Kaunopada Met ong Mour nan Sampah Kapwo
“Panawihekin irail re en kin wia me mwahu, . . . irail ahpw pahn kak lelohng ni mouro me uhdahn mour mehlel.”—1 TIM. 6:18, 19.
KOUL KAN: 43, 40
1, 2. (a) Dahme ke kasikasik nan Paradais? (Menlau kilang tepin kilel.) (b) Dahme kitail pahn keieu perenki nan sampah kapwo?
KITAIL kin uhdahn kasikasik en ahneki “mour soutuk.” Wahnpoaron Pohl ndahki soangen mour wet “mouro me uhdahn mour mehlel.” (Wadek 1 Timoty 6:12, 19.) Ong me tohto, met wehwehki mour kohkohlahte nan Paradais nin sampah. E apwal en medewehla ia pepehm en pirida ni menseng koaros oh ahneki roson mwahu, peren oh nsenamwahu. (Ais. 35:5, 6) Medewehla ia uwen mwahu en omw pahn mi rehn omw peneinei oh kompoakepahmw kan, iangahki irail kan me pahn iasada. (Sohn 5:28, 29; Wiewia 24:15) Mie omw ahnsou en esehla soangen koahiek kan me ke pahn ahpwtehn sukuhlki oh pil maiongala wia soahng kan me ke kin perenki. Karasepe, ke kak kalaudehla omw sukuhlki duwen palien sains. De ke kak sukuhlki ia duwen omw pahn kesengki mehn keseng kan de pil pilahnehda mwomwen pein imwomwo.
2 Mendahki atail kasikasik soahng mwahu pwukat koaros, atail kaudokiong Siohwa iei me pahn keieu kaperen ong kitail. Medewehla ia pahn mwomwen atail mour ni ahnsou me aramas koaros kasarawihala mwaren Siohwa oh wiahkin ih arail Kaun. (Mad. 6:9, 10) Kitail pahn perenki kilang sampah eh pahn direkihla aramas unsek, duwehte me Koht ketin kupwurki nin tapio. Oh medewehla ia uwen eh pahn mengei ong kitail en kalaudehla atail nanpwungmwahu rehn Siohwa ni atail ekisekis unsekla!—Mel. 73:28; Seims 4:8.
3. Dahme kitail anahne kaunopada ong ahnsou wet?
3 Kitail likih me Siohwa pahn ketin wiahda soahng kaselel pwukat koaros, pwehki “rehn Koht mehkoaros kak pweida.” (Mad. 19:25, 26) Ma kitail men mour kohkohlahte nan sampah kapwo, met iei ahnsou en “lelohng” de kilangwohngete koapworopwor en mour soutuk. Kitail ese me imwio kerendohr, eri kitail anahne mour ni ahl ehu me kasalehda me kitail kin kasik me imwio pahn leledo sohte lipilipil iahd. Kitail anahne wia soahng koaros me kitail kak ahnsou wet pwehn kaunopada ong mour nan sampah kapwo. Kitail pahn tehkpene ia duwen.
IA DUWEN ATAIL EN KAUNOPADA
4. Ia duwen atail kak kaunopada ahnsou wet ong mour nan sampah kapwo? Menlau kihda ehu karasaras.
4 Ia duwen atail kak kaunopada ahnsou wet ong mour nan sampah kapwo? Ma kitail pilahn en kohla kousoanla ehu sahpw tohrohr, ele kitail men wia soahng kei me pahn kaunopada kitail pwehn kousoan wasao. Karasepe, ele kitail pahn tepida sukuhlki lokaia oh tiahk en wasao. Ele kitail men song ekei kanarail mwenge ko. Duwehte met, kitail kak kaunopada ahnsou wet ong mour nan sampah kapwo sang ni atail kin wiewia dahme kitail kak pwehn mour ni mwomwen me kitail miher mwo. Kitail pahn tehkpene ekei ahl me kitail kak wia met.
5, 6. Ia duwen atail sukuhlki en peikiong kaweid kan sang sapwellimen Siohwa pwihn eh pahn sewese kitail en kaunopadahng kousoan nan sampah kapwo?
5 Nan sampah wet, Sehdan men aramas en medewe me irail kak wia sohte lipilipil dahme re men wia. Me tohto medewe me e kesempwal en uhtohrda oh me irail sohte anahne peikiong Koht. Ia imwilahn met? Lokolok laud oh nsensuwed. (Ser. 10:23) Ahpw Siohwa iei Kaun limpoak men. Ia uwen mour eh pahn mwahula nan sampah kapwo ni ahnsou me koaros kin peikiong ih!
6 Nan sampah kapwo, kitail pahn perenki idawehn kaweid kan sang sapwellimen Siohwa pwihn pwehn sewese sampah wet en wiahla paradais kaselel ehu oh sewese kasukuhlih irail kan me iasada. Siohwa pahn ketikihong kitail doadoahk tohto. Ahpw ia duwen ma irail kan me kin tiengla mwowe padahkihong kitail en wia mehkot me kitail sohte nohn perenki? Kitail pahn peikiong? Kitail pahn wia uwen atail kak pwehn kapwaiada oh pil perenki atail pwukoao? Pwehn kaunopadahng mour soutuk nan sampah kapwo, kitail anahne peikiong kaweid kan sang sapwellimen Siohwa pwihn ahnsou wet.
7, 8. (a) Dahme kahrehda kitail anahne iang irail kan me kin tiengla mwowe doadoahkpene? (b) Soangen wekidekla dah kan me ekei Kristian lelohng? (c) Dahme kitail kak kamehlele me pid sampah kapwo?
7 Pwehn kaunopada ong mour nan sampah kapwo, kitail anahne wia laudsang ihte peikiong sapwellimen Siohwa pwihn. Kitail pil anahne sukuhlki en itarki soahng kan oh doadoahkpene nanpwungatail. Karasepe, ni atail alehdi pwukoa kapw ehu, kitail men doadoahkpene oh wia uwen atail kak en peren oh nsenamwahu. Ma kitail sukuhlki en iang irail kan me kin tiengla mwowe doadoahkpene ahnsou wet, kitail pahn pil wia soahng wette nan sampah kapwo. (Wadek Ipru 13:17.) Ni mehn Israel ko ar pedolong nan Sapwen Inowo, koasoandi kan wiawihda ong wasa me re pahn kousoan ie. (Nemp. 26:52-56; Sos. 14:1, 2) Kitail sehse koasoandi ong ia wasa me emenemen kitail en kousoan ie nan sampah kapwo. Ahpw ma kitail sukuhlki en doadoahkpene, kitail pahn perenki wia kupwuren Siohwa sohte lipilipil wasa me kitail kousoan ie.
8 Medewehla ia uwen eh pahn wia pai kaselel ehu en papah nan sapwellimen Koht sampah kapwo pahn kaundahn Wehio! Pwehki kahrepe wet, kitail kin perenki iang sapwellimen Siohwa pwihn doadoahkpene ahnsou wet oh pil wia soahng koaros me koasoandi ong kitail en wia. Ahpw ekei pak, ele atail pwukoa kan wekila. Karasepe, ekei tohn Pedel kan nan Amerika sohla wia tohndoadoahk en Pedel ahpw uhd alehdi doadoahk en kalohk teikan. Oh pwehki arail sounpar de soangen irair teikan, ekei sounapwalih me kin seiloak uhd alehdi pwukoahn wia pioneer tohrohr. Irail perenki wia arail pwukoa kapw pwukat oh Siohwa kin ketin kapairailda. Ma kitail kapakapki sapwellimen Siohwa sawas, wia soahng koaros me kitail kak pwehn papah ih oh sukuhlki en itarki soangen pwukoa koaros me kitail alehdi, kitail pahn peren oh Siohwa pahn ketin kapaikitailda. (Wadek Lepin Padahk 10:22.) Ahpw ia duwen ma nan sampah kapwo, kitail men kousoan wasa kis ahpw sapwellimen Siohwa pwihn padahkihong kitail en keseula ehu wasa tohrohr? Ni ahnsowo, e sohte pahn kesempwal ia wasa kitail kousoan ie de dahme kitail wia. Kitail pahn uhdahn kalahnganki me kitail mihmi nan sampah kapwo.—Neh. 8:10.
9, 10. (a) Dahme kahrehda kitail anahne kasalehda kanengamah nan sampah kapwo? (b) Ia duwen atail kak kasalehda me kitail kin kanengamah ahnsou wet?
9 Nan sampah kapwo, ele ekei pak kitail anahne kanengamah. Karasepe, mwein kitail rong me ekei aramas uhdahn perenda pwehki kisehrail kan oh kompoakparail kan iasadahr. Ahpw kitail anahne awih iasadahn irail kan me kitail poakohng. Ma met wiawi, kitail pahn iang meteikan peren oh kasalehda kanengamah? (Rom 12:15) Ma kitail sukuhlki ahnsou wet en kanengamah oh awih Siohwa en ketin kapwaiada sapwellime inou kan, e pahn sewese kitail en kanengamah ahnsowo.—Ekl. 7:8.
10 Kitail pil kak kaunopadahng mour nan sampah kapwo sang ni atail kasalehda kanengamah ni atail alehdi wekidekla kan me pid atail wehwehki padahk mehlel en Paipel. Ia duwe, kitail kin onopki ire kapw kan oh kin kanengamah ma kitail sohte uhdahn wehwehki? Ma ei, nan sampah kapwo, e pahn mengei en kasalehda kanengamah ahnsou koaros me Siohwa ketin padahkihong kitail mehkot kapw me e ketin kupwurki kitail en wia.—Lep. Pad. 4:18; Sohn 16:12.
11. Dahme kahrehda kitail en sukuhlki en mahkohng meteikan ahnsou wet? Ia duwen met eh pahn sewese kitail nan sampah kapwo?
11 Pil ehu ahl me kitail kak kaunopadahng kousoan nan sampah kapwo iei sang ni atail sukuhlki en kasalehda mahk. Erein Kaundahn Krais Pahr Kido, ele aramas koaros anahne ahnsou pwe ren unsekla. (Wiewia 24:15) Ia duwe, kitail pahn limpoakpene oh mahkpene nanpwungatail? Ma kitail sukuhlki en mahkohng meteikan oh ahneki nanpwungmwahu rehrail ahnsou wet, e pahn pil mengei ong kitail en wia met nan sampah kapwo.—Wadek Kolose 3:12-14.
12. Dahme kahrehda kitail anahne kaunopada ahnsou wet ong mour nan sampah kapwo?
12 Nan sampah kapwo, ele kitail sohte pahn ahnsou koaros alehdi dahme kitail mwahuki, de ele kitail anahne awih pwehn ale. Kitail pahn anahne kalahnganki oh itarki soangen irair koaros me kitail mi loale. Ni mehlel, kitail pahn anahne soangen irair kaselel kohte me Siohwa kin ketin padapadahkihong kitail en kasalehda ahnsou wet. Eri sang atail sukusukuhlki en kasalehda irair pwukat ahnsou wet, kitail kin kasalehda me sampah kapwo uhdahn mehlel ong kitail oh me kitail kin kaukaunop en mour kohkohlahte. (Ipru 2:5; 11:1) Kitail pil pahn kasalehda me kitail uhdahn men kousoan nan sampah ehu me koaros kin peikiong Siohwa.
KILANGWOHNGETE EN PAPAH SIOHWA
13. Dahme kitail pahn mwohneki mahs nan atail mour nan sampah kapwo?
13 Nan sampah kapwo, kitail pahn ahneki soahng koaros me kitail anahne pwehn perenki mour. Ahpw atail peren me keieu laud pahn kohsang atail nanpwungmwahu keren rehn Siohwa. (Mad. 5:3) Kitail pahn soupisengki wiewia sapwellimen Siohwa doadoahk oh kitail pahn perenki papah ih. (Mel. 37:4) Eri ma kitail mwohneki mahs Siohwa nan atail mour ahnsou wet, kitail kin kaukaunop ong mour nan sampah kapwo.—Wadek Madiu 6:19-21.
14. Mehn akadei dah kan nan sapwellimen Siohwa doadoahk me me pwulopwul kan kak wiahda?
14 Ia duwen atail kak kalaudehla atail perenki papah Siohwa? Ehu ahl iei en koasoanehdi mehn akadei kan. Ma ke pwulopwul, medewe mwahu duwen omw kin doadoahngki omw mour pwehn papah Siohwa. Ke sou wia ekei roporop nan neitail sawaspen Paipel kan duwen soangsoangen doadoahk kan me kin doadoahngki pali laud en ahnsou ong papah Siohwa? Ke kak koasoanehdi ehu rehn doadoahk pwukat pwehn wia mehn akadei ehu. * Koasoiong ekei irail kan me doadoahngki pali laud en arail ahnsou ong papah Siohwa erein sounpar tohto. Ma ke doadoahngki omw mour pwehn papah Siohwa, ke pahn ale kasukuhl kesempwal. Met pahn sewese iuk en papah Siohwa nan sampah kapwo.
15. Ia mehn akadei teikan me kitail kak wiahda ni atail kin papah Siohwa?
15 Mie mehn akadei tohto me kitail kak wiahda ni atail kin papah Siohwa. Karasepe, kitail kak wiahda mehn akadei en sukuhlki wiepe kapw ehu nan doadoahk en kalohk. De kitail kak song en kalaudehla atail wehwehki kaweid kan oh ire mehlel kan en Paipel oh ia duwen atail kak doadoahngkihong nan atail mour. Kitail kak song en kamwahwihala atail wadawad mwohn aramas de wia padahk oh pil pasapeng kan nan mihting kan. Ire kesempwalo iei: Ni omw wiahda mehn akadei kan ni omw kin papah Siohwa, met pahn sewese iuk en ahneki ngoang laud oh kaunopada ong mour nan sampah kapwo.
ELEN MOUR ME KEIEU MWAHU AHNSOU WET
16. Dahme kahrehda papah Siohwa iei elen mour me keieu mwahu?
16 Ia duwe, ni atail kin doadoahngki atail ahnsou en kaunopadahng sapwellimen Koht sampah kapwo, kitail kin katihasang elen mour mwahu rahnpwukat? Soh! Papah Siohwa iei elen mour me keieu mwahu. Kitail sohte kin papah ih pwehki emen me idingkihong kitail en wia, de pwehn ihte pitsang kahn kamakam kowahlapo. Ni atail kin ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa, atail mour kin mwahula oh nsenamwahu. Ih soangen mour wet me e ketin wiahda pwe kitail en ahneki. Atail ahneki sapwellimen Koht limpoak oh aliale sapwellime kaweid nan atail mour uhdahn mwahusang soahng koaros. (Wadek Melkahka 63:1-3.) Kitail koaros kak pehm peren me kohsang atail kin kaudokiong Siohwa sang mohngiongitail unsek. Ekei me papahki Siohwa erein sounpar tohto kak uhdahn nda me met iei elen mour me keieu mwahu.—Mel. 1:1-3; Ais. 58:13, 14.
17. Ia uwen kesempwal en mehn kamweit kan oh atail wia dahme kitail kin perenki nan Paradais?
17 Nan Paradais, kitail pahn perenki doadoahngki ekei ahnsou ong mehn kamweit kan oh pil wia soahng kan me kitail perenki. Met pwehki Siohwa me ketin kapikada kitail en inengieng ahneki peren oh ketin inoukihda me e pahn ‘ketin kaitarala atail anahn akan koaros.’ (Mel. 145:16; Ekl. 2:24) Kitail anahne mehn kamweit oh pil anahne kommoal, ahpw atail perenki soahng pwukat pahn pil laudla ma kitail kin mwohneki mahs atail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Mour nan sampah kapwo pahn pil duwehte met. Eri e wia elen loalokong en doulahte “rapahki mahs Wehin Koht” oh kilangwohngete kapai kan me kitail pahn alehdi sang atail kin papah Siohwa.—Mad. 6:33.
18. Ia duwen atail kak kasalehda me kitail kin kaukaunop en mour kohkohlahte nan Paradais?
18 Nan sampah kapwo, atail mour pahn mwahusang dahme kitail kak medewe ahnsou wet. Kitail en kasalehda ia uwen atail men mi mwo sang ni atail kin kaunopada ahnsou wet ong “mouro me uhdahn mour mehlel.” Kitail en kasalehda irair kaselel kan me Siohwa kin ketin padapadahkihong kitail oh ngoangki kalohki rongamwahwo. Kitail en ahneki peren ni atail mwohneki mahs atail kin kaudokiong Siohwa nan atail mour. Kitail uhdahn koapworopworki me nan sampah kapwo, Siohwa pahn ketin wiahda soahng koaros me e ketin inoukihda. Eri, kitail en mour ni mwomwen me kitail miher mwo!
^ Menlau kilang Kahn Iroir en September 1, 2014, koakon nan pali 29.