Apulongan Iray Guardia na Emperador
Say taon et 59 C.E. Inggiya na saray sundalo iray priso paonlad Roma tan dinmalan irad lolooban na Porta Capena. Walad nipalandey na Palatine so palasyo nen Emperador Nero, ya guaguardiaan na saray sundalon aka-espada tan toga. * Si Julio, say opisyal na armada, so angigiya ed saray priso diad Plaza na Roma tan tinmatdang irad Viminal. Dinmalan irad hardin ya napnoy altar na saray dios na Roma tan anggan diad lugar a pampapasalan na saray sundalo.
Saray Guardia na Emperador a nayarin nanlapud Arko nen Claudio, ya ginawa nen 51 C.E.
Kaibad saraman a priso si apostol Pablo. Pigaran bulan sakbay na saya, sanen sikatoy walad barkon ngalngali la nagaygay lapud bagyo, imbaga na anghel ed si Pablo: “Nepeg ya onarap ka ed Cesar.” (Gawa 27:24) Talaga kasin nagawa iya? Sanen anengneng toy kabisera na Empiryoy Roma, seguradon anonotan to imay imbaga nen Jesus ed sikato diad Tori na Antonia ed Jerusalem. Inkuan nen Jesus: “Manpakpel ka! Ta no panon a sigpot mon tatasian ed Jerusalem iray bengatlan nipaakar ed siak, ontan met so nepeg a pantasim diad Roma.”—Gawa 23:10, 11.
Nayarin ninengneng nen Pablo so Castra Praetoria—sakey a maawang a kastilyon walaay tori tan atagey a padir a gawad laryo ya walay napangilusotay armas. Panaayaman iya na saray Guardia na Emperador tan saray sundalo na syudad. Talagan maaw-awang iyan kastilyo ta napanayaman iya na 12 ya armada * na Emperador tan dakel iran armada na syudad, kaiba iray akakabayon sundalo. Pakapatnagan na pakayari na emperador so Castra Praetoria. Lapud responsable so Guardia na Emperador ed saray priso ya nanlapud probinsya, indaulo nen Julio so grupo tod sakey ed saray apatiran manunan lolooban. Kayari na mapeligron impanakar ed loob na pigaran bulan, akasabin siansia iray priso ed destinasyon da.—Gawa 27:1-3, 43, 44.
NAMPULONG SO APOSTOL YA “ANGGAPOY MAKASBEL”
Legan na pambiabiahe nen Pablo, sikatoy akaawat na saray pasingawey ya angipasakbay a makaliktar so amin ya akalugan ed barko sano naderal itan. Sikatoy agmet ompatey ed ketket na maditan uleg. Pinaabig to ray mansasakit diad isla na Malta, kanian wala ray angibagan sikatoy sakey a dios. Tan nayarin abalitaan iraya na saray maaniton Guardia na Emperador.
Apinengnengan nen Pablo iray agagin nanlapud Roma ya ‘linma anggad Tindaan nen Appio tan diad Taloran Taberna pian minengnengan ed sikato.’ (Gawa 28:15) Balet, panon ton makapanpulong ed Roma anta apriso? (Roma 1:14, 15) Iisipen na arum ya inyakar nin unona iray priso ed kapitan na saray guardia. No ontan, nayarin inyawat day Pablo ed opisyal na saray Guardia na Emperador a si Afranius Burrus, say onkokomadua ed Emperador. * Imbes ya guardiaan si Pablo na saray opisyal na armada, sakey labat ya ordinaryon sundalo so nambantay ed sikato. Naabuloyan met a mangabang na panayaman to tan sarag toy mangawat na saray bisita tan pulongan ira ya “anggapoy makasbel.”—Gawa 28:16, 30, 31.
PINULONGAN NEN PABLO SO ANGGAN SIOPA
Saray padir na Castra Praetoria natan
Nayarin tinepetan nen Burrus si apostol Pablo, balanglan diad palasyo odino diad kampo na saray Guardia na Emperador, antis ton impresentad si Nero so kaso. Agsinayang nen Pablo iyan pankanawnawa pian ‘makapanpulong ed saray angkekelag tan angkakabaleg.’ (Gawa 26:19-23) Antokaman so apaneknekan nen Burrus, impriso si Pablo diad kampo na saray Guardia na Emperador. *
Baleg so inabangan nen Pablo ya ayaman to. Kanian sarag ton imbitaan tan pulongan iray “manunaan a lalaki na saray Judio” pati saray ‘amayamay a linmad panaayaman to.’ Anggan saray sundalo na Emperador et apulongan lapud ‘sigpot ya impantasi’ tod saray Judio nipaakar ed Panarian tan ed si Jesus, “manlapud kabuasan anggad labi.”—Gawa 28:17, 23.
Legan ya akaprisoy Pablo, nadngel na saray sundalo so impangidikta tod saray sulat
Say armada na Emperador a manbabantay ed palasyo et inagew-agew a nasasalatan kada alas-dos na ngarem. Lanang met ya nasasalatan so guardia nen Pablo. Legan na duay taon ya akaprisoy Pablo, nadngel na saray sundalo so impangidikta tod saray sulat a parad Efeso, Filipos, Colosas, tan Hebreon agagi. Anengneng da met so impanggawa toy sulat parad si Filemon. Sanen akaprisoy Pablo, tinulongan toy sakey a tinmaynan ya aripen a si Onesimo. Sikatoy impasen nen Onesimo a ‘singa ama legan a walad prisoan,’ tan binilin nen Pablo ya ompawil ed katawan to. (Filem. 10) Seguradon pinulongan met nen Pablo iray guardia to. (1 Cor. 9:22) Nayarin naisip tayo no panon ton tinepetan iray sundalo nipaakar ed nanduruman armas, insan to inusar so impormasyon ed sakey a balibalin ilustrasyon.—Efe. 6:13-17.
“ANDIAN NA TAKOT A MANGIPUPULONG ED SALITA NA DIOS”
Say inkipriso nen Pablo et akatulong ed “inyaligwas na maong a balita” ed limog na amin ya Guardia na Emperador tan arum nin totoo. (Fil. 1:12, 13) Saramay manaayam ed Castra Praetoria et walaay koneksion ed Empiryo na Roma, ontan met ed emperador tan say sankaabungan to. Tugyopen na satan a sankaabungan iray membro na pamilya tan ariripen, a say arum ed sikara et nagmaliw a Kristiano. (Fil. 4:22) Akatulong ed saray agagi ed Roma so makpel ya impanpulong nen Pablo pian ‘andian na takot dan nipulong so salita na Dios.’—Fil. 1:14.
Antokaman so situasyon tayo, nayarian tayon pulongan iramay ombibisita tan mangiiter na serbisyod sikatayo
Say impanpulong nen Pablo diad Roma so makatulong met ed sikatayo legan tayon ‘ipupulong so salita diad maabig a panaon tan diad makapagonigon a panaon.’ (2 Tim. 4:2) Saray arum et agmakaalis ed abung lapud sakit, walad nursing home odino ospital, odino apriso lapud pananisia tayo. Antokaman so situasyon tayo, nayarian tayon pulongan iramay ombibisita tan mangiiter na serbisyod sikatayo. Kanian no makpel tayon manpulong ed amin a pankanawnawa, papaneknekan tayon ‘say salita na Dios et agnabalor.’—2 Tim. 2:8, 9.
^ par. 2 Nengnengen so kahon ya atituloan na “Saray Guardia na Emperador ed Panaon nen Nero.”
^ par. 4 Say sakey a Romanon armada et tugyopen na anggad 1,000 a sundalo.
^ par. 7 Nengnengen so kahon ya atituloan na “Sextus Afranius Burrus.”
