¿Imaraykutaq cristianos juntʼa sunqu kananchik tiyan?

‘Tata Dios, juzgaway juntʼa sunqu kasqaymanjina.’ (SAL. 7:8.)

1, 2. ¿Imaspitaq juk cristiano Diosman juntʼa sunqu kasqanta rikuchinan tiyan?

JUK cristiano waynata, compañerosnin muyuykunku, paywan maqanakuyta munaspa. ¿Phiñakuywan kutichispa maqanakunqachu? Chayri, ¿mana phiñakuyninwan atipachikuspa ripunqachu? Juk casado runa wasinpi sapallan, astawan yachananpaq Internetpi maskʼachkan. Chayllapi, khuchichakuyta qhawananpaq willay rikhurin. ¿Qhawanqachu chayri qhisachanqachu? Juk hermana, amigasninwan parlachkan. Chayllapi paykunamanta juknin kaq, wak hermanamanta mana allinta parlayta qallarin. ¿Imatá chay hermana ruwanqa? Paypis jinallatataqchu parlayta qallarinqa chayri kallpachakunqachu, ¿wak imasmanta parlayta tikrachinanpaq?

² Kay kimsa hermanosqa, Diosman juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima, kanankupaq kallpachakunanku tiyan. Sapa pʼunchay ima chʼampaypis kaptin, ¿Diosman juntʼa sunquchu kasunchik? Kawsayninchikpiqa, mana unqunamanta, imaynatachus pʼachallikuymanta, llamkʼaymanta, pikunawanchus masichakunamanta, qhariwarmi kawsaymanta ima, llakikunchikpuni. Chaywanpis cristianos kaspaqa, Diosman juntʼa sunqu kananchikmanta astawan llakikunanchik tiyan, imaptinchus Jehovaqa, chayta sunqunchikpi qhawan (Sal. 139:23, 24).

3. a) ¿Imatá Jehová, sapa juk ruwananchikta munan? b) ¿Imamantá kay yachaqanapi yachakusun?

³ “Tukuy ima allin kaj, kʼacha kaj imaqa” Jehovamanta jamun, chantapis tukuy imapi tʼinkawanchik (Sant. 1:17). Payman, cuerponchikmanta, yuyayninchikmanta, mana unqusqanchikmanta, kallpanchikmanta ima manu kanchik (1 Cor. 4:7). Chaywanpis Jehovaqa, payman mana juntʼa sunqu kayta munaptinchikqa, mana tanqawanchikchu. Manaqa, sapa juk akllananchikta munan (Deu. 30:19). Kay yachaqanapi, imachus Diosman juntʼa sunqu kay kasqanta, kimsaniqmanta, yachakusunchik.

Diosman juntʼa sunqu kay

4. Diosman juntʼa sunqu rimay, ¿imatá niyta munan, chantá imatá uywa jaywanamanta yachakunchik?

⁴ Wakinkunaqa Diosman juntʼa sunqu kay, imachus kasqanta, mana sutʼita yachankuchu. Chayrayku wakin politicosqa, juntʼa sunqu kasqankuta ninku, chaywantaq niyta munanku, mana chʼawkiyasqankuta. Arí, mana chʼawkiyaq kayqa sumaq, chaywanpis jinamantaqa juk jinallamanta, juntʼa sunqu kasqankuta rikuchichkanku. Biblia nin, Diosman juntʼa sunqu runaqa, llimphu kawsayniyuq, ni imapi juchachakuspa kawsasqanta. Hebreo qallupi, Diosman juntʼa sunqu rimayqa, “juntʼa”, “mana imanasqa”, “mana juchayuq” ima, niyta munan. Jehovaman imayna uywatachus jaywanankumanta, kay hebreo rimaymanta jukninta uqharikuq. Jehová, allinta qhawananpaq mana iman imanasqa uywata jaywananku karqa (Levítico 22:19, 20, ñawiriy). Chayraykutaq Jehovaqa, unqusqa uywasta, chakin pʼakisqasta, ciegosta ima, apaqkunata sinchimanta juchacharqa (Mal. 1:6-8).

5, 6. a) ¿Ima rikchʼanachinastaq rikuchiwanchik, imatapis mana iman imanasqatapuni munasqanchikta? b) Diosman juntʼa sunqu kanapaq, ¿imaraykutaq mana juntʼa runaspunichu kananchik tiyan?

⁵ Yachanchikjina, tukuypis imallatapis rantikuspaqa, mana iman imanasqa kananta munanchik. Kay rikchʼanachinaspi tʼukurina, unay tiempomanta librosta maskʼaq runa, ranqhana libros wasipi, watastaña maskʼasqan librota tarin. ¿Imatá ruwanman, wakin hojas mana kaptin? Ichapis llakiywan qhawarispa saqipunqa. Kaypi tʼukurinallataq, juk warmi mercadopi duraznota rantichkan. Payqa tukuy laya duraznos kasqanta qhawarichkan, ¿mayqinkunatataq  akllananta yuyawaq? Mana iskaychakuspa nisunman, mana ni iman imanasqata, mana khurusqa kaqkunata ima. Diospis kikinta ruwan, imaptinchus payqa, juntʼa sunqu, mana ni iman imasqa runasta, maskʼan (2 Cró. 16:9).

⁶ Ichapis, Diosman juntʼa sunqu runas kananchikpaqqa, mana juchayuq runa kananchik kasqanta, nisunman. Chayrayku, ichá juchasapa kasqanchikrayku, juk libro mana tukuynin hojasniyuqman, khurusqa duraznoman ima, rikchʼakusqanchikta yuyasunman. ¿Maykʼaqllapis ajinata yuyarqankichu? Jina kaptinqa, Jehovaqa mana juntʼa runas kananchiktachu suyachkan, nitaq ni jaykʼaq mana atisqanchiktaqa mañawasunchu, chayta yuyarikuna (Sal. 103:14; Sant. 3:2). * Manaqa payman juntʼa sunqu kananchikta, suyan. ¿Imapitaq juntʼa runa kay, juntʼa sunqu kaywan, mana kikinchu? Juk waynapi tʼukurina. Mana allinchu kanman casarakunan sipasmanta, mana ni imapi pantaq kananta suyanan. Chaywanpis, payllata tukuy sunqu munakunanta suyanman. Jinallataq Jehovapis payllata yupaychananchikta munan (Éxo. 20:5). Payqa, mana juntʼa runas kananchiktachu suyan, manaqa tukuy sunqu munakunanchikta, payllata yupaychananchikta ima munan.

7, 8. a) ¿Imaraykutaq Jesús, Diosman juntʼa sunqu kasqanta, nisunman? b) Bibliapi ‘Diosman juntʼa sunqu’ rimay, ¿imatá niyta munan?

⁷ Ichapis Jesusta, mayqintaq aswan kuraq kamachiy, nispa tapusqankuman kutichisqanta yuyarikunchik (Marcos 12:28-30, ñawiriy). Jesusqa mana mayqinchus chay kamachiy kasqallantachu nirqa, manaqa pay kikin juntʼa runajina juntʼarqa. Mana pipis payjina, Jehovata tukuy sunqunwan, kawsayninwan, yuyayninwan, kallpanwan ima, munakunchu. Chay ruwasqantaq, juntʼa sunqu kayqa, mana simillamantachu kasqanta rikuchin, manaqa llimphu sunquwan tukuy imata ruwananchikta sutʼinchan. Chayrayku, Diosman juntʼa sunqu kayta munanchik chayqa, Jesuspa qhipantapuni rinanchik tiyan (1 Ped. 2:21).

⁸ Chayrayku, Bibliap nisqanmanjina Diosman juntʼa sunqu kayqa: ni imata suyakuspalla payta yupaychay, chantapis munayninman, ruwayninman ima chiqa sunqu kay niyta munan. Diosman juntʼa sunqu runasqa, tukuy ruwayninkupi Jehovata kusichinankupaq kallpachakunku, payjinataq imatapis qhawanku. Kunanqa, imaraykuchus Diosman juntʼa sunqu kay, may allin kasqanta, kimsaniqmanta qhawarina.

1. Jehovap kamachiynin, juntʼa sunqu kayninchikwan

9. ¿Imaynatá Jehovap kamachiyninta, may allinpaq qhawasqanchikta rikuchinchik?

⁹ Jehová kamachiq kasqanqa, mana Payman juntʼa sunqu kananchikmantachu. Runas, ángeles ima, imallatapis, ruwachunku chayri nichunku, Jehovallapuni tukuy kay pachamanta Kamachiq kanqa. Chaywanpis, janaqpachapi, kay pachapi ima, Diospa Kamachiyninpa contranta sinchita rimarqanku. Chayrayku, Paylla Kamachiq kasqan jatunchakunan tiyan, tukuy runas Jehovalla Kamachiq kasqanta, chiqan kaqmanjina, munakuywan ima kamachisqanta, sutʼita yachananku tiyan. Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, Diospa kamachiyninmanta mayta runaman parlariyta munanchik. Kunan, ¿imaynatataq Jehovawan kasqanchikta, paylla kamachinawanchikta munasqanchikta ima, rikuchisunman? Payman juntʼa sunqu kaspa, ni jaykʼaq wasanchaspa ima.

10. a) Satanás, ¿imatataq runasmanta nin? b) ¿Imaynatataq qam chay nisqanman kutichiwaq?

¹⁰ Diosman juntʼa sunqu kay, ¿imaynamantá Diospa kamachiyninta jatunchan? Satanasqa, ni pi Jehová Kamachiq kasqanta allinpaq qhawanankuta, nitaq munakuywan yupaychanankuta, nichkallanpuni. Supayqa achkha angelespa ñawpaqinpi, Diosta nirqa: “Kawsayninrayku runaqa imatapis qonampaj jinalla”, nispa (Job 2:4). Sumaqta qhawarispa reparanchik, Supayqa mana Jobllamantachu parlachkasqanta,  manaqa tukuy runasmantapis. Chayraykuchá Supaymanta Biblia nin: ‘hermanosninchikta chʼataq’, nispa (Apo. 12:10). Payqa Jehovata asipayan, ni juk cristiano chiqa sunqu kanmanchu, nispa. Arí, Satanasqa tukuyninchik kawsayninchikrayku Jehovata wasanchananchikta nin. Chayjinata nisqanmanta, ¿imatá niwaq? ¿Manachu Satanás llulla kasqanta rikuchiyta munawaq? Jinata rikuchiwaq: Diosman juntʼa sunqu kaspa, ni jaykʼaq Payta wasanchaspa ima.

11, 12. a) Imallatapis akllaspa, ¿imastaq rikuchiwanchik Diosman chiqa sunqu kasqanchikta? b) Diosman juntʼa sunqu kaspa, ¿ima sumaq ruwaytataq ruwasun?

¹¹ Chayrayku, sapa pʼunchay kawsayninchikpi, chiqan kaqtapuni akllananchik tiyan. ¿Qallariypi chay kimsa hermanosmanta parlarikusqanmanta, yuyarikunkichu? ¿Imatá Diosman juntʼa sunqu runa, chay kimsa chʼampaykunapi rikukuspa ruwanman? Chay waynaqa, compañerosninman kutichiyta munaspapis, ni imata ruwaspa ripun; kay kamachiyta yuyarikusqanrayku: “Ama ima sajramantapis pagachikuychejchu, manachayqa saqeychej Dios phiñakuynimpi jasutʼinanta. Diosmanta Qhelqasqapi nin: “Noqa pagachikusaj jasutʼispa” (Rom. 12:19). Casarasqa cristianotaq, internetpi khuchichakuyta qhawayta atinman karqa, chaywanpis, Bibliapi imatachus Job nisqanta yuyarikun: “Noqa sonqoypi nikorqani, ni sipas solterallatapis munapayanayta” (Job 31:1). Chayrayku, chay khuchichakuykunata mana qhawanchu, astawanpis venenomantajina usqhayllata ayqin. Chay hermanawan khuska kaqkuna, mana allinta parlayta qallariptinku, payqa kaymanta yuyarikun: “Sapa ujninchej runa masinchejta kusichina, imatapis paypa allinnimpaj ruwaspa, ajinamanta creeypi wiñachisqa kanampaj”, nisqamanta (Rom. 15:2). Payqa, Jehová chayjina parlayta qhisachasqanta yachan, imaptinchus mana allinninpaqchu, chantapis chay runataqa, wak runasqa chay parlayrayku manaña allinpaqchu qhawankuman. Chayrayku, ni imata yapaykuspa chay  parlayman, wak imasmanta parlanankupaq tikrachin.

¹² Kay kimsa cristianos, akllasqankuwanqa, Jehovap Kamachiyninpi kayta, paytataq kusichiyta munasqankuta ima, rikuchinku. Qamrí, ¿imapipis akllanayki kaptin, kikintachu ruwanki? Jina kaptinqa, kay Proverbios 27:11, Jehová may kʼachamanta yuyaychawasqanchikta kasukuchkanchik, maypichus nin: “Yachayniyoj kay, wawáy, kusichiwankitaj; ajinamanta allinta kutichisaj pischus ñakʼarichiwayta munajkunata”. Jehovata kusichiytaqa, ¡May jatunpaq qhawana! Chayrayku, Diosman juntʼa sunqu, ni jaykʼaq wasanchay imaqa may sumaqpuni, ¿icharí?

2. Jehovaqa imayna juntʼa sunquchus kasqanchikmanjina juzgawasun

13. Job, David ima, ¿imaynamantá, Diosman juntʼa sunquchus manachus kasqanchikmanjina juzganawanchikta rikuchinku?

¹³ Diosman juntʼa sunqu kaspaqa, Jehová Kamachiq kasqanta allinpaq qhawasqanchikta rikuchinchik. Mana chayllachu, Diosman juntʼa sunqu kananchik tiyan, imaptinchus payqa ruwayninchikmanta juzgawasun, chaytataq Job yacharqa (Job 31:6, ñawiriy). Jobqa, Jehová runasta “cheqan pesaspi” jina, juntʼa sunqu kasqankutachus manachus yachananpaq pesasqanta yacharqa. Davidpis chayman rikchʼakuqta qillqallarqataq: “Qanqa tukuy runasta juzganki. Tata Dios, juzgaway cheqan kasqayman jina, [juntʼa sunqu] kasqayman jinataj [...] qan rejsinki runaj sonqonta, yachallankitaj runaj yuyayninta”, nispa (Sal. 7:8, 9). Yachanchikjina, Jehovaqa sunqunchikta, yuyayninchikta ima riqsin. Chayrayku ni jaykʼaq qunqanachu: Jehovaqa juntʼa sunquchus manachus kasqanchikmanjina juzganawanchikta.

14. Juntʼa runa kaspapis, ¿imaraykutaq mana Diosman juntʼa sunqu kayta atisqanchikta yuyananchikchu tiyan?

¹⁴ Jehová jallpʼantinpi tukuy runap sunqusninkuta qhawachkasqanpi yuyay (1 Cró. 28:9). Chaypitaq, may pisi juntʼa sunqu runasta tarin, ¿icharí? Juchasapa runa kaspapis, chay pisi runaswan khuska kayta atisunman. Job, David imaqa, juchasapa kaspapis, Jehovapi atienekuspa, Pay juntʼa sunqu runastajina qhawanankuta suyakurqanku. Chaywanpis, juntʼa runa kaspapis, mana juntʼa sunqupunichu kayta atisunman. Kay jallpʼapi kimsa runaslla, juntʼa runas karqanku, chaymanta iskay Adán, Evawan karqanku, paykunataq Diosta wasancharqanku. Chaywanpis, may chhika juchasapa runas Jehovata, chiqa sunquwan yupaychachkanku. Qampis jinata ruwayta atiwaq.

3. Diosman juntʼa sunqu kay may allin, suyakuyninchik juntʼakuqta rikunapaq

15. Suyakuyninchik juntʼakunanpaq, ¿imaynatá David, Diosman juntʼa sunqu kay may allinpuni kasqanta rikuchirqa?

¹⁵ Jehovaqa, ruwasqanchikmanjina juzgawasun, chayrayku Diosman juntʼa sunqu kayqa may allinpuni, jinamanta qhipaman suyakuyniyuq kasunchik. Chayta Davidqa sumaqta yacharqa (Salmo 41:12, ñawiriy). Payqa, Jehová wiñaypaq allinpaq qhawananta suyakurqa. Imaynatachus kay tiempopi chiqa cristianos, Diosta yupaychaspa astawan payman kʼaskaykuspa wiñaypaq kawsakuyta suyakuchkanku jinata. Chantapis, Diosman juntʼa sunqu kaspa, suyakuynin juntʼakunantapuni yacharqa. Ñuqanchikpis, Jehovaman chiqa sunqullapuni kasun chayqa, yanapayninta, tʼinkayninta ima, japʼisun.

16, 17. a) ¿Imaraykutaq Diosman juntʼa sunqupuni kayta munanki? b) ¿Ima tapuykunamantaq, qhipan yachaqanapi kutichikunqa?

¹⁶ Suyakuyninchikqa kusichiwanchik. Chay kusiytaq chʼampaykunata atipanapaq yanapawanchik. Bibliaqa, suyakuyta monterawan, nisunman cascowanjina kikinchan (1 Tes. 5:8). Satanasqa, mana allin yuyaykunaman, chantapis  imatapis mana atisqanchikta yuyanapaq tanqawanchik, imaynatachus casco soldadop umanta jarkʼan, kikillantataq suyakuyninchik chaykunamanta jarkʼawanchik. Kawsay mana suyakuyniyuqqa qhasilla. Chayrayku juntʼa sunquchus, suyakuyniyuqchus manachus kasqanchikta reparakuyqa may allin. Ni jaykʼaq qunqanachu, juntʼa sunqu kayqa, Jehovap kamachiyniyta allinpaq qhawasqanchikta rikuchisqanta, suyakuyninchiktataq waqaychasqanta. ¡Diosman juntʼa sunqullapuni kana, ni jaykʼaqtaq wasanchanachu!

¹⁷ Diosman juntʼa sunqu kayqa, may allin kasqanrayku, qhipan yachaqanapi kay tapuykunaman kutichikunqa: Diosman juntʼa sunqu kanapaq, ¿imatataq ruwananchik tiyan? Chʼampaykuna kaptin, ¿imaynamanta Diosman juntʼa sunqu, chiqa sunqu ima, kayta atisunman? Manaña Diosman juntʼa sunqu kaqkunaqa, ¿imatá ruwayta atinkuman?

[Sutʼinchaynin]

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imataq Diosman juntʼa sunqu kay?

• Diosman juntʼa sunqu kay, ¿imaynamantá Diospa kamachiyninta jatunchan?

• Suyakusqanchikta juntʼakuqta rikunapaq, ¿imaraykutaq Diosman juntʼa sunqupuni kana?

[Tapuykuna]

[5 paginapi dibujos/fotos]

Sapa pʼunchay Diosman juntʼa sunquchus manachus kasqanchikta rikuchinchik