TATASNEYQA Bibliamanta Yachaqajkuna 1919 watapi jatun tantakuyta ruwasqankupi rejsinakusqanku, Cedar Point (Ohio, Estados Unidos) llajtapi. Chantá kikin watallapitaj casarakusqanku. Noqaqa 1922 watapi nacekorqani, hermanoy Paultaj iskay watanman. Warmiy Graceqa 1930 watapi nacekusqa, tatasnin jinallataj cristiano familiapi wiñakusqa. Tatanqa Roy Howell sutikorqa, mamantaj Ruth. Jatun tatasnintaj hermano Charles Taze Russellpa amigosnin kasqanku.

Gracewanqa 1947 watapi rejsinakorqayku, casarakorqaykutaj 16 julio 1949 watapi. Niraj casarakushaspaqa mana wawayoj kanaykuta nerqayku, Jehovapajtaj astawan llankʼanaykuta. Kay octubre 1950 watapeqa precursores jina llankʼayta qallarerqayku, 1952 watapitaj qotuchakuykunata waturiyta.

Chaywanpis, chay llankʼayta juntʼanaykupaj mana wakichisqachu kasqaykuta yuyakorqayku. Chayrayku unaytaña chay llankʼaypi kaj hermanosmanta yachakunaypaj kallpachakorqani, warmiytapis yanapanankuta munarqani. Chayrayku hermano Marvin Holienwan parlarerqani, pichus unayña familiaywan amigos karqanku, qotuchakuykunatapis unayña waturisharqa. Payman nerqani: “Warmeyqa sipasllaraj, ni anchata yachanrajchu, ¿pitaj yanaparinmanri?”, nispa. Paytaj kutichiwarqa: “Edna Winkle yanaparinman, payqa unayña precursora. Paywanqa ashkhata yachakonqa”, nispa. Ajinapunitaj karqa. Aswan qhepaman Grace niwarqa: “Ednawan willaspaqa mana manchikojchu kani. Payqa pipis mana uyariyta munajtin imaynatachus kutichinanta yachaj, chantapis sumajta kutichinaypaj allintaraj uyarinay kasqanta yachachiwarqa. Ajinata yanapanawankutapuni necesitasharqani”, nispa.

Iowa llajtapeqa iskay circuitospi qotuchakuykunata waturerqayku, wakin qotuchakuykunataj Minnesota chantá Dakota del Sur nisqa llajtaspi tarikorqanku. Chantataj Nueva York llajtapi  llankʼarqayku 1 kaj circuitopi, chaypeqa Brooklyn chantá Queens llajtaspiwan waturinayku karqa. Chay kuteqa chay llankʼaypaj mana wakichisqachu kasqaykuta yuyakorqayku. Imajtinchus Brooklyn Heights qotuchakuyta waturinayku karqa, mayqenchus Betelpa Tantakuna Wasinpi ruwakoj, unayña Betelpi kajkunataj chaypi kasharqanku. Chay qotuchakuypi ñaupaj kaj umallirichiyta tukusqaytawan, hermano Nathan Knorr chimpamuwaspa niwarqa: “Malcolm, sumajta yuyaychariwayku. Ajinata yuyaychaspaqa Diospa llajtanta mayta yanapanki, sumajta ruwashanki, kikillantapuni ruway”, nispa. Tantakuy tukukusqantawanqa warmiyman chayta willarerqani. Chay kutikamaqa mana wakichisqachu kasqaykuta yuyarqayku, chaynejta Betelpi alojakusharqayku chay cuartoman chayaspa waqarikorqayku.

Pisi killasninmantaj, uj carta chayamuwarqayku, maypichus Galaad Escuelaman wajyarisqa kasqaykuta nisharqa, clase 24 nisqapi kanaykupaj. Chaytaj febrero 1955 watapi tukukunman karqa. Niraj chay escuelaman rishajtiykoqa mana misioneros kanaykupajpunichu wakichisqa kanaykuta yacharqayku, manaqa ruwayniykuta aswan sumajta juntʼanaykupaj. Chay escuelapi kayqa sumaj karqa, llampʼu sonqo kaytataj yachakorqayku.

Escuela tukukusqantawanqa superintendente de distrito jina warmiywan khuska llankʼayta qallarerqani. Waturinaykutaj karqa Indiana, Michigan chantá Ohio nisqa llajtaspi. Chaywanpis diciembre 1955 watapi, mana suyashajtillayku hermano Nathan Knorr uj cartata apachimuwarqayku. Chaypi nerqa: “Yachayta munayman sichus Betelman sirvej jamuyta munasqaykichejta [...], chayri pisi tiempollapaj sirvej jamuspa waj suyuman sirvej ripuwajchej. Qotuchakuykunata, distritosta ima waturispalla qhepakuyta munajtiykichejtaj, sutʼita willarimuwaychej”, nispa. Noqaykutaj ima ruwayllatapis kusiywan japʼikunaykuta nerqayku. Niraj ima kashajtintaj Betelman wajyarisqaña karqayku.

Betelpi kashaspaqa suyuntinmanta ashkha qotuchakuykunapi umalliricherqani, jinallataj jatun tantakuykunapipis. Chantapis jovenllaraj kaj hermanosta wakichiypi yanaparqani, pikunachus aswan qhepaman jatun ruwaykunata japʼerqanku. Chantataj hermano Nathan Knorrpa secretarion karqani. Payqa Jallpʼantinpi Reinomanta willakunanpaj wakichej oficinapi llankʼaj.

Departamento de Servicio nisqapi llankʼasqaymantaqa yuyarikunipuni. Chaypeqa Thomas  “Bud” Sullivan sutiyoj hermanowan llankʼarqani, pichus ashkha watasta qotuchakuykunata waturisqa. Waj hermanosmantapis ashkhata yachakorqani. Ujnenqa Fred Rusk sutikorqa, wakichejniytaj karqa. Uj pʼunchayqa kayta taporqani: “Fred, ¿imaraykutaj wakin cartasniyta chay jinatapuni allinchankiri?”, nispa. Paytaj asirispa kutichiwarqa: “Malcolm, piwanpis parlashaspaqa imaymanamanta sutʼinchayta atinchej. Chaywanpis qhelqaspaqa, astawanraj kaypi qhelqakusqan imasqa sutʼi, maychus kajtaj kananku tiyan”, nispa. Chantá kaytawan niwarqa: “Ama llakikuychu sumajta ruwashanki, tiempowantaj aswan allinta ruwallanki”, nispa.

Warmeyqa Betelpi kashaspa ashkha imaspi yanapakorqa. Sutʼincharinapaj, wasista llimphuchaspa mayta gustachikoj. Chay tiempopi jovenllaraj karqanku chay hermanosqa paywan taripakuspa, jinata ninku: “Camayta mastʼakuyta yachachiwarqanki, mamaytaj chayta yachaspa mayta kusikorqa”, nispa. Chantapis Graceqa Departamento de Correo, Departamento de Revistas chantá Departamento de Producción de Cintas nisqapi llankʼarqa. Chaykunapi yanapakuspaqa maypi llankʼaspapis chayri imata ruwaspapis, Jehovaj llajtanpaj llankʼay may sumaj, uj bendiciontaj kasqanta repararqa. Kunankamapis kikillantapuni yuyan.

Kay 1975 wata chaynejpi tatasniyku machuyapushasqankurayku qhawanayku kasqanta repararqayku. Chaywanpis, mana Betelmanta ripuyta munarqaykuchu, nitaj amigosniykuta saqeytapis. Jinapis tatasniykuta qhawaj riporqayku, aswan qhepaman Betelman kutinaykupi yuyaspa.

Kausakunaykupajqa uj empresapaj wasimanta wasi vendespa llankʼarqani. Uj kuti, chay empresapi ujnin kamachej wakichishawaspa niwarqa: “Kay negocioqa chʼisiyaykuyta runaspa wasinman risqanchejrayku sayasqa kashan. Imajtinchus runasqa chay horasta wasinkupiña kashanku, noqanchejtaj ima kajtinpis rinanchejpuni tiyan”, nispa. Noqataj nerqani: “Arí jinapunichá, unaytaña kaypi llankʼanki ari. Chaywanpis, noqaqa cristiano ruwanasniyta ni jaykʼaj saqerqanichu, nitaj kunanqa saqeymanchu. Wakin chʼisisninpi ichapis llankʼayta atisaj, chaywanpis martestawan juevestawanqa tantakuykunasniyman rinaypuni tiyan”, nispa. Llankʼayniyrayku tantakuykunaman mana saqespa risqaymanta, Jehová ashkhata bendeciwan.

Mamayqa machitusta qhawanku chay wasipi julio 1987 watapi jaytʼananpi kashajtiyku wañuporqa. Chaypi llankʼaj kuraj enfermeraqa warmiyman chimpaspa, jinata nerqa: “Doña Grace, wasiman samarikoj ripullayña. Tukuypis yachayku suegraykita mayta yanapasqaykita. Ama llakikuychu, tukuy atisqaykitaña ruwanki”, nispa.

 Chay watallapitaj watejmanta Betelman kutinaykupaj, diciembrepi solicitudta juntʼacherqayku. Chaywanpis pisi pʼunchaykunasninman, doctoresqa warmiyta rakhu chʼunchulanpi cancerta tariparqanku. Chaymantataj operarqanku, kutirikusqantawantaj niña cancerniyojchu kasqanta niwarqayku. Ajinapi kashajtiyku, sucursalmanta uj carta chayamuwarqayku, maypichus qotuchakuynillaykupi qhepakunaykuta nishawarqayku. Noqaykutaj astawan willanaykuta nerqayku.

Aswan qhepamanqa Texas llajtapi noqapaj uj llankʼay kasqanta yacharqani. Chay llajta aswan qʼoñi kasqanrayku, noqaykupajtaj allin kananta yuyaspa chayman riporqayku. Kaypitaj 25 watasta jinaña kashayku. Hermanosqa may kʼachas kanku, ashkhaswantaj sumajta masichakuyku.

Warmeyqa watas pasasqanman jina rakhu chʼunchulanpi, kunkanpi, ñuñusninpi ima cancerniyoj rikhurerqa. Chaykunawan ñakʼarejtinpis, chaykuna qhatirisqanmanta mana quejakunchu. Payqa may sumaj warmi, tukuy sonqotaj yanapawan. Ashkha kutispi, imaraykuchus may kusisqa, kʼachatataj kausakusqaykuta wajkuna tapurinku. Paytaj kutichin: “Malcolmqa sumaj amigoy, sapa pʼunchay parlarikuykupuni, khuskapuni kayta munayku, nitaj phiñasqaqa puñukapuykuchu”, nispa. Wakin kuti phiñanakojtiykupis, perdonanakunaykupaj, qonqayman churapunaykupaj ima kallpachakuyku, chayta ruwaytaj mayta yanapawayku.

Chʼampaykunapi kaspa kaykunata yachakorqayku:

1.  Jehovapipuni atienekuna, imaschus kananta saqesqanmantataj ama phiñakunachu, nitaj yachasqallanchejpeqa atienekunachu (Pro. 3:5, 6; Jer. 17:7).

2.  Ima kajtinpis, Bibliaj yuyaychaykunasninman jinapuni ruwana, Jehovaj kamachisqantataj kasukunapuni, mana wakin imasllapichu (Rom. 6:16; Heb. 4:12).

3.  Jehovaj ñaupaqenpi sumaj runapaj rejsisqa kayqa imamantapis aswan allin. Qhapaj kayta maskʼanamantaqa Diospa Reinonta ñaupajman churana (Pro. 28:20; Ecl. 7:1; Mat. 6:33, 34).

4.  Tukuy atisqanchejta willaranapaj Diosmanta yanapata mañakuna. Imatachus ruwayta atisqallanchejta ruwana, manataj mana atisqanchejtaqa (Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2).

5.  Jehovaj llajtan jawaqa mana kanchu. Jehovaqa llajtallanta allinpaj qhawan, bendecintaj (Juan 6:68).

Warmiypis noqapis, 75 watasta jinaña Jehovata sirviyku, khuskataj 65 watasta. Ni imawan chay ruwasqaykoqa kikinchakunchu. Diosmanta mañakuyku Jallpʼantinpi hermanospis Jehovapi atienekusqankurayku bendicionesta japʼinankupaj.