Ibangat Yoy Anak Yo a Magmaliw a Mikakareenan

Malikeliket so waloy-taon a si Nicole lapud sikaran sankapamilyaan so manayam la ed arum a pasen, kanian lanang ton babalitaan so maapit a kaaro ton si Gabrielle nipaakar ed satan. Sakey ya agew, biglan imbaga nen Gabrielle ed si Nicole ya anggan onalis ira et anggapoy pibabali to. Asakitan tan asyodotan a maong si Nicole kanian inkuanto’d ina to, “Agko lan balot labay a nanengneng si Gabrielle!”

SAY onian barongan na ugugaw et maslak a mankaukolay panangipetek na atateng, aliwan pian pakepaen labat so asakitan iran liknaan da, noagta pian ipanengneng met no panon da itan a resolbien. Natural lambengat ed ugugaw so pangipatnag na saray “kagagawa na ugaw,” tan mabetbet ya agda namomoria so epekto na saray salita tan kiwas da. (1 Corinto 13:11) Kaukolan da so tulong pian naaralan da iray kalidad a mamawala na mareen a relasyon ed kapamilyaan da tan ed arum.

Interesadon tuloy iray Kristianon ateng a mangipasal ed saray anak da a ‘mananap ed kareenan tan manumbok ed satan.’ (1 Pedro 3:11) Mangitarok na liket so pagmaliw a mikakareenan kanian makagunggonan tuloy so amin a sagpot pian nadaeg so panag-inap, pakadismaya, tan panem-em na sakit na linawa. No sakey kayon ateng, panon yon ibangat iray anak yo a magmaliw a mikakareenan?

Tulongan Yo Ira a Pilaleken Day Mamaliket ed “Dios na Kareenan”

Si Jehova et “Dios na kareenan” tan sikatoy tinukoy met bilang “panlalapuay kareenan.” (Filipos 4:9; Roma 15:33, Maung a Balita) Sirin, no say Salita to, say Biblia et epektibon usaren na makabat ya atateng, nipurek ed saray anak da so pilalek a mamaliket ed Dios tan mangalig ed saray kalidad to. Alimbawa, tulongan iray anak yo ya ilitrato ed isip da imay makapakelkelaw a pasingawey ya anengneng nen apostol Juan: sakey a marakdakep tan kolor-esmeralda a bunlalakaw ya akapaliber ed trono nen Jehova. * (Apocalipsis  4:2, 3) Ipaliwawa yo a sayan bunlalakaw et mangirerepresenta ed kareenan tan kaligenan ya akapaliber ed si Jehova tan sarayan bendisyon et ninatnat ed amin a manguunor ed sikato.

Iwawanwan itayo met nen Jehova panamegley na Anak to, si Jesus, a tinawag a “Prinsipe na Kareenan.” (Isaias 9:6, 7) Kanian, basaen tan itongtong ed saray anak yo iray salaysay ed Biblia nipaakar ed imbangat nen Jesus a makana iran leksion diad ipaliis ed pansesebeg tan pankokolkol. (Mateo 26:51-56; Marcos 9:33-35) Ipaliwawa yo no akin ya anguman si Pablo a datin “managdumsis,” tan insulat to a “say aripen na Katawan agto kanepegan so makolkol, noag ingen maamo ed ganagana, . . . matepel.” (1 Timoteo 1:13; 2 Timoteo 2:24) No ontan so gawaen yo, ompan mas maabig so ikiwas na anak yo nen say iilaloan yo.

Anonotan nen Evan a sanen pitoy taon to ni labat et walay ugaw a lakin angantiaw ed sikato diad school bus. “Talagan asyodotan ak ed sikato kanian labay ko lay ombawi!” so inkuan to. “Insan ko anonotan so sakey a leksion ya imbangat di Nanay tan Tatay nipaakar ed saramay makolkol. Labay nen Jehova ya agko nepeg ya ‘itumang ed anggan siopa so mauges ed mauges’ tan ‘manayam ak ed kareenan ed ganaganay totoo.’” (Roma 12:17, 18) Diad saman a bekta, si Evan so awalaay biskeg tan inkakpel a mamakalma ed makapasulag a situasyon diad mauyamon inyebat to. Ginawa to itan lapud labay ton paliketen so Dios na kareenan.

Atateng, Ipatnag Yo so Pikakareenan

Wala kasi deen ed pamilya yo? No wala, makaaral a maong iray anak yo anggano obserbaan da kayo labat. Talagan nibangat yo ira a magmaliw a mikakareenan no aligen yo so mareen iran paraan na Dios tan nen Kristo.​—Roma 2:21.

Ontan lay pansasagpot nen Russ tan Cindy pian nipasal so duaran anak da a laki, a sisimbawaen da iran onkiwas ed maaron paraan no nanaingongotan ira ed arum a too. Inkuan nen Cindy: “Say awawey ya ipapanengneng mi nen Russ ed saray anak mi tan ed arum no walaray onlesan problema so akatulong na baleg ed sikara sano nipaarap met ira ed ontan iran situasyon.”

Anggaman nalingo kayo​—tan siopan ateng so agnalilingo?​—siansia nin sarag yon usaren itan a pankanawnawa pian mangibangat na makana iran leksion. Oniay inaksobi nen Stephen: “Walaray panaon ya alablabas so reaksion mi nen asawak a si Terry tan bengatbengat min didisiplinaen so taloran anak mi anggano agmi ni amta so peteg ya agawa. No ontan so nagawa, onkekerew kami na dispensa.” Inyarum nen Terry: “Ipapaamta mi ed saray anak mi ya agkami ayadyari tan nalilingo kami met. Saya so akatulong pian niwala so kareenan ed pamilya mi, tan naaralan na saray ugugaw so pagmaliw a mikakareenan.”

Kasin makakaaral iray anak yo a magmaliw a mikakareenan sano oobserbaan day pidedeneng yo ed sikara? Oniay insimbawa nen Jesus: ‘Amin a bengatla sirin a labay yo a gawaen na totoo ed sikayo, ontan so gawaen yo met ed sikara.’ (Mateo 7:12) Anggaman nalilingo kayo, maseguro kayo a maabig iray resulta no ipapalikna yo so panangaro tan panamabli ed anak yo. Mas mabulos  ya onkiwas iray ugugaw sano say panangiwanwan ed sikara et atekepay aro.

Agkayon Tampol Manpapasnok

Oniay inkuan na Uliran 19:11: ‘Say kalakal na too manggawa ed sikato a matantan a manpasnok.’ Panon yon natulongan iray anak yo a nawalaan na ontan a kalakal? Walay praktikal a paraan ya akatulong ed si David tan ed asawa ton si Mariann pian nibangat day anak da a laki tan bii. Oniay inkuan nen David: “Ibabangat mi ra a talosan day sakey a too no naingongotan ira ed imbaga odino inkiwas to. Onia ray simplin itetepet mi ed sikara: ‘Kasin walay problema to? Kasin sikato et makakaibeg labat? Kasin asakitan so liknaan to lapud ginawa na arum?’” Inyarum ni nen Mariann: “Saya so mamapakalma ed saray ugugaw imbes a mansiansia ran maingongot odino misangsangan ni ira no siopay duga odino aliwa.”

Say onian panangipasal so mamawala na alay abig iran resulta. Imanoen tayo pa imay abitla ed gapo na sayan artikulo. Tinulongan nen Michelle so anak ton si Nicole ta pian aglambengat nipawil so pikakaaro to ed si Gabrielle. Inkuan nen Michelle: “Binasa mi nen Nicole imay kapitulo 14 na libron Manaral Manlapud Sankamaongan a Managbangat. * Insan ko impaliwawa no antoy kabaliksan na imbaga nen Jesus a nepeg itayon mamerdona ‘angga ed maminpitomplo a pito.’ Dinengel kon maong si Nicole sanen imbesngaw toy liknaan to. Insan, kayari na satan et sikatoy tinulongan ko a makalikna ed ermen tan impakadismaya nen Gabrielle lapud onarawi lay sankaapitan a kaaro to.”​—Mateo 18:21, 22.

Sanen atalosan nen Nicole no akin a binmarong si Gabrielle, naaralan toy milikna kanian tinawagan toy kaaro to pian onkerew na perdona. “Nanlapula’d saman,” so inkuan nen Michelle, “panliliketan nen Nicole so pagmaliw a makonsidera ed liknaan na arum tan ed panggawa na kaabigan pian naliketan met ira.”​—Filipos 2:3, 4.

Tulongan iray anak yo sirin ya ag-onsasanok sano nalilingo so arum tan no walaray agpantatalosan. Naliketan kayo sano nanengneng yo iran mangipatnag na peteg a kaabigay-linawa tan panangaro ed arum.​—Roma 12:10; 1 Corinto 12:25.

Ipaseseg so Karakpan na Panamerdona

“Gayaga . . . so pamalabas na pakalukso,” so ibabaga na Uliran 19:11. Anggan diad samay bektan maniirap lan maong si Jesus, inalig toy Ama to diad impamerdona to ed arum. (Lucas 23:34) Naaralan na saray anak yo so karakpan na panamerdona sano nalemewan so liknaan dan mismo ed panamerdona yo.

Alimbawa, labalabay na limay-taon ya ugaw a si Willy so mankolor na saray litrato a kaibay bai to. Aminsan, si bai to so biglan tinmundan mankokolor, nantamitamian toy Willy, insan la tinmaynan. Naermenan a maong si Willy. Oniay imbaga na ama ton si Sam: “Say bai nen Willy et walay sakit ton Alzheimer. Kanian, impaliwawa mi iya ed si Willy diad paraan a mainomay ton natalosan.” Impaliwawa nen Sam ed si Willy a sikato et aminpiga met lan aperdona ed saray lingo to kanian nepeg to met a perdonaen so arum. Kayari na satan et ag-inilaloan nen Sam so reaksion nen Willy. Inkuan to: “Naisip yo ta so liknaan min sanasawa sanen anengneng mi so anak mi ya inmasingger ed 80-años a bai to, kinmerew na perdona, insan intabin ton papawil ed lamisaan?”

 Talagan marakep sano naaralan na saray anak ya ‘itepel’ so kakapuyan tan lingo na arum tan perdonaen ira. (Colosas 3:13) Anggaman gagalaen na arum so onkiwas ed makapasyodot a paraan, paseguroan so anak yo a mas maabig so pagmaliw a mikakareenan, lapud “sano saray dalan na too kaliktan nen Jehova, pipaknaen to ed sikato so anggan saray kabusol to.”​—Uliran 16:7.

Itultuloy a Tulongan so Anak Yo a Magmaliw a Mikakareenan

Petepeteg a natulongan na atateng iray anak da no usaren da so Salitay Dios a mangibangat ed sikara dia “ed kareenan” tan bilang ‘managgawa na kareenan.’ (Santiago 3:18) Ipaparaan na sarayan ateng iray anak da a manresolbe ed saray balingaan tan magmaliw a mikakareenan. Makatulong iya na baleg pian nawalaan ira na liket tan inkapnek legay bilay da.

Si Dan tan si Kathy so walaan na taloran tin-edyer ya anak, tan amin da et maaligwas ed espiritual. “Anggan aliwan mainomay so impangipasal ed sikara nen ugugaw ni ra,” so inkuan nen Dan, “malikeliket kami ta amin da et maseseg a manlilingkor ed si Jehova. Mareen so relasyon da ed arum tan mabulos iran mamerdona no walaray onlesan agpantatalosan.” Inkuan nen Kathy: “Talagan makapaseseg iya ed sikami, lapud say kareenan et kabiangan na saray bunga na espiritu na Dios.”​—Galacia 5:22, 23.

Sirin, bilang Kristianon atateng, walay magenap a rason pian agkayo “nakesawan” odino ‘ompakil’ a mangibangat ed saray anak yo a lawas mikakareenan, anggano diad primero et matantan so iyaaligwas da. Legan yon gagawaen itan, napaseguroan kayo a “say Dios na aro tan kareenan manayam ed sikayo.”​—Galacia 6:9; 2 Corinto 13:11.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon/Litrato ed pahina 20]

MAKAGUNGGONAN IMPLUENSYA?

Oniay nikuan ed sakey a salaysay ya impalapag na Media Awareness Network ya apauloan na “Karawalan ed Panagligliwaan ya Ipaparungtal na Media”: “Nipapabitar ed panagligliwaan so ideyan say karawalan et paraan pian naresolbe so problema, a satan so mabetbet a gagawaen na bida tan kontrabida.” Sanen sinuri iray palabas ed TV, pelikula, tan MTV, ngalngali 10 porsiento labat ed saratan so angiparungtal na makapuy ya epekto na karawalan. Imbes, kuan na salaysay, “say karawalan et nipresenta a singa makatunongan, ordinaryo, tan agnapaliisan, salanti, say sankainomayan a paraan pian solbaren so problema.”

Walara kasi nepeg yon gawaen a pananguman diad panagbantay yo na TV? Agyo abuloyan a say panagligliwaan ya ipaparungtal na media et mamakapuy ed saray sagpot yon mangibangat ed saray anak yo a magmaliw a mikakareenan.

[Litrato ed pahina 17]

Ipurek ed ananak yo so pilalek a paliketen so “Dios na kareenan”

[Litrato ed pahina 18]

Gawaen yoy anggaay nayarian yo pian ipetek so makapasakit iran panagsalita tan kakikiwas

[Litrato ed pahina 19]

Nepeg a naaralan na saray anak yo so miperdonaan tan mamerdona