Upamiętnienie rozstrzelanych Świadków Jehowy

DNIA 7 marca 2002 roku w mieście Körmend na zachodzie Węgier odsłonięto tablicę pamiątkową. Poświęcono ją pamięci trzech Świadków Jehowy zabitych przez nazistów w roku 1945.

Tablicę umieszczono na ścianie obecnej siedziby straży pożarnej przy ulicy Hunyadi, gdzie odbywały się publiczne egzekucje. Upamiętnia śmierć „chrześcijan, którzy w marcu 1945 roku zostali straceni za podyktowaną sumieniem odmowę służby wojskowej. Antal Hőnisch (1911-1945), Bertalan Szabó (1921-1945), János Zsondor (1923-1945), Świadkowie Jehowy, 2002”.

Egzekucji dokonano zaledwie dwa miesiące przed końcem II wojny światowej. Dlaczego stracono tych chrześcijan? W węgierskiej gazecie Vas Népe wyjaśniono: „Po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech nie tylko Żydzi, ale też członkowie wyznania Świadków Jehowy, którzy nie wyparli się swoich przekonań religijnych, stali się celem prześladowań i tortur, trafiali do obozów koncentracyjnych albo ponosili śmierć. (...) W marcu 1945 roku w zachodniej części Węgier panował totalny terror. (...) Jednym z jego przejawów były deportacje i egzekucje Świadków Jehowy”.

Program związany z odsłonięciem tablicy podzielono na dwie części. Pierwsza odbyła się w sali zamku Batthyány, gdzie przemawiali między innymi: profesor Szabolcs Szita, przewodniczący Centrum Dokumentacji Holocaustu w Budapeszcie, László Donáth, członek komisji parlamentarnej zajmującej się prawami człowieka, mniejszościami i religią oraz Kálmán Komjáthy, naoczny świadek egzekucji, a obecnie historyk miejski. Ponad 500 zgromadzonych przemaszerowało następnie przez miasto, by wziąć udział w drugiej części programu — odsłonięciu tablicy przez burmistrza Körmend, Józsefa Honfiego.

Ján Žondor (János Zsondor) w liście pożegnalnym prosił swych chrześcijańskich braci i siostry, by się nie poddawali smutkowi. Napisał: „Stale mam w pamięci słowa zanotowane przez Jana w Księdze Objawienia 2:10: ‚Bądź wierny aż do śmierci’ (...) Powiedzcie wszystkim w domu, by się nie smucili, bo ginę za prawdę, a nie jako przestępca”.

[Ilustracja na stronie 32]

Bertalan Szabó

[Ilustracja na stronie 32]

Antal Hőnisch

[Ilustracja na stronie 32]

Ján Žondor