Istorya na Bilay

Angitarok na Magnayon Iran Kayamanan so Impananap Mi na Kaykayamanan

Unong ed salaysay nen Dorothea Smith tan Dora Ward

Anton klase na kayamanan so inanap mi? Duara kamin kalangweran a mamarikit a manpilpilalek a makapibiang ed pakasumpal na ganggan nen Jesus a: “Manggawa kayo na saray babangatan ed amin a nasyones.” (Mateo 28:19) Ipaliwawa mi pa’d sikayo no panon iyan nanresulta ed magnayon iran kayamanan.

DOROTHEA: Nen 1915, sanen kateraterak ni Guerra Mundial I, siak so nianak. Komatlo ak ed sikamin sanaagi. Say nanayaman mi ed saman et asingger ed Howell, Michigan, Estados Unidos. Aliwan relihyoso so tatay ko, balet say nanay ko et matakot ed Dios. Nanggunaetan ton imbangat ed sikami so panumpal ed Samploran Ganggan, balet ta nampagaan to ya anggapoy relihyon mi di kuyak a si Willis tan si atsik a si Viola.

Sanen mantaon ak lay 12, denesidi nen nanay a pabinyagan ak ed Presbyterian Church. Natandaan ko ni iman ya agew na binyag ko. Walay kabansag kon abinyagan met a duaran kapangiyanak a sankaeba na kainaan da. Agaylay pakababaingan ko ta saray kabansag ko et kapangiyanak. Winawalsikan na pari so ulok na danum tan walay immitimiti ton agko atalosan. Diad tua labat, anggapoy pidumaan ko ed saramay kapangiyanak ya anggapoy amta ra ed panagpabinyag!

Aminsan ya agew nen 1932, walay kotsin pinmarada ed arapan mi. Nilukasan nen nanay ko so puerta mi tan walay duaran balolaki a mangiyoopresi na libro nipaakar ed relihyon. Sakey ed sikara et inkuan ton say ngaran to et Albert Schroeder.  Impanengneng to ed si Nanay so pigaran literatura ya impalapag na Saray Tasi nen Jehova. Inala nen nanay iramay libro. Tan saratan a publikasyon so tinmulong ed sikato a mangawat ed katuaan manlapud Salitay Dios.

Ginmapoy Impananap Mi

Asabi panaon, linma ak ed Detroit pian miayam ed si atsik. Ditan ko akabat so sakey ya akulaw ya ombibisita ed si atsik pian mangiyaral na Biblia. Lapud saraman a panagaral et anonotan ko imay sinimban programa ed radyo a dedengelen ko no wala ak ed abung kaibak si nanay ko. Diad satan a programa et 15 minuton mangipapaliwawa na sakey a teman nibase ed Biblia si J. F. Rutherford, a mangidadaulo ed saray Tasi nen Jehova ed saman. Nen 1937, ginapoan mi akilimog ed samay unaan a kongregasyon na saray Tasi nen Jehova ed Detroit. Abautismoan ak diad tinmumbok a taon.

Nen kagapo ni labat na dekaday 1940, niyanunsio a mangilukas iray Tasi nen Jehova na sakey ya eskuelaan a tinawag a Gilead diad South Lansing, New York, pian mangipasal na saray misionaryo. Sanen naamtaan ko a say arum ed saray mangraduar ed satan ya eskuelaan et naimbitaan a manlingkor ed arum a bansa, inisip kon, ‘Aya so parad siak!’ Kanian ginawak a kalat so manaral ed Gilead. Agaylan pribilehyo so pananap na “kaykayaman” ed arum a bansa, salanti, saray totoon malabay a magmaliw a babangatan nen Kristo Jesus!​—Aggeo 2:6, 7.

Kalkalnak ya Akapet so Kalat Ko

Nen Abril 1942, inmekal ak ed trabaho tan ginmapo ak a nampayunir, odino sigpot panaon ya ebanghelisador, diad Findlay, Ohio, kaiba so limara ya agagin bibii. Diad saman et anggapo ni so kongregasyon diman kanian anggapoy uksoyan parad regular a pantitipon, balet nampapasesegan kami diad impamasa mi bilang grupo ed saray artikulo ed publikasyon tayo. Diad samay primeron bulan na impanpayunir ko, akapangipalima ak na 95 a libro ed saray interesadon totoo! Kalabas na sakey tan kapalduan taon, walay naawat kon asaimin a panlingkor bilang espisyal payunir diad Chambersburg, Pennsylvania. Ditan et akaibak so limara nin payunir, kaiba si Dora Ward, sakey ya agin nanlapud Iowa. Sikami so nagmaliw a saniba ed panagpayunir. Pareho so taon na inkabautismoan mi, tan pareho mi met a pirawat so manaral ed Eskuelaan na Gilead tan manlingkor ed arum a bansa bilang misionaryo.

Nen kasakbayan na 1944, walay makapalikliket ya agawa! Bansag kamin akaawat na imbitasyon pian manaral ed komapat a klase na Gilead. Nampalista kami ed Agosto na satan a taon. Balet, antis ko nin ituloy so estoryak, ibaga ni ed sikayo nen Dora no panon ton nagmaliw a  kaibak ed legay bilay a panag-anap na saray kayamanan.

Labalabay Ko lay Manpulong a Sigpot Panaon

DORA: Ipipikasi nen nanay ko a natalosan to komon so Salita na Dios. Aminsan a Simba, sanen kaibak ira, walay nadngel mi ed radyo a paliwawa nen J. F. Rutherford. Kasumpal na samay paliwawa, inkuan nen nanay ko, “Saya so katuaan!” Agnambayag, nanaral kami na saray publikasyon na saray Tasi nen Jehova. Nen 1935, sanen mantaon ak na 12, walay naatendian kon paliwawa ed bautismo ya impaliwawa na sakey a Tasi nen Jehova, tan awalaan ak na pilalek ya idedika so bilay ko ed si Jehova. Kalabas na taloy taon siak so abautismoan. Atulongan ak na dedikasyon tan bautismok pian mansiansia ed saray kalat ko legan na saramay unor a taon na impaneskuelak. Labalabay ko lay nasumpal a manaral pian makapanpayunir ak la.

Diad saman, say pililimogan min grupo na saray Tasi bilang kongregasyon et walad Fort Dodge, Iowa. Talagan kaukolan so pansagpot pian makaatendi ed saray Makristianon pantitipon. Diad saman, anggapo niray tepet ed saray artikulon aaralen ed Panag-Bantayan pian singbaten na kongregasyon. Sikami ran manangipalapag so kekerewan na tepet ya iter ed agin mangikokondukta ed Panagaral na Panag-Bantayan. Kada Lunes na labi, mangipaparaan kami nen nanay na tepet parad kada parapo, insan mi iter itan ed manangikondukta pian napili toray tepet ya usaren to.

Sagpaminsan et bibisitaen na ombiabiahen manangasikaso so kongregasyon mi. Sakey ed saratan si John Booth. Sikato so angiba ed siak ya onggapon manpulong ed kabkaabungan sanen mantaon ak na 12. Nen 17 años ko la, nampatulong ak ed sikaton sulatan so sakey ya application parad payunir, tan tinulongan to ak. Agkon balot naisip a diad kaunoran manaya et makapannengneng kami lamet tan magmaliw a sankaaro sanleleg a manbibilay!

Diad saman ya impanpayunir ko, say naynay kon kaiba et si Sister Dorothy Aronson, sakey met a sigpot panaon ya ebanghelisador a mas panguloan ed siak na 15 taon. Saniba kami anggad sikatoy atawag a manaral ed primeron klase na Gilead nen 1943. Kanian diad saman, intuloy ko lan bukor so nampayunir.

Agkami Apatunda na Isusumpa

Mairap iran taon so dekada na 1940 lapud insagyat na Guerra Mundial II so pagmaliw a nasyonalistiko. Sano manpupulong kami, mabetbet kamin tupaken na abulok iran iknol, aluton kamatis, tan no maminsan et bato ni ingen! Nidunget kami ed graben subok sanen impresenta mi so Panag-Bantayan tan Consolation (Awake! la natan) diad karsada. Sininggeran kami na sakey a  pulis a sinugsogan na saray membro na sumpan relihyon, insan to kami tinaktakot ya erelen to kami no nanengneng to kami lamet a manpulong ed publiko.

Siempre agkami tinmunda, kanian inyakar to kami ed presinto pian tepetan. Sanen imbulos da kami, pinmawil kami ed saman lanlamang a karsada tan inyopresi mi lamet iray parehon magasin. Binilin kami na saray responsablin agagin lalaki ya usaren mi so Isaias 61:1, 2 pian ipaliwawa so talindeg mi. Aminsan, sanen inasinggeran ak na sakey ya ug-ugaw nin pulis, insitas ko ed sikato iraman a teksto, a mannerbiyos ak. Makapasurprisa balet ta imbeneg to ak a tampol insan la inmalis! Say pakaliknak ed saman et sasalimbengan kami na saray anghel.

Agnalinglingwanan ya Agew

Nen 1941, nanggayagaan koy inmatendi ed limaran agew a kombension na saray Tasi nen Jehova diad St. Louis, Missouri. Diad saman a kombension, kinerew nen Brother Rutherford a mantitipon ed sakey a pasen na estadyum so amin ya ugaw a mantaon na 5 anggad 18. Nilibon ugugaw so linma. Imbano kami nen Brother Rutherford diad impangipayapay to ed panyo to. Tan pinmayapay kami met ya amin. Kayari na sakey oras ya impampaliwawa to, inkuan to: “Sikayoran ugugaw, ya inmabobon a manggawa ed linawa na Dios tan dinmapag ed teokratikon uley nen Kristo Jesus tan sirin et inmabobon ya ontulok ed Dios tan ed Ari to, ipangasi yoy onalagey.” Nambabansag ya inmalagey so 15,000 ya ugugaw, a sakey ak ed sikara! Insan intuloy to: “Amin yo ran manggawa na anggaan na nayarian yo pian ipaamta ed arum so Panarian na Dios tan saray katekep na satan a bendisyon, ipangasi yo pan ibagay On.” Kanian “On” kuan min amin, insan tinumbokan itan na makmaksil a tipak.

Insan impaway so balon libro a Children. * Pinmila iray amayamay a kalangweran ed abay na entablado a kawalaan nen Brother Rutherford ya angiyawat ed balang sakey ed sikami na kopyay balon libro. Makapaliket iman! Natan, dakdakel ni ed saraman ya akaawat na libro so siansia nin maseseg a manlilingkor ed si Jehova diad sankamundoan, ya itotongtong day nipaakar ed Panarian na Dios tan say inkatunong to.​—Salmo 148:12, 13.

Malikeliket ak sanen naawat ko so asainmin ko bilang espisyal payunir dia ed Chambersburg kayari na taloy taon ya impanpayunir ko! Ditan ko akabat si Dorothea, tan manlapu la’d saman et agkami la nansian. Kakkaksilan mi ed saman tan pareho kamin maligligsa. Labalabay min dua a palaknaben so pibibiang mi ed panagpulong a kimey. Saniba min dua ya inggapo so legay bilay a panag-anap na saray kayamanan.​—Salmo 110:3.

Kalabas na pigaran bulan manlapud inggapo na impanlingkor mi bilang espisyal payunir, walay akabat min nangraduar ed primeron klase na Gilead, si Albert Mann. Sikatoy magano lan onla ed asainmin to diad arum a bansa. Tan pinaseseg to kamin awaten so antokaman ya asainmin a niiter ed sikami.

Bansag Kamin Naneskuela

DORA TAN DOROTHEA: Nonot yo pa labat so liket mi sanen ginmapo lay impangipasal ed sikami parad panagmisionaryo! Diad samay unonan agew, sikami so inpalista nen Albert Schroeder, samay agin akapangipalima na Studies in the Scriptures ed nanay nen Dorothea 12 taon lay apalabas. Wadman met si John Booth. Sikatoy sakey la natan a komikimey ed Kingdom Farm a kawalaan na eskuelaan. Diad saginonor, nagmaliw iran dua a membro na Mananguley ya Ulop na saray Tasi nen Jehova.

Diad Gilead School, inaral mi iray araldalem a katuaan ed Biblia. Alay abig iman a panangipasal. Diad ami-amin et 104 kami ed klase, kaiba so sakey a sankaunaan a dayon estudyanten nanlapud Mexico. Panggugunaetan ton paaligwasen so Ingles to, panggugunaetan mi met balet ya aralen so Español. Say makapalikliket et sanen impaamta la ed sikami nen Brother Nathan H. Knorr iray bansan pangibakian da ed sikami iran estudyante! Say maslak ed sikami et niasain ed Central tan Abalaten Amerika; say asainmin mi et diad Chile.

 Say Impananap Mi na Kayamanan ed Chile

Pian makakar kami ed Chile, kaukolan mi ni makala na visa, tan medyo mabayag iya. Kanian, kagraduar mi nen Enero 1945, sakey tan kapalduan taon kami nin nampayunir ed Washington D.C. Kaawat mi ed saray visa mi, akapibansag kami ed grupo na siameran misionaryo ya amaarap ed Chile. Pitora ed sikami so nanlapu ed mas akauna niran klase.

Inabet kami na pigaran agagi diad Santiago, say kabisera na Chile. Sakey ed sikara si Albert Mann, samay nangraduar met ed Gilead ya amaseseg ed sikami diad imbebeneg iran taon. Sikatoy akauna na sakey taon ed Chile, kaiba to si Joseph Ferrari a nangraduar ed komaduan klase na Gilead. Diad saman et anggapo ni 100 a manangipalapag ed Chile. Labalabay mi lay mananap na dakel nin kayamanan​—saray matuan impanpuso a totoo​—diad sayan balon asainmin mi.

Niasain kamin manlingkor ed sakey ya ayaman na saray misionaryo diad Santiago. Natan mi labat naeksperiensya so makapilimog ed baleg a pamilya na saray misionaryo. Diad satan, nilikud ni ed karakel na oras ya aaboten mi ed panagpulong a kimey, amin mi so naasainan a manluto parad pamilya a maminsan ed sakey simba. Walaray kababaing ya eksperiensya mi. Aminsan, nanggawa kami na pandisal a pangalmusalan na narasan lan pamilya, balet sanen ipaway mi la iratan ed oven, walay naangob min agnatalosan. Agayla, aliwa manayay nilaok mi! Ta aliway nikarga ed samay latan pananginan na ilalaok ed tinapay.

Balet, mas kababaing ni iramay naeksperiensya mi sanen manaaral kami na Español. Tinmunda lawarin nanaral na Biblia so sakey a baleg a pamilyan iyaaralan mi ta agda natalosan so ibabaga mi. Maong labat ta onnenengneng ira ed Biblia ra, kanian naaralan da nin siansia so katuaan, tan limara ed sikara so nagmaliw a Tasi. Diad saman et anggapo ni uksoyan parad panaral na saray balon misionaryo na sananey a lenguahe. Igagapo mi lan tampol so panagpulong tan panggugunaetan min aralen so lenguahe manlapud saramay totoon pupulongan mi.

Dakel iray inyaralan mi na Biblia, tan pigara ed saramay inyaralan mi so maples ya inmaligwas. Wala met iray aanosan. Sakey a marikit a manngaran na Teressa so dinmengel ed mensahe na katuaan tan inkuan to, “Pawil ki pa lamet, tan ibaga yo ed siak so arum ni.” Sikatoy 12 danay min pinawil balet ta agmi asabian. Linmabas so taloy taon. Insan inmatendi kami ed asamblea a ginawa ed sakey a sineyan diad Santiago. Sanen pasempet kami la diad Simba, walay anawag ed sikami, “Señorita Dora, Señorita Dora!” kuanto. Kalingaw mi et si Teressa manaya. Binisita toy atsi to a walad basil na nan-asambleyaan tan sinmamar ed sineyan pian nengnengen no antoy nagagawa ditan. Agaylay panliket mi ta apinengnengan mi lamet! Inyuksoy mi so pangiyaral na Biblia ed sikato, tan agnambayag et sikatoy abautismoan. Diad saginonor et sikatoy nagmaliw ya espisyal payunir. Natan a 45 a taon lay linmabas, sikatoy siansia nin walad espisyal a sigpot panaon a serbisyo.​—Eclesiastes 11:1.

 Asukayan Mi Iray Kayamanan ed “Kabueran”

Nen 1959 nibaki kami ed Punta Arenas, a say kabaliksan to et “Kabueran.” Saya so walad mamaabalaten a sampot na 4,300 karukey a baybay na Chile. Nikadkaduman teritorya so Punta Arenas. No tiagew et andukerukey so agew, anggad alas-11:30 na labi et maliwliwawa ni. Dakel so agew a nanausar mi ed ministeryo balet ta aliwa kamin libre ed problema ta no tiagew et manasibengbeng so dagem a manlalapud abalaten. Tan no panaoy ambetel et talagan ambetel, tan antikey so agew.

Anggaman ed saratan a problema, walay karakpan na Punta Arenas. No tiagew et mantatalontonan so andedereket a lurem a singano ompaparada ed mamasagur a katawenan. No maminsan et biglan ombalasubos so uran, balet ta nanagunoyan et onsiplog lay dagem tan namagaan itan. Insan omparungtal so alay dakep a bunlalakaw kapagno ontatalos so sinag na agew ed saratan a kalureman. No maminsan et ombayag na anggad pigaran oras iratan a bunlalakaw, a manandipat kapagno nasaniban na lurem so sinag na agew.​—Job 37:14.

Diad saman et daiset ni manangipalapag ed Punta Arenas. Sikamin agagin bibii so mangikokondukta na saray pantitipon diad sakey a melag a kongregasyon diman. Tan benindesyonan nen Jehova iray sagpot mi. Kalabas na talomplo tan piton taon, pinmawil kami diman pian ombisita. Amta yo no antoy asabi mi? Anemiran maaligwas a kongregasyon tan taloran mararakep a Kingdom Hall. Talagan makapaliket ta inabuloyan kami nen Jehova a nasukayan iray espiritual a kayamanan diad saraman a kabueran ed abalaten!​—Zacarias 4:10.

Dakel nin Kayamanan ed “Maawang a Baybay”

Kayari min nanlingkor na talora tan kapalduan taon ed Punta Arenas, nibaki kami ed daongan a syudad na Valparaiso. Sayan syudad et tugyopen na 41 a pukdol ya akapaliber ed baybay, tan manlapud saratan et nabantag so Dayat Pasipiko. Inyapasakey mi so panagpulong mi ed sakey ed sarayan pukdol, say Playa Ancha, a say kabaliksan to et “Maawang a Baybay.” Diad 16 a taon ya impanpirmi mi ditan, naimatonan mi so inyaligwas ed espiritual na sakey a grupo na kalangweran iran agagin lalaki, a natan et manlilingkor la bilang ombiabiahen manangasikaso tan Kristianon mamatatken ed saray kongregasyon ed interon Chile.

Insan da kami lamet imbaki ed Viña del Mar. Talora tan kapaldua a taon kamin nanlingkor ditan anggad dineral na yegyeg so ayaman miran misionaryo. Amawil kami ed Santiago a nanggapoan min nanlingkor bilang misionaryo diad apalabas a 40 a taon. Dakel lay anguman. Wala laray balon pasilidad ed Bethel, tan samay datin bilding ditan et nagmaliw lan ayaman na amin a nakekeraan nin misionaryo ed bansa. Diad saginonor, nausar itan ya ayaman bilang pasen na Ministerial Training School. Diad saya, impatnag lamet nen Jehova so maaron kaabigan to ed sikami. Limara ed sikami iran misionaryo a maedad la so naimbitaan a manayam la ed Bethel. Legan na impanlingkor mi diad Chile, 15 paspasen so angibakian da ed sikami. Naimatonan mi so indakel na saray manangipalapag manlapud kulang a 100 anggad ngalngali 70,000! Talagan baleg a liket so impananap mi na kaykayaman ed Chile diad loob na 57 a taon!

Ipapasen min sakey a kagalangan tan tumang so impangiyabuloy nen Jehova a naromog mi irayan totoo, a peteg a kayamanan, a nantultuloy a nampausar ed si Jehova dia ed organisasyon to. Diad sayan 60 taon a saniban impanlingkor mi ed si Jehova, talagan aliklikna mi so singa ed alikna nen Arin David sanen insulat to: “Alay kinabalgan na kaabigan mo, a tinipon mo ya onkana ed saray ontakot ed sika!”​—Salmo 31:19.

[Paimano ed leksab]

[Saray litrato ed pahina 9]

Si Dorothea nen 2002, tan nen walad pulongan nen 1943

[Litrato ed pahina 10]

Manpupulong ak ed karsada diad Fort Dodge, Iowa, nen 1942

[Litrato ed pahina 10]

Dora, 2002

[Litrato ed pahina 12]

Si Dorothea tan Dora diad paway na primeron ayaman da bilang misionaryo diad Chile, 1946