Ir al contenido

Ir al índice

 CREEYNIYOJKUNAMANTA YACHAKUNAPAJ

“Cheqampaj qhawasqa karqa allinta ruwasqanrayku”

“Cheqampaj qhawasqa karqa allinta ruwasqanrayku”

JERICÓ llajtatapis rikushawaj jina tʼukuriy. Inteqa ujtawan kʼancharishan. Israelitastaj llajtaj muyuyninpa pampasninpi jarasqa kashanku. Rahabqa Israelmanta soldadosta ventananmanta qhawarishan. Paykunaqa llajtaj muyuyninta jallpʼa qʼosñichiyta purishanku. Pututuspa waqasqan uyarikun.

Rahabqa Jericopi tiyakun. Payqa llajtanpa callesninta, wasisninta, runa juntʼa mercadosninta, tiendasninta, runasnintapis rejsin. Chayrayku israelitas pututusta waqachispa llajtanta sapa pʼunchay ujta muyuykojtinku, llajta masisnin astawan mancharisqankuta reparanchá. Chaywanpis payqa mana mancharisqachu kashan, nitaj llakikunchu.

Kikin llajtaj perqa patanpi wasiyoj kasqanrayku, ventananmantapacha israelita soldadosta rikun. Paykunaqa qanchis kaj pʼunchaypi llajtata tutamanta muyuriyta qallarinku. Sacerdotesqa paykunawan khuska purishanku, pututusta waqarichispa, Diosninku paykunawan kasqanta rikuchej arcawantaj. Rahabqa ventananpi warkhusqa puka waskhata japʼishan. Chaytaj pay, familian ima, llajtaj thuñikuyninmanta salvakuyta atisqankuta yuyarichin. ¿Rahab wasanchaj warmichu? Jehovapajqa mana, astawanpis manchay creeyniyoj warmi. ¿Imatá paymanta yachakusunman? Yachanapajqa, kausayninta qallariymantapacha qhawarina.

“PHISU WARMI RAHAB”

Rahabqa phisu warmi karqa. Bibliata ukhunchajkunamanta wakenqa, mana chayta creeyta munankuchu. Chayrayku alojamientota atiendej warmilla kasqanta ninku. Chaywanpis Bibliaqa sutʼi, nitaj phisu warmi kasqanta pakanchu (Josué 2:1; Hebreos 11:31; Santiago 2:25). Ichá cananeos ukhupi, Rahabpa llankʼaynin allillan karqa. Jinapis sonqo yuyaynin juchachajchá. Imajtinchus Jehovaqa, imachus allin imatajchus mana allin kasqanta reparayta atinapaj ruwawanchej (Romanos 2:14, 15). Rahabqa ichapis llankʼayninmanta pʼenqakoj. Ichá kay tiempopi kikinta kausaj warmis jina, familianta ñaupajman orqhonanpaj mana waj llankʼayta tariyta aterqachu.

Rahabqa nichá jinata kausayta munarqachu. Nacionninmanta runasqa manchay sajra imasta ruwaj kanku, khuchichakuypitaj kausaj kanku. Wakinkunaqa familianmanta kajwan puñuykakapoj kanku, uywaswanpis khuchichakoj kanku (Levítico 18:3, 6, 21-24). Religionninkutaj chay millay kausayman tanqaj. Iglesiasninkoqa, millay khucheriosta ruwachej. Supaymanta jamoj Baal, Moloc diosesninkuta yupaychanankupajpis, wawasta kausashajta ninapi qʼolachej kanku.

Jehovaqa chay runaspa millay ruwasqasninkuta allinta yacharqa. Chayrayku Canaanmanta nerqa: Kay “jallpʼaqa millay chʼichichasqa [...]. Noqatajrí chay juchasninkumanta cuentata maña[saj]. Chay jallpʼaspis qharqomo[n]qa chaypi tiyakoj runasta”, nispa (Levítico 18:25). ¿Imaynatá chayta ruwanman karqa? Israelitasman nerqa: “Tata  Dios pisimanta pisi chay nacionesta ñawpaqeykichejmanta qharqonqa”, nispa (Deuteronomio 7:22). Chantapis unayña chay jallpʼata Abrahampa mirayninman qonanta nerqa. Jehovataj “mana jaykʼaj llullakoj” Dios (Tito 1:2; Génesis 12:7).

Payqa wakin llajtasta mana uj puchuyojta chinkachinanta nerqa (Deuteronomio 7:1, 2). “Pachantinta [cheqanta] juzgaj” Dios kasqanrayku, sajra kajwan millay ruwaywan, sonqonkupi allin saphichasqa kasqanta rikorqa (Génesis 18:25; 1 Crónicas 28:9). Jericomanta runasqa ajina karqanku. Llajtan chinkachisqa kananta yachaspa, imaynachus Rahab kashasqanta mana yachanchejchu. Chaywanpis israelitasmanta parlajta uyarispa, maytachá tʼukorqa. Jehovaqa, paykunata wata runasllaraj kashajtinku, egipciosta atipanankupaj yanaparqa. Chay tiempopitaj, ni mayqen nacionpis Egipto jina maqanakupaj sumaj wakichisqa karqachu. Chaywanpis israelitas Rahabpa llajtanman yaykunankupajña kashajtinku, ni mayqen llajta masinpis sajra ruwasqanmanta pesachikorqachu. Chantachá Biblia “Diosta mana kasojkuna[...]” kasqankuta nin (Hebreos 11:31).

Rahabqa mana paykuna jinachu karqa. Ichá Israel llajtamanta, Diosninkumantapis unaytaña uyarerqa. Jehovaqa mana cananeospa diosesninku jinachu karqa. Payqa kamachisninta jarkʼaj, llimphu kausayniyoj kanankupaj yachachej, nitaj millay imasta ruwachejchu. Warmistapis allinpaj qhawaj. Chayrayku mana munajchu, warmista sajra munayninkuman jina millay imasta ruwachinankuta, chayri honrankuta tʼakachispa yupaychanankuta. Rahabqa israelitas Jordán mayuman chamusqankuta, llajtanta chinkachinapaj wakichikushasqankuta ima uyariytawan, manchaytachá mancharikorqa. ¿Jehová imachus sonqonpi kasqanta repararqachu?

Kay tiempopi, ashkha runas Rahabman rijchʼakunku. Paykunaqa mana llojsiy atina pujyupi jina tarikunku, kausayninkumanta pʼenqakunku, llakikunkutaj. Ni pi paykunamanta llakikusqanta, mana valesqankuta ima yuyanku. Rahabpa kausaynenqa, paykunata mayta sonqochanman. Imaraykuchus Dios tukuyta munakusqanta rikuchiwanchej. Juchasninchej mana yupay atina kajtinpis, “mana karupichu kashan sapa ujninchejmanta” (Hechos 17:27). Paypi creejkunata japʼikapunanpajtaj wakichisqa kashan. ¿Imatataj Rahab ruwarqa?

WATEQAJKUNATA WASINMAN WAJYARIKORQA

Ujtawan Rahabta rikushawajpis jina tʼukuriy. Israelitas Jericota niraj muyushajtinku, iskay forasteros wasinman chayamunku. Mana reparachikuyta munajtinkupis, Jericomanta runasqa, ni pipis wateqaj yaykumunanta qhawashanku. Chayrayku yuyayniyoj Rahabqa, chay ratochá paykunata reparan. Imajtinchus forasteros chamunankuman yachasqa kajtinpis, chay iskay qharisqa mana phisu warmita maskʼajchu jamunku, manaqa alojamientollata munanku.

Yuyasqanman jinapunitaj, paykunaqa wateqaj israelitas kanku. Kamachejninku Josué, llajtata qhawaranankupaj kachamusqa. Imajtinchus  chayta ñaupajta atipananku kashan. Jericotaj ichá Canaanpa aswan atiyniyoj llajtan. Chayrayku Josueqa, imayna runaswanchus maqanakunankuta yachayta munan. Wateqajkunaqa mana qhasitachu Rahabpa wasinta ajllanku. Paykunaqa chaypi mana reparachikunankuta yachanku. Chantapis llajtata atipanapaj imallatapis uyarinankuta yuyanku.

Rahabqa “chay kachasta wasinman wajyarikorqa” (Santiago 2:25). Chay runas pikunachus, imapajchus jamusqankuta yachan chaypis, qhepakunankuta saqellan. Ichapis Diosninkumanta astawan yachayta munan.

Jinallapi Jericoj reyninpa soldadosnin chayamunku. Rahabpa wasinman wateqajkuna yaykusqankoqa, tukuynejpiña uyarikun. ¿Imatá Rahab ruwanqa? Llajtanpa enemigosninta pakanqa chayqa, ichá familianta llakiyman churanqa. Ichapis wasanchasqankurayku tukuyninkuta wañuchenqanku. Rahabtaj, pikunachus chay runas kasqankuta yachan. Paykunaj Diosninku, diosesninmanta aswan atiyniyoj kasqanta reparanña chayqa, Jehovata sirviyta munasqanta rikuchinanpaj, ¿imallatapis ruwanqachu?

Tʼukurinanpaj mana ashkha tiempo kanchu. Jinapis Rahabqa usqhayllata yuyaychakun. Iskaynin runasta wasi pataman wicharichin, lino marqʼas ukhupitaj paykunata pakaykun. Chantá reypa kachasninman nin: “Arí, iskay runas chayakamuwarqanku; chaywampis mana yachanichu maymantachus kasqankuta. Laqhayaykushajtinña ripunku, llajta punku wisqʼakunampaj kashajtin, nitaj yachanichu maymanchus risqankuta. Chaywampis sichus qankuna usqhayta rispa qhatiykuwajchej chayqa, japʼerqamuwajchej”, nispa (Josué 2:4, 5). Reypa soldadosninwan parlashajtin, imaynachus Rahab kashasqanpi tʼukuriy. Ichapis ukhun manchariywan kharkatishan.

Rahabqa kausayninta wañuy pataman churaspa, Jehovaj kamachisninta lino marqʼas ukhupi pakaykorqa

Jinapis reypa runasnin Rahabta creeykunku, Jordán mayu cheqanejtataj kachaykukunku (Josué 2:7). Ukhun “phaj” nirinchá. Chay runa wañuchista waj ñanta kacharpan, mana cheqanta willaspataj allinta ruwan. Ajinamanta cheqa Dios Jehovaj kamachisninta salvan.

Chantá wateqasman willamunanpaj, usqhayllata wasi patanman wicharin. Soldadosta kacharpasqanta niytawan, kaytawan willan: “Tukuy kaypi tiyakojkunaqa qankunamanta manchachikuywan llawchʼiyapuyku”, “mana kallpapis kanchu qankunawan maqanakunaykupaj”, nispa. ¡Chaymá sumaj willayqa! ¡Sajra cananeosqa, Israelpa Diosninpa atiyninmanta uyarispa manchayta kharkatishanku! Chantá Rahab nillanpuni: Jehová “Diosqa janaj pachapipis, kay pachapipis  Dios”, nispa (Josué 2:11). Chay nisqantataj astawan yuyarina tiyan. Imaraykuchus chaywan creeyninta rikucherqa. Israelpa Diosnin Jehovamanta uyarisqanqa, paypi atienekunanpaj, creenanpajtaj tanqan.

Rahabqa Jehová Jericota israelitasman jaywaykunanmanta, mana iskayrayanchu. Chayrayku payta, familiantawan khuyakunankuta wateqajkunaman nin. Paykunataj nisqanman jina ruwanankuta ninku. Chaywanpis chaypajqa, ni pimanpis yachasqanta willananchu tiyan. Chantapis llajtaj perqanpi ventananman puka waskhata warkhuykunan tiyan. Jinamantataj soldadosqa jarkʼayta atenqanku (Josué 2:12-14, 18).

Bibliaqa nin: “Uyarisqannejta runaman chay creeyqa jamun”, nispa. Rahabpa kausaynintaj, jinapuni kasqanta rikuchin (Romanos 10:17). Payqa Jehovaj cheqan kayninmanta, atiyninmanta ima uyarerqa. Chaynejtataj Paypi creerqa, atienekorqataj. Kay tiempopeqa, Jehovata rejsinapaj ashkha imas kapuwanchej. ¿Rejsinanchejpaj kallpachakunchejchu? ¿Bibliapi yachasqanchej Paypi creenapaj tanqawasunchu?

ATIYNIYOJ LLAJTA THUÑIRPAKUN

Rahabqa wateqasta usqhaylla ayqechinanpaj, ventananman uj waskhata warkhuykun, chajnejtataj wateqasta uraykuchin. Paykunaqa orqosnejman ayqenku. Jericoj patanejninpi ashkha cuevasniyoj saytʼu orqos tiyan. Chayrayku jarankuman kutipuyta atinankukama, chaypi pakakamunku. Ajinamanta Rahabmanta uyarisqanku sumaj willaywan chayanankupaj.

Rahabqa israelitaspa Diosninkupi creerqa

Pisi tiemponman, Jehovaqa israelitas Jordán mayuta chimpanankupaj, yakunta chʼakichin (Josué 3:14-17). Jericomanta runasqa, chayta yachaspa manchariywan kharkatinkuchá. Mana chayman jinataj, Rahabqa Jehovapi creesqanmanta mayta kusikun.

Chaymanta Israel llajtaqa, Jericoj muyuyninta sapa pʼunchay uj kutita muyuykuyta qallarinku. Chaytataj sojta pʼunchayta ruwanku. Chaywanpis qanchis kaj pʼunchaypeqa, qallariypi nerqanchej jina, tutamanta muyuyta qallarinku. Llajtata uj kutita muyuriytawantaj, purillankupuni (Josué 6:15). ¿Imaraykutajrí?

Chay pʼunchayqa qanchis kutita llajtata muyurinku, chantá ujllata sayarpanku. Pututuspis chʼinyapunku. Ni ima chʼajwataj uyarikunchu. Llajta ukhupi kajkunaqa, manchariywan imatachus ruwakunankuta nichá yachankuchu. Chantá Josué kamachejtinkama, soldadosnin tukuy atisqankuta uj kunkalla qhaparinku. ¡Mancharinapaj jinachá karqa! Llajtata qhawaj soldadostaj ichapis nerqanku: “¿Imatataj ruwashankurí? ¡Qhaparillashankoqa!”, nispa. Jinallapi rumi perqasninku kharkatiyta qallarin. Chantá lajrarpakun, wathiya jinataj ujllata loqherpakun. Jallpʼa qʼosñi chinkasqantawan, perqaj uj cheqanta sayasqataraj rikunku. Chayqa Rahabpa wasin, mana thuñikusqantaj creeyninta rikuchin. Rahabqa, Jehová payta, familiantapis salvasqanta * rikuspa, ¡maytachá kusikun! (Josué 6:10, 16, 20, 21.)

Jehovaj llajtanpis, Rahabpa creeyninta jatunpaj qhawarqa. Imaraykuchus thuñisqa llajtamanta wasillan chʼin pampapi sachʼa jina sayasqanqa, Jehová paywan kashasqanta rikucherqa. Arí, Rahabwan familianwanqa, mana chay sajra runas jinachu wañorqanku. Israelitas llajtanta atipajtinkutaj, Rahabta jarankoj qayllanpi tiyakojta saqerqanku. Tiempowantaj Israel nacionman ujchaykukorqa. Chantá Salmón nisqa runawan casarakorqa. Wawanku Boozpis chay jina creeyniyojllataj karqa, Moabmanta Rutwantaj casararqa (Rut 4:13, 22). * Rey David, Mesías Jesucristopis, chay creeyniyoj familiamanta jamorqanku (Josué 6:22-25; Mateo 1:5, 6, 16).

Rahabpa kausaynenqa, Jehovapaj tukuy runas valorniyoj kasqankuta rikuchiwanchej. Payqa ni pita pisipaj qhawanchu, sonqonchejtapis rejsin. Rahabpa sonqonpi jina uj chhika creeyllatapis tarin chayqa, mayta kusikun. Rahabpa creeynenqa ruwayninpi rikukorqa. Biblia nin jina, “cheqampaj qhawasqa karqa allinta ruwasqanrayku” (Santiago 2:25). ¡Maytapuni kay creeyniyoj warmimanta yachakusunman!

^ párrafo 27 Tʼukunapaj jina, Jehovaqa iskay wateqajkuna Rahabman juramentota ruwasqankuta juntʼanankuta saqerqa.

^ párrafo 28 Astawan yachanaykipajqa, 1 octubre 2012 Torremanta Qhawaj revistapi “Creeyniyojkunamanta yachakunapaj” nisqata leey.