Jesusjina mana manchachikuspa willamuna

“Chaywampis Diosniyku kallpachawarqayku, paypa evangelionta qankunaman willanaykupaj.” (1 TES. 2:2.)

1. ¿Imaraykutaq Diospa Reinonmanta allin willaykunajina ni imapis kanmanchu?

ALLIN willaykunata uyarispa, ¿maytacharí kusikunchik? Jesús, Diospa Reinonmanta allin willaykunata willasqanjinaqa, ni imapis kanmanchu. Chay willaykunaqa, ñakʼariy, unquy, nanay, wañuy ima, chinkananta nin. Chantapis, Diospa munayninmanta, paypa amigon kayta atisqanchikmanta, wiñay kawsayta taripayta atisqanchikmanta ima, willawanchik. Ichapis chay willaykunata uyarispaqa, tukuy kusikunankuta yuyawaq. Chaywanpis mana jinachu.

2. Jesús, “runasta tʼaqanachej jamuni” nispa, ¿imatá niyta munarqa?

² Jesús discipulosninman nirqa: “Ama qankunaqa yuyaychejchu noqa kay pachaman allin kawsayta apamoj jamusqayta. Mana allin kawsaytachu apamuni, manachayqa phiñanakuyta. Noqaqa runasta tʼaqanachej jamuni: Churita tatanmanta, ususita mamanmanta, ñojchʼatapis suegranmanta. Ajinamanta runaj enemigosnenqa wasillanmantataj kanqanku”, nispa (Mat. 10:34-36). Arí, achkha runasqa, allin willaykunata japʼikunankumantaqa qhisachanku. Wakinkunaqa, willaqkunawan churanakunku, familiankumanta kaptinpis.

3. Willamunallanchikpaqpuni, ¿imayná kananchik tiyan?

³ Kunanpis, Jesús willasqan willaykunallatataq runaman willanchik, chantapis runasqa, ñawpa tiempopijinallataq mana uyariyta munankuchu. Chaytaq jinapuni kanan karqa, imaraykuchus Jesús, discipulosninman nirqa: “Kamacheqa patronninmanta mana aswan kurajchu, nispa. Noqatachus chejnikuywan  qhatiykachawarqanku chayqa, qankunatapis chejnikuywan qhatiykachallasonqachejtaj”, nispa (Juan 15:20). Ichá mana wakin suyuspijinachu sutʼimanta qhatiykachasqa kanchik, chaywanpis, pisipaq qhawasqa, chiqnisqas ima, kanchik. Chayrayku willamunallanchikpaqpuniqa, iñiyniyuq, mana manchachikuyniyuq ima, kananchik tiyan (2 Pedro 1:5-8, ñawiriy).

4. ¿Imaraykutaq Pablo willananpaq kallpata necesitarqa?

⁴ Ichá maykʼaqllapis willayman lluqsiyta, mana atinaykipaqjina qhawanki chayri runaman yachachimuyta manchachikunki, jina kaptinqa ama anchata llakikuychu, imaptinchus wakin sumaq willaqkunapis qamjinallataq sientekurqanku. Sutʼincharinapaq, apóstol Pabloqa chiqa kaqta sumaqta riqsirqa, mana manchachikuspataq willarqa, chaywanpis wakin kutiqa, mana willamuyta atillarqachu. Tesalónica llaqtamanta hermanosman ajinata qillqarqa: “Yachankichej imaynatachus Filipos llajtapi ñawpajta ñakʼarichiwasqaykuta, kʼumuykachachiwasqaykutataj, manaraj qankunaman jamushajtiyku. Chaywampis Diosniyku kallpachawarqayku, paypa evangelionta qankunaman willanaykupaj manchay churanaku chawpipi” (1 Tes. 2:2). Ajinataq karqa, imaraykuchus chay llaqtapiqa, Pablota, Silastawan siqʼurqanku, chantá carcelman wisqʼaspa iskay juskʼusniyuq rakhu kʼaspiman mana kuyuriyta atinankupaqjina chakisninkuta matʼiykurqanku (Hech. 16:16-24). Chaywanpis, Pablowan Silaswan, Diosmanta kallpata japʼisqankurayku, willamullarqankupuni. ¿Imaynatá kikinta ruwasunman? Kay tapuyman kutichinapaqqa, ñawpa tiempopi Diospa kamachisnin mana manchachikuspa paymanta willamunankupaq, imachus yanapasqanta yachakuna.

Qhatiykachawasqanchikta ama manchachikunachu

5. ¿Imaraykutaq Diospa kamachisnin manchachikuyta atipanankupuni tiyan?

⁵ Jesucristoqa, ni pijina Diosmanta mana manchachikuspa willarqa. Diospa kamachisninpis, manchachikuyta qallariymantapacha atipanallankutaq karqa. ¿Imarayku? Imaraykuchus, Jehová, Edén huertapi nisqanmanjinaqa, Paypa kamachisnin, Kuraq Supaypa kamachisninwan, chiqninakunankupuni karqa (Gén. 3:15). Qallariypiqa, Abel chiqnisqa karqa, pitachus wawqin Caín wañuchirqa. Chiqa sunqu Enocqa, niraq Jatun Para kachkaptin kawsarqa, paypis, Dios angelesninwan juchasapasta juchachaq jamunanta willasqanrayku, chiqnisqa karqa (Jud. 14, 15). Achkha runasqa, chay willasqanta mana allinpaqchu qhawarqanku, maytataq chiqnikurqanku, manachus ‘Dios payta pusakapunman karqa’ chayqa, wañuchinkuman karqa. ¿Maytacharí Enocmanta yachakuyta atisunman? (Gén. 5:21-24, Quechua de Cuzce).

6. ¿Imaraykutaq Moisés, Egiptota kamachiqwan parlananpaq mana manchachikuyniyuq kanan karqa?

⁶ Moisés, Egiptota kamachiqwan parlasqanpi tʼukurina. Chay kamachiqtaqa, mana llulla diosespa sutinpi parlaq runatajinallachu qhawaq kanku, manaqa intimanta Ra nisqa diospa churintajina. Ichapis kay kamachiqqa, Egiptomanta ñawpaq kamachiqkunajina, pay kikinta yupaychakuq. Parlasqanqa, leyjina karqa. Kay atiyniyuq, jatunchakuq kʼullu kamachiqmanqa, ni pipis imatachus ruwananta kamachiyta atiqchu. Llampʼu sunqu runa Moisesqa, michiq runalla kaspapis, mana waqyarisqalla chayjina runawan achkha kutita parlaq rinan karqa. ¿Imatataq chay kamachiqman nirqa? Israelitasta kacharipunanta, chantá mana kasuptintaq, Dios imaymana ñakʼariykunawan Egiptota jasutʼinanta willarqa. Chayta willananpaq, ¿imayna runataq kanan karqa? Mana manchachikuyniyuq (Núm. 12:3; Heb. 11:27).

7, 8. a) Ñawpa tiempopi Diospa kamachisnin, ¿ima chʼampaykunatá atipananku karqa? b) ¿Imataq chiqa yupaychayta mana wasanchanankupaq yanaparqa?

⁷ Chaymanta aswan qhipamanqa, profetas, Diospa wak kamachisnin ima, Kuraq Supaypa saqra pachan chawpipi, mana manchachikuspa chiqa yupaychayta jarkʼanallankutaq karqa. Pablo chay runasmanta ajinata nirqa: “Wakinkuna  rumi chʼanqaywan chʼallpasqa wañorqanku, wakinkunataj serruchowan khuchusqa, espadawan wañuchisqa ima karqanku. Kaymanta jaqayman purerqanku oveja qaraswan, cabra qaraswan pʼachallisqas, mana imayoj, llakisqa, maqasqa ima”, nispa (Heb. 11:37). ¿Imataq Diosman chiqa sunqu kanankupaq yanaparqa? Kay pʼitimanta ñawpaq pʼitisqa, imachus Abelta, Abrahamta, Sarata ima, kallpachasqanmanta parlan. “Paycunaka manaraj Dios sumaj niskanta juntʼashajtin wañuporkancu. Astawanpis manaraj ricushaspa creerkancu, chay sumaj niskanraycutaj cusicorqanku” (Heb. 11:13, Dios Parlapawanchej). Ñawpa tiempomanta profetas, Diospa wak kamachisnin ima, Eliasjina, Jeremiasjina ima, Dios imatachus qusaq nisqanpi creesqankurayku, Jehová Diosta mana wasancharqankuchu (Tito 1:2).

⁸ Paykunaqa imachus aswan qhipaman kananta yuyayninkuman churarqanku. Musuq pachapiqa, Jesucristo 144.000 hermanosninwan khuska kamachimusqanrayku, juntʼa runaman tukunqanku, chantapis “ismuypa atiyninmanta kacharichisqa kanqa[nku]” (Rom. 8:21). Ñawpa tiempopi Diospa kamachisninqa, Jeremiasjina, Jehovap nisqanpi atienekusqankurayku mana manchachikurqankuchu, imaraykuchus Jehová nirqa: “Paykunaqa qanwan maqanakonqanku; jinapis mana atipasonqankuchu, imaraykuchus noqaqa qanwan kasaj libranasuypaj. Noqa Tata Diosmin chayta nini” (Jer. 1:19). Ñuqanchiktapis, aswan qhipaman Dios imatachus qunawanchikpi atienekusqanchik, llaqtan ukhupi jarkʼawasqanchik ima, kallpachawanchik (Pro. 2:7; 2 Corintios 4:17, 18, ñawiriy).

Jesustaqa, mana manchachikuspa willananpaq munakuy tanqarqa

9, 10. ¿Imaynamantá Jesús mana manchachikuyniyuq kasqanta rikuchirqa a) ñawpa tiempopi religionta kamachiqkunap ñawpaqinpi, b) soldadospa ñawpaqinpi, c) kuraq sacerdotep ñawpaqinpi, d) Pilatop ñawpaqinpi ima?

⁹ Jesusqa, mana manchachikuq runa kasqanta tukuy imaymanapi rikuchirqa, payjina kananchik tiyan. Chay tiempopi religionta kamachiqkuna mayta chiqnikuptinkupis, Jesusqa Diospa nisqanta maychus kaqta willarqa. Mana manchachikuspataq, llullas kasqankuta sutʼincharqa. Chantapis Jehová Dios, paykunata juchachasqanta, sutʼita willarqa. Juk kuti jinata nirqa: “Ay qankunamanta, leymanta yachachejkuna, fariseos, puraj uyas. Qankunaqa yurajchasqa covachasman rijchʼakunkichej. Chay covachasqa jawamanta kʼachitu rikukun. Ukhunrí aya tullus, tukuy millay asnawan ima juntʼa kashan. Ajinallatataj qankunapis qhawarisqaqa cheqan runasman rijchʼakunkichej; ukhuykichejpirí, puraj uya kaywan, sajra kaywan ima juntʼa kashankichej” (Mat. 23:27, 28).

¹⁰ Jesús, Getsemaní huertapi kachkaptin soldados maskʼaq jamuptinku, mana manchachikuspa pichus kasqanta willarqa (Juan 18:3-8). Aswan qhipamanqa, kuraq sacerdote tapuykachananpaq, Sanedrín nisqaman aparqanku. Jesustaq, mana manchachikuspa Diospa Churin, Mesías kasqanta ima, nirqa. Wañuchinankupaq paypi juchata maskʼachkaptinkupis. Astawanpis, “Diospa pañampi tiyashajta, cieloj phuyuspitaj jamushajta” rikunankuta nirqa (Mar. 14:53, 57-65). Chaymantaqa,  Pilatomanñataq aparqanku, payqa kacharichinman karqa. Chaywanpis, tumpachkaptinku, chʼinlla qhipakurqa (Mar. 15:1-5). Chayta ruwananpaqqa, mana manchakuyniyuq kanan karqa.

11. Munakuy, ¿imaynatá mana manchachikuspa willamunapaq yanapawanchik?

¹¹ Jesusqa, Pilatoman kayta nirqa: “Chaypaj nacerqani, chaypajtaj kay pachaman jamorqani, cheqa kajmanta willanaypaj” (Juan 18:37). Tatanqa, allin willaykunata willananta kamachirqa, paytaq may kusiywan chay kamachiyta juntʼarqa” (Luc. 4:18, 19). Jesusqa runasta munakuq, chʼampayninkutapis riqsiq. Ñuqanchikpis, Diosta, runamasinchikta ima, munakusqanchikrayku, mana manchachikuspa willaq rinchik (Mat. 22:36-40).

Espíritu santo willamunapaq kallpachawanchik

12. ¿Imataq ñawpa tiempomanta cristianosta kusichirqa?

¹² Jesús wañupusqanmanta qhipamanqa, discipulosnin imaynatachus Jehová llaqtanman achkha runasta pusamusqanta rikurqanku. Juk punchayllapi 3.000 judíos, jinataq wak suyusmanta judiosman tukuqkunapis bautizakurqanku. Chay pʼunchaykunamanta maytachá parlakurqa. Biblia nisqanmanjinaqa, “apostolesnejta ashkha milagros tʼukuna imastaj ruwasqa karqa [...]. Tukuy chayta rikojkunaqa tʼukorqanku” (Hech. 2:41, 43).

13. ¿Imaraykutaq cristianos kallpata mañakurqanku, imaynatataq Jehová mañakuyninkuman kutichirqa?

¹³ Judiospa religionninkuta kamachiqkunaqa, Pedro, Juan ima, willasqankumanta, mayta phiñakurqanku, kamachirqankutaq Jesusmanta manaña parlanankuta. Kacharisqas kaytawanqa, discipulosman imachus kasqanta usqhayllata willamurqanku. Chayjina churanakuy kasqanraykutaq, Jehovamanta ajinata mañakurqanku: “Kamachisniykita kallpachay ari, ama manchachikuspa Palabraykita willanaykupaj”, nispa. ¿Mañakusqankuta Dios uyarirqachu? Arí, “tukuyninkutaj Espíritu Santowan juntʼasqa kaspa, Diospa Palabranta mana manchachikuspa willarqanku” (Hech. 4:24-31).

14. ¿Imaynatá espíritu santo willaypi yanapawanchik?

¹⁴ Discipulosqa, Jehovap espíritu santonwan kallpachasqa kasqankurayku, mana manchachikuspa willarqanku. Ñuqanchikpis, espíritu santop yanapayninwan chiqa yachachiykunamanta willanchik, mana kallpanchikraykuchu, chayrayku chay espirituta mañakunanchik tiyan. Arí, ima churanakuy kaptinpis, Jehovap yanapayninwan sinchita sayayta atisunchik (Salmo 138:3, ñawiriy).

Cristianosqa, mana manchachikuspa willamunchik

15. ¿Imaynatá chiqa yachachiy runata tʼaqanachin?

¹⁵ Chiqa yachachiyqa, ñawpa tiempopijina runasta tʼaqanachin. Wakinqa sumaqta uyariwanchik, wakintaq mana, Diosta yupaychasqanchiktapis pisipaq qhawanku. Jesús nirqajina, wakin runasqa, asipayawanchik, chiqnikuwanchik, rimawanchik ima (Mat. 10:22). Wakin kutitaq, telepi, radiospi, periodicospi ima, ñuqanchikmanta llullata parlanku (Sal. 109:1-3). Chaywanpis Diospa llaqtanqa, mana manchachikuspa allin willaykunata Jallpʼantinpi willachkallanpuni.

16. ¿Imarayku nisunman mana manchachikuyniyuq runas kasqanchik, wak runasta Diosta riqsinankupaq yanapasqanta?

¹⁶ Mana manchachikuq kasqanchikqa, wak runasta Diosta riqsinankupaq yanapanman. Kirguistán suyumanta juk hermana nin: “Diosmanta willachkaptiy juk runa jinata niwarqa: ‘Diospi creeni, chaywanpis mana cristianospiqa. ¡Wasiyman kutimunki chayqa, allquywan kachaykusqayki!’, nispa. Paypa qhipanpiqa, cadenawan watasqa juk jatun allquta rikurqani. Chaywanpis, ‘¡Llulla religionpa tukukuynin qayllamuchkanña!’, nisqa tratadowan willakuchkaptin, chay wasipi wak runata tarinayta yuyaspa kutirqani. Chaywanpis, chay runallataq punkuta kichariwarqa. Chayrayku, Diosmanta chʼinllapi usqhayllata mañakurqani, nirqanitaq: ‘Imaynalla, imaynatachus parlarisqanchikmanta,  allquykimanta ima, yuyarikuni, chaywanpis punkuykita mana takarispa mana ripuyta atirqanichu, imaptinchus qamjina, ñuqapis chiqa Diospi creeni. ¿Yacharqankichu sutinta chʼichichaq religionesta tumpamantawan tukuchinanta? Kay tratadoqa, chaymanta parlachkan’, nispa. Chay tratadowantaq qhipakurqa. Chaymantaqa, qhipan wasimanñataq richkarqani. Juk chhikanmantawanqa, chay runata makinpi tratado japʼirisqata qhipayta jamuchkaqta rikurqani. Chayamuwaspataq niwarqa: ‘Ñawiriniña. ¿Imatataq Diospa phiñakuyninmanta salvakunaypaq ruwaymanri?’, nispa”. Chay runaqa, Bibliamanta yachakuyta, tantakuykunaman riyta ima, qallarirqa.

17. ¿Imaynatá juk hermanap ruwasqan, Bibliamanta yachakuq warmita kallpacharqa?

¹⁷ Mana manchachikuq runas kasqanchikqa, wakkunatapis kallpachanman. Rusiamanta juk hermana, micropi juk warmiman revistasta jaywachkarqa, chayllapi juk runa tiyananmanta jatariytawan, chay revistata qhichuytawan llikʼispa pampaman chuqarqa. Chaymantaqa, hermanata mayta qhapariykusqa, nisqataq maypichus tiyakusqanta willananta, chantá manaña willananta kamachisqa. Hermanaqa, Jehovamanta mañakuspa kay pʼitimanta yuyarikusqa: “Ama manchachikuychejchu cuerpota wañuchejkunata” (Mat. 10:28). Payqa, ni imata nispalla tiyananmanta jatariytawan chay runata nisqa: “Maypichus tiyakusqaytaqa mana willasqaykichu, nitaq mana willanayta niwasqaykita kasusqaykichu”, nispa. Chantataq micromanta uraqapusqa. Chay hermanaqa, mana yacharqachu chay autopi, Bibliamanta yachakuq juk warmi richkasqanta, payqa manchachikusqanrayku manaraq tantakuykunaman richkasqachu. Chaywanpis hermananchikta ajinata mana manchachikuspa willasqanta rikuspa, tantakuykunaman riyta qallarisqa.

18. ¿Imataq Jesusjina mana manchachikuspa Diospa Reinonmanta willamunapaq yanapawasun?

¹⁸ Kay saqra pachapi, Jesusjina Diospa Reinonmanta willanapaqqa, mana manchachikuyniyuq kananchik tiyan. ¿Imataq yanapawasunchik? Imachus aswan qhipaman kananpi atienekuy. Diosta, runasta ima, astawan munakunaykipaq kallpachakuy. Jehovamanta kallpata mañakuy. Chantá, Jesús qamwan khuska kachkasqanta yuyarikuy (Mat. 28:19, 20). Jehová Diosqa, yanapasunqa, bendecisunqa, espíritu santontataq, kallpachasqa kanaykipaq qusunqa. Tukuypis mana manchachikuspa nisunman: “Señorqa yanapawajniy, manataj manchachikusajchu. Imanawanqataj runa kasqari?”, nispa (Heb. 13:6).

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imaraykutaq mana manchachikuqkuna kananchik tiyan?

• ¿Imatá yachakunchik...

... ñawpa tiempopi Diospa kamachisninmanta?

... Jesucristomanta?

... ñawpa tiempo cristianosmanta?

... kay tiempopi hermanosninchikmanta?

[Tapuykuna]

[21 paginapi dibujo/foto]

Jesusqa, mana manchachikuspa judiospa religionninkuta kamachiqkunata juchacharqa

[23 paginapi dibujo/foto]

Jehovaqa, mana manchachikuspa willamunapaq kallpachawanchik