En Wia Emen Sapwellimen Siohwa Iei Kalahngan Ehu

“Sapwellimen Kaun-o kitail.”​—ROM 14:8.

1, 2. (a) Pwais kaselel dahieu me kitail ahneki? (b) Soangen peidek dah kan me kitail pahn tehkpene?

 IA UWEN eh wia pwais kaselel ehu ong wehin Israel ni ahnsou me Siohwa mahsanihong irail: “Kumwail pahn wiahla nei aramas kesempwal. Tohn sampah pwon uhdahn nei, ahpw kumwail me pahn wiahla nei aramas pilipil.” (Eks. 19:5) Rahnwet, irail tohn mwomwohdisohn Kristian pil ahneki pwais en wia sapwellimen Siohwa. (1 Pit. 2:9; Kaud. 7:9, 14, 15) E wia pwais ehu me kak wia kamwahupatail kohkohlahte.

² Likin eh wia pwais kaselel ehu, en wia emen sapwellimen Siohwa pil kin wia pwukoa ehu. Ekei ele kin medewe: ‘I kak kapwaiada dahme Siohwa kupwurki sang ie? Ma I wiahda dihp, e pahn ketin keseiehla? Wiahla emen sapwellimen Siohwa pahn kihsang ei saledek?’ Soangen madamadau pwukat konehng kitail en tehk kanaiehng. Ahpw keieu, mie pil ehu peidek me konehng kitail en tehk duwe: Ia kamwahupen atail wia sapwellimen Siohwa?

Wia Sapwellimen Siohwa Kin Kahluwalahng Nsenamwahu

3. Ia duwen ahn Reap pilipil en papah Siohwa eh wia kamwahu ong ih?

³ Ia duwe, irail kan me wia sapwellimen Siohwa kin paiekihda met? Tehk duwen Reap, ih emen lih en netiki paliwere nan Seriko mahs. Sansal me e tikida nan mouren pwongih koht likamw akan nan Kenan. Ahpw ni ahnsou me e rongada duwen Siohwa eh kin ketin kahrehiong mehn Israel kan en kana nan mahwen, e pohnese me Siohwa iei Koht mehlelo. Ih eri mendahkihla eh mour pwehn perehla sapwellimen Koht aramas pilipilda kan oh mwuri e wiahla kisehrail. Paipel mahsanih: “Pil duwehte lih suwedo, Reap, e pil pwungla rehn Koht pwehki eh wiewia kan, ni eh kasamwo lipoahrok en mehn Suhs akan oh kadarirailla ni apwoat ahl tohrohr.” (Seims 2:25) Medewehla kamwahu kan me e alehdi ni eh wiahla kisehn sapwellimen Koht aramas akan me kin wia kaudok mehlel, aramas kei me sukuhlki sang sapwellimen Koht Kosonned duwen limpoak oh  pwung pahrek. Ia uwen eh peren ni eh kesehla eh mour en mahs! E pwoudikihda mehn Israel men oh apwalihada nah pwutak, Pohas, pwehn wia sapwellimen Koht ohl mwahu men.—Sos. 6:25; Rud 2:4-12; Mad. 1:5, 6.

4. Ia duwen Rud eh paiekihda eh pilipil en papah Siohwa?

⁴ Rud mehn Mohap pil pilada en papah Siohwa. Ni eh wia kisin serepein men, mwein ele e kin pwongih koht Kemos oh koht teikan en mehn Mohap, ahpw mwuhr e esehda duwen Koht mehlelo, Siohwa, oh eri pwoudikihda emen mehn Israel me mi nan sapweo. (Wadek Rud 1:1-6.) Mwuhr, Rud oh en eh pwoudo mwah, Orpa, iang en ara pwoudko ara nohno, Naomi, kohkohlahng Pedleem. Naomi eri ndaiong ira en pwuralahng nan ara peneinei. E sohte pahn mengei ong ira en kousoanla nan Israel. Orpa eri “pwuralahngehr rehn eh peneinei oh eh koht,” ahpw Rud sohte wia met. E mwekidki eh pwoson oh esehier ihs me e men en sapwellimanki ih. E ndaiong Naomi: “Ke dehr nda I en pwuralahsang uhk; ke dehr irehdihsang ie I en iang uhk. Wasa kis ke pahn kohla ie, iei wasa me I pil pahn kohla ie; wasa kis ke pahn kousoan ie, iei wasa me I pil pahn kousoan ie. Kisehmw kan iei kisehi; oh omw Koht iei ei Koht.” (Rud 1:15, 16) Pwehki e pilada en papah Siohwa, Rud paiekihda sapwellimen Koht Kosonned me pid koasoandi tohrohr ong irail liohdi kan oh irail akan me sohte sapwarail. Pahn epwelpen Siohwa, e diarada peren, perepe, oh nsenamwahu.

5. Dahme ke kin kasawih duwen irail kan me kin lelepek papah Siohwa?

⁵ Ele ke ese ekei irail me mwurin arail inoukihong Siohwa arail mour kin papah Siohwa ni lelepek erein sounpar eisek kei. Ke kak idek rehrail ia duwen arail paiekihda arail papah Siohwa. Mendahki koaros ahneki kahpwal, mehn kadehde kin kasalehda mehlelpen mahsen kan en sounmelkahkao: “Meid pai aramas akan me arail Koht iei KAUN-O!”—Mel. 144:15.

Siohwa Ketin Kasik Uwen me Kitail Kak Wia

6. Dahme kahrehda kitail en dehr perki me kitail sohte kak kapwaiada dahme Siohwa ketin kasik sang kitail?

⁶ Mwein ele ke kin medewe ma ke pahn kak kapwaiada dahme Siohwa kasik sang uhk. E mengei en medewe me en wia sapwellimen Koht ladu men, mour pahrekiong sapwellime kosonned, oh koasokoasoia duwen mware wia mehkot me nohn apwal. Karasepe, Moses pehm me e sohte kak kohla oh koasoiong mehn Israel kan oh nanmwarki en Isip. Ahpw Koht sohte ketin kasik laudsang dahme Moses kak wia. Siohwa ketin ‘padahkihong ih dahme e pahn wia.’ (Wadek Eksodus 3:11; 4:1, 10, 13-15.) Pwehki Moses pwungki ale sawas me kowohng ih, e alehdi peren me kohsang eh kapwaiada kupwuren Koht. Duwehte met, Siohwa sohte kin ketin kasik laudsang dahme kitail kak wia. E mwahngih atail soh unsek, oh e kupwurki sewese kitail. (Mel. 103:14) Papah Koht ni atail kin idawehn Sises kin kansenamwahu oh sohte apwal pwehki soangen elen mour wet kin wia kamwahupen meteikan oh kin kaperenda kupwuren Siohwa. Sises mahsanih: “Kumwail kohdo rehi, . . . I ahpw pahn kommoaleikumwailla. Kumwail ale oh kapaikada ei mehn wisiket, oh kumwail padahngki sang ie, pwe I me opampap oh nan kapehd karakarahk.”—Mad. 11:28, 29.

7. Dahme kahrehda ke kak kamehlele me Siohwa pahn ketin seweseiuk pwehn wia dahme e kupwurki?

 ⁷ Siohwa pahn ahnsou koaros ketikihong kitail mehn kangoang me kitail anahne, ma kitail kin kilangwohng ih pwehn kakehlaka kitail. Karasepe, e sansal me Seremaia sohte kin wia aramas emen me kin eimah en koasoi. Eri, ni ahnsou me Siohwa ketin koasoanehdi pwe en wia Sapwellime soukohp, Seremaia patohwan nda: “Maing KAUN, Wasa Lapalahpie, ia duwe, pwe I sohte kin ese pato; I me nohn pwulopwul.” Mwuhr e pil nda: “I solahr pahn kokohp ni mware.” (Ser. 1:6; 20:9) Ahpw pwehki sapwellimen Siohwa kangoang, Seremaia kak kalohki erein sounpar 40 rohng ehu me aramas sohte kin perenki rong. Siohwa ketin pwurepwurehng katamankihong ih mahsen pwukat: “I pahn kin ieiang uhk, pwe I en kin sinsileiuk oh seweseweseiuk.”—Ser. 1:8, 19; 15:20.

8. Ia duwen atail kin kasalehda me kitail likih Siohwa?

⁸ Siohwa kak ketin sewese kitail en wia dahme e ketin kasik sang Kristian kan rahnwet, duwehte eh kin ketin kakehlaka Moses oh Seremaia. Ire keieu kesempwal iei en koapworopworki Koht. Paipel mahsanih: “Likih KAUN-O ni mohngiongomw unsek. Dehr koapworopworki mehkan me ke pein lemeleme me ke ese. Tamanda KAUN-O ni omw wiewia kan koaros, oh e pahn ketin kasalehiong uhk ahl me pwung.” (Lep. Pad. 3:5, 6) Kitail kin kasalehda me kitail likih Siohwa ni atail kin isaneki sawas me e ketikihda sang sapwellime Mahsen oh pil sang mwomwohdiso. Ma kitail mweidohng Siohwa en ketin kahluwa kitail nan atail mour, sohte mehkot pahn kauhdi atail lelepek ong ih.

Siohwa Ketin Nsenohki Emenemen Sapwellime Aramas

9, 10. Soangen perepe dahieu me Melkahka irelaud 91 inoukihda?

⁹ Ni en ekei kin medemedewe duwen arail pilipil en inoukihda arail mour ong Siohwa, re kin ele medewehla duwen keper en wiahda dihp, solahr warohng en wia sapwellime, oh Siohwa pahn ketin soikala irail. E kaperen en ese me Siohwa ketikihong kitail mehn sawas koaros pwehn pere atail nanpwungmwahu reh. Kitail pahn tehk ia duwen met eh sansalda nan irelaud 91 en Melkahka.

¹⁰ Sounmelkahkao tapiada eh koasoi nda: “Mehmen me kin mihmi nan sapwellimen Wasa Lapalahpie wasa rir pahn alehdi ong ih wasahn kousoan ehu pahn mwetehn Wasa Lapalahpieo. I pahn patohwanohng Siohwa: ‘Komwi me soundoarepei oh silepei, Ei Koht, me I pahn kin likih.’ Pwe pein ih pahn ketin doareiukasang lidip en sounparokedi menpihro, oh sang soumwahu lusulus me kin kahrehda kahpwal kan.” (Mel. 91:1-3, NW) Tehk me Koht ketin inoukihda me e pahn ketin pere irail kan me kin poakohng oh likih ih. (Wadek Melkahka 91:9, 14.) Soangen perepe dahieu me e kin koasokoasoia? Siohwa kin ketin perehla ekei sapwellime ladu kan en mahs, ekei pak pwehn kolokol kadaudok en Mesaia me inoupe mie. Ahpw ekei pak, tohto sapwellime ladu kan kin selidi, lelohng lokolok, oh kasongosong kan sang rehn Sehdan pwehn kauwehla arail lelepek ong Koht. (Ipru 11:34-39) Irail kin diarada eimah me anahn pwe ren dadaur pwehki Siohwa kin ketin pere irail sang keper me kak kauwehla arail nanpwungmwahu reh. Ihme kahrehda, kitail kak wehwehki me irelaud 91 en Melkahka kin wia inou ehu ong perepen atail nanpwungmwahu rehn Koht.

11. Ia wehwehn “Sapwellimen Wasa Lapalahpie wasa rir”? Ihs me Koht kin ketin pere nan wasaht?

¹¹ “Sapwellimen Wasa Lapalahpie wasa rir” me sounmelkahkao koasoia kin karasahiong wasahn pere atail nanpwungmwahu rehn Koht. Nan wasaht, irail akan me kin patopato rehn Koht kin diar pereparail sang sohte lipilipil ihs de mehkot me kak kahrehiong arail pwoson oh limpoak ong Koht en mihla nan keper. (Mel. 15:1, 2; 121:5) E kin wia wasa rir ehu pwehki irail kan me seupwoson sohte kak wehwehki duwen wasaht. Pwehki Siohwa ketin pere irail kan me kin mi wasaht, re kin nda: ‘Komwi me ei Koht; me I kin likih.’ Ma kitail mihmihte nan wasahn ruk wet, kitail sohte pahn pwunodki katihasang atail kenikenla rehn Koht sang atail lohdi nan lidip en Sehdan, “sounparokedi menpihro.”

12. Soangen keper dah kan me kin kauwehla atail nanpwungmwahu rehn Koht?

¹² Soangen keper dah kan me kin kauwehla atail nanpwungmwahu rehn Koht? Sounmelkahkao koasoia duwen soahng keper kei, oh ehu iei “soumwahu lusulus kan me kin wawaiseli nan rotorot, de soangen suwed teikan me kin kemehla aramas  nin rahn.” (Mel. 91:5, 6) “Sounparokedi menpihro” lidipihedi me tohto nan ineng roporop en uhtohrda. (2 Kor. 11:3) E pil kin lidipihedi meteikan sang ni eh kin kalaudehla irair en noahrok, pohnmwahso, oh men kepwehpwehla. E pil pitihdi ekei sang ni eh doadoahngki loalokong widing mwahl akan en aramas me pid uhki wehi, padahk me dene aramas kohsang mwengki, oh pil kaudok likamw. (Kol. 2:8) Oh me tohto pil mihlahr pahn lidip en tiahk en nenek koaros. Soangen wiewia pwukat kin rasehng soumwahu lusulus oh kahrehiong aramas rar kei en kesehla arail limpoak ong Koht.—Wadek Melkahka 91:7-10; Mad. 24:12.

Ia Duwen Omw Pahn Perehla Omw Limpoak ong Koht

13. Ia duwen Siohwa eh kin ketin pere kitailsang keper me kak kauwehla atail nanpwungmwahu reh?

¹³ Ia duwen Siohwa eh kin ketin pere sapwellime aramas akan sang soangen keper pwukat? Sounmelkahkao koasoia: “Koht pahn ketin kesilehkinuhk sapwellime tohnleng kan, pwe re en apwahpwahlihiuk wasa koaros me ke pahn kohla ie.” (Mel. 91:11) Tohnleng kan kin kahluwa oh sinsile kitail pwe kitail en kak kalohki rongamwahwo. (Kaud. 14:6) Patehng tohnleng kan, Kristian elder kan kin perekitail sang padahk likamw akan me kak pitihdi kitail sang ni arail kin kolokolte teng iren Paipel kan nan arail padahk. Re kak kihda sawas ong emenemen me kin nannanti en powehdi madamadau kan en sampah. (Taitus 1:9; 1 Pit. 5:2) “Ladu lelepek oh loalokong” pil kin kihda padahk mehlel kan pwehn pere kitail sang padahk me dene aramas kohsang mwengki, kasongosong kan en tiahk samin, men kepwehpwehla oh ndandla, oh pil soangen ineng oh madamadau keper tohto teikan. (Luk 12:42) Dahme kin seweseiuk en pelianda ekei keper pwukat?

14. Ia duwen atail kak isaneki mehn perepe kan me Koht ketikihda?

¹⁴ Dahme kitail anahne wia pwehn mihmihte nan wasahn ruk en sapwellimen Koht “wasa rir”? Atail kin pere kitail sang keper kan, duwehte aksident, aramas mwersuwed kan, oh soumwahu kan, ih pil duwen atail anahne doulahte pere kitail sang keper kan me kak kauwehla atail nanpwungmwahu rehn Koht. Eri, kitail anahne kaukaule isaneki kaweid me Siohwa ketikihda ong kitail nan neitail pwuhk kan, mihting kan en mwomwohdiso oh pil kapokon kan. Kitail kin kohla rehn elder kan pwehn ale kaweid. Kitail pil kin paiekihda riatail Kristian kan pwehki soangsoangen irair kaselel kan me re ahneki. Ei, atail miniminiong mwomwohdiso kin sewese kitail en loalokongla.—Lep. Pad. 13:20; wadek 1 Piter 4:10.   

15. Dahme kahrehda ke kak kamehlele me Siohwa kak ketin pere iuk sang soahng koaros me kak kahrehiong uhk en katihasang omw nanpwungmwahu reh?

¹⁵ Sohte kahrepe ehu me kitail en peikasalki me Siohwa kak ketin pere kitail sang soahng koaros me kak kahrehiong kitail en katihasang atail nanpwungmwahu reh. (Rom 8:38, 39) E ketin perehla mwomwohdiso sang imwintihti kan duwehte pelien lamalam oh politik kehlail kan me kin akadeiong, kaidehn ren kemehla kitail, ahpw ren katohre kitail sang atail Koht sarawi. Sapwellimen Siohwa inou kin uhdahn mehlel: “Sohte tehtehn mahwen ehu pahn kak kauweiukala.”—Ais. 54:17.

Ihs me Kihong Kitail Saledek?

16. Dahme kahrehda sampah wet sohte kak kihong kitail saledek?

¹⁶ Atail kin wiahla sapwellimen Siohwa aramas kin kihsang atail saledek? Weksang met, wiahla kisehn sampah pahn kihsang atail saledek. Sampah wet dohsangehr Siohwa oh mihla pahn kaunda en koht lemei men me kin kaliduwih aramas akan. (Sohn 14:30) Karasepe, koasoandi en Sehdan kin kihsang ahn aramas akan arail saledek ni eh kin doadoahngki kapwunod kan en mwohni oh doadoahk. (Pil kilang Kaudiahl 13:16, 17.) Dihp pil ahneki manaman en kahrehda aramas en wia eh lidu. (Sohn 8:34; Ipru 3:13) Meh seupwoson kan ele kin inoukihda me ke kak ahneki saledek ni arail  kin kangoange elen mour me kin uhwong sapwellimen Siohwa padahk kan. Ahpw mehmen me kin rong irail pahn mwadang lohdi pahn mour en dihp oh tiahk samin.—Rom 1:24-32.

17. Soangen saledek dahieu me Siohwa ketikihong kitail?

¹⁷ Ni pali teio, ma kitail kin likih me Siohwa pahn ketin apwalih kitail, e pahn ketin kasaledekihala kitail sang soahng koaros me kak kauwehla kitail. E kin duwehte atail pahn mweidohng atail mour ong emen toahkte en pwal pwehn kihsang soangen soumwahu ehu me uhdahn keper ong atail mour. Kitail koaros mi nan irair keper ehu me pid atail mour, iei atail sohsohki dihp. Ihte ma kitail mweidohng Siohwa atail mour, me poahsoankihda sapwellimen Krais meirong, kitail kak koapworopworki en pitsang wiewiahn dihp oh eri mour kohkohlahte. (Sohn 3:36) Duwehte atail likilik ong toahkteo kin laudla pwehki atail esehla duwen eh irair mwahu kan, ih pil duwen atail likilik ong Siohwa pahn laudla ni atail pahn sukuhlki duwen ih. Eri, kitail doulahte oh onop kanaiehng Mahsen en Koht pwehki met pahn sewese kitail en poakohngala ih ni ahl ehu me pahn kihsang atail perki wiahla sapwellime kan.—1 Sohn 4:18.

18. Ia pahn imwilahn irail kan me wia sapwellimen Siohwa?

¹⁸ Siohwa ketikihong aramas koaros saledek en wiahda pilipil. Sapwellime Mahsen mahsanih: “Eri, pilada mour. Poakohng KAUN-O, amwail Koht, . . . pwe ih me pahn kahrehiong kumwail oh kadaudokamwail kan mour werei.” (Deud. 30:19, 20) E kin kupwurki kitail en kasalehda atail limpoak ong ih sang ni atail wiahda pein atail pilipil en papah ih. E sohte pahn kihsang atail saledek, ahpw atail wiahla sapwellimen Kohto me kitail kin poakohng pahn uhdahn kahrehiong kitail mour nsenamwahu.

19. Dahme kahrehda e wia kalahngan ehu en wia sapwellimen Siohwa?

¹⁹ Nin duwen aramas dipan kei, kitail sohte warohng wia sapwellimen Kohto me unsek. Sapwellimen Koht kalahngan kelehpw me kahrehda met en kak wiawi. (2 Tim. 1:9) Eri, Pohl ntingihdi: “Pwe ni atail kin momour, eri, kitail kin momour pwehki Kaun-o; oh ni atail kin mehla, eri, kitail kin mehla pwehki Kaun-o. Eri, ni mour, de ni mehla, sapwellimen Kaun-o kitail.” (Rom 14:8) Kitail sohte pahn koluhkihla atail pilada en wiahla sapwellimen Siohwa.

Ia Duwen Omw Pahn Sapeng?

• Ia kamwahupe kan en wia sapwellimen Siohwa?

• Dahme kahrehda kitail kak wia dahme Koht ketin kasik sang kitail?

• Ia duwen Siohwa eh ketikihda mehn perepe kan ong sapwellime ladu kan?

[Peidek en Onop]

[Kilel nan pali 14]

Idek rehn meteikan ia duwen arail paiekihda arail wia sapwellimen Siohwa