‘Wiñay kawsaypaq akllasqa kaqkunaqa’ willasqanchikta kasukunku

“Wiñay kawsaypaj ajllasqa kajkunaqa Señorpi creerqanku.” (HECH. 13:48.)

1, 2. ¿Imaynatá ñawpa cristianos, Jesús tukuy jallpʼapi willakunanta kamachisqanta juntʼarqanku?

BIBLIAMANTA Hechos libroqa, ñawpa cristianos Jesús parlasqanta juntʼasqankuta willawanchik, paykunaqa Reinomanta sumaq willaykunata tukuy Jallpʼaman riqsichirqanku (Mat. 24:14). Willaqkunaqa kusiywan ñanta kicharirqanku; kikillantataq wakkuna ruwarqanku. Jesuspa discipulosnin Jerusalenpi sunqu kʼajaywan willamusqankurayku may achkha runa, nisqankuta uyarirqanku, “jinallataj ashkha sacerdotespis creerqanku”, ñawpa siglopi cristiano qutuchakuyman kʼaskaykukurqanku (Hech. 2:41; 4:4; 6:7).

² Ñawpa tiempomanta misioneros may achkha runasta cristianos kanankupaq yanaparqanku. Felipe Samariaman rirqa, chaypitaq may achkha runas payta uyarirqanku (Hech. 8:5-8). Pabloqa wak hermanoswan may karusta willamuq rirqa, Chipreman, Asia Menormanta llaqtasninman, Macedoniaman, Greciaman, Italiaman ima,  jinamanta chay llaqtaspi, may achkha judíos griegos ima cristianosman tukurqanku (Hech. 14:1; 16:5; 17:4). Tito, Cretaman Diosninchikpaq llamkʼamuq rirqa (Tito 1:5). Pedroqa Babiloniapi willamurqa, ñawpa cartanta qillqachkaptintaq (ichapis 62 watamanta 64 watakama), Diosmanta willayqa Pontoman, Galaciaman, Capadociaman, Asia distritoman, Bitiniaman ima, chayarqaña (1 Ped. 1:1; 5:13). ¡May allin tiempochá karqa! Ñawpa cristianosqa, sunqu kʼajaywan willarqanku, chayrayku enemigosninqa nirqanku “kaykunaqa tukuynejpi runasta chʼajwachinku” nispa (Hech. 17:6; 28:22).

3. ¿Diospa Reinomanta willaqkuna ima sumaq puquytataq uqharichkanku, manachu qam kaymanta yachaspa kusikunki?

³ Cristiano qutuchakuy kunan tiempopipis mayta wiñarin. Jehovamanta sutʼinchaqkuna tukuy Jallpʼapi llamkʼasqankuta uyarispa, ¿manachu kusikunki? Diospa Reinomanta willaqkuna 2007 watapi 6 junu kuraq runata Bibliamanta yachachisqankumanta, ¿manachu kusikunki? Chantapis kay pasaq wataqa yaqha 10 junu runas, Señorpa cenanman rispa, sumaq willaykunamanta astawan yachakuyta munasqankuta rikuchinku. Kayqa, achkha llamkʼayraq kasqanta rikuchiwanchik.

4. ¿Pikunataq Reinomanta willakusqanta uyarichkanku?

⁴ Ñawpa siglopijina kunanpis “Wiñay kawsaypaj ajllasqa kajkunaqa” chiqa willaykunata uyarichkanku (Hech. 13:48). Jehovaqa chay runasta llaqtanman pusaykuchkan (Hageo 2:7, 8, ñawiriy). Kay willaypi astawan yanapanaykipaq, ¿imayna sunquwantaq yanapanayki tiyan?

Tukuy runaman willamuna

5. ¿Imayna runataq Dioswan allinta qhawachikun?

⁵ Ñawpa siglomanta Cristianosqa kayta niq kanku: “Diosqa mana wakillantachu allimpaj qhawan, manachayqa mayqen nacionllamantapis pichá Diosta manchachikoj, cheqa kajtataj ruwaj runatamin Diosqa allin ñawiwan qhawan”, nispa (Hech. 10:34, 35). Pillapis, Jesús runarayku wañusqanpi iñiqqa, Dioswan allinta apanakuyta atin (Juan 3:16, 36). Diosqa “munan tukuy runas salvasqa kanankuta, cheqa kajtataj rejsinankuta” (1 Tim. 2:3, 4).

6. ¿Imatataq Reinomanta willaqkuna mana ruwanankuchu tiyan, imaraykutaq?

⁶ Sumaq willaykunata willaqkunaqa, tukuy runata allinpaq qhawanku, runa imayna uyayuqchus, qhapaqchus, religionniyuqchus, kasqanta mana qhawarankuchu. Kaypi tʼukurina: ¿Manachu Bibliamanta willanawanchikpaq, mana ima laya runachus kasqanchikta qhawaspa, qayllaykamuwasqanchikmanta kusikunchik? Chayrayku, ¿manachu tukuy runaman willayta uyarinankupaq chimpaykusunman, jinamanta salvanankupaq? (Mateo 7:12, ñawiriy.)

7. ¿Imaraykutaq pimanchus willanchik chay runasta mana juzganachu kanman?

⁷ Jehovaqa Jesusta Jueztajina sutichan, mana ñuqanchikqa pillatapis juzgayta atisunmanchu. Runaqa qhawasqanrayku chayri uyarisqanrayku pillatapis munakun chayri chiqnikun, Jesusqa mana jinachu karqa, payqa imachus runap sunqunpi kasqanta qhawayta atirqa (Isa. 11:1-5; 2 Tim. 4:1).

8, 9. a) Manaraq cristianoman tukuchkaspa Tarsomanta Saulo, ¿ima laya runataq karqa? b) ¿Imatataq apóstol Pablomanta yachakunchik?

⁸ Tukuy laya runasmanta Jehovap kamachin kanankupaq tikrakunku. Tarsomanta Saulojina, paytaqa aswan qhipaman apóstol Pablotajina riqsirqanku. Sauloqa fariseo karqa, mana khuyarikuspa cristianosta qhatiykachaq, pantasqas kasqankuta yuyaspa (Gál. 1:13). Runap yuyayninpiqa manachá jaykʼaqpis Sauloqa cristianoman tikrakunmanchu karqa. Chaywanpis Jesusqa, imachus sunqunpi kasqanta qhawarqa, juk sumaq llamkʼaypaqtaq akllarqa. Sauloqa ñawpa kaq siglopi cristianoman tukurqa, qutuchakuypitaq tukuy sunquwan llamkʼarqa.

 ⁹ ¿Imatataq apóstol Pablomanta yachakunchik? Maypichus willamunchik chaypi, ichapis phiña runas kanku mana uyariyta munaqkuna. Chaywanpis, yuyasqanchikmanjina paykuna mana jaykʼaq cristianoman tukunankuta niptinchikpis, parlanallapuni kanman. Wakin kutipiqa, kayqa mana uyarinqachu nichkaptinchik, sumaqta uyariwanchik. Ñuqanchikqa tukuyman “mana saykʼuspa” willananchikpaq kamachisqa kasqanchikta, mana jaykʼaq qunqanachu (Hechos 5:42, ñawiriy).

Mana saykʼuspa willaqkuna ima tʼinkakunatataq japʼinku

10. Pillapis manchakunapaqjina kaptin ¿imaraykutaq willanapaq mana manchachikunachu kanman? Pillapis saqra kasqanmanta tikrakusqanta parlariy.

¹⁰ Imallatapis ruwayta munaspa, mana allinta riqsispaqa pantanchik. Ignaciop, * kawsaynin rikuchiwanchikjina. Payqa sudamericamanta juk suyupi preso karqa, chayllapi Jehovamanta sutʼinchaqkunawan Bibliata yachakuyta qallarirqa. Ignacioqa pillatapis maqarpallaq, chayrayku paytaqa tukuypis manchachikuq kanku. Wak presosqa vendesqankumanta manusninkutaqa Ignaciowan cobrachikuq kanku. Bibliamanta yachakuyta qallarispataq, yachakusqanta ruwaq, jinamanta tikrakun, maqanakuq runamanta llampʼu sunqu runaman tikrakun. Chaymanta manaña pipis paywan manusninta cobrachikuqchu. Ignacioqa, Bibliamanta chiqa yachachiykuna, Diospa espiritun ima, kawsayninta tikrasqanmanta mayta kusikun. Payqa Hermanos mana imata qhawaraspa yachachisqankumanta, may agradecesqa kachkan.

11. ¿Imaraykutaq kutin kutita runata maskʼamunchik?

¹¹ Runap sunqun, kawsaynin imaqa sapa pʼunchay tikrakun, chayrayku kunankama runataqa wasimanta wasi rispa maskʼamunchik. Ichapis runaqa kutinanchikkama unqunman chayri manaña llamkʼayniyuqchu kachkanman, chayri parienten wañupunman (Eclesiastés 9:11, ñawiriy). Ichapis kay pachapi saqra ruwaykunata rikusqan, imachus qhipapi kananmanta tʼukurichin. Kay llakiykunarayku wakinkunaqa, allinta uyariwanchik, manapis ñawpaqta uyariyta munaptinkupis. Chayrayku, sumaq willaykunata willaytaqa mana manchachikunachu, tukuyniqpi tukuy runaman qayllaykuspa willanallanchikpuni tiyan.

12. ¿Imaynatá willachkaptinchik runata qhawananchik tiyan, imaraykutaq?

¹² Runaqa runa masinta manaraq riqsichkaspa juzgan. Jehovataq sapa runata qhawan, jinallataq allin runaman tikrakuyta atisqankutapis (1 Samuel 16:7, ñawiriy). Willayninchikpi Jehovajina ruwanachik. Willachkaspa tukuy runata allinpaq qhawaptinchik, kusiywantaq chimpaykuptinchik, allinta ruwasunchik.

13, 14. a) ¿Imaynatá juk precursora juk warmita mana allinpaqchu qhawarqa? b) ¿Imatataq kay warmip ruwasqan yachachiwanchik?

 ¹³ Caribe islaspi juk precursora Sandra sutiyuq, wasimanta wasi willachkaspa Ruthta tarirqa. Ruthqa carnavalera karqa, iskay kutita tukuy suyumanta reinatajina akllarqanku. Ruth sumaqta uyarisqanrayku, Sandraqa Bibliamanta yachachinanpaq kutinanta nirqa. Hermanaqa jinata yuyarikun: “Ñawpaqta wasinman yaykuptiy, salanpiqa paypa juk jatun fotota carnaval pʼachawan pʼachallisqata qhawarqani, wak trofeosta ganasqanta ima qhawarqani. Jinata qhawaspaqa, kay warmiqa mana yachakuyta munanqachu nispa manaña juktawan kutirqanichu”.

¹⁴ Juk chhika tiempontataq, Ruth tantakuy wasipi rikhurin, tantakuy tukuchakuptintaq, Sandrata tapurin: “¿imaptintaq manaña kutimunkichu?”, nispa. Sandraqa mana kutisqanmanta perdonta mañakuspa, juktawan yachachinanpaq kutinanta nirqa. Ruth usqhayllata ñawparin. Fotosninta salanmanta urqhun, chaymanta qutuchakuypi llamkʼayta qallarin, chaymantataq Jehovaman kawsayninta quspa bautizakun. Sandraqa, Ruthpa wasinman mana kutisqanqa, mana allinchu ruwasqanta nirqa.

15, 16. a) José familianman willasqan, ¿imapitaq tukun? b) Wak religionniyuqpis familianchik kachun, ¿imaptintaq willayta mana manchachikunanchikchu tiyan?

¹⁵ Willaqkunaqa mana creyente familiaresninman willaspa allinta ruwanku, mana uyariyta munaqkunamanpis. Joyce Estados Unidos llaqtamanta, chayta ruwarqa. Kay hermanap cuñadon, waymamantapacha carcelpi may chhika kutita wisqʼachikurqa. Kay hermana jinata willawanchik: “Runasqa kay wayna, drogata apaykachan, suwan, may chhika wak millaykunata ima ruwasqanrayku, niñacha allinchakunmanchu, nispa, niq kanku; chaywanpis ñuqaqa Bibliamanta parlallaqpuni kani, kimsa chunka qanchisniyuq watata willallarqanipuni.” Pacienciawan cuñadonman willasqanrayku, rikun imaynatachus cuñadon Biblimanta yachaqayta qallarin, kawsaynintataq mayta tikrachin. Kunanqa cuñadon bautizakusqanmanta manaraq unaychu, California suyupi, juk jatun tantakuypi, 50 watasniyuq bautizakun. Joyce niwanchik: “Bautizakuqta rikuspaqa, kusiymanta waqarqani, !kunanqa mayta kusikuni, kawsayninta tikrananta suyasqaymanta”, nispa.

¹⁶ Ichapis wakin kutiqa, iskaychakusunman familianchikman Biblimanta willayta, kawsayninta rikuspa. Joyceqa mana  chaywan atipachikurqachu, cuñadonman Bibliamanta willallarqapuni. Pillapis, ¿imachus runap sunqunpi kasqanta yachayta atisunmanchu? Mana, ichapis paykunaqa, Bibliap chiqa yachachiyninta tukuy sunqunwan maskʼachkanku. Chayrayku ñuqanchikqa, Diosta riqsinankuta mana jarkʼakunanchikchu tiyan (Proverbios 3:27, ñawiriy).

Bibliamanta urqhusqa juk sumaq libro

17, 18. a) ¿Imatapunitaq Biblia yachachin?, librowan tukuy Jallpʼapi yachachikusqanmanta, ¿ima willaykunataq tiyan? b) Kay librowan allin risusqanmanta willayta atiwaq.

¹⁷ Tukuy pachamanta willaykuna, kay libro ¿Imatapunitaq Biblia yachachin? may achkha runata yanapachkasqanta rikuchiwanchik. Estados Unidosmanta juk precursora Penni sutiyuq, kay librowan achkha runaman yachachiyta qallarirqa. Yachakuqkunamanta, iskayqa machitusña karqanku, paykunataq religioninkupi sumaqta llamkʼaq kunku, chayrayku Penniqa librota yachakuyta qallarichkaptinku, imaynatachus kay ¿Imatapunitaq Biblia yachachin? Libro yachachisqanman kutichinankuta mana yacharqachu. Chaywanpis, Penni paykunamanta qillqarqa: “kay libroqa sutʼita, maychus kaqta, sumaqta yachachin, paykunaqa usqhayllata yachakusqanku chiqa kasqanta cuentata qukunku, mana iskaychakuspataq nisqanta japʼikunku”, nispa.

¹⁸ Gran Bretañamanta juk willaq Pat sutiyuq warmi, china suyumanta juk warmiman Bibliamanta yachachiyta qallarin. Kay warmiqa manaraq llaqtanmanta ripuchkaspa, may saqra ruwaykunata muchurqa. Wakin soldados qusanta wawasnintawan apakapurqanku, manañataq chaymanta paykunawan juktawan tinkurqachu. Wasinta ruphaykuchisqankurayku, qharikunataq kallparpasqankurayku, wañuy patapi kachkarqa. Chayrayku manaña kawsakuyta munarqachu, wañuchikuytataq munachkarqa. Chaywanpis, Bibliamanta yachakusqanqa, sunqucharqa. Pat jinata qillqarqa: “Kay libro, ¿Imatapunitaq Biblia yachachin?, entiendenapaqjina yachachisqanwan, mayta chay warmita yanaparqani”, nispa. Chay warmiqa usqhayllata ñawparin, runaman willaq lluqsinanpaq, imatachus mañakusqanta ruwan, manaraq bautizasqa willaq kananpaq, qhipan jatun tantakuypitaq bautizakuyta munasqanta nirqa. ¡Bibliamanta runaman yachachispa, wiñaypaq kawsakuyta atisqankuta rikuspa ima, mayta kusikunchik!

“Ama saykʼunachu allin kajta ruwaspa”

19. ¿Imaraykutaq usqhayllata willananchik tiyan?

¹⁹ Runaman willayta, discipulosta ruwayta ima, astawan usqhayta kunan ruwananchik tiyan. Sapa wata waranqas “wiñay kawsaypaj ajllasqa kajkunaqa” Bibliap nisqanta kasukunku. Chaywanpis, “Tata Diospa jatun pʼunchaynenqa qayllamushanña”, kaytaq ninayan, laqhapi kaqkunata, “wañuy patapiña kashajkunatapis”, usqhayta yanapananchikta (Sof. 1:14; Pro. 24:11).

20. ¿Imatataq tukuypis ruwayta munananchik tiyan?

²⁰ Chay runasta yanapasunmanraq. Chaypaqqa, ñawpa kaq siglomanta cristianosjina ruwananchik tiyan, paykunaqa “sapa pʼunchaytaj mana saykʼuspa Templopi, jinallataj wasimanta wasi purej kanku, Cristo Jesusmanta yachachispa” (Hech. 5:42). Chayrayku, jarkʼaypis kachun paykunajina willanallapuni, imaynatachus yachachichkasqanchikta reparanallapuni, tukuy laya runamantaq willanallapuni. “Ama saykʼunachu allin kajta ruwaspa”, mana saykʼuptinchikqa Diosninchik allinpaq qhawawasunchik, may achkha puquytataq uqharisunchik (2 Tim. 4:2; Gálatas 6:9, ñawiriy).

[Sutʼinchaynin]

¿Imatataq kutichiwaq?

• ¿Pikunataq sumaq willaykunata kasukuchkanku?

• ¿Imaraykutaq willaqkunaqa mana runata juzganankuchu tiyan?

• ¿Imatapunitaq Biblia yachachin?, librowan, ¿imaynatá richkawanchik?

[Tapuykuna]

[17 paginapi dibujos/fotos]

May achkha runa willayninchikta kasukuchkanku

[19 paginapi dibujos/fotos]

¿Imatataq apóstol Pablo tikrakusqanmanta yachakunchik?

[20 paginapi dibujo/foto]

Sumaq willaykunata willaqkunaqa runata mana qhawarankuchu