to im powierzono: „Im”, czyli Żydom (zob. Słowniczek pojęć, „Żyd”). W Pwt 29:29 Mojżesz napisał: „Są rzeczy, które [Jehowa] zechciał nam [Izraelitom] objawić — na zawsze powierzył je nam i naszym potomkom”. W Ps 147:19, 20 o Bogu powiedziano, że „swoje słowo oznajmia (...) Izraelowi” — że „nie postąpił tak z żadnym innym narodem”. Do tego, że właśnie Żydom Bóg dał „słowo” o wybawieniu i możliwość praktykowania czystego wielbienia, nawiązał też Jezus, gdy powiedział: „Wybawienie zaczyna się od Żydów” (Jn 4:22; zob. komentarz). W omawianym wersecie Paweł potwierdza, że Jehowa powierzył Żydom spisanie hebrajsko-aramejskiej części natchnionych Pism. Żydami byli też uczniowie Jezusa, którzy spisali Chrześcijańskie Pisma Greckie. Tak więc to Żydzi byli odpowiedzialni za skompletowanie kanonicznych ksiąg biblijnych i sprawowanie pieczy nad ich treścią (zob. komentarze do słowa „Łukasza” i Łk 24:44).

święte słowa: Jest to tłumaczenie greckiego wyrazu lògion („słówko”), użytego tu w liczbie mnogiej i będącego zdrobnieniem od lògos („słowo”). W Chrześcijańskich Pismach Greckich wyraz lògion występuje tylko cztery razy. Pierwotnie oznaczał on po prostu krótką świętą wypowiedź, lecz z czasem zaczęto nim określać każdą wypowiedź Bożą. Paweł użył go tutaj w odniesieniu do całych Pism Hebrajskich i najwyraźniej także do istniejącej już wtedy części Chrześcijańskich Pism Greckich. Spisanie tego zbioru natchnionych Pism powierzono Żydom, a sami pisarze byli „pobudzani duchem świętym” (2Pt 1:20, 21). W Septuagincie słowo lògion występuje dość często jako tłumaczenie hebrajskich określeń odnoszących się do wypowiedzi Boga, np. w Ps 12:6 (11:7, LXX): „Wypowiedzi Jehowy są czyste”.

Łukasza: Grecka forma tego imienia brzmi Loukás i pochodzi od łacińskiego imienia Lucas. Łukasz, pisarz tej Ewangelii oraz Dziejów Apostolskich, był lekarzem i wiernym towarzyszem apostoła Pawła (Kol 4:14; zob. też „Wprowadzenie do Ewangelii według Łukasza”). Ze względu na jego greckie imię i styl pisarski niektórzy uważają, że nie był on Żydem. Ponadto w Kol 4:10-14 Paweł najpierw wspomniał o „obrzezanych”, a dopiero później o Łukaszu. Jednak twierdzenie, że nie był on Żydem, jest sprzeczne z wypowiedzią z Rz 3:1, 2, według której to właśnie Żydom „powierzono święte słowa Boże”. Łukasz mógł więc być Żydem mówiącym po grecku i noszącym greckie imię.

Nic podobnego!: Jest to tłumaczenie greckiego zwrotu, którego Paweł używa w Liście do Rzymian 10 razy. Oddaje się go również jako „w żadnym wypadku!” (Rz 3:4, 6, 31; 6:2, 15; 7:7, 13; 9:14; 11:1, 11). Bardziej dosłowne tłumaczenie brzmiałoby: „Nie może się tak stać”. Jest to dobitna przecząca odpowiedź na zadane pytanie, często retoryczne. Wyraża silną odrazę do jakiejś myśli, jakby chciało się jej powiedzieć: „Precz!”.

Bóg okaże się prawdomówny: Okrzyk Pawła: „Nic podobnego!” na początku tego wersetu jest odpowiedzią na pytania zadane w poprzednim wersecie: „Co więc powiedzieć o tych, którym zabrakło wiary? Czy ich brak wiary miałby przekreślić wierność Boga?”. Żydzi w tamtym czasie w większości okazali brak wiary, zwłaszcza gdy odrzucili proroctwa z Pism Hebrajskich wskazujące na Jezusa jako Mesjasza (Rz 3:21). Taka postawa narodu, któremu Bóg powierzył te „święte słowa” (Rz 3:2), mogłaby sugerować, że Jehowa nie jest prawdomówny, że nie dotrzymał swoich obietnic. Ale Jehowa wiernie je spełnił za pośrednictwem Chrystusa. Na dowód, że Bóg jest godny zaufania, Paweł przytoczył słowa Dawida, które w Septuagincie oddano tak: „[Boże,] jest słuszność w Twoich słowach” (Ps 50:6, Vocatio [51:4, NŚ]). W tym wersecie Dawid wyznaje swój grzech i przyznaje, że racja jest po stronie Jehowy. Nie próbuje usprawiedliwiać siebie, a jednocześnie dyskredytować Boga. Paweł przytoczył te słowa Dawida, żeby pokazać, że Bóg zawsze jest lojalny i prawdomówny — bez względu na to, kim są ci, którzy twierdzą inaczej, albo jak dużo jest takich osób.

pod władzą grzechu: Dosł. „pod grzechem”. W tym wersecie grecki przyimek hypò („pod”) przekazuje myśl o podleganiu komuś lub czemuś. W Biblii grzech został uosobiony i przedstawiony jako okrutny pan, który trzyma ludzi w niewoli (Jn 8:34; Rz 6:16-20; 7:14). W innym miejscu Paweł pisze, że ‛grzech króluje’ (Rz 5:21).

grzechu: Słowo „grzech” jest najczęściej tłumaczeniem greckiego słowa hamartía. W Liście do Rzymian po raz pierwszy występuje ono w tym wersecie. Spokrewniony z nim czasownik hamartáno dosłownie znaczy „chybić” — w sensie nie trafić w cel, nie osiągnąć celu. Pisarze greccy używali słowa hamartáno, gdy mówili o chybieniu celu w rzucie oszczepem. Hebrajskimi odpowiednikami wspomnianych słów są chattáʼt („grzech”) i chatáʼ („grzeszyć”). W Sdz 20:16 wyrazu chatáʼ użyto z przeczeniem w odniesieniu do Beniaminitów, z których każdy „miotał z procy kamienie i nie chybiał ani o włos”. Wymienione słowa — zarówno hebrajskie, jak i greckie — mogą się odnosić nie tylko do celu w sensie dosłownym, ale także do celów moralnych i duchowych. Jednak w Biblii odnoszą się głównie do ludzkich grzechów, do postępowania niezgodnego z normami moralnymi ustalonymi przez Stwórcę (Rdz 39:9; 1Sm 7:6; Ps 51:4; Dn 9:8; Łk 15:18; Rz 2:12; 5:12). W Septuagincie odpowiednikiem hebrajskiego czasownika chatáʼ często jest grecki czasownik hamartáno (zob. komentarz do Rz 3:23).

Napisano przecież: W wersetach 10-18 na potwierdzenie tego, że „wszyscy są pod władzą grzechu — zarówno Żydzi, jak i Grecy”, Paweł wiele razy cytuje Pisma Hebrajskie (Rz 3:9). W wersetach 10-12 cytuje z Ps 14:1-3 i Ps 53:1-3; w Rz 3:13 — z Ps 5:9 i Ps 140:3; w Rz 3:14 — z Ps 10:7; w Rz 3:15-17 — z Prz 1:16 i Iz 59:7, 8; w Rz 3:18 — z Ps 36:1 (zob. komentarz do Rz 1:17).

Prawu: Zob. komentarz do Rz 2:12.

nikt: Dosł. „żadne ciało”. Greckie słowo sarks w tym miejscu odnosi się do istoty mającej fizyczne ciało, do człowieka z krwi i kości (zob. komentarze do Jn 3:6; 17:2).

Wszyscy grzeszą: Podobną myśl Paweł porusza w Rz 3:9, 12; 5:12. Greckie słowo oddane w omawianym wersecie jako daleko im można też przetłumaczyć na „nie udaje im się osiągnąć” lub „brakuje im”. Bóg stworzył ludzi „na swój obraz”, czyli dał im zdolność przejawiania tych samych cech co On (Rdz 1:26, 27). Kiedy jednak pierwsi ludzie, Adam i Ewa, złamali Jego zakaz (Rdz 2:15-17; 3:1-6), przestali w pełni odzwierciedlać chwałę Bożą, w tym Jego wspaniałe przymioty. Ponieważ wszyscy potomkowie Adama odziedziczyli grzech, a w jego następstwie śmierć, żaden człowiek nie jest w stanie odzwierciedlać wzniosłych przymiotów Boga tak, jak powinien.

uznani za prawych: W Chrześcijańskich Pismach Greckich czasownik dikaiòo i spokrewnione z nim rzeczowniki dikaíoma i dikaíosis w wielu przekładach są oddawane jako „usprawiedliwić” i „usprawiedliwienie”. W zasadzie odnoszą się do oczyszczenia z wszelkich zarzutów i uznania kogoś za niewinnego, prawego; wskazują też na odpowiednie do tego traktowanie danej osoby. Na przykład apostoł Paweł napisał, że „ten, kto umarł, został uwolniony [forma słowa dikaiòo] od grzechu”, bo poniósł już karę śmierci (Rz 6:7, 23). Poza tym wspomniane greckie słowa są używane w Biblii w pewnym szczególnym sensie. Oznaczają, że niedoskonałego człowieka, który okazuje wiarę, Bóg uznaje za niewinnego (Dz 13:38, 39; Rz 8:33).

wyzwoleniu na podstawie okupu zapłaconego przez Chrystusa Jezusa: Dosł. „odkupieniu w Chrystusie Jezusie”. Greckie słowo apolýtrosis („wyzwolenie na podstawie okupu; odkupienie”) jest spokrewnione z kilkoma innymi słowami związanymi z okupem (zob. komentarz do Mt 20:28).

ofiarą służącą przebłaganiu grzechów: Lub „ofiarą służącą pojednaniu z Bogiem”. Sformułowanie to jest tłumaczeniem greckiego słowa hilastérion, spokrewnionego ze słowem hilasmòs, które w 1Jn 2:2 i 4:10 zostało oddane jako „ofiara przebłagalna”. Oba te słowa mogą oznaczać „narzędzie służące pojednaniu, ułagodzeniu kogoś lub czegoś”. W Biblii odnoszą się do przywrócenia dobrych relacji między Bogiem i ludźmi. Adam jako ziemski „syn Boży” na początku żył w pokojowych stosunkach ze swoim Stwórcą (Łk 3:38). Ale kiedy nie posłuchał Boga i zgrzeszył, utracił więź z Nim i doskonałe życie. Jednocześnie sprzedał w niewolę grzechu i śmierci swoich potomków (Rz 5:12). Żeby ludzie mogli odzyskać dobre stosunki z Bogiem, doskonała sprawiedliwość Boża wymagała zapłacenia równowartości tego, co zostało utracone (Wj 21:23-25; Pwt 19:21). Gdy Jezus złożył w ofierze swoje doskonałe ludzkie życie, stało się zadość sprawiedliwości — ofiara ta dała Jehowie podstawę do odpuszczania ludziom grzechów bez naruszania Jego sprawiedliwych zasad. Dzięki temu może On okazać się prawy, „gdy uznaje za prawego [grzesznego] człowieka wierzącego w Jezusa” (Rz 3:26). Tak więc ofiara przebłagalna, jaką złożył Jezus, umożliwiła ludziom pojednanie z Jehową i przywrócenie z Nim pokojowych relacji (Ef 1:7). W Heb 9:4, 5 greckiego słowa hilastérion użyto w odniesieniu do pokrywy skrzyni nazywanej „Arką Przymierza” i oddano je jako „pokrywa przebłagalna”, a w przypisie jako „miejsce przebłagania”.

wyrozumiale: Zob. komentarz do Rz 2:4.

przebaczał grzechy w przeszłości: Jehowa zaczął przebaczać grzechy, zanim jeszcze Jezus złożył okup, żeby uwolnić potomków Adama od niedoskonałości, grzechu i śmierci. Jehowa mógł to robić od chwili, gdy zaczął wyjawiać swój zamiar dotyczący „potomstwa”, które miało wybawić ludzi okazujących wiarę (Rdz 3:15; 22:18; Iz 53:5, 6, 10-12; Mt 20:28; Gal 3:19). Z punktu widzenia Wszechmocnego Boga okup już wtedy został niejako zapłacony. Jehowa miał całkowitą pewność, że Jego Syn będzie gotowy złożyć potrzebną ofiarę (Ps 40:6-8; Heb 10:7-10). Nic nie mogło Mu przeszkodzić w realizacji Jego zamiaru (Lb 23:19; Iz 46:10; Tyt 1:2). Na podstawie przyszłej ofiary Jezusa mógł przebaczać skruszonym grzesznikom, nie łamiąc swoich sprawiedliwych zasad (Pwt 32:4; Ps 32:1, 2, 5; Iz 1:18). Bez naruszania tych zasad mógł też uznać ludzi okazujących wiarę za prawych (oczywiście w sensie względnym) (Rdz 15:1, 6; Eze 14:14; Mt 23:35; Jak 2:23-25). Podobnie Jezus, kiedy był na ziemi jako przedstawiciel Boga, miał „władzę przebaczać grzechy” na podstawie okupu, chociaż go jeszcze nie złożył (Mt 9:2-6; Łk 7:36-50; Heb 2:9; zob. Słowniczek pojęć, „Okup”; „Prawość”).