1, 2. Mateu 5:11 ninqannö, ¿imanötan kanantsik problëmakunapa pasarqa?

JESUSQA, rasumpa kushishqa kayänampaqmi qateqninkunata änirqan. Peru pëta kuyaqkuna problëmakunapa pasayänampaq kaqtapis nirqanmi (Mat. 10:22, 23; Lüc. 6:20-23). Cristupa qateqninkuna kanqantsikpitaqa alläpam kushikuntsik. Tsënö kaptimpis, familiantsikkuna llakitsimänapaq kaqta, gobiernukuna michämänapaq kaqta y estudiaq o trabajaq mayintsikkuna Jehovä chikinqan cösaskunata ruranapaq inkitamänapaq kaqman pensarmi, yarpachakur qallëkushwan.

² Chikiyaptinqa manam pipis kushikuntsu. Peru chikimashqapis Diospa palabranqa kushishqa këkänapaqmi nimantsik. Këllaman pensarishun, problëmakunapa pasar kushishqa kanapaq kaqtam Santiäguqa qellqarqan (Sant. 1:2, 12). Y Jesusqa nirqan, chikir sufritsimashqapis kushishqa kanantsikpaqmi (leyi Mateu 5:11). Peru, ¿imanötan kushishqa kashwan problëmakunapa pasëkarninqa? Punta cristiänukunaman Santiägu cartakunqampitaqa, problëmakunapa pasar imata ruranapaq kaqtam yachakuyta puëdintsik. Puntataqa ima problëmakunapa pasayanqanta rikärishun.

3. ¿Imatan pasarqan Santiägu Jesuspa qateqnin tikranqanchö?

³ Jesuspa wawqin Santiägu qateqnin këman tikrarinqanllachömi, Jerusalenchö punta cristiänukunata qatikachar qallëkuyarqan (Hëch. 1:14; 5:17, 18). Y Estëbanta wanuratsiyaptinmi, “Judëa provinciapa y Samariapa markankunaman y estanciankunaman” mëtsikaq cristiänukuna qeshpir ëwakuyarqan.  Wakinqa Chipriyaq y Antioquïayaqmi chäyarqan (Hëch. 7:58–8:1; 11:19). Tsë cristiänukuna imëkapa pasayanqantaqa manam musyantsiktsu. Tsënö kaptimpis, mëpa ëwayanqanchöpis Diospa alli willakuyninkunataqa kushishqam yachatsikuykäyarqan. Y tsënö rurayanqampitam, Röma nacion gobernanqankunachö mëtsika congregacionkuna patsakäyarqan (1 Pëd. 1:1). Peru punta cristiänukunaqa manam tsëllapatsu pasayarqan.

4. ¿Ima problëmakuna maspatan punta cristiänukuna pasayarqan?

⁴ Punta kaq cristiänukunaqa imëka problëmakunapam pasayarqan. Këllaman yarpärishun, 50 wata witsanmampa Röma nacionta Claudiu gobernëkarmi, tsë nacionpita judïukuna ëwakuyänampaq mandakurqan. Tsëmi judïu cristiänukunaqa, wayinkunata dejarir juk lädupa ëwakuyarqan (Hëch. 18:1-3). Y 61 watamampam, nunakuna jananchö insultayanqanta, carcelayanqanta y imëkankuna qochiyanqanta o qechuyanqanta Pablu qellqarqan (Heb. 10:32-34). Y wakin nunakunanöllam cristiänukunapis waktsa këman chäyarqan y qeshyayarqan (Rom. 15:26; Filip. 2:25-27).

5. ¿Ima tapukuykunapitatan këchöqa yachakushun?

⁵ 62 watamampa Santiägu cartanta qellqanqan witsanqa, cristiänu mayinkuna imapa pasëkäyanqantam musyarqan. Imëka problëmapa pasarnimpis, kushishqalla kayänampaq pëkunata ima yanapanampaq kaqtam Santiägutawan Jehovä qellqatsirqan. Santiägu imata qellqanqanta rikärishun y kë tapukuykunapita yachakurishun: ¿imanö kushishqa këpaqtan Santiägu parlëkarqan?, ¿ima problëmakunatan llakitsimashwan? Yachaq kanqantsik, Jehoväman markäkunqantsik o yärakunqantsik y valienti kanqantsikqa, ¿imanötan yanapamäshun problëmakunapa pasarnimpis kushishqalla kanapaq?

6. Lücas 6:22 y 23 ninqannö, ¿imanirtan imëka pruëbakunapa pasarnin juk cristiänuqa kushikun?

⁶ Mëtsikaq nunakunam niyan alli saloryoq, mëtsika qellëyoq y familianwan alli kawakurlla kushishqa kawayänampaq kaqta. Peru kushishqa këpaq Santiägu parlanqanqa, poderninwan Diosnintsik yanapamanqantsikpitam y manam imapapis pasanqantsikpitatsu (Gäl. 5:22). Noqantsikqa kushishqaqa kashun, Jehoväpa rikëninchö alli karnin y Jesus kawanqannölla kawakurninmi (leyi Lücas 6:22, 23; Col. 1:10, 11). Tamyapita y vientupita tsapaq lamparinchö o linternachö nina këkaqnömi, shonquntsikchö kushikunqantsiktaqa ni imapis ushakätsita puëdintsu. Qellënintsik mana kaptin, qeshyapäkurnin, wakinkuna burlakamashqa o familiantsik michämashqapis, manam kushishqa kanqantsikqa ushakanqatsu. Nunakuna llakitsimënintsikta munayaptinqa, masraqmi kushikuntsik. Imëkapa pasanqantsik y nunakuna imëkata ruramanqantsikmi, Jesuspa qateqnin kanqantsikta rikätsikun (Mat. 10:22; 24:9; Juan 15:20). Tsëchi Santiäguqa kënö nirqan: “Tukïläya pruëbakunachö karqa, alläpa kushishqa kayë” (Sant. 1:2).

7, 8. Pruëbakunapa pasanqantsikqa, ¿imanötan Diosman mas markäkunapaq o yärakunapaq yanapamantsik?

⁷ Jina Diospa sirweqninkuna pruëbakunapa pasarnin imanir listu këkäyanqampaq parlarmi, Santiägu kënö nirqan: “Qamkunaqa musyayankim markäkïnikikuna pruëbaman churashqa kaptin, tsarakïta yachakuyänëkipaq kaqta” (Sant. 1:3). Pruëbakunaqa acërupita espäda templatsiyanqan cuentam kanman. Tsë acëruta achachätsiyaptin y alalätsiyaptinqa, mas chukrum tikrarin. Tsënöllam imëka mana allikunapa pasarqa, Diosman mas markäkuntsik o yärakuntsik. Tsëmi Santiäguqa kënö nirqan: “Alli tsarakïqa logranampaq kaqta logratsun, tsënöpa llapanchö complëtu y sänu kayänëkipaq, imachöpis mana pishipashpa” (Sant. 1:4). Imëka mana allikunapa pasanqantsikqa Diosman mas markäkunapaq o yärakunapaq yanapamashqam, kushishqa tsarakuntsik.

⁸ Qellqanqan cartachömi, Santiäguqa rikätsikurqan kushishqa kanqantsikta ima problëmakuna itsapis ushakäratsinampaq kaqta. ¿Imatan tsë problëmakuna kayan, y imanötan altsashwan?

9. ¿Imata ruranapaqtan yachaq këta wanantsik?

⁹ Problëma: imata ruranapaq kaqta mana musyanqantsik. Ima mana allipa pasarpis, Jehovä munanqannömi alli kaqta ruranantsik, wawqi panintsikkunata yanapanampaq y Jehoväta sirwir sïguinapaq (Jer. 10:23). Imatapis decidinapaq y chikimaqnintsikkunata imata ninapaqpis, Diosnintsik yanapamänatam wanantsik o minishtintsik.  Juk problëma kaptin ima rurëtapis mana musyashqaqa, qelanäkurishwanmi, y tsëqa kushishqa kanqantsiktam raslla ushakäratsinman.

10. Santiägu 1:5 ninqannö, ¿imatatan ruranantsik yachaq kanantsikpaq?

¹⁰ ¿Imatatan ruranantsik? Yachaqta tikratsimänapaqmi Jehoväman mañakunantsik. Ima problëmapa pasarpis kushishqa tsarakunapaqqa, alli kaqta decidinapaqmi puntataqa Jehovä Dios yanapamänapaq mañakunantsik (leyi Santiägu 1:5). Peru munanqantsik höra Jehovä mana yanapamashqaqa, ¿imatatan rurashwan? Santiäguqa ‘Diosta mañakurnin sïguinapaqmi’ nimantsik. Ima problëmachöpis yachaqta tikratsimänapaq kutin kutin mañakushqapis, Jehoväqa manam cölerakunqatsu. Tsëpa rantinqa, alli kaqta decidinapaqmi Jehoväqa yanapamäshun (Sal. 25:12, 13). Pëqa imakunapa pasanqantsikta musyarmi, ankupämantsik o llakipämantsik y yanapamënintsiktam munan. ¿Manaku tsëta musyëqa kushitsimantsik? Tsënö kaptimpis, ¿imanötan yachaq kanapaq Jehovä yanapamantsik?

11. ¿Ima mastatan ruranantsik yachaq kanantsikpaqqa?

¹¹ Jehoväqa, Palabran Bibliawanmi yachaq kanapaq yanapamantsik (Prov. 2:6). Tsëpaqqa, Bibliata y Bibliapita parlaq publicacionkunatam estudianantsik. Peru Bibliapitaqa manam yachakunantsikllatsu, sinöqa, Jehovä munanqanmannömi kawëta procuranantsik. Santiägum kënö nirqan: “Palabrata wiyakur cäsukoq kayë, y ama wiyaqllaqa kayëtsu” (Sant. 1:22). Diosnintsik nimanqantsikta cäsukurqa wakinwanmi yamë kawakushun, manam munënintsikllatatsu rurashun y ankupäkoq o llakipäkoqmi kashun (Sant. 3:17). Tsënö nuna kanqantsikqa, ima pruëbakunachöpis kushishqa tsarakunapaqmi yanapamäshun.

12. ¿Imapaqtan Biblia ninqanta alli musyanqantsik yanapamäshun?

¹² Diospa Palabranqa, juk espëju cuentam. Tsëmi imachö alliyänapaq kaqta y  tsëta imanö ruranapaq kaqta rikätsimantsik (Sant. 1:23-25). Këllaman pensarishun, itsa Diospa Palabranta estudiarninqa, geniuntsikta cambianapaq kaqta cuentata qokurishwan. Juk problëma o juk nuna pacienciantsikta ushakätsita munaptinqa, Jehovä yanapamashqallam yachëllapa altsëta procurantsik. Yachanëpaq kanqantsikqa, ima problëmachöpis mas fäcil-lla tsarakunapaqmi yanapamäshun. Yachanëpaq nuna karqa, alli pensëkurmi imatapis patsätsishun o rurashun (Sant. 3:13). Biblia ninqanta alli musyanqantsikqa, ¡alläpam yanapamäshun!

13. ¿Imanirtan Jehoväta sirweq unë nunakunapita yachakunantsik?

¹³ Hörataqa imachöpis pantar-raqmi yachakuntsik. Peru pantanqantsikkunapita yachakunantsikpa rantinqa, wakinkuna pantayanqampita y allita rurayanqampita yachakunqantsikmi mas alliqa. Tsëmi Santiäguqa Abrahanpita, Rahabpita, Jobpita y Elïaspita yachakunapaq nimantsik (Sant. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18). Pëkunaqa, ima problëmapa pasarpis kushishqallam Jehoväta sirwikäyarqan. Pëkunapitaqa, Jehovä yanapamashqaqa imachöpis alli tsarakuyta puëdinqantsiktam yachakuntsik.

14, 15. Imapaqpis mana següru karqa, ¿imanirtan tsëpaq yachakuyta mas procurashwan?

¹⁴ Problëma: imapitapis següru mana kanqantsik. Itsa höra höraqa Bibliachö leyinqantsikta entiendishuntsu. O itsa pensanqantsiknötsu Jehoväqa mañakunqantsikta contestamunqa. Tsëqa, itsa Diosman markäkushunnatsu o yärakushunnatsu y pëwan amïgu kanqantsikpis ichikllapa ichikllapa ushakar qallëkunqa (Sant. 1:7, 8). Itsa shamoq tiempupaq shuyaranqantsikkunamampis manana yarpäshunnatsu.

¹⁵ Shamoq tiempupaq shuyakunqantsiktaqa, lamarchö barcu mana ëwakunampaq tsararaq anclatawanmi apostol Pabluqa igualatsirqan (Heb. 6:19, nöta). Tsëqa lamarchö shukukuywan tamya kaptinmi, qaqakunawan mana chocanampaq barcuta tsaran. Peru barcutaqa tsaran, tsë anclapa cadënan mana rachiptinllam. Imanöllam oxidashqa cadëna barcuta tsaranqatsu, tsë cuentallam imapitapis següru mana kanqantsikqa Diosman markakunapaq o yärakunapaq yanapamäshuntsu. Pipis imachöpis mana següru karqa, pëpa contran churakäyaptinmi, Jehovä änikunqankunata cumplimunampaq kaqman manana markäkunqanatsu o yärakunqanatsu. Y Diosman manana markäkuptinqa, manam shamoq tiempupaq imatapis shuyanqanatsu. Santiägu ninqannömi, ‘mana següru kaqqa, imëka vientuwan laqcheqsätsishqa y wakman këman apashqa lamar yakunö’ (Sant. 1:6). ¿Piraq tsënö karqa kushishqa kanman?

16. ¿Imatatan ruranantsik imapitapis mana següru karqa?

¹⁶ ¿Imatatan ruranantsik? Mana següru kanqantsikkunapaq y Diosman mas markäkunapaq o yärakunapaqmi yachakunantsik. Imata creinqantsikpita següru kashun. Diospa willakoqnin Elïas kawanqan witsanqa, israelïtakunaqa manam segürutsu kayarqan Jehovälla Dios kanqanta. Tsëmi pëkunata Elïas kënö nirqan: “Qamkunaqa ¿imëyaqtaq ishkë yarpëyuq kayanki? TEYTA DIOS rasunpa Dios këkaptinqa pëllatana adorayë. Sitsun creyikuyanki Baal Dios kashqanta pëta adorayë” (1 Rëy. 18:21). Kanan witsampis tsëqa pasamashwanmi. Tsëmi Jehovälla Dios kanqanta, Biblia Palabran kanqanta y Jehoväpa testïgunkuna sirweqninkuna kayanqanta següru kanantsikpaq kikintsik estudianantsik (1 Tes. 5:21). Tsëta rurarqa, imaman creinqantsikpitam següru kashun y Diosmanmi mas markäkushun o yärakushun. Y creikoqkunata rikaqkuna yanapamänapaqpis mañakushwanmi. Jehoväta kushishqa sirwir sïguinapaqqa, imata ruranapaqpis rasmi patsätsinantsik.

17. ¿Imanötan kashun kallpannaq tikrarirqa?

¹⁷ Problëma: qelanashqa këkanqantsik.  Bibliachömi kënö nin: “¿Mana allikunapa pasar alläpaku llakikurqunki? Tsëqa kallpëki pishinqam” (Prov. 24:10, TNM). Hebreu idiömachö “alläpaku llakikurqunki” ninqanqa, “kallpannaq” këpaqpis parlanmanmi. Y kallpannaq karqa, mananam kushishqatsu kashun.

18. ¿Ima ninantan alli tsarakoq këqa?

¹⁸ ¿Imatatan ruranantsik? Mana allikunapa pasashqa Jehovä kallpayoqta tikratsimänapaq kaqmanmi confiakunantsik. Ima mana allichöpis valienti kanapaqqa allim tsarakunantsik (Sant. 5:11). ‘Alli tsarakoq’ nir Santiägu qellqanqanqa, këkanqampita mana kuyoq nunapaqmi parlëkan. Itsa këqa yarpätsimantsik, guërrachö këkaq soldädu qepaman ni ichikllapis mana kutirnin alli tsarakunqampaq.

19. ¿Imatatan apostol Pablupita yachakuntsik?

¹⁹ Alli tsarakoq këta y valienti këtaqa apostol Pablupitam yachakuntsik. Höraqa llakikurmi kallpannaq tikrareq, peru alliqa tsarakoq, kallpayoqta Jehovä tikratsinampaq kaqman confiakurmi (2 Cor. 12:8-10; Filip. 4:13). Noqantsikpis Jehovä yanapamänapaq mañakurllam, kallpayoq y valienti kashun (Sant. 4:10).

20, 21. ¿Imatatan alli musyanantsik?

²⁰ Yarpäshun, manam Dios castigamashqatsu imëka mana allikunapaqa pasantsik. Santiägum kënö nin: “Pipis pruëbachö karqa, ama nitsuntsu: ‘Diosmi pruëbaman churaman’. Porqui mana allikunawanqa manam pipis Diosta pruëbaman churëta puëdintsu, ni pëpis manam pitapis mana allikunawanqa pruëbaman churantsu” (Sant. 1:13). Tsëta alli musyarqa, masmi Teytantsik Jehoväta kuyashun (Sant. 4:8).

²¹ Jehoväqa manam ‘cambiantsu ni jukläyaman tikrantsu’ (Sant. 1:17). Punta cristiänukunata imëka mana allikunapa pasayanqanchö yanapanqannöllam, kanan witsampis yanapamäshun. Jehoväta rogakushun mas yachaq, mas markäkoq o yärakoq y mas valienti kanantsikpaq. Pëman mañakushqaqa wiyamäshunmi. Yarpäshun, Pëqa imëka mana allipa pasashqapis kushishqalla kanapaqmi yanapamäshun.