agto panggagayagaan so mainawan panagbilay tan saray materyal a bengatla a singa ed sakey a mayaman, nayarin sikatoy agmagmaliw a puntirya na saray managkidnap. Saya so nagunggona tayo no pansiansiaen tayon simpli iray kaliktan tayo tan agtayo dadaraken so panaon tan biskeg tayo diad pangegemtan na kayamanan.​—2 Timoteo 2:4.

Manggayaga ed “Silew”

Intuloy ya impabitar nen Solomon a makagunggonan tuloy ed sikatayo so panggawa ed saray bengatla unong ed paraan nen Jehova. Oniay inkuanto: “Say silew na maptek manliket; balet say tinkaw na marelmeng naerep.”​—Uliran 13:9.

Say tinkaw (odino lampara) so mangisisimbolo ed say iilaloan tayon manliwawa ed dalan na bilay tayo. ‘Say salita na Dios so sakey a silew ed saray sali na matunong tan sakey a liwawa ed basbas to.’ (Salmo 119:105) Lugan na satan so ag-agetaran a pikakabat tan kakabatan na Manamalsa. No lalo tayon paaligwasen so pakatalos tayo ed linawa tan gagala na Dios, lalon onliwawa so espiritual a silew a mangigigiya ed sikatayo. Agaylan makapagayaga itan! Akin a paisuawi itayo ni ed minumundon kakabatan odino ed say “ningaran a kakabatan balet aliwa a tua”?​—1 Timoteo 6:20; 1 Corinto 1:20; Colosas 2:8.

No nipaakar ed sakey a marelmeng, anggaman ompatnag a maliwliwawa so lampara to tan sikatoy ompatnag a maaligwas, say lampara to so naerep. Sikato so ompugta ed bilunget, tan niparukol. Niarum ni, “anggapo so tumang” to.​—Uliran 24:20.

Balet, anto so nepeg tayon gawaen sano agtayo naseguro no panon so ikiwas tayo ed sakey a situasyon? Panon to no ag-itayo segurado no kasin walaan itayo na autoridad ya onkiwas? Oniay ipapasakbay na Uliran 13:10: “Lapu ed pangta [“inkamapalakbat,” NW] onsabi lambengat so kolkol.” Say ikiwas ya andian na pikakabat odino andian na autoridad et inkamapalakbat tan nayarin pansengegan itan na kolkolan. Agta mas maabig no  ontupleg itayo ed arum a walaan na pikakabat tan pakatebek? “Ed saray maparaan wala so kakabatan,” so kuan na makabat ya ari.

Manalwar ed Saray Lingon Iilaloan

Say kuarta so nausar parad makanan gagala. Magmaong so pakawalaan na malaem a pinansyal nen say pambilay ed kakulangan odino ed inkaduka. (Eclesiastes 7:11, 12) Balet, makapalikdo iray iisipen tayon gunggona ed kayamanan ya agamoran ed lingon paraan. Oniay impasakbay nen Solomon: “Say kayamanan ya agamoran ed panamegley na kaapaan naresiang; balet say mantipon ed panamegley na kimey nawalaan na munat.”​—Uliran 13:11.

Alimbawa, isipen pa so pakatuksoan ed panagsugal. Say sugarol so nayarin mangipusta ed kuarta a nanirapan ton inanap diad ilalon manalo na baleg a kantidad. Balet agaylan mabetbet a niteteen met la so parad pankaabigan na pamilya to! Tan anto so nagawa no manalo so sugarol? Lapud mainomay ton agamoran so kuarta, nayarin agto tanto papablien itan. Niarum ni, nayarin main-inomay ton nagastos so analoan to. Agta saray kayamanan to so maganggano a naandi a singa kagano na impakagamor to ed saratan? Diad biek a dapag, say kayamanan a kalkalnan natitipon lapud inkakuli​—so onmunat lan onmunat tan nausar a parad pakagunggonaan.

“Say ilalo a nitantan pabeblayen to so puso,” kuan nen Solomon, “balet sano say pilalek onsabi, sikato so kiew na bilay.” (Uliran 13:12) Saray ag-asumpal ya iilaloan so pansengegan na saray pakadismayaan a mamabeblay ed puso. Onia so nagagawa ed inagew-agew a panagbilay. Balet miduma iray iilaloan a malet a nibase ed Salita na Dios. Sigpot itayon makapanmatalek a nasumpal iratan. Anggaman medyo makapadismaya iray ompatnag a pakakaabala.

Alimbawa, amta tayo a magano lan onsabi so balon mundo na Dios. (2 Pedro 3:13) Tekep na magunaet a pantatalaran, sikatayoy magayagan manaalagar ed pakasumpal na saray sipan na Dios. Anto so nagawa sano usaren tayo so nakekeraan a panaon pian mansiansian okupado ‘ed kimey na Katawan,’ pian pasesegen iray kapananisiaan, tan pian onapit a lalo so relasyon tayo ed si Jehova? Imbes a magmaliw a ‘mabeblay so puso,’ manggayaga itayo a nagkalalo. (1 Corinto 15:58; Hebreos 10:24, 25; Santiago 4:8) Sano onsabi so abayag lan tatalaranan a pilalek, sakey itan a kiew na bilay​—talagan makapabiskeg tan makapaligsa.

Say Tunong na Dios​—Sakey a Lapuan na Bilay

Pian niyilustra a nakaukolan ya unoren so Dios, oniay ibabaga na Uliran 13:13: “Say manmudmora ed salita mangiyakar na kabagbag ed inkasikato: balet say antakot ed ganggan natumangan.” No mudmoraen na akaotang so salita to diad agto pambayar ed inotang to, deralen to so sinambaan to. Mipadpara, wala so nabalang ed sikatayo no agtayo unoren iray ganggan na Dios. Anto itan?

“Say tunong na makabat sikato so sakey a subol na bilay, pian say sakey makaarawi ed saray kalot na patey.” (Uliran 13:14) No manbilay itayo ya anggapo so tunong na sankamakabatan a Dios, si Jehova, andian itayo na giya a makapangitonton ed magmaong tan andukdukey a bilay. Agaylan mabmabli so nabalang tayo! Sirin, pian magmaliw itayon makabat, aralen tan dalepdepen tayo so Salita na Dios tan abuloyan itan a mangimpluensya ed kanonotan, panagsalita, tan kiwas tayo.​—2 Corinto 10:5; Colosas 1:10.

[Saray litrato ed pahina 23]

Say pangiyaplika ed simbawa na Biblia so sankaabigan a paraan na dilin-panagdisiplina

[Saray litrato ed pahina 24, 25]

“Say puso na maptek aralen to so onebat”

[Saray litrato ed pahina 24, 25]

Say pansiansian okupado ‘ed kimey na Katawan’ so mamagayaga ed sikatayo