UJ UÑA wawitaqa ni imamanta jarkʼakuyta atinchu. Chayrayku wawita nacekojtenqa tatan chayri maman qhawanan tiyan. Puriyta yachakuspaqa runasta jatuchajta qhawan. Manchachikusqanraykutaj tatasninman corren. Tatasninwan kaspataj ni imata manchachikunchu.

Wawa kashajtinchejqa tatanchej chayri mamanchej munakunawanchejta, yanapanawanchejtataj necesitaj kanchej. Chayqa mana manchachikunapaj yanapawarqanchej. Chantá imallatapis allinta ruwasqanchejta niwajtinchejqa aswan kusisqa ruwaj kanchej.

Wiñasqanchejman jinaqa amigosninchejpis yanapawarqanchej mana manchachikunapaj. Paykunawan kaspaqa kusisqa karqanchej, chaytaj escuelaman rejtinchejpis mana manchachikunapaj yanapawarqanchej.

Tukuy wawas ajina uywasqa kanankuta munasunman. Chaywanpis wakin wawasqa mana amigosniyoj kanku, ashkhastataj tatasninku mana yanapankuchu. Melisa * nin: “Sumaj ujchasqa familiaspa fotosninta qhawaspaqa yuyani: ‘Familiallaypis ajina kanman karqa’”, nispa. Ichá qanpis jinata yuyanki.

Wiñasqaykiman jina ichapis manchachikorqanki. Ichá wawa kashajtiyki mana yanapasusqankurayku nitaj munakususqankurayku. Chantapis tatasniyki niraj tʼaqanakushajtinku sapa kuti maqanakusqankurayku, qan juchayoj kasqaykitataj yuyawaj karqa. Chayri mamayki, tatayki maqasusqanrayku chayri sonqoykita nanachisunankupaj jina rimasusqanrayku.

Chay jinapi kausakusqankuraykutaj wakin wawasqa, jovenyaspa drogakunku chayri machayman qokunku. Wakintaj mana sapallanku rikukunankupaj pandilleroswan tantakunku. Wakinrí pillawanpis rejsinakuyta qallarinku, mana allin risqanraykutaj astawanraj manchachikunku.

Chantapis mana chay jina chʼampaykunapi rikukojkunaqa pisipaj qhawakuspa wiñanku. Ana nin: “Mamayqa sapa kuti niwaj ni imata allinta  ruwayta atisqayta. Ni jaykʼaj allinta ruwasqayta niwajchu, nitaj munarikuwajpischu”, nispa.

Chantapis mana chay jina kausayninchej kasqallanmantachu manchachikusunman. Ichá wakenqa divorciakusqankurayku, machitu kaspa niña imata ruwayta atisqankurayku, chayri mana allin rijchʼayniyoj kasqankuta yuyasqankurayku manchachikunku. Ima manchachisojtinpis ichá llakisqa kashanki, nitaj piwanpis parlariyta atillankichu. ¿Imataj yanapasunkiman maychus kajta yuyanaykipaj?

Mana sapanchejchu kashanchej. Imajtinchus Dios yanapayta munawanchej.

Diosqa profeta Isaiasnejta niwanchej: “Ama manchachikuychu, [...] imaraykuchus noqaqa Diosniyki kani. Noqa kallpachasqayki, yanapallasqaykitaj; justiciata ruwaj paña makiywan sayachillasqaykipuni” (Isaías 41:10, 13). Chayqa may sumajpuni, imaraykuchus Diospis makinchejmanta japʼishawasunman jina. Chayrayku mana manchachikunachu.

Bibliaqa Diospa kamachisnin ñaupa tiempopi llakikusqankumanta parlan. Chaywanpis paykunaqa Dios yanapananpi atienekorqanku. Anaqa pichus Samuelpa maman karqa mana wawasniyoj kayta atisqanmanta mayta llakikoj. Chayrayku kʼumuykachachisqa karqa. Chantapis mana mikhojchu, maytataj waqaj (1 Samuel 1:6, 8). Llakiyninta Diosman willaspataj manaña llakikorqachu (1 Samuel 1:18).

Diospa kamachin Davidpis wakin kutispi mayta llakikullajtaj. Ashkha watasta rey Saúl wañuchinanpaj qhatiykacharqa. Davidqa mana wañuspapis wakin kuti yaku ukhupi jina jeqʼeqashasqanta yuyarqa (Salmo 55:3-5; 69:1). Jinapis kayta qhelqarqa: “Ni imamanta manchachikuspa siriykuni, puñunipachataj, imaraykuchus qanlla Tata Dios, sajramanta jarkʼakuwaspa kawsachiwanki”, nispa (Salmo 4:8).

Ana chantá Davidpis Diosman llakiyninkuta saqerqanku, Diostaj paykunata yanaparqa (Salmo 55:22). Noqanchejpis kikinta ruwasunman.

1. Jehovata Tataykita jina qhaway

Jesucristoqa munarqa ‘kʼata cheqa Dios’ Tatanta rejsinanchejta (Juan 17:3). Apóstol Pablopis niwanchej, ‘Diosqa mana karupichu kashasqanta sapa ujninchejmanta’ (Hechos 17:27). Chayrayku Santiago niwanchej: “Diosman astawan qayllaykuychej; paypis qayllamusonqachej”, nispa (Santiago 4:8).

Diosqa Tatanchej kasqanrayku munakuwanchej, mana anchata llakikunapajtaj yanapawanchej. Paypeqa pisimanta pisi atienekunchej, chaytataj wakinkuna rikorqanku. Carolina nin: “Jehovapi atienekusqaymantapacha, tukuy imata Payman willakuni. Chaytaj kusichiwarqa”.

Raquel nin: “Tatasniy ripojtinku, Jehová yanapawarqa mana anchata llakikunaypaj. Diosman willakoj kani tukuy ima llakiyniymanta. Paytaj yanapawarqapuni”. *

2. Diosta munakojkunawan yanaparichikuy

Jesusqa discipulosninman nerqa: “Qankunaqa tukuyniykichej hermanos kankichej” (Mateo 23:8). Jesusqa tukuy munanakunankuta munarqa, uj familia jina kanankupaj (Mateo 12:48-50; Juan 13:35).

Jehovaj testigosnenqa mayta kallpachakunku, uj familia jina munanakunankupaj, yanapanakunankupaj, sonqochanakunankupajtaj (Hebreos 10:24, 25). Ashkha runasqa reparanku tantakuykuna uj jampi jina kasqanta sonqo pʼakisqa kajkunapaj.

Eva nin: “Uj hermana sumaj amigay karqa. Payqa imachus llakichiwasqanta yacharqa. Uyariwarqa, Bibliata leeripuwarqa, Diosmantataj mañarikorqayku. Noqawanpunitaj kasharqa, tukuy imatataj willarqani. Niñataj manchachikorqanichu”, nispa. Raquel nillantaj: “Hermanosqa tatay jina mamay jinataj karqanku. Paykunaqa mana manchachikunaypaj yanapawarqanku”, nispa.

3. Wajkunata munakuy

Pillawanpis kʼachas kaspaqa aswan sumaj amigos kanchej. Jesús nerqa: “Aswan kusiy wajman  qoriy qorichikunamanta nisqaqa” (Hechos 20:35). Chantapis waj runaswan kʼacha kaspaqa, paykunapis noqanchejwan aswan kʼachas kanqanku. Jesús discipulosninman nerqa: “Qoriychej wajkunaman, qankunamampis qorillasonqachejtaj” (Lucas 6:38).

Munakuspa, munasqa kaspataj mana manchachikunchejchu. Bibliapipis nin: “Munakoyqa mana jaykʼajpis tukukonqachu” (1 Corintios 13:8). María nin: “Noqamanta imatachus yuyasqayqa mana cheqachu. Chaypi mana yuyanallaypajtaj wajkunata yanapani. May kusisqataj kani wajkunata yanaparispa”.

Kay kinsa yuyaychaykunaman jina ruwajtinchejpis manchachikoyqa kallanqapuni. Jinapis chay yuyaychaykunaqa yanapawasunman. Carolina nin: “Manchachikuniraj. Jinapis manaña pisipajchu qhawakuni. Jehovaqa yanapawanqa, chantapis amigosniy yanaparillawankutaj mana sinchʼita manchachikunaypaj”, nispa. Raquelpis nin: “Wakin kuteqa llakikuni. Jinapis ashkha hermanosta rejsini, paykunataj yanapariwanku. Paykunaqa kusisqa kanaypaj yanapawanku. Astawanqa Dioswan sapa pʼunchay parlariyta atini. Chaytaj may sumajpuni”.

Tukuy kay llakiykunaqa tukukonqa. Imajtinchus Bibliaqa nin Jallpʼa uj Paraisoman tukunanta chaypitaj ni pi manchachikonqañachu. Bibliaqa nin: “Tukuy kawsakonqanku ni imata manchachikuspa; sapa uj samarikuyta atenqa uvasninkoj llanthumpi, jinataj higo sachʼankoj llanthumpi” (Miqueas 4:4). Chaypitaj ni pita manchachikusunñachu. Tukuy ima llakiyninchejtataj qonqapusun (Isaías 65:17, 25). Dios, Wawan Jesucristo ima justiciawan kamachenqanku. Chantá ‘ni imamanta manchachikuy, kusiy kausaytaj wiñaypaj’ kanqa (Isaías 32:17).