Awaran na Biblia​—Panon Kasusto?

DIAD libro ran Battles of the Bible, si Chaim Herzog, a datin presidente na Estado na Israel, tan si Mordechai Gichon, a retirado la balet natatawag nin propesor na arkeolohiya diad Unibersidad na Tel Aviv, so angibaga ed sayan punto:

“Say impaneskribe ed taktika na saray bakal diad Biblia . . . so agnayarin inimbento lambengat. Alimbawa, magenap lan ebidensya so pangikompara’d impankampanya nen Gideon sumpad saray Midianita tan saray kaalyado ra, unong ya insalaysay ed Uko-ukom, 6-8, ed saramay panlalaban ed Bakal na saray Trojan, a deneskribe nen Homer diad Iliad to. Parad sayay unor ya asalambit, mas matukoy la komon no say akagawaan et diad asingger a baybay imbes ya arawdawin akutaan a baley . . . Aliwan ontan balet so kipapasen na salaysay na kasulatan nipaakar ed kampanya nen Gideon. Saray detalyadon taktika ed ginawgawa tan impilaban a base ed pansiglaotan na kipapasey kaliberliber tan say kiwas na namparan dapag​—diad bakalan a saknapen toy anemaplon kilometro a distansya​—so agbastabasta napawala labat ed anggad inerman a pasen . . . Napilitan kami sirin a mamidbir ed autentisidad na salaysay ed taktika na saray bakal unong a deneskribe ed Biblia.”

Nayarin labay yon aralen so impankampanya nen Gideon diad pangusar ed mapa ed pahina 18 tan 19 na singa-atlas a brosyur a “See the Good Land.” * Ginmapo so istorya sanen “amin a Midianitas tan saray Amalekitas tan saray anak na bukig nantitipon ira et binmasil ira, tan nanpakalso ra ed lawak na Jezreel.” Kanian si Gideon so kinmerew na tulong ed saray kabangibang a tribu. Saray ebento et agawa diad subol na Harod ya anggad pukdol na More, insan amalasur ed Patar na Jordan. Kayarin inuusilan nen Gideon iray kalaban da diad nibaliw na Ilog Jordan, sikaray tinalo to.​—Uko-ukom 6:33–8:12.

Satan a mapa diad “See the Good Land” so mangipapanengneng ed manuna iran pasen ya asalambit tan ed saray nengneng na dalin a nalalanor. Say sananey nin mapa (pahina 15) et mangipapanengneng ed saray teritorya na saray tribu na Israel. Natulongan kayo na duaran mapa a natebek so inkasusto na salaysay na Biblia.

Iyiilustra na saya so obserbasyon na inatey lan Propesor a si Yohanan Aharoni: “Diad dalin ya asalambit ed Biblia, say heograpiya tan awaran so mankokonektaan a maong a dinanman ed saratan so agpeteg a natalosan no anggapoy tulong na sakey.”

[Paimano ed Leksab]

[Picture Credit Line ed pahina 32]

Background a mapa: Base ed saray mapa a walad kanepegan na Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel