¿Imatá juk tata, wawanmanta mana karunchakunanpaq ruwanman?

“TATÁY, ¿imaraykutaq tukuy imata yachankiri?” ¿Maykʼaqllapis wawayki jinata tapusurqachu? Chayta uyarispa may kusisqachá sientekurqanki. Chaywanpis watas pasasqanmanjina, wawayki yuyaychasqaykita japʼikuptin, may allin risqanmanta astawanraqchá kusikurqanki (Proverbios 23:15, 24). *

Chaywanpis tiempo pasasqanmanjinaqa, ¿wawayki qamta kikillantapunichu qhawasunki? ¿Chayri manañachu ñawpaqpijina qhawachkasunki? ¿Imatá ruwawaq, wawaykiwan waynayachkasqanmanjina allillantapuni apanakunaykichikpaq? Ima chʼampaykunapichus tata rikukusqanta qhawarina.

Kimsa chʼampaykuna

1. TIEMPO MANA KAPTIN. Achkha suyuspi tataslla familiankupaq llamkʼanku. Pʼunchaynintinta llamkʼasqankurayku, wawasninkupaq mana ancha tiempoyuqchu kanku. Sutʼincharinapaq; Francia suyupi tapurisqankumanjina, sapa pʼunchay tatasqa, yaqha 12 minutosllata wawasninkuwan kanku.

KAYPI TʼUKURIY: ¿Machkha tiempotataq wawaykiwan kanaykipaq tʼaqanki? Juk chayri iskay semanapi machkha tiempotachus wawaykiwan sapa día kasqaykita anotakuy. Ajinamanta, machkha tiempotachus wawaykiwan kasqaykita reparanki.

2. TATASNINKU IMAYNATACHUS UYWASQANKU. Wakin qharisqa tatasninkuwan mana parlaqchu kanku. Francia suyumanta Jean-Marie nin: “Tataywanqa mana parlaqchu kani”, nispa. ¿Jinata uywakusqan yanapanchu? Pay nillantaq: “Jinata uywakusqay mana yanapawanchu, chayraykutaq wawasniywan parlayta mana atillanichu”, nispa. Wakkunataq tatasninkuwan parlariyta atillaq kanku, chaywanpis mana ancha jukchasqaschu kanku. Felipe 43 watasniyuq nin: “Tatayqa munakuyninta mana rikuchiyta atillawaqchu. Chayraykutaq wawayman munakuyniyta rikuchinanpaq mayta kallpachakunay tiyan”, nispa.

KAYPI TʼUKURIY: ¿Imaynachus tatayki qamwan kasqan, wawaykiwan imaynachus kanaykipaq yanapasunkichu? Tataykip allin ruwasqasnintachu chayri mana allin ruwaykunasnintachu, ¿ruwachkanki? ¿Imaspi reparanki?

3. PANTASQA YUYAYKUNA. Wakin suyuspiqa, wawasta uywayqa warmisllapaq kasqanta  ninku. Europa Occidentalpa juknin suyumanta Luca nin: “Runasqa, wawasta uyway warmisllapaq kasqanta yuyanku”, nispa. Wakin lugarespitaq runas yuyanku, tatasqa, wawasta manchayta jasutʼinallankupaq kasqankuta. Africamanta George nin: “Suyuypiqa, tatas mana wawasninkuwan pukllankuchu, pukllaptinku manaña jatunpaq qhawanankuta yuyasqankurayku, chayraykutaq ñuqapis wawaywan mana pukllayta atillanichu”.

KAYPI TʼUKURIY: Tiyakunki chaypi, ¿imatá tatasmanta suyakun? ¿Wawasta uyway warmisllapaq kasqantachu yachachikun? ¿Wawasninta munakuytachu yachachikun chayri wawasta munakuy mana allinpaq qhawasqa kasqantachu?

Ajina chʼampaykunapi rikukunki chayqa, ¿imataq mana jinata yuyanaykipaq yanapasunkiman? Qhawarinachik kay yanapaykunata.

Juchʼuysitumantapacha yachachiy

Wawasqa nacekusqankumantapacha tatankujina ruwayta munanku. Chayrayku juchʼusitunmantapacha yachachiyta atiwaq. ¿Imaynatá chayta ruwawaq? ¿Maymanta tiempota yachachinaykipaq urqhuwaq?

Atikuptinqa, wawaykiwan wasipi ruwanasta yanapachikuwaq. Sutʼinchanapaq; pichachkaspaqa juk pichanitata jayway, allachkaspataq juchʼuy palitata yanapasunanpaq jayway. Qhari wawitaykiqa, yanapasuspa mayta kusikunqa. Manapis usqhaytachu ruwayta tukuchanki, chaywanpis payman qayllaykuchkanki, llamkʼaytataq yachachichkanki. Bibliaqa, may unayña tatasta wasipi ruwanasta, wawasninkuwan khuska ruwanankuta yuyaycharqa, chay kutispi paykunawan parlarinankupaq, yachachinankupaq ima (Deuteronomio 6:6-9). Kay yuyaychayqa, kay tiempomanta tatastapis mayta yanapallantaq.

Wasipi ruwanasta wawaykiwan ruwaspapis, paywan pukllarillaytaq. Imaraykuchus chayta ruwaspaqa, mana kusikullankichikchu. Yachayniyuq runas nisqankumanjina tatas wawasninkuwan pukllasqankuqa, wawasta ni imamanta manchachikunanakupaq yanapan.

Chaywanpis mana chayllapaqchu yanapanki. Michel Fize nin: “Wawasqa pukllachkaspa, tatankuwan astawan parlarinku”, nispa. Tata wawanwan pukllachkaspa, ruwayninpi, parlasqanpi ima munakusqanta rikuchin, ajinamanta wawanta munakuyta yachachin. Alemaniamanta André nin: “Wawaywanqa juchʼuysitu kachkaptin, mayta pukllaq kayku. Uqllaykuq kani, paypis uqllaykullawaqtaq”, nispa.

Chantapis wawaykiman qayllaykullawaqtaq, puñuchichkaspa. Sapa chʼisi yanapananpaqjina imallatapis leeripuy, chantá uyariy chay pʼunchay imachus llakichisqanta, kusichisqanta ima willasuptin. Ajinamanta wiñaptinpis qamwan parlayta munallanqapuni.

Imaynatachus wawaykiwan parlarinaykita maskʼay

Wakin waynasqa, tatasninku paykunawan parlarinankupaq tukuy imata ruwasqankutaqa, pisipaq qhawanku. Tapusqaykiman wawayki mana kutichisusqanta reparaptiykiqa, ama yuyaychu wawayki ni imamanta parlayta munasqanta. Ichapis payqa, parlariyta munanqa wakjinasmanta parlariptiyki.

Franciamanta Jacques, wawan Jeromewan wakin kuti mana parlariyta atillaqchu. Parlasqanta uyarichikunanmantaqa, paywan parlananpaq pelotata jaytʼaypi pukllarqa. Jacques nin: “Pukllaytawan samarinaykupaq chukurikuptiyku, imaschus llakichichkasqanta willariwaqpuni, khuska kasqaykuqa, jukchasqas kanaykupaq yanapawarqayku”, nispa.

¿Wawayki ni imapi pukllayta munaptinrí? Andreqa, wawanwan, horasta chʼaskasta qhawasqankuta yuyarikun, nintaq: “Jawaman chukunasta urqhuspa, winkurikuq kayku,  rakhu pʼachaswan pʼachallisqas, yaku qʼuñita ukyaspa, chʼaskasta qhawariq kayku. Chantá chʼaskasta Ruwaqmanta, llakiykunasniykumanta ima...yaqha tukuy imamanta parlariq kayku”, nispa (Isaías 40:25, 26).

Chaywanpis wawaykita imachus gustasqan mana gustasuptinqa, ichapis mana qamllapi yuyanaykichu kanqa (Filipenses 2:4). Ian Sudafricapi tiyakun nin: “Ñuqataqa, Vaughan wawaymanta nisqaqa pukllaykuna gustawaq. Paytaqa aviones, computadoras gustaq, chayrayku chaykunawan gustachikunaypaq kallpachakurqani. Aviones phawachkanku chayman pusaq kani, computadorapitaq avionesta phawachichkaykumanpisjina pukllaq kayku. Chaykunata ruwaspa iskayniyku mayta kusikuq kayku, chayraykutaq wawayqa mana manchachikuspa imatapis parlarillawaq”, nispa.

Pisipaq mana qhawakunanpaq yanapay

“¡Tatáy, tatáy qhawariy!” ¿Maykʼaqllapis wawayki ruwasqanta rikuchisunanpaq ajinata nisurqachu? Jatunña kaptinqa ichapis manaña jinata nisunqachu, chaywanpis yanapaykita allin wiñay tukusqa kananpaq necesitallanqapuni.

Jehová juknin churinman imatachus nisqanta qhawarina. Jesús kay pachapi llamkʼayninta qallarichkaptin, Payqa “kaymin ancha munasqa Chureyqa. Paywan sonqo juntʼasqa kani”, nispa munakuyninta rikuchirqa (Mateo 3:17; 5:48). Qam, wawaykita kʼaminayki, yachachinayki ima kaptinpis (Efesios 6:4). Imatapis sumaqta ruwasqanmanta, nisqanmanta ima, allinta ruwasqanta niwaq.

Wakin tatasqa, paykunata tatasninku pantasqasnillankuta qhawasqankurayku wawasninkuwan sunqu juntʼasqa kasqankuta, munakuyninkuta ima rikuchiyta mana atillankuchu. Ajinapi rikukuspaqa, wawaykita pisipaq mana qhawakunanpaq yanapanaykipaq kallpachakuy. ¿Imaynasmantá chayta ruwawaq? Lucaqa, wasipi ruwanasta 15 watasniyuq wawan Manuelwan ruwan. Pay nin: “Wakin kutispiqa, Manuelta imatapis ruwachkananta, yanapata necesitaptintaq waqyarimunawanta nini. Yaqha sapa kutitaq sapallan ruwayta tukuchan. Chayta ruwaspaqa mayta kusikun manataq pisipaq qhawakunchu. Sumaqta ruwasqanmanta allinta ruwanki nini. Mana atiptintaq, kallpachakusqanta allinpaq qhawasqayta nillanitaq”, nispa.

Chantapis wawaykita, pisipaq mana qhawakunanpaq, aswan qhipaman imatachus ruwananta nisqasninta juntʼananpaq yanapariwaq. Chaywanpis munasqaykimanjina mana usqhayllata juntʼaptin, ruwayta munasqan allillan kaptinpis, mana munasqaykimanjina kaptin, ¿imatá ruwawaq? Mana munasqaykimanjinapunichu, wawayki ruwanan kasqanta reparakunayki tiyan. Jacques nin: “Wawaytaqa, juntʼananpaqjina ruwaykunata akllakunanpaq yanapani. Chantapis pay kikin chaytaqa akllakunan tiyan, mana ñuqachu. Yuyarinitaq pay atisqanmanjina ruwanan kasqanta”, nispa. Wawayki nisusqanta uyariy, sumaqta ruwaptintaq allinta ruwanki niy, allinta ruwananpaq kallpachay, ajinamanta imatachus ruwayta munasqanta juntʼananpaq yanapanki.

Wawaykiwan ichapis mana apanakuyta atillankichu, ima chʼampaypis kanqapuni. Chaywanpis tiemponmanqa, ichá wawayki qamwan khuska kayta munanqa. Imaraykuchus yanapayta munaqmanqa, tukuy qayllaykuyta munanku, ¿icharí?

[Sutʼinchaynin]