“Tukuy ima ruwanaykichejta tukuy sonqo allinta ruwaychej, [Jehova]paj jina.” (COL. 3:23, 24.)

1-3. a) Jesús kurkupi wañusqanrayku, ¿manañachu Jehovaman ni ima jaywanatapis qunanchik tiyan? Sutʼinchay. b) Jehovaman jaywanasta quchkaspa, ¿imatá tapukuna?

ÑAWPA cristianospa tiemponpi Jehovaqa, Jesuspa wañuynin Moisespa Leyninta chinkasqata chinkachisqanta llaqtanman sutʼincharqa (Col. 2:13, 14). Chayrayku judíos uywa wañuchisqa qʼulachinasta, puquykunata ima jaywasqankuqa, may unaytaña ruwaptinkupis, manaña necesitakurqachu, nitaq valerqachu. Chay Leyqa, Cristoman judiosta pusananpaq “uywaqe[n]ku” karqa (Gál. 3:24).

² Chaywanpis cristianosqa jaywanasta qunanchikraq tiyan. Apóstol Pedro kayta ruwananchikta nirqa: “Dios Tataman jaywankichej Espirituman jina jaywanasta, chaykunataj Jesucristonejta”, nispa (1 Ped. 2:5). Pablo nisqanmanjinataq, tukuy kawsayninchikta Jehovaman qusqanchikqa “jaywana[sjina]” kanku (Rom. 12:1).

³ Cristianosqa, Jehovaman jaywanasta qunchik, payman imatapis quspa chayri aswan allinta yupaychanapaq imatapis saqispa. Chayrayku israelitasmanta imatachus suyasqanta yachaspa, ¿imatá jaywanasninchikta Jehová allinpaq qhawananpaq ruwasunman?

SAPA PʼUNCHAY JAYWANASNINCHIK

4. ¿Imatataq sapa pʼunchay ruwanasninchikta ruwachkaspa yuyarikunanchik tiyan?

⁴ Sapa pʼunchay ruwanasninchik, Jehovaman jaywanasta qusqanchikwan imapichus kikinchakusqanta, mana entiendeyta atillanchikchu. Ichapis wasipi ruwaykuna, yachaywasiman riy, llamkʼay, rantiy, wak imasta ruway ima, mana Diosta yupaychayninchikmantachu kasqanta nisunman. Chaywanpis Jehovaman qukunchikña chayri qukuyta yuyachkanchik chayqa, chay ruwaykunata maychus kaqta juntʼananchik  tiyan. Imaptinchus tuta pʼunchay cristianos kanchik, Bibliap yuyaychaykunasninmanjinataq tukuy imata kawsayninchikpi ruwana. Pablo nirqa: “Tukuy ima ruwanaykichejta tukuy sonqo allinta ruwaychej, [Jehova]paj jina, ama runapaj jinaqa”, nispa (Colosenses 3:18-24 leey).

5, 6. Pʼachallikuchkaspa, imatapis ruwachkaspa ima, ¿imatá qhawarikunanchik tiyan?

⁵ Kawsayninchikpi sapa pʼunchay wak ruwaykunata ruwasqanchik, mana Diosta yupaychayninchikmanta kaptinpis, Pablo kayta yuyaychawanchik: “Tukuy ima ruwanaykichejta tukuy sonqo allinta ruwaychej, [Jehova]paj jina”, nispa. Chaypi yuyaspa, kawsayninchikta allinta qhawarikunanchik tiyan. Sutʼincharinapaq, kaykunata tapurikuyta atisunman: ¿Tukuy tiempochu cristianojina imatapis ruwani, pʼachallikuni ima? Wakin kuti imatapis ruwasqayrayku chayri pʼachallikusqayrayku, ¿pʼinqakuymanchu wakkunaman willayta Jehovamanta sutʼinchaq kasqayta? Jina kaptin, ¡may llakiychá kayman! Diospa kamachisninqa santo sutinta ni jaykʼaq pisipaq qhawachiyta munanchikchu (Isa. 43:10; 2 Cor. 6:3-5, 9).

⁶ Biblia “tukuy sonqo allinta ruwaychej, [Jehova]paj jina” nisqanta juntʼay, imaynatachus kawsayninchikpi yanapawasqanchikta qhawarina. Chayta qhawarichkaspataq, Jehová israelitasmanta aswan sumaq jaywanasta qunankuta suyasqanta yuyarikuna (Éxo. 23:19).

¿IMAYNATÁ KAWSAKUNANCHIK TIYAN?

7. ¿Imataq Diosman qukuy niyta munan?

⁷ Jehovaman qukuchkaspaqa, tukuy kawsayninchikta payman qupurqanchik. Nisunman, kawsayninchikpi imallapipis Paytaraq ñawpaqman churananchikta nirqanchik (Hebreos 10:7 leey). Chayta ruwasqanchiktaq imamantapis aswan sumaq karqa. Chantá, imatachus Jehová imallapipis ruwananchikta munasqanta yachanapaq kallpachakuspa, chaymanjinataq ruwaspa, sumaqpuni riwasqanchikta rikurqanchik (Isa. 48:17, 18). Yachachiq Jehovap kʼacha kaykunasninta rikuchisqanchikrayku, llimphu chantá kusisqa llaqta kanchik (Lev. 11:43, 44; 1 Tim. 1:11).

8. ¿Imatá Jehová israelitaspa jaywanasninkuta santopaq qhawasqanmanta yachakunchik?

⁸ Jehovaqa, israelitaspa jaywanasninkuta santopaq qhawaq (Lev. 6:24, 25; 7:1, 2). Hebreo qallupi “santo” rimayqa, Diosllapaq tukuy ima tʼaqasqa kaq imaspaq uqharikun. Chayrayku jaywanasninchik allinpaq qhawasqa kananta munanchik chayqa, kay pachap imasninwan mana chhapukunachu. Astawanpis Tatanchik chiqnikusqantaqa, mana munakunachu (1 Juan 2:15-17 leey). Sutʼincharinapaq, Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kayta munaspaqa, chʼichichanawanchikpaqjina  imasmanta karunchakunanchik tiyan (Isa. 2:4; Apo. 18:4). Chantapis chʼichi chayri millay ruwaykunata mana qhawanachu, nitaq chaykunapi yuyanachu (Col. 3:5, 6).

9. ¿Imaraykutaq runa masinchikpaq allin kaqta ruwananchik tiyan?

⁹ Pablo hermanosman yuyaycharqa: “Amataj qonqaychejchu allin kajta ruwayta, jinallataj kapususqaykichejwan wajkunata yanapariyta. Chay jina ruwayqa Diosta kusichin uj sumaj jaywana jina”, nispa (Heb. 13:16). Jehovaqa, munayninta kasukunapaq chayri wakkunata yanapanapaq ruwasqanchikta sumaq jaywanastajina qhawan. Chaykunawan, Jesuspa yachachisqasninpuni kasqanchikta rikuchinchik (Juan 13:34, 35; Col. 1:10).

DIOSTA YUPAYCHAYPI JAYWANAS

10, 11. ¿Imaynatataq Jehová willayninchikta, yupaychayninchikta ima qhawan, imata ruwanapaqtaq chay tanqanawanchik tiyan?

¹⁰ “Suyakushanchej, chaymanta” runasman willaspaqa, wakkunap allinninkuta maskʼachkanchik. ¿Mayllapipis kachkaspa creeyninchikmanta runasman willanchikchu? Pabloqa cristianos chayta ruwaspa, Diosman “uj sumaj jaywanatapis jaywashasunman jina. Chayqa uj sumaj poqoy jina [...] sutinta oqharejkunaj siminkumanta” kasqanta nirqa (Heb. 10:23; 13:15; Ose. 14:2). Imaynatachus, machkha tiempotachus Reinomanta willasqanchikmanta mayta parlasunman. Willayta Yachanapaq tantakuypitaq chayta juntʼanapaq achkha yuyaychaykunata quwanchik. Chaywanpis kayta astawan yuyarikuna: wasimanta wasi chayri mayllapipis kachkaspa willasqanchik, Jehovaman “uj sumaj jaywanatapis jaywashasunman jina” kananpaq mayta kallpachakuna. Kawsayninchikqa mana kikinchu, chaywanpis machkha tiempotachus runasman willasqanchikqa Diosta yupaychaypi ruwaykunata may allinpaq qhawasqanchikta rikuchin.

¹¹ Cristianosqa, sapa semana wasinchikpi chayri qutuchakuypi Diosta yupaychanapaq tiempota urqhukunchik. Chaytataq Dios ruwananchiktapuni kamachiwanchik. Samarikuna pʼunchayta manaña jallchʼanchikchu, nitaq Jerusalenman sapa wata fiestasta ruwanapaq viajanchikchu. Chaywanpis ñawpa tiempopi Diosta yupaychaypi ruwasqankuqa, kay tiempopi cristianos ruwasqanchikwan rikchʼakun. Diosninchikqa, ruwanasninchikta saqispa Palabranta ukhunchanata, mañakunata, qutuchakuywan  tantakunata ima suyallanpuni. Chantapis familiamanta uma kaqkuna, Familiapi Diosta Yupaychanapaq tantakuyta ruwanankuta suyallantaq (1 Tes. 5:17; Heb. 10:24, 25). Chayrayku kayta tapurikuna kanman: “¿Cristianojina ruwanasniyta aswan sumaqta juntʼaymanchu?”, nispa.

12. a) ¿Imatá altarpi inciensota qʼusñichisqankutajina Jehovaman quyta atinchik? b) Bibliapi mañakuyninchikta inciensowan kikinchasqan, ¿imamantaq tanqanawanchik tiyan?

¹² Rey David, Jehovaman ajinata takirqa: “Mañakususqayqa ñawpaqeykipi inciensoj qʼapaynin jina kachun”, nispa (Sal. 141:2). Diosmanta mañakusqanchikpi tumpata tʼukurina: ¿Sapa kutichu mañakunchik? ¿Imasmantataq mañakunchik? Apocalipsis libropiqa, “Diospa ajllakusqasnimpa mañakusqasninku[ta]” inciensotajina Jehová allinpaq qhawasqanta nin. Imaraykuchus ima munayta ñawpaqinpi qʼaparin (Apo. 5:8). Yachanchikjina ñawpa tiempopi israelitas, sapa pʼunchay altarpi inciensota qʼusñichinankupaqqa sumaq wakichisqa, Dios mañasqanmanjinataq kanan karqa. Mana ajinata ruwaptinkutaq Jehovaqa qhisachaq (Éxo. 30:34-37; Lev. 10:1, 2). ¿Imatá kay yachachiwanchik? Tukuy sunqu mañakuyninchikta sumaq wakichisqata ruwasun chayqa Jehová allinpaq qhawanqa.

QUNCHIK, JAPʼINCHIK IMA

13, 14. a) ¿Imaynatá Epafrodito, Filiposmanta qutuchakuy ima Pablota yanaparqanku, imaynatá Pablo chayta qhawarqa? b) ¿Imaynatá Epafroditojina, Filiposmanta hermanosjina ima ruwasunman?

¹³ Jallpʼantinpi willakunanpaq qullqita churasqanchikqa, achkhapis pisipis kachun, jaywanaswan kikinchakun (Mar. 12:41-44). Ñawpa cristianospa tiemponpi Filipos qutuchakuymanta hermanosqa, Epafroditota Romaman kacharqanku. ¿Imapaq? Pablota necesitasqanpi yanapamunanpaq, qullqisitutapis apachirqankuchá. Mana michʼakuspa ajinata ruwasqankuqa mana chay kutillapichu karqa. Chayta ruwaspaqa, Pablo qullqimanta mana llakikuspa, willaypi astawan llamkʼananta munarqanku. ¿Imaynatá Pablo chay tʼinkata qhawarqa? “Ima munay qʼapashaj jaywana[ta] jina, chaytaj Diospaj allin qhawasqa, payta kusichejtaj” karqa (Filipenses 4:15-19 leey). Arí, Pablo, Jehová ima chay ruwasqankumanta may agradecesqas kachkarqanku.

¹⁴ Kunanpis Jehovaqa, Jallpʼantinpi willakunanpaq qullqita churasqanchikta may allinpaq qhawan. Diospa Reinonta kawsayninchikpi ñawpaqman churasun chaytaq, creeyninchikpi sumaq kallpachasqa kanapaq, sapa pʼunchay kawsakunapaq ima, ni imata faltachinawanchikta niwanchik (Mat. 6:33; Luc. 6:38).

AGRADECESQA KASQANCHIKTA RIKUCHINA

15. ¿Imasmantá Jehovaman agradecekunki?

¹⁵ Jehovaman imasraykuchus manu kasqanchikmanta parlanapaq tiempo faltawasunman. ¿Manachu sapa pʼunchay kawsayta quwasqanchikmanta agradecekuna kanman? Payqa tukuy necesitasqanchikta quwanchik: mikhunata, pʼachata, maypichus tiyakunata, samanapaq aireta ima. Chantapis creeyninchik Bibliap chiqa yachachiykunasninmanjina kasqanrayku, suyakuyniyuq kanchik. Arí, imaynachus Jehová kasqanrayku, machkhatachus ñuqanchikpaq ruwasqanrayku ima, payllata yupaychananchik tiyan, jatunchanapaqtaq jaywanasta qunanchik tiyan (Apocalipsis 4:11 leey).

16. ¿Imata ruwanapaqtaq Jesuspa wañuynin tanqanawanchik tiyan?

¹⁶ Ñawpaq yachaqanapiqa, Cristo ñuqanchikrayku wañusqan, Diosmanta may jatun regalo kasqanta rikurqanchik. Chaytaq Jehová maytapuni munakuwasqanchikta  rikuchin (1 Juan 4:10). ¿Imaynatá agradecekusunman? Pablo kutichin: “Cristoj munakuynenqa tanqawayku ñawpajman rinaykupaj, kayta allinta yachasqaykurayku: Uj wañorqa tukuyrayku [...] tukuypaj wañorqa, kunan kawsajkuna amaña paykunapajchu kawsanankupaj, astawanqa kawsanankupaj, jaqay pichus wañorqa, kawsarimporqataj paykunarayku, chaypaj”, nispa (2 Cor. 5:14, 15). Pabloqa, Diospa qhasilla kʼacha yanapayninmanta agradecekuyta munaspa, tukuy kawsayninchikta Jehovata, Churinta ima jatunchanapaq apaykachananchikta nichkarqa. ¿Imaynamantá Diosta, Cristota ima agradecekusqanchikta rikuchisunman? Kasukuq runas kaspa, tukuy sunqu runasman willaspa, yachachispa ima (1 Tim. 2:3, 4; 1 Juan 5:3).

17, 18. ¿Imaynasmantá achkha hermanos Diosta yupaychaypi astawan llamkʼanku? Juk hermanap kawsayninmanta parlariy.

¹⁷ Diosta jatunchanapaq jaywanasninchikta, ¿aswan sumaqta ruwasunmanchu? Achkha hermanosqa, imastachus Jehová paykunarayku ruwasqanpi tʼukurispa, astawan tiempochakunankupaq kawsayninkuta tikrachinku. Ajinamanta Reinomanta willaypi, Diosta yupaychanapaq wak ruwaykunapi ima astawan llamkʼanku. Wakinqa watapi juk chayri astawan killasta precursor auxiliaresjina llamkʼanku, wakinkunataq precursores regularesjina. Wakintaq Tantakunapaq wasista ruwaypi yanapakuchkanku. ¿Manachu chaywan may agradecesqa kasqankuta rikuchichkanku? Diosqa, chay ruwasqankuta may allinpaq qhawan, imaraykuchus may agradecesqa kasqankurayku tukuy sunqu ruwanku.

¹⁸ Achkha hermanos, Jehovaman manu kasqankuta reparakuspa, payta yupaychanankupaq mayta kallpachakunku. Morena sutiyuq hermanamanta parlarina. Payqa catolicajina uywasqa karqa, tapuykunasninmantaq Iglesiapi, Asiap suyusninmanta yachachiykunapi ima kutichiykunata maskʼarqa. Chaywanpis Jehovamanta sutʼinchaqkunawan Bibliata ukhunchaspalla kutichiykunata tarirqa. Bibliawan sutʼita kutichisqankumanta, kawsayninpi yanapasqanmanta ima, Diosman agradecekunanpaq, paypaq tukuy kallpanwan llamkʼayta qallarirqa. Bautizakusqantawan precursora auxiliarjina llamkʼayta qallarirqa, atisqantawantaq precursora regularjina. Morenaqa 30 watastaña precursorajina llamkʼachkan.

19. ¿Imaynamantá Jehovapaq jaywanasninchikta aswan allinta ruwasunman?

¹⁹ Yachanchikjina, kawsayninchik mana kikinchu kasqanrayku, achkha chiqa sunqu cristianos precursoresjina mana llamkʼayta atinkuchu. Mana tukuychu kikinta ruwayta atiptinchikpis, tukuyninchik Diosman sumaq jaywanasta quyta atinchik. ¿Imaynasmantá? Kawsayninchikpi, Bibliap yuyaychaykunasninmanjina ruwana, Jehovap sutinpi tukuy tiempo purisqanchiktataq mana qunqanachu. Creeyninchikwantaq, Diospa munaynin juntʼakunanpi tukuy sunqu atienekusqanchikta rikuchina. Allinta ruwasqanchikwan, astawanpis allin willaykunata willana. Imachus sunqupi juntʼa kachkan chaymanta simiqa parlan. Sunqunchik agradecesqa kasqanchikmanta juntʼa kasqanrayku, Jehovaman jaywanasta tukuy sunqu qullasunpuni.

[Tapuykuna]

[25 paginapi sutʼinchaynin]

Jehovap kʼacha kaynin, ¿payta jatunchanapaq jaywanasninchik aswan allin kananpaq tanqawanchikchu?

[23 paginapi dibujo/foto]

¿Mayllapipis kachkaspa creeyninchikmanta runasman willanchikchu?