Wielbłądy w Andach?

NAGRANIE

Wielbłądy w Andach?

Wielbłądy w Andach?

OD NASZEGO KORESPONDENTA Z PERU

WIELBŁĄDY w Ameryce Południowej? Mogłoby się to wydawać dziwne, ponieważ zazwyczaj kojarzy się je z Afryką lub Azją. A jednak wielbłądy przemierzające pustynie tych dwóch kontynentów są blisko spokrewnione z południowoamerykańskimi lamami. * Ale lamy w przeciwieństwie do swoich krewnych z odległych krajów nie mają garbów. Wzrostem dorównują przeciętnemu człowiekowi, a dromaderom i wielbłądom dwugarbnym nie sięgają nawet do grzbietu.

Południowoamerykańskie lamy najczęściej można spotkać w Andach, głównie w Boliwii i Peru. Żyją też w innych rejonach kontynentu, między innymi w Patagonii i Ziemi Ognistej na terenie Argentyny oraz Chile.

Uwagę obserwatorów szczególnie przykuwa pełen gracji chód tych stworzeń oraz prędkość, jaką potrafią rozwinąć. Z łatwością pokonują one strome zbocza, a każdy ich krok łagodzą specjalne poduszeczki na spodzie kopyt, którym nie dorównują żadne nowoczesne buty do wspinaczki górskiej.

Zbocza Andów pokrywa cieniutka warstwa gleby z rzadka porośnięta trawą. Ale kopyta lam nie wyrządzają takich szkód, jak kopyta koni czy mułów. Poza tym dzięki specjalnej budowie zębów i podniebienia bezgarbne wielbłądy, skubiąc źdźbła traw, nie niszczą korzeni.

Większość zwierząt źle znosi duże wysokości. Tymczasem lamy świetnie się czują wysoko w Andach, ponieważ mają znaczną ilość czerwonych krwinek.

W miejscach, gdzie trudno o drewno, odchody lam służą jako opał. Łatwo je znaleźć, ponieważ żyjące na wolności zwierzęta znaczą nimi granice swych żerowisk. W przeciwieństwie do drewna taki materiał opałowy szybko schnie i nie trzeba go ciąć.

W przeszłości wielbłądowate miały duże znaczenie religijne. Na przykład Indianie Chiribaya na południu Peru grzebali złożone w ofierze lamy i alpaki pod podłogą domów. Zdaniem historyków każdego miesiąca księżycowego na Huayaca Pata, głównym placu miasta Cuzco, składano w ofierze sto specjalnie hodowanych białych lam. Nieco mniej sztuk zabijano z okazji Inti Raymi, święta ku czci boga słońca. Obecnie lamy rzadko przeznacza się do celów religijnych, jednak wysoko ceni się ich mięso, które w smaku przypomina mięso jagnięce.

Na długo przed wynalezieniem lodówki Inkowie suszyli mięso lam na mrozie, czemu sprzyjały chłody i niskie ciśnienie panujące wysoko w Andach. Takie wysuszone mięso nazywali ch’arki.

Oczywiście powinniśmy cenić te piękne zwierzęta nie tylko ze względu na korzyści, jakie przynoszą, ale również dlatego, że stanowią część cudownego dzieła stwórczego, które przysparza Bogu chwały! (Psalm 148:10, 13).

[Przypis]

^ ak. 3 Amerykę Południową zamieszkują cztery gatunki bezgarbnych wielbłądów: alpaki, gwanaki, lamy i wigonie. Mogą się krzyżować i wydawać na świat mieszane potomstwo.

[Ramka i ilustracje na stronie 16]

Gwanako — odporna i nieustępliwa piękność

Mogłoby się wydawać, że takie piękne i delikatne stworzenie wymaga troskliwej opieki. Tymczasem gwanaki zazwyczaj spotyka się na najbardziej nieprzyjaznych terenach — od wysokich Andów aż po Patagonię i Ziemię Ognistą na południu Argentyny oraz Chile. W trudnych warunkach żywią się kłączami oraz korzeniami roślin i piją nawet słoną wodę. Dobrze pływają i potrafią biegać z prędkością 65 kilometrów na godzinę. Ich gęste rzęsy chronią oczy przed wiatrem, słońcem i pyłem. Niestety, na gwanaki polują chciwi kłusownicy, by zdobyć mięso, skórę oraz wełnę, która jest delikatniejsza niż wełna alpak.

[Prawa własności]

[Ramka i ilustracja na stronie 16]

Alpaka — otulona ciepłym kubraczkiem

Alpaka jest świetnie przystosowana do życia w rejonach, gdzie występują dotkliwe chłody, a dobowe wahania temperatur sięgają nawet 50 stopni Celsjusza — ma bowiem gruby, długi kubraczek z puszystej wełny. Miękka wełna alpaki jest trwalsza niż owcza. Dzięki swemu spiczastemu pyszczkowi to sympatyczne zwierzę potrafi wyskubywać rośliny porastające wąskie szczeliny skalne, woli jednak żerować na wilgotnych terenach pokrytych delikatną trawą. Podobnie jak inne lamy, alpaka może przetrwać wiele dni bez wody.

[Ramka i ilustracja na stronie 17]

Wigoń — w luksusowej kreacji

Wigoń żyje wysoko w Andach, gdzie zwykle występują przymrozki, ale nie marznie, bo pokrywa go krótka, lekka pelerynka z wełny najwyżej cenionej na świecie. Gęste futro na piersi otula go niczym szal. Z dorosłego wigonia w ciągu dwóch lat można uzyskać niecały kilogram wełny, dlatego ten rzadko spotykany luksusowy surowiec jest drogi. Metr gotowej tkaniny może kosztować ponad 3000 dolarów.

W imperium Inków obowiązywały prawa chroniące wigonie. Strzyżono je podczas święta zwanego chaccu i tylko rodzina królewska mogła nosić stroje wykonane z takiej wełny. W ostatnich latach wspomniane święto przywrócono i z powodu kłusownictwa wigonie znów objęto ochroną.

Ważną częścią chaccu jest łapanie dzikich wigoni w olbrzymie lejkowate pułapki, które w najszerszym miejscu mają 300 metrów. Schwytane zwierzęta strzyże się i natychmiast wypuszcza na wolność.

[Prawa własności]

[Ramka i ilustracje na stronie 17]

Lama — andyjska siła robocza

Lama nie dorównuje siłą osłu ani szybkością koniowi, lecz mimo to jest cennym zwierzęciem jucznym. Może przenosić na grzbiecie do 60 kilogramów ładunku. Jeśli uzna, że jest za ciężki, po prostu się kładzie — i nie ruszy z miejsca, dopóki ciężar nie zostanie odpowiednio zmniejszony. Gdy ktoś próbuje ją przymuszać, potrafi ona plunąć treścią pochodzącą z pierwszego z jej trzech żołądków. A czyni to z niezwykłą precyzją i siłą.

Na ogół lamy są potulne i łagodny przewodnik może prowadzić długie karawany przez nieprzyjazne wyżynne tereny, na których inne zwierzęta juczne nie dawałyby sobie rady z powodu niedoboru tlenu. Ze względu na wytrzymałość lamy wykorzystuje się obecnie nie tylko w Andach, ale również we włoskich Alpach. Powróz, uprząż i derkę dla tych zwierząt nierzadko wykonuje się z ich własnej sierści.

[Prawa własności]

[Ilustracja na stronie 18]

Ostrzyżona alpaka

[Ilustracja na stronie 18]

Młoda lama z ozdobnym pomponem

[Prawa własności do ilustracji, strona 15]

PRZEBUDŹCIE SIĘ!