8 WRZEŚNIA 2017
KOREA POŁUDNIOWA
W Korei Południowej rośnie poszanowanie dla prawa do odmowy pełnienia służby wojskowej ze względu na sumienie
Od czasu jawnego posiedzenia południowokoreańskiego Trybunału Konstytucyjnego w lipcu 2015 roku ciągle wzrasta poparcie społeczne dla praw osób odmawiających pełnienia służby wojskowej ze względu na sumienie. Chociaż Trybunał nie wydał jeszcze orzeczenia ani nie zmieniło się prawo w tej dziedzinie, w Korei Południowej takie osoby postrzega się coraz przychylniej. Za niestosowaniem kar wobec obywateli korzystających z wolności sumienia opowiadają się sądy niższych instancji, społeczeństwo, środowiska prawnicze, a także krajowe i międzynarodowe organizacje zajmujące się obroną praw człowieka.
Bezprecedensowa zmiana w nastawieniu sądów
W tygodniu od 7 sierpnia 2017 roku 7 młodych mężczyzn w procesie toczącym się ze względu na ich podyktowaną sumieniem odmowę pełnienia służby wojskowej otrzymało wyrok uniewinniający. Jest to wydarzenie bez precedensu. W historii orzecznictwa Korei Południowej za odmowę służby wojskowej skazano dotąd ponad 19 000 obywateli. Ale w okresie od maja 2015 roku zapadło 38 z 42 wyroków uniewinniających, z czego 25 wydano tylko w roku 2017.
W nadziei na uzyskanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wiele sądów wstrzymywało się z wydawaniem wyroków, powodując tym samym nagromadzenie odroczonych spraw. Oh Du-jin, prawnik reprezentujący wiele osób odmawiających służby wojskowej ze względu na sumienie, zauważył, że w ciągu ostatnich kilku lat liczba odroczonych spraw tego typu wzrosła przeszło pięciokrotnie.
Rosnąca liczba wyroków uniewinniających (6 w 2015 roku, 7 w 2016 i 25 w 2017) oraz nagromadzenie odroczonych spraw (ich średnia wzrosła ze 100 do ponad 500) wskazuje na zmianę w podejściu południowokoreańskiego wymiaru sprawiedliwości
Wielu obserwatorów zauważa zmianę w podejściu południowokoreańskiego wymiaru sprawiedliwości do tej kwestii. Sądy często uzasadniały wyroki uniewinniające tym, że karanie obdżektorów w sytuacji, w której nie mogą skorzystać z programu alternatywnej służby cywilnej, jest pogwałceniem zagwarantowanej im przez konstytucję wolności sumienia. Inne sądy uznawały, że powoływanie się na sumienie jest „dostatecznym powodem” do odmowy wstąpienia do armii i pozostaje w zgodzie z ustawą o służbie wojskowej.
Opinia publiczna
Chociaż opinia społeczeństwa nie jest decydującym czynnikiem, jeśli chodzi o uznawanie i ochronę praw człowieka, to Ministerstwo Obrony odmowę rozwiązania kwestii obdżektorów uzasadniało właśnie brakiem społecznego poparcia. Ale nastawienie obywateli się zmienia. W 2005 roku tylko 10 procent ankietowanych opowiadało się za uznaniem prawa do odmowy służby wojskowej ze względu na sumienie. Natomiast z sondaży z maja 2016 roku wynikało, że 70 procent pytanych chce podjęcia dalszych kroków w celu wprowadzenia alternatywnej służby cywilnej. A badanie przeprowadzone w lipcu 2016 roku przez Radę Adwokacką w Seulu wykazało, że było za tym ponad 80 procent członków tej Rady.
Opinie i postanowienia organizacji broniących praw człowieka
Koreańska Krajowa Komisja Praw Człowieka (NHRC) zauważyła, że zmiana poglądów w Korei Południowej skłoniła ustawodawców do tego, żeby podczas obrad parlamentu rozpoczynających się w czerwcu 2017 roku zaproponować trzy różne projekty poprawek dotyczących służby zastępczej. NHRC zwróciła też uwagę na to, że koreańskich ustawodawców przynaglił do takich działań wpływ opinii publicznej i rozstrzygnięć organizacji międzynarodowych. Następnie Komisja przeanalizowała zgodność zaproponowanych poprawek z międzynarodowymi standardami dotyczącymi alternatywnej służby cywilnej. Na podstawie swoich wniosków stworzyła program służby zastępczej i przedstawiła go władzom Korei. Propozycja ta spełnia wymogi międzynarodowe i uwzględnia potrzeby Świadków Jehowy oraz innych ludzi.
Obietnica i petycja
Dnia 10 maja 2017 roku urząd prezydenta objął Moon Jae-in, który wcześniej jako prawnik zajmował się obroną praw człowieka. Tego dnia złożył następującą obietnicę: „Wolność sumienia jest jednym z podstawowych praw o nadrzędnym znaczeniu wśród wszystkich fundamentalnych wolności gwarantowanych przez konstytucję. Dlatego obiecuję wprowadzić służbę zastępczą i zakończyć obecną praktykę pozbawiania obdżektorów wolności”.
Dnia 11 sierpnia 2017 roku delegacja reprezentująca 904 obdżektorów zwróciła się do nowego prezydenta z petycją o uznanie prawa do podyktowanej sumieniem odmowy służby wojskowej przez uwolnienie więźniów i wprowadzenie alternatywnej służby cywilnej. Petycję podpisało 360 obdżektorów znajdujących się w więzieniu oraz 544 obdżektorów, przeciwko którym toczyły się wtedy rozprawy sądowe.
Możliwość pozostawienia trwałego śladu w dziejach praw człowieka
Kim Hyun-soo, jeden z podpisujących petycję, wyjaśnił, co ona dla niego oznacza: „Wyczekuję przyjęcia programu służby zastępczej o standardzie międzynarodowym — czysto cywilnej służby, która nie jest zarządzana przez wojsko ani z nim powiązana. W ramach służby jestem gotowy pracować w instytucjach opieki społecznej lub nieść pomoc ofiarom kataklizmów albo działać w każdym innym sektorze, do którego zostałbym przydzielony. Robienie czegoś dla społeczeństwa dałoby mi satysfakcję”.
Świadkowie Jehowy oraz inni ludzie cieszą się, widząc zmianę w poglądach społeczeństwa, ponieważ może to skłonić rząd do weryfikacji ustawodawstwa, które na przestrzeni ostatnich 70 lat spowodowało uwięzienie tysięcy mężczyzn. Świadkowie są wdzięczni, że prezydent Moon, członkowie parlamentu oraz przedstawiciele koreańskiego wymiaru sprawiedliwości szczerze zainteresowali się sprawą osób odmawiających pełnienia służby wojskowej ze względu na sumienie i okazali gotowość podjęcia działań na ich rzecz.