Saray Manunan Makatulong Pian Makapitalosan ed Asawam

‘AGKO la komon imbaga iman.’ ‘Agko nibalikas so peteg a naliliknak.’ Kasin akalikna ka la na ontan kayarim a nanggunaetan so mitalosan ed asawam? Say pitatalosan et sakey a dunong a kaukolan ya aralen. Singa ed dinanman a dunong, ompatnag a walaray totoon main-inomay day makaaral ed satan, bangta say arum so naiirapan. Balet, anggano sakey ka ed saramay naiirapan, posible a naaralan mon ibalikas so walad kanonotan mo diad maabig a paraan, pian sikay epektibon makapitalosan.

No maminsan, say pananesdes na kultura so mangiimpluensya ed totoo diad pidedeneng da ed kaasawaan da. Saray lalaki so nabibilin ya ‘agnepeg a masalita ta pian magmaliw iran peteg a laki.’ Saray malabir a lalaki et ipapasen ya aliwan  seryoso odino agmasimoon. Tua so ibabaga na Biblia: “Amin a [laki] masiglat komon ya ondengel, mapalna ed pansalita.” (Santiago 1:19) Balet, onaplika itan a simbawa ed parehon lalaki tan bibii tan ipapatnag na satan ya aliwa labat a panagsalita so nalalanor ed pitatalosan. Nayarin mantotongtong a mabayag so duaran too, balet panon to no agda tatalinengen so sakey tan sakey? Seguradon anggapo so peteg a pitatalosan. Unong ya impabitar na teksto ed tagey, say manunan kabiangan na maaligwas a pitatalosan et say dunong ed itatalineng.

Pitatalosan ya Andi-Salita

Diad arum a komunidad, saray kaasawaan a bibii so agnepeg a mangibalikas na saray opinyon da. Saray kaasawaan a lalaki so agnepeg a mibabali ed aktibidad na pamilya. No ontan, say asawan laki tan asawan bii so akauley lan manisip no antoy labay na asawa to ed balang kipapasen. Walaray kaasawaan a bibii a mainomay a makatebek odino makalikas ed saray pankaukolan na kaasawaan da tan onkikiwas iran tampol pian peneken iratan. Diad ontan iran kipapasen, say sanasawa so mantatalosan ya andi-salita. Balet, kaslakan la a saksakey so makapitatalosan ed ontan a kipapasen. Anggaman naaaralan na asawan bii a tebeken so kanonotan tan liknaan na asawa to, say asawan laki et agnailaloan a nawalaan na ontan a dunong a manebek ed liknaan na asawa to.

Tua a diad arum a kultura et aaralen na lalaki iray emosyonal a pankaukolan na bibii tan panggugunaetan dan peneken iratan. Balet, anggan diad saratan a kultura et nagunggonaan so dakel a sanasawa ed mas maabig a pitatalosan.

Makanakana so Pitatalosan

Napaliisan so siblangan tan lingo iran interpretasyon no wala so prangkan pitatalosan. Diad asasakbay ya awaran na saray Israelita, saray tribu nen Ruben, Gad, tan say kapalduan tribu nen Manases a nanayam ed bukig na Ilog Jordan so angipaalagey na “altar a baleg so nengneng to” ed abay na Jordan. Ag-atalosan na arum a tribu so ginawa ra. Lapud inisip dan saray agagi ra ed nibaliw na Jordan so nan-apostata, saray tribu diad sagur so namparaan a mibakal ed saray impasen dan “rebelde.” Balet, sakbay iran ompikal a mibakal, sikaray angibaki na ulop na manangilaman pian mitalosan ed saray walad bukig a tribu. Agaylan makabat a kiwas! Naamtaan da a say altar et aliwa manayan parad isesebel a panagpool na saray apay odino bagat. Imbes, saray tribu ed bukig so tinmakot ompan onsabi panaon et ibaga ed sikara na arum iran tribu ya: “Anggapo so betang yo ed Jehova.” Say altar so pinagka-tasi ra a sikaray mandadayew met ed si Jehova. (Josue 22:10-29) Tinawag da so altar bilang Tasi, lapud satan so mamaneknek a bibidbiren da si Jehova bilang tuan Dios.​—Josue 22:34.

Lapud malinew ya impangipaliwawa ra, akombinse so arum a tribu tan agda la intuloy so getma ran mibakal ed say duara tan kapaldua a tribu. On, naamper so pambabakal lapu ed lukas tan prangkan pitatalosan. Diad saginonor, sanen nanrebelde so Israel ed si Jehova a Dios, say piguratibon asawa ran laki, inkuan to’d sikara a sikatoy mapangasin ‘mansalita na makaligliwa.’ (Oseas 2:14) Agaylan abig ya uliran parad saray sanasawa! On, pambanikelan mon sabien so puso na asawam ta pian natalosan to so naliliknam. Saya so importante, nagkalalo la sano emosyonal so pantongtongan. “Ibabaga na arum a main-inomay so mansalita,” so kuan nen Pattie Mihalik, sakey a dyurnalista ed Estados Unidos, “balet saray salitan ibabalikas et nayarin mabmabli. Tan anggaman walaray nairapan a mangibesngaw ed nalilikna ra, mabmabli so nagunggona nen say kuartan imbangko.”

Mantultuloy a Paaligwasen so Dunong ed Pitatalosan

‘Manlapu la’d gapo et sinmaew lay relasyon mi bilang sanasawa,’ so nayarin ikuan na arum. ‘Aglan balot naapiger iyan panamaley,’ so nayarin ibaga met la na arum. Say pakalikna ra et aglan balot napaaligwas so dunong dan mitalosan kayari na kasal da. Ingen, isipen pa iraman so sanasawa diad saray lugar ya iyuuksoy na kapamilyaan so panangasawa. Dakel a sanasawa ed  saratan a kultura so makapapawala na maaligwas a pitatalosan ed loob na panamaley da.

Walay sanasawa ed bansa ed Bukig a nankasakey panamegley na inyuksoy a panangasawa. Samay ibabaki so kinerew a manbaroy ed arawi pian mananap na biin naasawa na samay laki. Anggaman ontan, sayan sanasawa, a nambilay manga 4,000 lay apalabas, so angipatnag na alay abig a dunong ed pitatalosan. Samay laki, a si Isaac, so angabet ed ibabaki tan ed biin magmaliw ya asawa to dia ed uma. Samay nanlingkor bilang ibabaki et “tinongtong to ed Isaac so amin a ginawa to.” Oniay insalaysay ni na Biblia nipaakar ed sayan panangasawa: “Et inloob nen Isaac si Rebeca ed abel ya abung-abung nen ina to a Sara [sayan kundang et kinmana bilang opisyal a kasalan], tan inala toy Rebeca, et agawa ya asawa to; et inar-aro to.”​—Genesis 24:62-67.

Imanoen a dinengel nin unona nen Isaac so nipaakar ed si Rebeca tan kayari na satan et sikatoy inala to bilang asawa. Samay ibabaki et sakey a napanmatalkan ya aripen a debosyonado ed si Jehova a Dios, a pandadayewan nen Isaac. Kanian walay malet a basiyan nen Isaac pian panmatalekan iyan laki. Diad saman et “inar-aro” nen Isaac si Rebeca, a nagmaliw ya asawa to.

Kasin awalaan si Isaac tan Rebeca na maabig a dunong ed pitatalosan? Kayarin angasawa so anak dan si Esau na duaran bibii ya anak nen Jet, linmesa so seryoson problema ed loob na pamilya ra. Oniay naynay ya ibabaga nen Rebeca ed si Isaac: “Maalipanes ak ed bilay ko nisengeg ed saray bibii ya anak nen Jet: No si Jacob [say yugtan ya anak da] et mangasawa na sakey ed saray bibii ya anak nen Jet . . . , anto so kaabigan a gawaen to ed siak na sayan bilay ko?” (Genesis 26:34; 27:46) Sikato sirin so malinlinew ya angibalikas ed kapagaan to.

Binilin nen Isaac si Jacob, a kalason nen Esau, ya agmangaasawa ed saray bibii a taga-Canaan. (Genesis 28:1, 2) Nibesngaw nen Rebeca so nalilikna to. Sayan sanasawa so akapantalosan nipaakar ed sensitibon tuloy a problema na pamilya ra, kanian sakey itan a maabig ya alimbawa parad sikatayo natan. Balet, panon to no agmakapanpaknaan so sanasawa? Anto so nayarin gawaen?

Sano Walay Agpakapanpaknaan

No sikayon sanasawa so pirmin agmakapanpaknaan ed sakey a bengatla, agmagmaliw ya andi-esel ed asawam. Mabitabitar so kabaliksan na satan: Sika so aliwan maliket, tan labay mon agmaliket met so asawam. Ingen, nayarin agsigpot a natalosan na asawam iray labay mon nagawa tan say naliliknam.

Sikayon sanasawa so nakaukolan a mantongtong a masimoon nipaakar ed problema. No sensitibo itan, nayarin mairap so pansiansian kalmado. Saray ateng nen Isaac, si Abraham tan Sara, so nidunget nensaman ed sakey a mairap a kipapasen. Lapud si Sara et lepes, tinumbok to so kustombre ed panaon to, ya inter to ed si Abraham so aripen ton bii a si Agar bilang komaduan asawa to pian nawalaan na anak. Si Agar so angiyanak na ugaw a laki, si Ismael, parad si Abraham. Balet diad saginonor et nanlukon lan mismo si Sara, tan angiyanak na ugaw a laki, si Isaac, parad si Abraham. Sanen kinaukolan lan paksoen si Isaac, naimano nen Sara a mumudmoraen nen Ismael so anak to. Atebek nen Sara a niiyan ed kaatapan so anak to, kanian kinombinse toy Abraham a pataynanen so aripen a biin si Agar tan si Ismael. On, si Sara so diretsaan ya angipasabi ed nalilikna to. Balet say kinerew to et agmakapaliket a tuloy ed si Abraham.

Panon ya aresolbe so problema? Oniay nabasa ed salaysay na Biblia: “Say Dios inkuan to ed si Abraham: ‘Aleg komon ya ambelat so pakanengneng mo nisengeg ed satan ya ugaw tan satan a bii ya aripen mo; dia ed amin ya ibaga nen Sara ed sika, dengel ka ed boses to; ta dia ed Isaac ningaran naani so saray ilalak mo.” Tinalineng nen Abraham so panamilin nen Jehova a Dios tan kinmiwas unong ed satan.​—Genesis 16:1-4; 21:1-14.

‘Bueno,’ nayarin ibaga yo a, ‘no say Dios so mitongtong ed sikatayo manlapud katawenan, main-inomay itayon makapipakna!’ Satan so mangitarok ed sikatayo ed sananey ni a makatulong ed panresolbe na kolkolan na sanasawa. Nayarian na saray sanasawa a talinengen so Dios. Panon? Diad saniban pambasa ra ed Salita na Dios tan pangawat ed ibabaga na satan bilang  panamilin na Dios.​—1 Tesalonica 2:13.

Oniay inkuan na sakey ya eksperiensyadon Kristiano ya asawan bii: “Mabetbet a sano walay malangwer nin bii ya onkerew ed siak na simbawa nipaakar ed panamaley to, tepeten ko ed sikato no kasin sikaran sanasawa et manbabasa na Biblia. Maslak ed saramay walaan na problema ed panamaley da et andian na ontan ya ugali.” (Tito 2:3-5) Amin tayo so nagunggonaan manlapud imbaga to. Regular yon basaen so Biblia bilang sanasawa. Diad ontan et “narengel” yo iray salita na Dios no panon so ikiwas yo ed inagew-agew. (Isaias 30:21) Balet bilang panamasakbay: Agmo uusaren so Biblia a singa lewet a pansiplat ed asawam, a lanang mon ipaimano so teksto ya isipen mon agto niyaaplika. Imbes, panggunaetan a tebeken no panon yon niyaplika a dua so babasaen yo.

No sasalien yon solbaren so sakey a mairap a problema, akin ya agnengnengen so Watch Tower Publications Index * ya espisipikon manutukoy ed problema yo? Nayarin mangokomponi kayo na maedad lan atateng, tan pansesengegan itan na kolkolan yo a sanasawa. Imbes a pansangsangan no anto so nepeg tan agnepeg a gawaen na asawam, akin ya ag-onyurong tan nengnengen yon dua so Index? Unona, nengnengen so manunan paulo a “Parents.” Nayarian yo met a nengnengen iray reperensya diad silong na saray komaduan paulo, a singa say “caring for aged parents.” Basaen yon dua iray misiglaotan ya artikulo manlapud saray publikasyon na saray Tasi nen Jehova. Nayarin nasurprisa kayon sanasawa ed karakel na nagunggona yo manlapud impormasyon a nibase ed Biblia, ya akatulong la ed dakel a masimoon a Kristiano.

Say pannengneng ed saraman a reperensya tan say pambasa yon dua ed materyal so ontulong ed sikayon nawalaan na asimbang a panmoria ed problema yo. Naromog yo iray inaon tan nisitan Kasulatan a mangipaamta ed sikayo no antoy panmoria na Dios. Bukayen iratan diad Biblia, tan basaen yon dua iratan. On, naamtaan yo so ibabaga na Dios nipaakar ed probleman aarapen yo!

Pansiansiaen a Lukas so Linya na Pitatalosan

Asali yo ta lay angilukas na puerta ya abayag lan ag-uusaren? Saray manateet tan malati lan bisagra so kalkalnan onlukak. Balet panon to no say puerta et mabetbet lan uusaren tan nalalarakan a maong iray bisagra? Main-inomay itan a lukasan. Ontan met ed puerta na pitatalosan. No iyugali yo so pitatalosan ya atekepan na Makristianon aro, a singa panlarak ed saray bisagra na puerta, main-inomay yon nipasabi iray walad kanonotan yo anggaman agkayo manpaknaan ed importante iran pamaakaran.

Kaukolan moy mananap na paraan pian paaligwasen so dunong mo ed pitatalosan. Anggaman nakaukolan so pirmin pansagpot diad gapo pian makapitalosan, pankimeyan itan. Diad kaunoran et nawalaan ka na maabig a relasyon ed asawam, a manresulta ed magnayon a pantatalosan.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 7]

Sano reresolbien so agpakapanpaknaan, kasin aanapen yo so panangiwanwan na Dios?