1, 2. Isaías 65:16, 17 nisqan, ¿imaraykutaj aguantanallapajpuni yanapawanchej?

KAY 2017 watapi kinsa pʼunchaypaj jatun tantakoyqa sutikorqa “Ama saykʼuychu” nisqa. Chay asambleapeqa yachakorqanchej, imaynatachus llakiykunata aguantananchej kasqanta. Kunankamataj tawa watasña pasan, jinapis kay sajra mundopi aguantashallanchejpuni.

² Ichapis mayta sufrishanchej kunallanraj uj familiarninchej chayri mayqen amigollanchejpis wañupusqanrayku, sinchʼi onqosqa kasqanchejrayku, viejitosña kasqanchejrayku, uj desastre kasqanrayku, sajra kausay kasqanrayku, qhatiykachasqa kasqanchejrayku chayri kay jatun onqoy COVID-19 nisqa kasqanrayku. Mayta suyakushanchej kay tukuy imas chinkachisqa kananta. Chinkajtintaj niña jaykʼajpis chaykunamanta yuyarikusunchu, niñataj ujtawan chay jina llakiykuna kanqachu (Isaías 65:16, 17 leey).

3. ¿Imatataj ruwanallanchejpuni tiyan chantá imaraykutaj?

³ Kay mundopi kausayqa llakiylla. Aswan qhepamantaj ichá aswan llakiyraj kanqa (Mat. 24:21). Chayrayku sinchʼita sayanapaj kallpachakunallapuni. Imaraykuchus Jesusqa nerqa: “Sinchʼita sayasqaykichejrayku salvakunkichej”, nispa (Luc. 21:19). Ashkha hermanosninchejwanqa casi kikin problemasniyoj kanchej. Jinapis paykuna imaynatachus aguantasqankoqa yanapawanchej paykuna jina aguantanapaj.

4. ¿Imastataj Jehová kunankama aguantashan, imatataj paymanta yachakunchej?

⁴ Jehovaqa kunankama ashkha imasta aguantashan. ¿Imajtintaj chayta ninchej? Kay mundoqa Kuraj Supaypa atiyninpi kashasqanrayku problemaswan juntʼa kashan. Jehovataj kay sajra mundota kunanpacha chinkarparichiyta atinman, jinallataj problemastapis. Chaywanpis payqa, señalasqan tiempota suyakushan (Rom. 9:22). Chaykamataj, Jehovaqa aguantashallanpuni.  Paymantataj mayta yachakusunman. Kay yachaqanapi qhawarisun, Jehovaqa jisqʼon imasta aguantashasqanta.

5. ¿Pitaj Diospa sutinta chʼichichayta qallarerqa chanta imaynataj chayta yachaspa sientekunchej?

⁵ Sutinta chʼichichasqankuta. Jehová Diosqa sutinta jatunpaj qhawan, munantaj tukuy respetanankuta (Isa. 42:8). Jinapis 6 mil watas jinaña Jehovaj sutin chʼichichasqa kashan (Sal. 74:10, 18, 23). Jehovaj sutintaqa, Edén huertapi Kuraj Supay chʼichichayta qallarerqa. (Kuraj Supayqa niyta munan “llullakuspa tumpaj”). Payqa Adanman Evaman ima nerqa, Dios mana tukuy imatachu paykunaman qosqanta kusisqa kausakunankupaj (Gén. 3:1-5). Chaymantapacha Jehová Diostaqa qhasimanta juchachanku kayta nispa: “Diosqa runasman mana tukuy ima necesitasqankutachu qon”. Jesusqa mayta llakikorqa tiempo pasasqanman jina Tatanpa sutinta aswan pisipaj qhawasqankumanta. Chayrayku discipulosninman kay jinata mañakunankuta yachacherqa: “Cielopi kashaj Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun”, nispa (Mat. 6:9).

6. ¿Imajtintaj Jehová saqerqa runaspuralla unayta kamachinakunankuta?

⁶ Kamachiyninman churanakusqankuta. Jehová Dioslla tukuy derechoyoj cielota jinallataj jallpʼata kamachinanpaj. Mana pay jinaqa waj kanchu (Apo. 4:11). Jinapis Kuraj Supayqa, angelesta, runasta ima yuyachiyta munarqa Diosqa mana derechoyojchu kasqanta gobernananpaj. Jehová Dioslla sumaj kamachej kasqan sutʼi yachakunanpajqa, ashkha tiempo pasanan karqa. Jehová Diosqa saqerqa runaspuralla unayta kamachinakunankuta. Ajinamanta sutʼi rikukunanpaj, mana paypa yanapayninwanqa ni imapis allin kasqanta (Jer. 10:23). Dios pacienciakusqanrayku, tukuy yachanqanku paylla gobernananpaj derechoyoj kasqanta. Jinamanta sutʼi yachakonqa Jehovalla sumaj Kamachej kasqan. Gobiernollantaj kay jallpʼaman allin kausayta apamunanta.

7. ¿Pikunataj Jehovaj contranpi oqharikorqanku chanta imatataj pay ruwanqa?

⁷ Wakin ángeles, runaspis contranpi oqharikusqankuta. Jehovaqa angelesta, runasta ima mana pantayniyojta ruwarqa. Jinapis uj sajra ángel, Jehovaj contranpi oqharikorqa. Paytaqa Satanás sutiwan rejsikun. (Satanasqa niyta munan “Churanakoj”). Paytaj Adantawan Evatawan cheqan runas kajtinkupis, Diospa contranpi oqharikunankupaj tanqarqa. Aswan qhepamantaj waj ángeles, waj runaspis Diospa contranpi oqharikullarqankutaj (Jud. 6). Tiemponwantaj wakin israelitaspis, Diospa ajllasqan llajtamanta kashaspa, payta qhesacharqanku, llulla diosestataj yupaychayta qallarerqanku (Isa. 63:8, 10). Ajinamanta Jehovata wasancharqanku. Jinapis payqa aguantarqa, aguantallanqapunitaj payman churanakojkunata tukuchinankama. Chayta Jehová ruwasqanmanta, paywan khuska kay sajra mundopi aguantaj kamachisnenqa, mayta kusikusun.

8, 9. ¿Ima llulleriostataj runas Jehovamanta ninku chanta imatá noqanchej yachanchej?

⁸ Kuraj Supaypa llullakusqanta. Satanasqa Jobmanta, Diospa waj kamachisninmantapis nerqa, Dios tukuy imata paykunaman qosqanraykulla sirvisqankuta (Job 1:8-11; 2:3-5). Kuraj Supayqa kunankamapis ajinallatapuni Diospa kamachisninmanta nin (Apo. 12:10). Satanás llulla kasqantaqa rikuchisunman llakiykunata aguantaspa, Jehovata munakusqanchejrayku kasukuspa ima. Jehovataj aguantasqanchejrayku Jobta jina bendeciwasun (Sant. 5:11).

⁹ Llulla religionesta kamachejkunaqa ninku,  Jehová sajra kasqanta, kay mundopi ñakʼariy kananpaj pay juchayoj kasqanta ima. Chayta ninankupajtaj Satanás tanqan. Runasqa uj wawita wañupojtin ninku, Dios pusakapusqanta cielopi uj angelitotawan necesitasqanrayku. Chayta nispaqa Jehovata pisipaj qhawanku. Jinapis noqanchejqa yachanchej Jehová kʼacha Tata kasqanta. Chayrayku sinchʼita onqoykojtinchej chayri pininchejpis wañupojtin, mana Jehovata juchachanchejchu. Astawanpis yachanchej Jehová Dios tukuy llakiyninchejta chinkachinanta. Predicaspaqa tukuyman willarisunman Jehová munakuyniyoj Dios kasqanta. Ajinamanta Jehovaqa allinta kutichenqa payman churanakojkunaman (Pro. 27:11).

10. Salmo 22:23, 24 versiculospi nisqan, ¿imatá Jehovamanta yachachiwanchej?

¹⁰ Munasqa kamachisnin ñakʼarisqankuta. Jehová Diosqa khuyakuyniyoj. Payqa mayta llakikun qhatiykachasqa kasqanchejrayku, onqosqa kasqanchejrayku chayri waj imasrayku sufrishasqanchejmanta (Salmo 22:23, 24 leey). Payqa yachan imayna llakisqapunichus kashasqanchejta. Chaytataj chinkachiyta munan, chinkachenqapunitaj (Éxodo 3:7, 8; Isaías 63:9, kikinchay). Bibliaqa nin: “Payqa ñawisninkumanta tukuy waqayta pichanqa, manañataj wañuy kanqachu, nitaj llakiypis, nitaj qhapariypis, nitaj nanaypis”, nispa (Apo. 21:4). Jehovaqa chayta juntʼanqapuni.

11. ¿Imaynataj Jehová kashan wañupoj kamachisninmanta?

¹¹ Munasqa amigosnin wañupusqankuta. Jehová Diosqa wañupoj kamachisninta mayta ujtawan rikuyta munashan (Job 14:15). Payqa maytachá munashan amigon Abrahanta ujtawan rikuyta (Sant. 2:23). Maytachá munashallantaj Moisesta ujtawan rikuyta. Paywanqa “uyapura” parlaj (Éxo. 33:11). Chantapis maytachá munashallantaj ujtawan  uyariyta Davidta, waj salmistasta ima payta jatunchaspa takisqankuta (Sal. 104:33). Diosqa chay amigosnin wañupojtinkuñapis paykunamanta yuyarikullanpuni (Isa. 49:15). Jehovaqa paykunamanta tukuy imitata yuyarikun. Imaraykuchus “paypajqa tukuyninku kausashanku” (Luc. 20:38). Tumpamantawanqa paykunata kausarichimonqa, tukuy sonqo mañakusqankuta uyarenqa, yupaychasqankuwanpis kusikonqa. Wañusqas kausarimunankuta yachayqa, mayta sonqochawanchej.

12. ¿Imataj Jehová Diosta astawan llakichin kay tiempopi?

¹² Sajra runas kʼacha runasta llakichisqankuta. Jehovaqa yacharqa Edén huertapi paypa contranpi oqharikusqankutawan, niraj chayta allinchashajtin tukuy imapis aswan mana allinman tukunanta. Jehovaqa nipuni allinpajchu qhawan kay tiempopi sajra ruwaykunata, sajra kausay kasqanta ima. Chantapis payqa mayta llakikun pisi kallpas, mana piniyojtaj kajkunamanta, nisunman wajcha wawasmanta, viudasmanta ima (Zac. 7:8-10). Astawanraj llakikun kamachisninta sufrichisqankuta, carcelmantaj wisqʼasqankuta rikuspa. Jehovaqa pay jina aguantajkunata mayta munakuwanchej.

13. ¿Ima millay imastataj runas ruwashanku chanta imatá Jehová ruwanqa?

¹³ Runas astawan khuchichakuypi urmasqankuta. Diosqa payman rijchʼakojta runasta ruwawarqanchej. Jinapis Satanasqa sajra imasta ruwanapaj tanqawanchej. Noejpa tiemponpi Jehovaqa, “rikorqa runaspa ashkha millay sajra ruwasqasninkuta”. Chayrayku “pesachikorqa runasta ruwasqanmanta, mayta sonqonta nanachikuspa” (Gén. 6:5, 6, 11). Chaymantapacha runasqa sajra imasllatapuni ruwashanku. Kuraj Supayqa mayta kusikun runas imaymana khuchichakuy juchapi urmasqankumanta. Payqa mayta kusikullantaj warmipura, qharipura chayri uj qhariwan uj warmiwan khuchichakuy juchapi urmasqankumanta (Efe. 4:18, 19). Chantapis Satanasqa astawanraj kusikun Jehovaj mayqen kamachillanpis juchallikojtin. Jehová Diosqa paciencian tukukojtin, manapuni sajra kausayninkuta saqeyta munaj runasta chinkachishaspa, rikuchenqa millay kausayta millachikusqanta.

14. ¿Imatataj runas ruwashanku Jallpʼawan animaleswan ima?

¹⁴ Runas Jallpʼata pierdechishasqankuta. “Runaqa runa masinta chakisnin uraman churan paypa mana allinnillampaj”. Jehovaqa munarqa Jallpʼata, animalesta ima runas cuidanankuta. Jinapis mana chayta ruwashankuchu (Ecl. 8:9; Gén. 1:28). Wakin yachayniyoj runasqa ninku: “Kay jamoj wataspi runas may chhika animalesta, plantitasta ima chinkachej jina kashanku”, nispa. Chayraykuchá paykunaqa ancha llakisqas kashanku. Chaywanpis noqanchejqa yachanchej Jehová kay ‘Jallpʼata pierdechejkunata tukuchinanta’, uj paraisomantaj kutichinanta. Chaymantaqa maytapuni agradecekunchej (Apo. 11:18; Isa. 35:1).

15, 16. ¿Imaraykutaj Jehovawan khuska aguantananchej tiyan? Uj kikinchaywan sutʼinchariy.

¹⁵ Tatanchej Jehovaqa may chhika watastaña imaymana problemasta aguantashan. (“ Jehová Diosqa aguantashan” nisqa recuadrota qhawariy). Payqa ima ratollapis kay sajra mundota chinkachiyta atinman. Jinapis pacienciakusqanqa mayta yanapawanchej. Uj qhariwarmipi piensarina. Paykunaqa wawitayoj kanankuta yachanku, jinapis doctorqa nin wawitanku onqosqa nacekunanta, sufrinanta, nitaj unaytachu kausananta. Chay qhariwarmeqa wawitankuta cuiday mana facilchu  kananta yachaspapis, kusiywan suyanku. Paykunaqa wawitankuta munakusqankurayku ni imata faltachinkuchu, ima problematapis aguantallanku.

¹⁶ Ajinallataj noqanchejwanpis. Adanwan Evawan ñaupa tatasninchej kasqankurayku, juchasapas nacekunchej. Jinapis Jehovaqa munakuwanchej, cuidawanchejtaj (1 Juan 4:19). Ñaupaj parrafopi parlarerqanchej chay tatasqa, wawitankuta allinyachinankupaj ni imata ruwayta aterqankuchu. Jinapis Jehovaqa sufrichiwasqanchej imasta chinkachenqa. Payqa yachanña maykʼajchus runaspa llakiyninkuta tukuchinanta (Mat. 24:36). Jehová munakuwasqanchejqa, yanapawanchej paywan khuska mashkha unaytapis aguantanapaj.

17. ¿Imaraykutaj Hebreos 12:2, 3 aguantanapaj yanapawanchej?

¹⁷ Jehovaqa ni pi jina aguantashan, paymantataj mayta yachakusunman. Jesuspis Jehová jinallataj aguantarqa. Payqa kay Jallpʼapi kashaspa paypaj sajrata rimasqankuta, kʼumuykachachisqankuta, kʼaspipi wañuchisqa kayta ima noqanchejrayku aguantarqa (Hebreos 12:2, 3 leey). Arí, payqa Tatanta aguantajta rikuspa aguantallarqataj. Chayrayku Jehová aguantasqanqa noqanchejtapis yanapallawanchejtaj.

18. ¿Imaynatataj 2 Pedro 3:9 yanapawanchej Jehová pacienciakusqanta entiendenapaj?

¹⁸ (2 Pedro 3:9 leey). Jehovaqa sumajta yachan maykʼajchus kay sajra mundota tukuchinanta. Pacienciakusqanraykutaj kay tiempopi may chhika runas payta sirvishanchej, jatunchashanchejtaj. Maytapuni agradecekunchej chay chhika unayta aguantasqanmanta. Ajinamanta nacekorqanchej, paymanta yachakorqanchej, kausayninchejtataj payman qoporqanchej. Jehovaqa tukukuykama aguantajkunata mayta bendicenqa. Ajinamanta sutʼi rikukonqa Jehová aguantasqan mana qhasichu kasqanta.

19. ¿Imatataj Jehovamanta yachakunchej, chanta imatá japʼisun?

¹⁹ Jehovamantaqa kusiywan aguantayta yachakunchej. Imaraykuchus payqa, Satanás tukuy imaymana nanayta, ñakʼariyta ima rikhurichejtinpis kusisqallapuni (1 Tim. 1:11). Noqanchejpis kusisqallapuni, pacienciawantaj suyakuna Jehová sutinta jatunchananta, paylla gobernananpaj derechoyoj kasqanta rikuchinanta, tukuy sajra kausayta, llakiykunasninchejta ima chinkachinanta. Tatanchej Jehová aguantashasqanta yachayqa, mayta yanapawanchej aguantanapaj, sonqochakunapajtaj. Chayta ruwajtinchejqa, Santiago 1:12 nisqan sapa ujninchejpi juntʼakonqa. Chaypi nin: “Kusikuyniyojmin llakiykunapi sinchʼillatapuni sayaj runaqa. Imaraykuchus allinpaj qhawasqa kaspa, kausay pilluta japʼenqa. Chaytaqa Jehová Dios qonanta nerqa, pikunachus payta munakullankupuni, chaykunaman”, nispa.