بائبل دے مطابق یہوواہ سچا خدا اے تے اوہنے ای ساریاں چیزاں نُوں بنایا اے۔ (‏مکاشفہ 4:‏11‏)‏ ابراہام نبی، موسیٰ نبی تے یسوع مسیح سچے خدا یہوواہ دی عبادت کردے سن۔ (‏پیدایش 24:‏27؛‏ خروج 15:‏1، 2؛‏ یوحنا 20:‏17‏)‏ اوہ کسے اِک قوم دا نئیں سگوں پوری دُنیا دا خدا اے۔—‏زبور 47:‏2‏۔‏

 بائبل توں پتہ چلدا اے کہ خدا دا ذاتی ناں یہوواہ اے۔ (‏خروج 6:‏3؛‏ زبور 83:‏18‏)‏ ایہہ ناں اِک عبرانی لفظ توں نکلیا اے جدا مطلب اے ”‏بننا “‏۔ کجھ عالماں دا خیال اے کہ ناں ”‏یہوواہ“‏ دا مطلب اے:‏ ”‏اوہ بناندا اے۔“‏ خدا دے ناں دی ایہہ وضاحت بالکل صحی اے کیونکہ یہوواہ خدا نے پوری کائنات نُوں بنایا اے۔ ایہدے علاوہ اوہ اپنے ہر ارادے تے فیصلے نُوں پورا وی کردا اے۔ (‏یسعیاہ 55:‏10، 11‏)‏ بائبل دے ذریعے اَسی یہوواہ خدا دِیاں خوبیاں بارے جان سکنے آں، خاص طور تے اوہدی سب توں وڈی خوبی، محبت بارے۔—‏خروج 34:‏5-‏7؛‏ لُوقا 6:‏35؛‏ 1-‏یوحنا 4:‏8‏۔‏

 بھانویں کسے نُوں ایہہ نئیں پتہ کہ عبرانی زبان چ خدا دے ناں دا صحی تلفظ کیہہ سی پر اوس زبان چ ایہنوں چار ہجیاں نال لکھیا جاندا سی۔اوہ ہجے نیں:‏ יהוה۔ ایہناں ہجیاں نُوں پنجابی زبان چ اِنج لکھیا جاندا اے:‏ ی-‏ہ-‏و-‏ہ تے عام طور تے خدا دا ناں ”‏یہوواہ“‏ لیا جاندا اے۔‏

اَج لوک ایس گل توں واقف کیوں نئیں کہ قدیم عبرانی زبان چ خدا دے ناں دا صحی تلفظ کیہہ سی؟‏

 قدیم زمانے چ عبرانی زبان حروفِ علت (‏یعنی تلفظ ظاہر کرن والے حرفاں یاں علامتاں)‏ دے بغیر لکھی جاندی سی۔ عام طور تے عبرانی بولن والے لوکاں نُوں پتہ ہوندا سی کہ اوہناں نے پڑھدے ویلے کسے لفظ دا تلفظ کیویں کرنا اے۔ پر عبرانی صحیفیاں (‏جنہاں نُوں پرانا عہدنامہ وی کہیا جاندا اے)‏ دی لکھائی مکمل ہون توں تھوڑے عرصے بعد کجھ یہودیاں نے ایہہ غلط سوچ اپنا لئی کہ خدا دا ناں ایناں پاک اے کہ ایہنوں زبان تے نئیں لیانا چاہی دا۔ ایس لئی جدوں اوہ کوئی ایہو جیہا صحیفہ اُچی آواز چ پڑھدے سن جدے چ خدا دا ناں ہوندا سی تے اوہ ایہدی تھاں تے ”‏خدا“‏ یاں ”‏خداوند“‏ ورگے لقب استمال کردے سن۔ وقت لنگھن دے نال نال ایہہ سوچ عام ہو گئی تے فیر اِک ایہو جیہا وقت آیا جدوں کہ کوئی وی بندہ خدا دے ناں دے صحی تلفظ توں واقف نہ رہیا۔‏ a

 کجھ لوکاں دا خیال اے کہ خدا دے ناں دا صحی تلفظ ”‏ یہوِہ “‏ اے جد کہ کجھ لوک ایہدے بارے فرق رائے رکھدے نیں۔ بحیرۂ مُردار توں جیہڑے طومار ملے نیں، اوہناں چ احبار دی کتاب دے اِک حصے چ یونانی زبان چ خدا دا ناں ”‏اِیاؤ“‏ لکھیا اے۔ پرانے زمانے دے کجھ یونانی مصنف ایہہ کہندے نیں کہ خدا دے ناں دا تلفظ ”‏اِیائے،“‏ ”‏اِیابے“‏ تے ”‏اِیاؤَے“‏ اے۔ پر اَسی پورے یقین نال ایہہ نئیں کہہ سکدے کہ پرانی عبرانی زبان چ خدا دے ناں دا صحی تلفظ کیہہ سی۔‏ b

خدا دے ناں بارے غلط نظریے

 غلط نظریہ:‏ بائبل چ خدا دا ناں ایس لئی استمال نئیں کرنا چاہی دا کیونکہ کسے نُوں وی نئیں پتہ کہ عبرانی زبان چ ایہدا صحی تلفظ کیہہ سی۔‏

 سچائی:‏ جے ایہہ گل سچ اے تے ایہدا مطلب اے کہ خدا چاہندا اے کہ فرق فرق زباناں بولن والے لوک اوہدا ناں اِکو ای تلفظ نال بولن۔ پرانے زمانے چ وی خدا دے بندے فرق فرق زباناں بولدے سن۔ پر بائبل توں پتہ چلدا اے کہ اوہدوں وی ناواں دے فرق فرق تلفظ استمال ہوندے سن۔‏

 ایس بارے اِسرائیل دے پیشوا یشوع دے ناں دی مثال لوو۔ پہلی صدی چ عبرانی بولن والے مسیحی ایس ناں دا تلفظ ”‏یہوشوعا“‏ کردے ہون گے۔ جد کہ یونانی بولن والے مسیحی ایہدا تلفظ ”‏ایئے‌سُوس“‏ کردے ہون گے۔ بائبل چ یشوع دے ناں نُوں یونانی تلفظ ”‏ایئے‌سُوس“‏ نال لکھیا گیا جدے توں پتہ چلدا اے کہ پہلی صدی دے مسیحیاں نے ایس ناں دا اوہ تلفظ استمال کیتا جیہڑا اوہناں دی زبان چ زیادہ عام سی۔—‏اعمال 7:‏45؛‏ عبرانیوں 4:‏8‏۔‏

 ایہہ ای اصول خدا دے ناں دے تلفظ تے وی لاگو ہوندا اے۔ بھانویں کہ اَسی خدا دے ناں دے صحی تلفظ توں واقف نئیں آں پر فیر وی ایہہ گل بڑی خاص اے کہ ایہہ ناں اصل متن چ جِتھے جِتھے استمال ہویا اے اَسی بائبل چ اوہناں تھانواں تے ایہہ ای ناں استمال کریئے۔‏