1-3. (a) Waut fa een Jeschenkj haft Jehova ons jejäft? Woo kjenn wie doamet Schoden aunrechten? (b) Woo mott wie met aundre räden, daut wie en Gott siene Leew bliewen kjennen?

SAJ wie mol, du schenkjst dienen Frint eene Koa. Lota woascht du en, daut dee de Koa sea hunjsch brukt un mau rajcht Menschen unjafoat. Waut wurscht du doavon hoolen? Secha wudd die daut schlajcht jefaulen.

² “Aule goode Sachen un aule volkomne Gowen” komen von Jehova (Jakobus 1:17). Hee haft ons soo jemoakt, daut wie räden kjennen. Daut es een wieetvollet Jeschenkj, waut de Tieren biejlikj nich haben. Met onse Wieed kjenn wie aundre weeten loten, waut wie denkjen un feelen. Oba doamet kjenn wie uk Schoden aunrechten, krakjt soo aus met een Koafoatich. Woo schlajcht mott Jehova daut doch jefaulen, wan Menschen sien Jeschenkj nich rajcht brucken un Sachen sajen, waut aundre velazen.

³ Daut wie en Gott siene Leew bliewen kjennen, mott wie sien Jeschenkj soo brucken, aus am daut jefelt. Un Jehova lat ons weeten, waut am jefelt. De Schreft sajcht: “Rät nuscht, waut dän näakjsten schoden kaun. Rät bloos daut, wuaderch dee jeholpen woaren, dee junt hieren” (Efeesa 4:29). Nu woa wie seenen, wuarom wie oppaussen  motten, waut wie sajen, waut fa Räd sikj fa Christen nich jehieet un woo wie aundre met onse Wieed oppmuntren kjennen.

4-5. Woo woat en Spricha jewäsen, waut Wieed aules doonen kjennen?

⁴ De ieeschta Grunt, wuarom wie oppaussen motten, es, wiels Wieed väl Macht haben. En Spricha 15:4 sajcht daut: “Eene nate Räd jeft een scheenet Läwen, oba met Läajes kjemt een jebroaknet Hoat.” * Soo aus een Boom derch Wota wada oppläft, soo läwen uk Menschen derch goode Wieed opp. Oba Läajes ooda schlajchte Wieed rieten bloos dol. Wieed kjennen aundre aulsoo oppbuen uk dolrieten (Spricha 18:21).

⁵ Woo väl Macht Wieed haben, woat uk en Spricha 12:18 jewäsen: “Onväasechtje Wieed spekjen aus een Schwieet”. Wan wie onbedocht räden, kjenn wie aundre sea velazen un doaderch goode Frind velieren. To die haft secha mol wäa waut jesajcht, waut die sea wee  jedonen haft. Oba Wieed kjennen uk oppmuntren. Deeselwja Varsch en Spricha sajcht: “De Weise räden heelsome Wieed.” Soone Wieed, wua Gott siene Weisheit hinjastakjt, kjennen Sachen wada fiksen un Menschen opphalpen, waut doljeschloagen sent. Haft die uk mol wäa met leeftolje Wieed oppjemuntat? Secha wia die daut sea väl wieet (läs Spricha 16:24). Wiels Wieed soo väl Macht haben, sell wie emma doaropp achten, daut wie aundre derch daut, waut wie sajen, nich velazen, oba oppbuen.

6. Wuarom es daut soo schwoa, de Tung to beharschen?

⁶ Oba wan wie ons uk bemieejen, woa wie onse Tung doch nich emma kjennen kontrollen. Wie sent aula onvolkomen un moaken Fäla. Daut es de tweeda Grunt, wuarom wie no onse Wieed oppaussen motten. Waut wie sajen, es doano, waut fa Jedanken wie em Hoat haben, un “von junk aun sent de Menschen äare Jedanken beese Jedanken” (1. Mose 8:21; Lukas 6:45). Doawäajen mott wie ons sea aunstrenjen, onse Tung to beharschen (läs Jakobus 3:2-4). Wan wie dee uk kjeenmol gaunz kontrollen kjennen, kjenn wie doch doaraun oabeiden. Krakjt soo aus eena, waut jäajen eenen Stroom schwamt, mott wie ons sea aunstrenjen, om jäajen onse Onvolkomenheit to schaufen un de Tung to kontrollen.

7-8. Waut haben onse Wieed doamet to doonen, woo Jehova onse Aunbädunk aunsitt?

⁷ Fa aules, waut wie sajen, mott wie Jehova Räakjenschoft aufjäwen. Daut es de dredda Grunt, wuarom wie opp onse Wieed achten motten. Woo wie met aundre räden, haft uk doamet to doonen, woo wie ons met Jehova stonen. En Jakobus 1:26 sajcht daut: “Wan wäa meent daut hee Gott deent, un kaun siene Tung oba nich em Toom hoolen, dee schmäat sikj aun, un soon Mensch sien Gottesdeenst es vejäfs.” Soo aus wie en daut väaje  Kapitel en dit Buak jeseenen haben, jehieren onse Wieed un onse Aunbädunk toop. Wan wie onse Tung nich beharschen un aundre derch jeftje Wieed velazen, dan talt Jehova aul daut, waut wie fa am doonen, fa nuscht. Wudd ons daut nich sellen toom nodenkjen brinjen? (Jakobus 3:8-10).

⁸ Wie haben aulsoo goode Uasoak, doano opptopaussen, waut wie sajen. Ea wie betrachten, woo wie aundre met onse Wieed oppbuen kjennen, well wie ieescht mol seenen, woo Christen kjeenmol räden sellen.

9-10. (a) Woo räden väle en de vondoagsche Tiet? (b) Wuarom haft schwiensche Räd bie ons kjeenen Rum? (See doatoo uk de Footnoot.)

⁹ Schwiensche Räd. En de vondoagsche Tiet es daut sea Mood, to flieekjen, groffe Räd to haben un schwiensche Wieed to brucken. Väle brucken soone Wieed toom met sikj puchen ooda wan dee doll sent. Em Tellewizhen ooda sestwua woat uk väl schwienschet vetalt, daut de Menschen doaräwa lachen sellen. Oba rajcht jesajcht es daut nich toom lachen. Ojjefäa 2 000 Joa trigj jeef Gott de Breeda en Kolossä derch Paulus dän Rot, see sullen nich “onaunstendje Räd” haben (Kolossa 3:8, NW). Un aun de Vesaumlunk en Efesus schreef Paulus, daut manke woare Christen nich mol sull de Räd sennen von “schwienschet Spos” (Efeesa 5:3-4, NW).

¹⁰ Jehova es schwiensche Räd sea jäajenaun, un dee, waut am leewen, denkjen krakjt soo. Dee wellen met soont nuscht to doonen haben. Aus Paulus oppschreef, waut daut Fleesch fa Woakjen haft, tald dee doa Orreinheit met en un doatoo jehieet uk schwiensche Räd (Galata 5:19-21). Wuarom es daut soone iernste Sach? Na jo, waut woat biejlikj met eenen Brooda jedonen, waut sikj eene sea onmoralische, oppscheiselje ooda onaunstendje  Räd aunjewant haft? Ieescht mol woat dee mieremol vemont woaren, un wan dee sikj dan nich endren well, kaun dee dän Utschluss kjrieen. *

11-12. (a) Wanea es daut schlajcht, von aundre to räden? (b) Wuarom jehieet sikj daut fa Jehova siene Deena nich, to lastren?

¹¹ Äwa aundre utholen, lastren. Es daut emma schlajcht, von aundre to räden? Nich, wan daut bloos äwa auljemeene Sachen jeit ooda äwa goodet un nitzeljet, biejlikj daut wäa sikj haft deepen loten ooda daut wäm fält opptomuntren. De Christen em 1. Joahundat wieren om aundre bekjemmat un räden doavon, woo dee daut jinkj un waut dee deeden (Efeesa 6:21-22; Kolossa 4:8-9). Schlajcht wudd sennen, wan eena äwa aundre uthold ooda äwa soont räd, waut eenem nuscht aunjeit. Soo wudd eena leicht kjennen aunfangen, äwa aundre to lastren, un daut es noch väl schlemma aus utholen, wiels daut recht emma Schoden aun. Lastren bediet, von aundre “soont to vetalen, waut nich soo es . . ., om dee eenen schlajchten Nomen to moaken”. Daut deeden biejlikj de Farisäa, aus see äwa Jesus beese Läajes vetalden (Matäus 9:32-34; 12:22-24). Von lastren komen foaken Striedarieen häa (Spricha 26:20).

¹² Jehova jleicht daut nuscht, wan eena äwa aundre lastat ooda prooft, Menschen uteneen to brinjen. Am es daut sea jäajenaun, wan wäa “Oneenichkjeit tweschen Breeda aunrecht” (Spricha 6:16-19). Daut griechische Wuat fa “Lastra” es diábolos un daut woat uk fa dän Soton jebrukt. Hee es “de beesa Fient”, ooda Diewel, waut beese  Läajes von Gott vetalt (Openboarunk 12:9-10). Secha well wie nich soo räden, daut wie ons wudden met dän Diewel jlikjstalen. Lastaliche Räd saul daut manke woare Christen nich jäwen; doaderch kjemt daut bloos to Zank un Spoolarie, waut beides to de Fleescheswoakjen jehieet (Galata 5:19-21). Ea wie aulsoo waut von aundre novetalen, wudd wie sellen äwalajen: “Es daut äwahaupt soo? Wudd dänjanjen daut jefaulen, wan ekj daut wiedavetald? Es daut werkjlich needich, doavon to räden, ooda sull ekj leewa stell sennen?” (Läs 1. Tessalonicha 4:11.)

13-14. (a) Waut kaun daut aunrechten, wan eena wäm domm sajcht? (b) Wuarom brinjt soona sikj enne Jefoa, waut aundre emma wada utschempt?

¹³ Wäm domm sajen. Soo aus wie aul jeseenen haben, kjennen Wieed sea velazen. Wiels wie aula onvolkomen sent, saj wie eenjemol waut, waut wie nohäa beschoden. Oba en de Schreft woa wie fa eene Sort Räd jewoarnt, waut sikj fa Christen nich jehieet, endoont aus tus ooda en de Vesaumlunk. Paulus schreef: “Woat nich mea betta un fuchtich äwa eenaunda un vezoajcht junt nich. Hieet opp to schrieen un to beleidjen. Lot von soowaut nuscht mea sennen” (Efeesa 4:31). En aundre Bibeläwasatungen woat enne Städ “beleidjen” “beese Wieed” ooda “Wieed, waut velazen”, jebrukt. Wäm domm sajen meent uk wäm Spottnomes oppjäwen ooda dän emma wada utgrunsen. Soont kaun doatoo fieren, daut de aundra sikj veacht un tonuscht feelt. Un besonda bie Kjinja kaun daut grooten Schoden aunrechten, wiels dee oschuldich un sea empfintlich sent (Kolossa 3:21).

¹⁴ En de Schreft woat daut strenj veuadeelt, aundre uttoschempen. Wäa aundre emma wada beleidicht, dee fa nuscht talt ooda schlajcht von dee rät, brinjt sikj selfst enne Jefoa. Wan soona sikj nich endren well, nodäm daut dee mieremol es vemont worden, kaun dee dän Utschluss  kjrieen. Un wan dee dan nich omkjieet, woat dee nich kjennen en de niee Welt läwen (1. Korinta 5:11-13; 6:9-10). Daut es kloa, daut eena nich en Gott siene Leew bliewen kaun, wan eena emma wada licht, schwiensche Räd haft ooda aundre beleidicht. Soone Wieed rieten bloos dol.

15. Woo kjenn wie aundre met onse Wieed oppmuntren?

¹⁵ Woo kjenn wie Jehova sien Jeschenkj rajcht brucken un soo räden, aus am daut jefelt? En Gott sien Wuat sajcht daut: “Rät bloos daut, wuaderch dee jeholpen woaren, dee junt hieren” (Efeesa 4:29). Jehova jleicht daut, wan wie aundre met onse Wieed oppmuntren un stoakjen. Soone Wieed faulen eenem nich von veselfst bie, doa mott eena ieescht mol nodenkjen. En de Bibel woat ons nich krakjt väajeschräwen, woo wie waut sajen motten ooda woont “heelsome Wieed” sent (Titus 2:8). Daut wie aundre oppmuntren kjennen, mott wie dreeatlei em Denkj hoolen: Waut wie sajen, mott woa, leeftolich un toom gooden sennen. Met dit em Senn well wie nu mol seenen, woo wie aundre Moot moaken kjennen. (See doatoo uk dän Kausten “ Doo ekj aundre oppmuntren?”)

16-17. (a) Wuarom sell wie aundre lowen? (b) Fa waut wudd wie aundre en de Vesaumlunk kjennen lowen? Woo kaun eena daut en de Famielje doonen?

¹⁶ Aundre opprechtich lowen. Jehova un Jesus weeten, woo needich daut es, aundre to lowen un dee to sajen, daut eena dee schazt (Matäus 3:17; 25:19-23; Johanes 1:47). Wie aus Christen sellen aundre uk opprechtich lowen, wiels en Spricha 15:23 sajcht daut: “Woo goot es doch een paussendet Wuat!” Feelt sikj daut nich goot un jeft die daut nich freschen Moot, wan die wäa von Hoaten loft? Daut deit, wiels du weetst dan, daut doa wäa opp die  acht, om die bekjemmat es un daut du die nich fa nuscht bemieecht hast. Wan die wäa loft, woascht du die sechra feelen en daut, waut du deist, un die fa wieda noch dolla aunstrenjen. Wan du daut soo väl räakjenst, daut die wäa loft, wurscht du dan nich krakjt soo goot aundre lowen sellen? (Läs Matäus 7:12.)

¹⁷ Eew die doarenn, no aundre äare goode Sieden to kjikjen un an doafäa to lowen. Veleicht hieescht du en de Vesaumlunk eene scheene Räd ooda die felt opp, daut een Jugentlicha em jeisteljen goot veraunkjemt. Ooda du sitst Breeda, waut emma bie de Toopkomes sent, wan dee uk aul nich soo junk sent. Wan du an doafäa lowen deist, dan woaren dee sikj jeieet feelen un daut woat an Moot jäwen, wiedatomoaken. Un woo es daut en de Famielje? Ehelied sellen doarom bedocht sennen, dän aundren opprechtich to lowen un dän to sajen, woo väl see dän räakjnen (Spricha 31:10, 28). Besonda Kjinja fält daut, daut sikj wäa fa an intressieet un an weeten lat, daut see väl wieet sent. Daut es fa an soo needich aus Wota un Sonneschien fa de Plaunten. Elren, kjikjt bie june Kjinja no de goode Sieden un woo dee sikj bemieejen. Loft an doafäa. Dan woaren dee sikj mea wieet feelen, mootich sennen un sikj noch dolla aunstrenjen, daut rajchte to doonen.

18-19. Wuarom sell wie ons bemieejen, onse Breeda to treesten? Woo wudd wie dee kjennen oppmuntren?

¹⁸ Aundre treesten un Moot moaken. Jehova es om dee bekjemmat, “dee sikj nich mea weeten”, un om dee, waut “jleewen, daut et nuscht met an meent” (Jesaja 57:15). En sien Wuat woat ons toojerot: “Moakt junt unjarenaunda Moot . . . Treest dee, dee de Moot verutscht es” (1. Tessalonicha 5:11, 14). Wie kjennen ons secha sennen, daut Gott sikj freit, wan hee sitt, daut wie ons bemieejen, Breeda  un Sestren to treesten, waut doljeschloagen ooda truarich sent.

¹⁹ Oba woo kaust du eenen Betriepten ooda Mootloosen oppmuntren? Denkj nich, du motst dän siene Trubbels en Ordninj brinjen. Foaken es een goodet Wuat aul eene groote Help. Lot dänjanjen weeten, daut du om am bekjemmat best. Beed dän aun, met am toop to bäden. Du wurscht biejlikj kjennen doarom bäden, daut dee vestonen kaun, woo väl Jehova un uk aundre am räakjnen (Jakobus 5:14-15). Saj dän, daut de Breeda en de Vesaumlunk am fa wieetvoll talen un daut dee daut aun am fält (1. Korinta 12:12-26). Du wurscht dän uk kjennen eenen Varsch ut de Schreft väaläsen, waut doa wiest, daut Jehova om am bekjemmat es un am leeft (Psalm 34:19; Matäus 10:29-31). Nemm die Tiet, dän met leeftolje Wieed to treesten. Daut kaun dän halpen, daut dee sikj jeleeft un nich soo toom äwajen feelt (läs Spricha 12:25).

20-21. Waut kaun eene Help sennen, daut Rot aunjenomen woat?

²⁰ Gooden Rot jäwen. Ons fält eenjemol Rot, wiels wie aula onvolkomen sent. En de Schreft sajcht daut: “Horch wan du Rot kjrichst un belieet woascht, daut du no däm kaust weis sennen” (Spricha 19:20). Rot jäwen es nich bloos de Eltestasch äare Veauntwuatunk. Elren biejlikj jäwen  äare Kjinja Rot (Efeesa 6:4). Un Sestren, waut väl Erfoarunk haben, kjennen veleicht jinjre Sestren Rot jäwen (Titus 2:3-5). Wiels wie aundre leewen, woa wie opp soone Wajch met dee räden, daut dee sikj doa nich schlajcht äwa feelen un daut aunnämen kjennen. Woo kaun eena daut doonen? Well wie doatoo mol dreeatlei seenen. Daut es, ut waut fa eenen Senn wie Rot jäwen, opp waut de Rot sikj stett un woo wie dän jäwen.

²¹ Rot woat ea aunjenomen, wan dee utem gooden Senn kjemt. Wan du mol soo denkjst: Wanea es daut fa die leichta, die waut sajen to loten? Es daut nich dan, wan du weetst, daut de Rotjäwa die werkjlich halpen well un daut dee daut nich eefach sajcht, wiels dee sikj äwa die oajat? Sust du daut dan nich uk soo doonen, wan du aundre waut sajchst? Gooda Rot stett sikj uk emma opp Gott sien Wuat, endoont aus eena eenen Varsch doarut väaläst ooda nich (2. Timotäus 3:16). Doawäajen woaren besonda Eltestasch doaropp achten, daut see nich äare ieejne Räajlen oppstalen un Bibelvarzh soo handreien, daut an daut paust. Daut een Rot aunjenomen woat, mott de Rotjäwa uk oppaussen, woo dee dän jeft. Wan dee daut leeftolich un frintlich deit un dän aundren nich velazt, woat dee sikj ea waut sajen loten (Kolossa 4:6).

22. Woo well wie daut Jeschenkj brucken, waut Jehova ons jejäft haft?

²² Daut wie räden kjennen es werkjlich een wieetvollet Jeschenkj von Jehova. Un wiels wie am leewen, well wie dit Jeschenkj rajcht brucken. Denkj wie emma doaraun, daut onse Wieed väl Macht haben; dee kjennen aundre oppbuen ooda dolrieten. Doawäajen well wie ons emma bemieejen, soo to räden, aus Jehova daut fa goot talt. Wan wie daut doonen, kjenn wie aundre oppmuntren un uk en Gott siene Leew bliewen.