Atateng​—Ipasal so Ananak yo ed Maaron Paraan

“Nagawa ya amin so saray gawaen yo komon dia ed aro.”​—1 CORINTO 16:14.

1. Anto so nalikna na atateng sano nianak so sakey ya ugaw?

 MIPAKNA so maslak ya atateng a say kianak na ugaw et sakey ed saray sankaliketan a nagagawa ed bilay. Oniay inkuan na sakey ya ina, si Aleah: “Balibali so liknaan ko sanen anengneng koy kapkapangiyanak ya ana’kon bii. Inisip kon sikato la so sankagangganaan ya ugaw ya anengneng ko.” Balet, say onian kipapasen so pakakaaburidoan met na atateng. Oniay inkuan na masiken nen Aleah: “Say pampapagaan ko et no kasin nayarian kon ipasal a maong so ana’ko ta pian natalonaan toray subok ed bilay.” Ontan met so pampapagaan na dakel ya atateng, tan namomoria ra a nepeg dan ipasal so ananak da diad maaron paraan. Balet, nidudunget ed saray problema iray Kristianon atateng a malabay a mangipasal ed ananak da diad maaron paraan. Anto so arum ed saratan a problema?

2. Antoran problema so kidudungetan na atateng?

² Manbibilay itayo la natan ed kaunoran iran agew na sayan sistema. Nipasakbay la a dakel a totoo ed sayan mundo so agmangipatnag na panangaro. Anggan diad loob na pamilya et ipapatnag na totoo ya “anggapo so aro ra a nianakan” tan “anggapo so panangasi’ra, . . . aliwa ran maadia, maruksa ra.” (2 Timoteo 3:1-5) Say inagew-agew a pakapilimog ed ontan iran klase na totoo so makaimpluensya ed panagtrato na saray membro na Kristianon pamilya ed balang sakey. Niarum ni, lalabanan na atateng so atawir dan mismo a tendensia, salanti, say agpakakontrol ed dili ra, pakapansalita na makapasakit, tan lingon panagdesisyon ed arum a pamaakaran.​—Roma 3:23; Santiago 3:2, 8, 9.

3. Panon a napabaleg na atateng so ananak da a magmaliw a maliket?

³ Anggaman ed sarayan problema, sarag na atateng a pabalegen so ananak da a walaan na liket tan maapit a relasyon ed Dios. Panon? Diad panumbok ed simbawa na Biblia: “Nagawa ya amin so saray gawaen yo komon dia ed aro.” (1 Corinto 16:14) On, say aro et “bedber na nagnap a pankakasakey.” (Colosas 3:14, Maung a Balita) Usisaen tayo pa so taloran aspekto na aro a deneskribe nen apostol Pablo diad inmunan sulat to ed saray taga-Corinto, tan aralen tayo so pigaran espisipikon paraan no panon a niyaplika na atateng iyan kalidad legan dan ipapasal so ananak da.​—1 Corinto 13:4-8.

 Nakaukolan so Pagmaliw a Manangitepel

4. Akin a say atateng et nakaukolan a manangitepel?

⁴ Insulat nen Pablo a: “Say aro manangitepel.” (1 Corinto 13:4) Say kabaliksan na Griegon salita a nipatalos a “manangitepel” et maanos tan agmainomay ya onsanok. Akin a say atateng et nakaukolan a manangitepel? Seguradon dakel a rason so naisip na maslak ya atateng. Niraya so pigaran alimbawa. Saray ananak et ag-ontundan onkerew anggad naala ra so labay da. Anggano imbaga la na atateng ya andi, siansian igogotgot na anak so labay to, ya iilaloan ton onabobon met lanlamang so atateng to. Nayarin dakel ni so irason na saray tinedyer ta pian naabuloyan iran manggawa na sakey a bengatla ya amta na atateng ya agmanepeg a gawaen. (Uliran 22:15) Tan singa sikatayo met, walay tendensia na ananak a naulit da lamet so arum ed saray inkalingoan da la.​—Salmo 130:3.

5. Anto so makatulong ed atateng ta pian magmaliw iran manangitepel?

⁵ Anto so makatulong ed atateng ta pian makapantepel tan makapan-anos ira ed ananak da? Oniay insulat nen Arin Solomon: ‘Say kalakal na too et manggawa ed sikaton matantan a manpasnok.’ (Uliran 19:11) Natalosan na atateng so ugali na ananak da no nonoten dan nanlapu met ira ed inkaugaw, a ‘nansalita ira a singa ugaw, nanlikna ira a singa ugaw, nanisip ira a singa ugaw.’ (1 Corinto 13:11) Atateng, kasin nanonotan yo ni so igogotgot yo ed atateng yo nensaman ta pian naabobonan labat so agmanepeg a kerew yo? Sanen tinedyer kayo ni, kasin inisip yo ya agnatatalosan na atateng yo so liknaan odino problema yo? No ontan, seguradon natalosan yo met so ugali na ananak yo tan no akin a kaukolan a mantultuloy tan maanos yon ipanonot ed sikara iray desisyon yo. (Colosas 4:6) Makatantanda so imbaga nen Jehova ed saray Israelitan atateng ya ‘ibangat dan sankakulian’ so ganggan to ed ananak da. (Deuteronomio 6:6, 7) Say Hebreon salita parad “ibangat a sankakulian” et mankabaliksan na “ipurek,” “ulit-uliten ya ibaga,” “ipaslep.” Say kabaliksan na saya et nakaukolan ya ulit-uliten na atateng so ibabangat da ta pian naaralan na anak so pangiyaplika ed saray ganggan na Dios. Ontan met a panangipurek so nakaukolan ta pian nibangat so arum iran leksion ed bilay.

6. Akin ya aliwan konsentidor so sakey ya ateng a walaan na panangitepel?

⁶ Balet, aliwan konsentidor so sakey ya ateng a walaan na panangitepel. Oniay pasakbay na Salitay Dios: “Say ugaw a napaulyan makapabaing ed ina to.” Ta pian napaliisan itan, onia so inkuan na satan met lanlamang ya uliran: “Say panaklay tan panamaat mangiter na kakabatan.” (Uliran 29:15) No maminsan, nayarin isipen na ananak ya anggapoy kanepegan na atateng a mametek ed sikara. Balet say uksoyan ed loob na saray Kristianon pamilya et aliwan singa “demokrasya,” a singano say kanepegan na atateng a mangipaakseb na totontonen et akadepende labat ed panlabay na ananak. Imbes, si Jehova, a sankatageyan ya Ulo na pamilya, so angiter na autoridad ed atateng a mangipasal tan manisiplina ed ananak da diad maaron paraan. (1 Corinto 11:3; Efeso 3:15; 6:1-4) Diad tua, say panagdisiplina so maapit a misiglaotan ed sakey nin aspekto na aro a sinalambit nen Pablo.

No Panon so Pandisiplina ed Maaron Paraan

7. Akin a disiplinaen na mauyamon atateng iray ananak da, tan anto so lalanoren na ontan a panagdisiplina?

⁷ Insulat nen Pablo a say “aro . . . mauyamo.” (1 Corinto 13:4) Say peteg a mauyamo odino maaron atateng et mantutultuloy a manidisiplina ed ananak da. Aaligen da si Jehova no ontan so gagawaen da. Insulat nen Pablo: “Say Katawan dusaen [“disiplinaen,” NW] to so aroen to.” Ipangasin imanoen pa a diad Biblia et aliwa labat a panagdusa so kabaliksan na panagdisiplina. Mankabaliksan met itan na panangipasal tan panangibangat. Anto so gagala na panagdisiplina? Inkuan nen Pablo a satan so ‘mangiter na bungan mareen, say inkatunong, ed saramay nailuam la lapud satan.’ (Hebreos 12:6, 11) Sano mauyamon ibangat na atateng so ananak  da unong ed linawa na Dios, iikdan day pankanawnawa so ananak da a magmaliw a mareen tan maptek a totoo. No awaten na ananak so disiplina odino “pananusa nen Jehova,” sikara so makagamor na karunongan, kakabatan, tan pakatebek, salanti, saray kalidad a mas mabli ni nen say pilak odino balitok.​—Uliran 3:11-18.

8. Anto so kaslakan a resulta no agdisiplinaen na atateng so ananak da?

⁸ Diad biek a dapag, agnipapatnag na atateng so aro ra sano agda disiplinaen so ananak da. Oniay impuyan nen Jehova ya isulat nen Solomon: “Say mangipaliis na lewet kagula to so anak to, balet say mangaro ed sikato, sikato so dusaen to a masaksakbay.” (Uliran 13:24) Say ananak ya agmakakataway na disiplina et maseguron ombaleg a panget-panget tan agmaliket. Balet, say ananak a pinabaleg na masimpatiya tan mapekder ya atateng so magmaliw a marundunong ed eskuelaan, maong a mitoo, tan naynay a maliket. On, saray ateng a mandidisiplina ed ananak da et talagan mangaaro ed sikara.

9. Anto so ibangat na Kristianon atateng ed ananak da, tan panon so pangipasen ed saratan a kakaukolanen?

⁹ Anto so gawaen na atateng ta pian nadisiplina ra so ananak da ed mauyamo tan maaron paraan? Nakaukolan ya itongtong dan maong ed ananak da no anton talaga so kakaukolanen ed sikara. Alimbawa, manlapu la’d inkaugaw da, say ananak na Kristianon atateng so nibabangat la nipaakar ed manuna iran prinsipyo na Biblia ontan met ed kaimportantian na pibibiang ed nanduruman aspekto na tuan panagdayew. (Exodo 20:12-17; Mateo 22:37-40; 28:19; Hebreos 10:24, 25) Nakaukolan ya ipurek ed ananak ya agnayarin umanen iratan a kakaukolanen.

10, 11. Akin a kaukolan ya ikonsidera na atateng iray kapagaan na ananak da sano manggagawa ira na totontonen ed loob na pamilya ra?

¹⁰ Balet no maminsan et nayari met ya itongtong na atateng ed ananak da so gagawaen dan totontonen ed loob na pamilya ra. No kaiba iray ananak sano pantongtongan yo iratan a totontonen, mas mainomay iran ontulok ed saratan. Singa bilang, no desidien na atateng so oras na kasesempet na ananak, sarag day manpili na oras a nepeg a tumboken na ananak. Odino, nayarin abuloyan da so ananak a mangisuheri na oras tan paipaliwawa ra ed sikara no akin ya ontan so pinili ra. Insan ibaga na atateng so oras a denesidi ra tan ipaliwawa ra no akin a matukoy itan. No agmakapanpakna so atateng tan ananak, a posible met a nagawa, anto so nepeg a gawaen na atateng? Diad arum a kipapasen, nayarin abuloyan da so isusuheri na ananak da daput no anggapo so nasumlang iran prinsipyo na Biblia. Kabaliksan kasi na saya ya iikbanan, odino isusuko la na atateng so autoridad da?

 ¹¹ Pian naebatan iyan tepet, konsideraen tayo so maaron impangagamil nen Jehova ed autoridad to sanen akidenengan to si Lot tan say pamilya to. Oniay inkuan na saray anghel ed si Lot, say asawa to, tan ananak ton mamarikit sanen inibaan da la ran ompaway ed Sodoma: “Ombatik kayo diad saray kapalandeyan ta ompano nadesyang kayo!” Balet, oniay ebat nen Lot: “Aleg komon ya ontan, Jehova!” Insan angisuheri si Lot na sananey a batikan da: “Ipangasim natan, sayan syudad so asingger a batikan mi tan melag labat iyan bengatla. Abuloyan mo ak pa komon ya ombatik ditan.” Anto so inyebat nen Jehova? “Nia ipatnag koy konsiderasyon ed sika anggad saya met a bengatla,” so kuan to. (Genesis 19:17-22, NW) Kasin inikbanan nen Jehova so autoridad to ed saman? Andi! Balet, inkonsidera to so kerew nen Lot tan innatnat to so kaaruman a panangasi ed sikato nipaakar ed saya. No sakey kayon ateng, kasin walaray pankanawnawa a nayari nin ikonsidera so pampapagaan na ananak yo sano manggagawa kayo na totontonen ed loob na pamilya yo?

12. Anto so makatulong ta pian maligen so liknaan na anak?

¹² Siempre, aliwa labat a saray totontonen so nakaukolan a naamtaan na ananak noagta saray dusa ed pakasumlang ed saratan. No malinew tan atalosan la na ananak iray iilaloan a dusa, nepeg lan iyaplika iray totontonen. Agnibagan maaro so atateng sano naynay dan ipasakbay ed ananak da so iilaloan a dusa balet ta agda met susumpalen itan ya impasakbay da. “Lapud agtampol nasesentensiaan so mauges a gawa, say puso na ananak na totoo et sigpot a nigagalet ed panggawa na mauges.” (Eclesiastes 8:11, NW) Tua, agkastigoen na sakey ya ateng so anak to diad imaton na arum odino sano kaiba to iray kaedaran to ta pian agnabaingan so anak. Balet mas maligen so liknaan na ananak tan lalo ran respetoen tan aroen so atateng da sano amta ran say “On” na atateng da et talagan on tan say “Andi” et andi, anggano nalalanor so ambelat a pandisiplina.​—Mateo 5:37.

13, 14. Panon a naalig na atateng si Jehova sano ipapasal da iray ananak da?

¹³ Ta pian maaron nipaakseb so pandisiplina, nakaukolan ya itukoy itan ed pankaukolan na anak. “Mandumaan so pankaukolan na duaran ananak mi sano didisiplinaen mi’ra,” so nanonotan nen Pam. “Say epektibo ed sakey et ag-onepekto ed samay sakey.” Oniay impaliwawa na asawa nen Pam, a si Larry: “Say panguloan ya anak min bii et ipilit toy labay to tan ompatnag a sikatoy napatulok ed mas ambelat a panagdisiplina. Balet, say yugtan ton bii et onkiwas lan tampol ed mapekder a salita tan ed sakey labat a limgis.” On, panggunaetan a tebeken na maaron atateng no anton klase na disiplina so epektibo ed kada sakey ed ananak da.

 ¹⁴ Makaaral iray atateng ed alimbawan impatnag nen Jehova. Amta to no antoray maong a kalidad tan kakapuyan na kada sakey ed saray lingkor to. (Hebreos 4:13) Niarum ni, si Jehova so aliwan alablabas a mapeget nisay makonsenti, sanen sikatoy angipaakseb na dusa. Imbes, dinisiplina to so totoo to “unong ed katunongan.” (Jeremias 30:11, Maung a Balita) Atateng, amta yo kasi so maong iran kalidad tan kakapuyan na ananak yo? Kasin ikakana yo itan a pikakabat yo diad positibo tan maaron paraan sano ipapasal yo ira? No ontan, papaneknekan yon aaroen yoy ananak yo.

Pasesegen so Ananak a Manbesngaw na Tuan Liknaan Da

15, 16. Panon a napaseseg na atateng so ananak da a mansalita na tua, tan anton paraan so epektibon agawaan na Kristianon atateng nipaakar ed saya?

¹⁵ Say sakey nin aspekto na aro et ‘ag-itan manliket ed ag-inkatunong, balet manliket ed katuaan.’ (1 Corinto 13:6) Panon a nipasal na atateng so ananak da a mangaro ed maptek tan tua? Say importantin paraan et say panagyat ed ananak a manbesngaw na tuan liknaan da, anggano say ibaga ra et makapadismaya ed atateng. On, panliketan na atateng no ibaga na ananak iray walad nonot tan liknaan da a mitunosan ed matunong iran estandarte. Balet, no maminsan et napatnagan ed ibebesngaw na sakey ya anak a sikatoy walaan na makapuy a tendensia. (Genesis 8:21) Anto so nepeg a reaksion na atateng? Say tendensia na atateng et nayarin pantamian dan tampol so anak da lapud saray imbalikas to. No ontan so reaksion na atateng, ompan naaralan na ananak a say ibaga da labat et samay labay a narengel na atateng da. Siempre, nepeg ya ipetek lan tampol so agmarespeton panagsalita, balet wala so pandumaan na pangibangat ed ananak no panon so marespeton pitongtong tan say pangidikta ed no anto so ibaga ra.

¹⁶ Panon a nasagyat na atateng so ananak da a mangibesngaw na tuan liknaan da? Oniay imbaga nen Aleah, ya asalambit la ed gapo: “Gagawaen min kalmado so kipapasen ta pian lukas so pantotongtong mi, ya agkami bengatbengat ya onsasanok sano walaray ibalikas na ananak mi a makapadismaya ed sikami.” Oniay imbaga na sakey ya ama a manngaray Tom: “Pinaseseg mi so anak min bii ya ibesngaw to’d sikami so liknaan to, anggano agto mipakna ed nononoten mi. Inisip mi a no sikatoy naynay a naamper a mangibesngaw ed liknaan to tan mapegpeget min ipilit so panlabayan mi, sikato so nadismayan maong tan agto la ibaga ed sikami so peteg a nalilikna to. Balet no sikatoy dengelen mi, sikatoy napaseseg ya ontalineng ed sikami.” Tua, nepeg ya unoren na ananak so atateng da. (Uliran 6:20) Balet, say lukas a pantatalosan so mangiter na pankanawnawa ed atateng pian natulongan da so ananak a makabayubo na abilidad a mannonot. Oniay kuan nen Vincent, sakey ya ama na apatiran bibii: “Mabetbet a pantotongtongan mi so panmaongan tan kakapuyan na sakey a situasyon ta pian natebek a mismo na ananak mi so sankaabigan a pansumpalan. Akatulong itan ta pian nabayuboan da so abilidad a manisip.”​—Uliran 1:1-4.

17. Anto so naseguro na atateng?

¹⁷ Siempre, anggapo so ateng a naspot a makapangiyaplika ed simbawa na Biblia nipaakar ed panamabaleg ed anak. Balet, makaseguro kayo a naapresyan maong na ananak yo so panggugunaet yon mangipasal ed sikara diad maanos, mauyamo, tan maaron paraan. Seguradon bendisyonan nen Jehova iray sagpot yon manggawa ed satan. (Uliran 3:33) Manuna ed amin, labay na amin ya atateng a naaralan na ananak da ya aroen si Jehova a singa gagawaen da. Panon a nagawaan na atateng iyan alay abig a gagala? Singbaten ed ontumbok ya artikulo so pigaran espisipikon paraan.

Kasin Natandaan Yo?

• No ipatnag na ateng so pakatebek, panon itan a makatulong ta pian sikatoy magmaliw a manangitepel?

• Panon a mansiglaotan so inkauyamo tan panagdisiplina?

• Akin ya importante so matuan pantongtong na atateng tan ananak?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Saray litrato ed pahina 23]

Atateng, nanonotan yo ni kasi no anto so kakikiwas yo sanen ugaw kayo ni?

[Litrato ed pahina 24]

Kasin papasesegen yo iray ananak yo a naynay a manbesngaw na tuan nalilikna ra?