Rozdział 4

Gdy dziewczynka staje się kobietą

1-3. Jakie zjawiska związane ze wzrostem mogą zaniepokoić dziewczynkę w okresie pokwitania? Co jednak w końcu następuje?

WIOSNA w końcu przechodzi w okres lata. Kwitnące drzewa z czasem wydają owoce. Tak samo dziewczęta naturalną koleją rzeczy stają się kobietami. Podobnie jak piękno kwiatu można ocenić dopiero po rozchyleniu się pączka, tak też trzeba odczekać do końca okresu dojrzewania, żeby się przekonać, jaka kobieta wyrośnie z dziewczynki. Pod niejednym względem możesz się przyczynić do pomyślnego przebiegu tego rozwoju.

² W okresie pokwitania nie tylko urośniesz o jakieś 12 do 15 cm, ale też przybierzesz na wadze. Na ogół w ciągu zaledwie kilku lat „strzela się w górę”, przy  czym wzrost i waga zwiększają się w sposób uderzający. Może stwierdzisz, że twoje rówieśnice rosną szybciej, albo że ty je pod tym względem wyprzedzasz. Tak czy inaczej, nie ma się czym przejmować. Ten okres szybkiego wzrostu nie występuje u wszystkich w jednakowym czasie. Dziewczynki zazwyczaj zaczynają gwałtownie rosnąć rok lub dwa lata wcześniej niż chłopcy. Przez pewien czas mogą nawet rosnąć szybciej od swoich rówieśników. Potem jednak chłopcy je doganiają, a ponieważ rosną dłużej niż dziewczęta, są na ogół wyżsi i silniejsi.

³ Niekiedy w tym stadium rozwoju różne części ciała rosną nierównomiernie. Ręce lub nogi mogą się okropnie wydłużyć w stosunku do reszty ciała. Z czasem jednak również ta reszta zaczyna szybciej rosnąć, dzięki czemu dysproporcje znikają. Na ogół wydłużanie się tułowia i poszerzanie klatki piersiowej następuje dopiero na końcu. Zmieniają się rysy twarzy. Jednocześnie w innych częściach ciała zaczyna się odkładać tkanka tłuszczowa, nadając im zaokrąglone kształty, charakterystyczne dla figury kobiecej.

DALSZE ZMIANY W ORGANIZMIE

4-6. (a) Na czym polega „kobieca przypadłość”, która zaczyna występować w okresie pokwitania? Jakiemu celowi służy ten proces zachodzący w organizmie? (b) Jakie jeszcze zmiany następują w tym czasie i dlaczego?

⁴ U dorastających dziewcząt zachodzą jednak w tym okresie jeszcze inne zmiany. Rozpoczyna się to, co żona Jakuba, Rachela, nazwała „kobiecą przypadłością”: krwawienie miesięczne, czyli menstruacja (Rodzaju 31:34, 35). W pewnym sensie jest to wzniosła chwila — wskazuje bowiem, że przekroczyłaś próg kobiecości. Twój organizm zaczął wydzielać pewne hormony pobudzające  jajniki do wytwarzania specjalnych komórek, komórek jajowych, początkowo dość nieregularnie, a potem mniej więcej raz na cztery tygodnie. Taka komórka jajowa wędruje do macicy, która zostaje pobudzona do wytworzenia specjalnej błony na wypadek, gdyby to jajeczko zostało zapłodnione. Jeżeli nie dochodzi do zapłodnienia, to w odpowiednim czasie owa błona jest wydalana, i właśnie to powoduje menstruację, inaczej mówiąc miesiączkowanie, czyli okresowe wydalanie krwi i innych płynów oraz resztek tkanki. Chociaż się zdarza, że tym objawom towarzyszą bóle lub złe samopoczucie, to jednak cały ten proces jest normalnym zjawiskiem i nie powinien wywoływać zbytniego niepokoju.

⁵ Kiedy się rozpoczynają te comiesięczne cykle? Różnie to bywa. W wielu krajach przeciętna pod tym względem wynosi 13 lat, ale niejedna dziewczynka może zacząć miesiączkować, kiedy ma 10 lat (niektóre nawet wcześniej), podczas gdy u innych menstruacja nie występuje aż do 16 roku życia lub nawet jeszcze dłużej. Również sam okres krwawienia nie trwa jednakowo długo — na ogół trzy do pięciu dni.

⁶ Poza tym w okresie tej przemiany dziewczynki w kobietę rozszerzają się biodra i zaczynają się rozwijać piersi. Te rozliczne zmiany, z których jedne są widoczne, a drugie nie, przygotowują cię do podwójnej roli życiowej, jaką Stwórca człowieka wyznaczył niewiastom, mianowicie do roli żony i matki. Szersze biodra u dziewcząt nie tylko są pomocne przy porodach, lecz także ułatwiają noszenie maleńkich dzieci. Podściółka tłuszczowa w ciele kobiety jest zapasem pożywienia, z którego może karmić dziecko w okresie ciąży oraz po urodzeniu go, a piersi zaczynają po porodzie wytwarzać mleko.

 ROSNĄCY WPŁYW NA MĘŻCZYZN

7-10. (a) Pod jakim względem rozwój cielesny dziewczynki niesie ze sobą szczególną odpowiedzialność pod względem zachowania? (b) Jak ta odpowiedzialność została unaoczniona w biblijnej Księdze Pieśni nad Pieśniami przyrównaniem dziewczyny do „muru” albo do „bramy”?

⁷ Przywileje przyznane kobietom przez Stworzyciela ludzkości, Jehowę Boga, niosą ze sobą odpowiedzialność za respektowanie zamierzenia Stwórcy i postępowanie zgodne z tym zamierzeniem. Wszczepiony przez Boga wzajemny pociąg między przedstawicielami obojga płci ma służyć przede wszystkim wydawaniu na świat potomstwa. Kiedy dziewczyna rozwinie się tak dalece, że może rodzić dzieci, zaczyna oddziaływać pociągająco na młodych mężczyzn, którzy osiągnęli wiek pozwalający im zostać ojcami. Ten urok może być jednak nadużyty. O czym powinnaś więc pamiętać, jeżeli chcesz iść właściwą drogą, prowadzącą do trwałego szczęścia i błogosławieństw Bożych?

⁸ W biblijnej Księdze Pieśni nad Pieśniami znajdujemy interesujące słowa wypowiedziane najprawdopodobniej przez starszych braci pewnej młodej dziewczyny z Szulam. Jeden z nich rzekł: „Mamy małą siostrę, która jeszcze nie ma piersi. Cóż uczynimy ze siostrą naszą  w dniu zalotów?” Innymi słowy: Co zrobimy z siostrą, gdy już dorośnie, urosną jej piersi i ktoś zechce się z nią ożenić? Drugi brat odpowiada: „Jeśli jest murem, to na nim zbudujemy srebrną wieżę, a jeśli jest bramą, to ją zamkniemy cedrową zasuwą” (Pieśń nad Pieśniami 8:8, 9 Brandstaetter). Jak to rozumieć?

⁹ Ich obrazowa wypowiedź najwidoczniej miała oznaczać, że jeśli siostra dowiedzie, iż jest stateczna jak „mur”, to szczodrze ją nagrodzą i będą ją szanować. A jak mogłaby się okazać stateczna jak mur? Przez wykazywanie, że jest zdecydowana zachować czystość oraz przeciwstawiać się wszelkim próbom wciągnięcia jej w niemoralne praktyki. Gdy nadejdzie odpowiednia pora, żeby wyjść za mąż, powinna wytrwale i niezmiennie obstawać przy zdrowych zasadach. Gdyby jednak stała się podobna do „bramy” otwierającej się na oścież przed każdym, kto spróbuje napierać, choćby miał złe zamiary, wtedy musieliby podjąć odpowiednie kroki w celu ograniczenia jej swobody; musieliby niejako ‚zamknąć ją zasuwą’, ponieważ trudno zaufać jej postawie wobec płci odmiennej. Można by ją także przyrównać do otwierających bądź zamykających się drzwi, ponieważ miota się w swoich uczuciach to w jedną, to w  drugą stronę, najpierw tracąc głowę dla jakiegoś mężczyzny, a potem go odpychając, żeby pójść za innym.

¹⁰ Szulamitka, która już dorosła i miała piersi, przeszła tę próbę pomyślnie i dlatego mogła powiedzieć do braci: „Murem jestem ja, a piersi me są basztami, odkąd stałam się w oczach jego [przyszłego męża] jako ta, która znalazła pokój”. — Pieśń nad Pieśniami 8:10.

11-14. (a) Dlaczego dorastająca dziewczyna może się nabawić kłopotów, gdy lubi nosić obcisłe spódniczki i spodnie albo opięte sweterki? (b) Szczególnie jakie twoje cechy powinny pociągać młodego mężczyznę?

¹¹ Jako dorastająca dziewczynka, również stajesz przed taką próbą. Jeżeli ci zależy na prawdziwym spokoju serca i sumienia, jeżeli chcesz sobie zaoszczędzić przeżywania problemów, które mogłyby ten spokój zrujnować, to musisz panować nad sobą i zdecydowanie trzymać się tego, co słuszne. Czy noszeniem krótkich, obcisłych spódniczek, głęboko wydekoltowanych bluzek lub opiętych sweterków musisz rozmyślnie ściągać uwagę na te okolice ciała, które mają związek z macierzyństwem? Mogłoby to grać mężczyznom na zmysłach. I co wtedy?

¹² Czy zdobędziesz się na tyle siły i stanowczości, żeby się oprzeć wszelkim próbom zbliżenia, sprowokowanym takim podkreślaniem powabów cielesnych? A choćbyś nawet była w pełni rozwinięta fizycznie, czy osiągnęłaś niezbędny w małżeństwie oraz w ewentualnym macierzyństwie stopień rozwoju psychicznego i emocjonalnego? Dwunastomiesięczna kotka może już mieć kocięta, i kierowana instynktem potrafi należycie zaopiekować się swoim potomstwem. Ale człowiek nie kieruje się instynktem jak zwierzę. Ludzie o wiele więcej się uczą niż dziedziczą, a nauka wymaga czasu. Próba przyspieszenia tego procesu przypominałaby rozchylanie na siłę  płatków pączka róży, żeby rozkwitła przed czasem. To by tylko uszkodziło kwiat i uniemożliwiło mu rozwinięcie się w całej okazałości. Nie zapominaj też, że małżeństwo nie kończy się na uroczystości weselnej, na której jesteś panną młodą. Trzeba potem wypełniać obowiązki domowe, a więc gotować i prać, a po urodzeniu dzieci zdobyć się na ogromną cierpliwość i wytrzymałość w niestrudzonym roztaczaniu opieki nad nimi — i to w doli i w niedoli, przy zdrowiu i w chorobie.

¹³ Poza tym, jeśli nawet dziewczyna czuje, że jest przygotowana do małżeństwa i że podoła obowiązkom i problemom małżeńskim, powinna się zastanowić, jakiego mężczyznę chciałaby poślubić. Czy będzie dobrym mężem młodzieniec, który szuka u dziewczyny jedynie zaspokojenia swych pragnień seksualnych? Czy zamiast zwracać na siebie uwagę w taki sposób, nie postąpiłabyś o wiele lepiej, gdybyś szukała trwałej przyjaźni opartej na tym, co reprezentujesz sobą jako człowiek — swym umysłem i sercem? Możesz to osiągnąć rozwijaniem cech osobowości, które pociągają drugich. Niebagatelną rolę odgrywają tu twoje rozmowy, trzeźwy i pogodny pogląd na życie, uczciwe postępowanie, skromność, przyzwoitość, życzliwość i bezinteresowność.

¹⁴ Możesz dowieść posiadania tych cennych zalet, gdy nie wyrzekniesz się ich za kilka chwil przyjemności, co mogłoby cię jedynie poniżyć w twoich własnych oczach, jak również w oczach tych, których szanujesz, podziwiasz i miłujesz. Gdy będziesz dawać dowody, że zmierzasz w życiu do naprawdę godnych celów i że ‚pamiętasz o swym Stwórcy w dniach swej młodości’, zdołasz się zaprzyjaźnić z ludźmi, których przyjaźń zawsze będziesz sobie cenić, ponieważ rzeczywiście cię uszczęśliwi. — Koheleta 12:1.

 WŁAŚCIWY POGLĄD NA WYGLĄD ZEWNĘTRZNY

15, 16. (a) Chociaż interesowanie się własną powierzchownością jest całkiem zrozumiałe, to jednak co ma o wiele większe znaczenie dla przyszłego szczęścia? (b) Wyjaśnij Księgę Przysłów 11:22, zastosowując ten werset do życia codziennego; podobnie Księgę Przysłów 31:30.

¹⁵ Jest całkiem zrozumiałe, że młoda dziewczyna myśli o swoim wyglądzie. Nie warto jednak przesadnie dbać o swoje kształty lub o swoją twarz ani przejmować się tym zbytnio, jak gdyby od tego zależała cała przyszłość. Przyjrzyj się dorosłym ze swego otoczenia — ludziom, których lubisz i bardzo sobie cenisz. Czyż prawie wszyscy nie są z wyglądu raczej przeciętni? Powab cielesny nie jest więc najważniejszym kluczem do szczęścia.

¹⁶ Bardzo ładna dziewczyna powinna pamiętać o tym, że wiele pięknych kobiet prowadziło w końcu doprawdy  puste, a nieraz także niemoralne życie. Jakże często sprawdza się biblijne przysłowie: „Czym w ryju świni złota obrączka, tym piękna kobieta, ale bez rozsądku”! (Przysłów 11:22) Jak powiada Biblia, „kłamliwy wdzięk i marne jest piękno: chwalić należy niewiastę, co boi się Jahwe”. — Przysłów 31:30.

DĄŻENIE DO RÓWNOWAGI UCZUCIOWEJ

17-19. (a) Jakie zmiany nastroju przeżywa dziewczyna w okresie dojrzewania? Co może jej pomóc zachować równowagę? (Galatów 5:22, 23) (b) Jakie jeszcze nawyki mogą pomóc zachować spokój?

¹⁷ Przemiany cielesne zachodzące w okresie pokwitania mogą znaleźć odbicie również w sferze emocjonalnej. Młoda dziewczyna w jednej chwili może się czuć pełna energii, a zaraz potem — całkiem wyczerpana. Podobnie jej uczucia mają skłonność do ulegania niemałym wahaniom. Okresy ożywienia i radości mogą szybko ustępować miejsca okresom smutku i przygnębienia. Może sama nieraz się zastanawiasz, czy jesteś jeszcze normalna, albo co z ciebie będzie. Szczególnie we współczesnym uprzemysłowionym społeczeństwie, w którym skala wartości szybko się zmienia, dorastające dziewczęta są wystawione na znaczne napięcia i poczucie niepewności.

¹⁸ Najłatwiej byłoby skapitulować przed tą chwiejnością, unikać ludzi, zamknąć się w sobie albo wprost przeciwnie, stać się bardzo pewną siebie i wyniosłą. Niektóre dziewczęta zaczynają się popisywać niegrzecznością, wybuchami złego humoru lub ordynarną mową; inne udają kogoś, kim wcale nie są, i zachowują się nienaturalnie. Ale to wcale nie pomaga, tylko jeszcze pogarsza sytuację. Skoro już wyrastasz z okresu dzieciństwa, powinnaś usilnie dążyć do wydawania owoców ducha Bożego: miłości, radości, pokoju, wielkoduszności, życzliwości, dobroci, wiary, łagodności i panowania nad sobą.

 ¹⁹ Dbaj także o wyrobienie w sobie nawyków sprzyjających kształtowaniu stałego, zrównoważonego charakteru. Zamiast dopuszczać do bałaganu w swoim pokoju, utrzymuj go w porządku i czystości. Staraj się regularnie spać i jeść. Twój rozwijający się organizm potrzebuje od ciebie wszelkiej możliwej pomocy. Im więcej uda ci się zdziałać pod tym względem, tym łatwiej ci będzie zachować spokój i zapanować nad sobą, co złagodzi skutki twojego zmiennego nastroju.

20, 21. (a) Dlaczego na pytania dotyczące życia twoi rodzice udzielą ci bardziej niezawodnych odpowiedzi niż ktoś z nastolatków? (b) Dzięki czemu możesz się stać naprawdę pociągająca?

²⁰ W żadnym wypadku nie wolno ci dopuścić do tego, żeby w tym okresie przejściowym uległa osłabieniu więź łącząca cię z rodzicami. Oni mogą ci udzielić niezawodnej pomocy i być dla ciebie solidną podporą potrzebną do zachowania równowagi. Co prawda twoje rówieśnice mogą wywierać silną presję, żeby ci narzucić swój sposób bycia, ale nie zapominaj, że i one się zmieniają. To, co im się dzisiaj podoba, jutro może im już wcale nie przypadać do gustu. Toteż zbytnie przejmowanie się tym, co o tobie myślą, nastręczałoby tylko nowe trudności. Gdyby ci się więc nasuwały jakieś osobiste, intymne pytania, to twoi rodzice są o wiele pewniejszym źródłem informacji niż koleżanki. Potrafią ci udzielić pełniejszej, bardziej zrównoważonej odpowiedzi.

²¹ Tak jak po pierwszych deszczach wiosennych wyrastają kwiaty, tak po tym burzliwym okresie — jeżeli nauczysz się dawać sobie radę z towarzyszącymi mu problemami — pojawi się równowaga wewnętrzna i wiara we własne siły. Wprawdzie trzeba dbać o zdrowie fizyczne i czystość, przestrzegając właściwej diety i zasad higieny, niemniej jednak nie powinnaś przywiązywać zbyt wielkiej wagi do swego wyglądu zewnętrznego, tylko  raczej dbać o to, kim jesteś wewnątrz. Naprawdę powabną w oczach Boga i ludzi uczyni cię dopiero ozdoba „spokoju i łagodności ducha”, wypływająca z „wnętrza serca człowieka”. — 1 Piotra 3:3, 4.

[Pytania do studium]

[Ilustracja na stronie 28]

Czy jesteś podobna do bramy ...

[Ilustracja na stronie 29]

... czy muru

[Ilustracja na stronie 32]

Czy nie przywiązujesz zbyt wielkiej wagi do swego wyglądu zewnętrznego?