Na 25 maja 2023 roku przypada 30 rocznica wydania orzeczenia, które prawnicy uznają za jedno z najbardziej przełomowych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) — Kokkinakis przeciwko Grecji. Był to pierwszy raz, kiedy Trybunał uznał jakiś kraj za winny naruszenia wolności religijnej. Od 1993 roku ta decyzja jest podstawą, która umożliwia chronienie praw religijnych w 46 państwach członkowskich Rady Europy. Ponieważ niektóre potężne rządy, na przykład w Rosji, usiłują pozbawić nas prawa do swobodnego praktykowania swojej religii, orzeczenie w sprawie Kokkinakis nabiera coraz większego znaczenia.

Na oficjalnej stronie internetowej Rady Europy nadal można znaleźć odwołanie do sprawy Kokkinakis w kontekście ochrony zapewnianej przez Europejską Konwencję Praw Człowieka. Orzeczenie w tej sprawie omawia się w szkołach prawniczych i cytuje w odwołaniach do Europejskiego Trybunału.

Sprawa Kokkinakis jest znamienna, ponieważ wykazuje, że „świadczenie słowami i czynami jest ściśle związane z czyimiś przekonaniami religijnymi”. Podkreśla też, że „wolność manifestowania swych przekonań religijnych (...) obejmuje prawo do przekonywania innych, na przykład przez ‚nauczanie’”.

Sędzia De Meyer, jeden z dziewięciu sędziów ETPC zaangażowanych w sprawę, oświadczył: „Prozelityzm, definiowany jako ‚gorliwe szerzenie wiary’, nie może jako taki podlegać karze. Będąc sposobem ‚manifestowania [swych] przekonań religijnych’, sam w sobie ma mocne podstawy prawne”.

To historyczne orzeczenie zakończyło 50-letnią batalię prawną toczoną przez brata Minosa Kokkinakisa. W 1938 roku został on aresztowany za naruszenie prawa nałożonego przez greckiego dyktatora Joanisa Metaksasa, który uznał „prozelityzm” za przestępstwo. 30-letni wtedy Minos był pierwszym z 19 147 Świadków Jehowy zatrzymanych w latach 1938-1992 za naruszenie tego prawa. W tym okresie Świadkowie Jehowy cierpieli z powodu nękania, złego traktowania i przemocy fizycznej.

Mimo to Minos odważnie kontynuował służbę. W związku z tym był aresztowany ponad 60 razy, 18 razy stawał przed greckimi sądami, przeszło 6 lat spędził w więzieniach i na zesłaniu na wyspach oraz kilka razy zapłacił grzywnę.

Ostatecznie w 1993 roku ETPC uniewinnił 84-letniego Minosa i orzekł, że Grecja pogwałciła jego prawo do wolności wyznania. Trybunał zalecił też, żeby rząd Grecji wypłacił Minosowi odszkodowanie za lata niesprawiedliwego traktowania i pokrył koszty sądowe. Brat Kokkinakis resztę swojego życia spędził na Krecie. Zmarł w 1999 roku w wieku 90 lat.

Sędzia De Meyer potwierdził, że Minos nie był przestępcą i „został skazany nie za jakieś niestosowne postępowanie, ale wyłącznie za okazywanie (...) gorliwości”.

Philip Brumley, główny radca prawny Świadków Jehowy, tak podkreślił znaczenie tego przełomowego orzeczenia dla środowisk prawniczych: „Sprawa Kokkinakis przeciwko Grecji umocniła prawo każdego człowieka do rozmawiania z innymi o swojej wierze w pokojowy sposób. Jest to najczęściej cytowana, najważniejsza decyzja ETPC dotycząca wolności religijnej, uznawana nawet poza Europą”.

Dziękujemy Jehowie za bezprecedensowe zwycięstwo w sprawie Kokkinakis. Jesteśmy Mu wdzięczni za Jego mądrość i kierownictwo, które nam zapewnia, gdy dalej ‛stajemy w obronie dobrej nowiny i umacniamy prawo do jej głoszenia’ (Filipian 1:7).