1, 2. (1) ¿Imanirtan wakinkunaqa autoridä nunakunaman confiakuyta puëdiyantsu? (2) ¿Imatataq këchö yachakushun?

 KANAN WITSANQA, mëtsikaqmi autoridä nunakunaman confiakuyantsu. ¿Imanir mana? Waktsakunata cuentaman mana churashpa, qellëyoq nunakunallapaq leykunata välitsiyaptin y polïticu nunakuna pëkunaman qaqäyaptinmi. Tsëchi Bibliachöqa, “nunaqa, nuna mayinta dominarpis kikinllam mana allichö ushan” nin (Ecl. 8:9, TNM). Wakin nunakunaqa, pushakoq religiösukuna lluta portakuyaqta rikarmi Diosman confiakuyannatsu. Tsëmi Bibliata estudiëkätsinqantsik nunakunataqa, Diosman confiakuyänampaq y dirigimänantsikpaq churayanqan nunakunaman confiakuyänampaq yachatsinantsik.

² Peru manam Bibliata estudiëkaqkunallatsu Jehoväman y sirweqninkunata pushaqkunaman confiakuyta yachakuyänan. Jehovä Diosta mëtsika watapana sirweqkunapis, pë imatapis imanö ruranqan mas alli kanqanmanmi confiakur sïguinantsik. Yarpäshun, Diosman markäkunqantsikta o yärakunqantsiktaqa imapis pruëbamanmi churarinman. Wakinqa këkunam kayanman: 1) Bibliata leyinqantsikchö wakin willakuykuna cläru mana kanqan; 2) Jehoväta sirweqkuna imatapis ruranapaq nimanqantsik y 3) shamoq tiempuchö mana allikunapa pasanqantsikkuna.

3. Jehoväman confiakur sïguinapaqqa, ¿imanirtan Bibliachö wakin willakuykunaqa yarpakachäratsimashwan?

 ³ Itsapis Bibliata leyirninqa, wakin nunakunata imanö tratanqanman,  o imatapis imanir Jehovä decidinqanman yarpachakur qallëkushwan. Këllaman pensarishun: Nümerus libruchömi, säbadu junaqchö yamtata pallapakuykaq israelïtata wanutsiyänampaq Jehovä mandakunqan qellqarëkan. Peru tsëpita mëtsika watakuna pasanqanchö Segundo de Samuel libruchöqa, juk nunapa warminwan punushqa këkaptin y juk nunata wanutsishqa këkaptimpis, rey Davidta Jehovä perdonanqanmi qellqarëkan (Nüm. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13). Itsa tsëkunata leyirqa, kënö tapukushwan: “¿Imanirtan Jehoväqa alläpa jutsallakushqa këkaptimpis, Davidta perdonarqan, peru imanirtan yamtata pallapakuykaptinlla juknin nunata wanutsiyänampaq mandakurqan?”. Bibliachö leyinqantsikta entiendinapaq imakunata cuentaman churanapaq kaqta rikärishun.

4. Jehovä imatapis decidinqan allilla kanqanman confiakunapaqqa, ¿imanötan Genesis 18:20 y 21 y Deuteronomiu 10:17 ninqan yanapamantsik?

⁴ Bibliachöqa manam llapan pasakunqantatsu willakun. Këllaman pensarishun: David llapan shonqunwan arrepentikushqa kanqantaqa musyantsikmi (Sal. 51:2-4). Peru ¿imanö nunatan karqan säbadu junaqta mana respetaq nunaqa? ¿Arrepentikurqanku tsë junaqta mana respetanqampita? ¿Juk kutikunachöpis Jehovätaqa manatsuraq wiyakushqa karqan? ¿Tsë asuntupaq consejayanqanta mana kaqpaqtsuraq churashqa karqan o manatsuraq wiyakuyta munarqan? Bibliachöqa manam nintsu. Tsënö kaptimpis, yarpäshun, Jehoväqa “manam mana allikunata rurantsu” (Deut. 32:4, TNM). Pëqa, llapanta alli rikëkurmi juzgan, peru nunakunaqa pitapis mana allipa rikar o pëpaq parlayanqanta wiyarninllam juzgayan (leyi Genesis 18:20, 21; Deuteronomiu 10:17). Jehoväpita y mandakunqankunapita mas yachakurqa, imatapis imanir decidinqanmanmi confiakushun. Tsëqa Bibliata leyikar imatapis allilla mana entiendirqa, Jehovä Diosnintsik “imatapis allillata” ruranqanmanmi confiakunantsik (Sal. 145:17).

5. ¿Imanirtan pantareq kanqantsik alli juzganapaq yanapamantsiktsu? (“ Imallachöpis pantareq karmi allillaqa juzguëta puëdintsiktsu” neqta rikäri).

⁵ Imallachöpis pantareq karmi allillaqa juzguëta puëdintsiktsu. Pë niraqta Diosnintsik ruramashqa kaptintsikmi, mana  alli rurëkunata chikintsik (Gen. 1:26). Imanö pasakunqanta musyanqantsikta següru karpis, imachöpis pantareq karmi alliqa juzgantsiktsu. Jonas pasanqanta yarpärishun. Pëqa Nïnivi markachö nunakunata Jehovä llakipaptinmi, cölerakurqan (Jon. 3:10–4:1). Peru Nïnivi markata Jehovä manana ushakätsinampaq niptinmi, 120.000 nunakunapitapis mas salvakuyarqan. Këmi rikätsimantsik, Jonas pantashqa këkanqanta y Jehovä allita ruraq kanqanta.

6. ¿Imanirtan Jehoväqa imatapis imanir ruranqanta nimänantsikraqtsu?

⁶ Jehoväqa manam imatapis imanir ruranqanta nimänantsikraqtsu. Juk kutikunachöqa, imata ruranampaq kaqpita o imatapis decidinampaqmi sirweqninkunata tapurqan (Gen. 18:25; Jon. 4:2, 3). Y höraqa, imatapis imanir ruranqantam entienditsikurqan (Jon. 4:10, 11). Peru Pëqa, manam imatapis imanir ruranqanta entienditsimänantsiktsu. Kamamaqnintsik kaptinmi, imata ruranampaq o ruranqampita alli o mana alli kanqanta ninantsikta wanantsu (Is. 40:13, 14; 55:9).

7. ¿Pikunamantan itsapis mana confiakushwantsu y imanir?

⁷ Jehovä imatapis allillata ruranqantaqa següruchi këkantsik. Peru dirigimänapaq churanqan nunakunaman confiakuyqa, itsapis fäciltsu kanman. Itsapis Jehovä munanqannö o kikinkuna pensayanqannölla imatapis rurëkäyanqanman pensar qallëkushwan. Jehoväta unë witsan sirweq nunakunapis, itsa tsënö pensar qallëkuyarqan.  Kima kaq pärrafuchö parlanqantsik nunakunaman pensarishun. Itsachi säbadu junaqchö yamtata pallapakuykaq nunapa mëqan familiampis tsë nunata wanutsiyänampaq, Jehoväta Moises tapukushqa o mana tapukushqa kanqanman pensar qallëkurqan. Y itsachi Urïaspa mëqan amïgumpis, Urïaspa warminwan David punushqampita mana wanutsiyänampaq rey këninta välitsishqa kanqanta pensarqan. Këmi cläru këkan: Jehovä churanqan nunakunaman mana confiakurqa, manam pëman confiakunqantsikta nïta puëdintsu.

8. ¿Imachötan igualan Hëchus 16:4 y 5 ninqanwan Jehovä kanan imanö dirigimanqantsikqa?

⁸ Kanan witsanqa, ‘alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqninwanmi’ Patsachö sirweqninkunata Jehovä dirigin (Mat. 24:45). Unë witsan cristiänukunata dirigeqkunanöllam, kanan witsampis Diospita yachatsikunqantsikchö y imata ruranantsikpaq creikoqkunata rikaqkunata willarnin, Jehovä churanqan juk grüpu nunakuna dirigimantsik (leyi Hëchus 16:4, 5). Y congregacionkunachö tsëta niyanqannölla rurayänampaqmi, creikoqkunata rikaqkuna yanapakuyan. Jehovä mandakunqan juk grüpu nunakuna rurayämunqanta y creikoqkunata rikaqkuna nimanqantsikta wiyakurqa, Jehovä imatapis imanö ruranqanman confiakunqantsiktam rikätsikushun.

9. ¿Imanirtan creikoqkunata rikaqkuna patsätsiyanqanta wiyakuyqa fäciltsu kanman y imanir?

⁹ Itsa höraqa, creikoqkunata rikaqkuna imatapis decidiyanqanta wiyakuyqa fäciltsu kanman. Këllaman pensarishun: kë qepa watakunataqa, mëtsika congregacionkunata y grüpu congregacionkunatam yapë patsätsiyashqa. Höraqa Diospita Yachatsikuyänan Wayita mas alli utilizänapaqmi, wakin wawqi panikunata juk congregacionman ëwayänampaq niyashqa. Tsëta ruranapaq nimashqaqa, itsa familiantsikkunata y amïguntsikkunata dejëqa fäciltsu kanman. Wawqi panikuna mëqan congregacionman ëwayänampaq kaqtaqa,  ¿Jehoväku creikoqkunata rikaqkunata nin? Manam. Y itsachi tsërëkur patsätsiyanqankunata wiyakuyqa fäciltsu kanman. Peru Jehoväqa, creikoqkunata rikaqkuna patsätsiyanqanmanmi confiakun y noqantsikpis pënöllam pëkunaman confiakunantsik. *

10. Hebrëus 13:17 ninqannö, ¿imanirtan creikoqkunata rikaqkuna patsätsiyanqanta cäsukunantsik?

¹⁰ ¿Imanirtan patsätsiyanqan mana gustëkämashqapis creikoqkunata rikaqkunata cäsukushwan? Tsëta rurarqa, wawqi panintsikkunawanmi juknölla kashun (Efes. 4:2, 3). Y creikoqkunata rikaqkuna patsätsiyanqanta cäsukushqa y humildi kashqaqa, congregacionchö këkaqkunatam yanapashun (leyi Hebrëus 13:17). Y tsëpitapis masqa, Jehovä churanqan creikoqkunata rikaqkunaman confiakurmi, pëman confiakunqantsikta Jehoväta rikätsintsik (Hëch. 20:28).

11. ¿Imatan yanapamashwan creikoqkunata rikaqkuna niyanqanman mas confiakunapaq?

¹¹ ¿Ima mastan yanapamäshun creikoqkunata rikaqkuna nimanqantsikta cäsukunapaq? Congregacionpaq imatapis manaraq patsätsirnin, santu espïritunwan yanapëkuyänampaq Jehoväta mañakuyanqanta yarpanqantsikmi. Jina Bibliachö ninqanta y Diosta sirweqkunata dirigeqkuna niyanqantam, cuentaman churayan. Imatapis Jehovä munanqannö rurayänampaq y wawqi panikunata alli cuidayänampaqmi kallpachakuyan. Creikoqkunata rikaqkunaqa, imatapis imanö rurayanqampita Dios cuentata mañanampaq kaqtam musyayan (1 Pëd. 5:2, 3). Këllaman pensarishun: ima color kayanqanrëkur, religionninkunarëkur, rakikashqa këkaq nunakunachömi noqantsikqa rasumpa kaq Diosta sirwirnin juknölla këkantsik. Tsëmi cläru rikätsikun, sirweqninkunata Jehovä bendicinqanta.

12. Juk nuna arrepentikushqa kanqanta rikäyänampaqqa, ¿ima tapukuykunatataq creikoqkunata rikaqkuna cuentaman churayänan?

¹² Jehoväqa mana allikunapita limpiu congregacion kanampaqmi creikoqkunata rikaqkunata churashqa. Tsëmi juk wawqi o pani alläpa jutsallakuptinqa, congregacionchö sïguinampaq o mana sïguinampaq kaqta creikoqkunata rikaqkuna decidiyänanta Jehovä shuyaran. Imëkatam averiguayänan y arrepentikushqa kanqanta o mana arrepentikushqa kanqantam rikäyänan. Kë tapukuykunatam alli rikäyänan: arrepentïdu këkanqanta nirpis, ¿rasumpaku ruranqanta chikin? ¿Tsë jutsata manana ruranampaqku churapakashqa? Mana alli amïgunkuna jutsallakuyman chätsishqa kayaptinqa, ¿pëkunawan manana amïgu kanampaqku churapakashqa? Creikoqkunata rikaqkunaqa Jehovämanmi mañakuyan, Bibliachö ninqanmannömi tsë jutsata rikäyan y tsë jutsata tsë nuna imanö rikanqantam cuentaman churayan. Tsëpitanam, congregacionpita qarquyänampaq o mana qarquyänampaqpis decidiyan (1 Cor. 5:11-13).

13. Familiantsikpita o amïguntsikkunapita pillatapis congregacionpita qarquriyaptinqa, ¿imamantan yarpachakur qallëkushwan?

¹³ Itsachi familiantsik o amïguntsik mana kaptinqa, pitapis congregacionpita creikoqkunata rikaqkuna qarquyanqan alli kanqanta nishwan. Peru pitapis kuyanqantsikta qarquyaptinqa, itsa creikoqkunata rikaqkunaman confiakuyqa fäciltsu kanman. Itsapis llapanta cuentaman mana churayanqanta y Jehovä munanqannö mana juzgashqa kayanqanman yarpachakur qallëkushwan. ¿Imatan yanapamäshun creikoqkunata rikaqkuna decidiyanqanta allipa rikänapaq?

14. ¿Imatataq yarpänantsik creikoqkunata rikaqkuna familiantsikpita o amïguntsikkunapita mëqantapis congregacionpita qarquyaptinqa?

 ¹⁴ Congregacionchö kaqkuna alli kayänampaq y jutsallakoqpa biennimpaq congregacionpita qarquyänampaq Jehovä mandakunqantam yarpänantsik. Mana arrepentikoqta congregacionpita mana qarquyaptinqa, mana allichi kanman wakin kaqkunapaq (Gäl. 5:9). Y manachi cuentata qokunmantsu alläpa jutsallakunqanta y Jehoväwan yapë amïgu kanampaq, imanö pensanqanta y portakunqanta cambianampaq kaqta (Ecl. 8:11). Segürum kanantsik creikoqkunata rikaqkuna congregacionpita jutsallakushqata qarquyänampaq o mana qarquyänampaqqa, alliraq rikashqa kayanqanta. Unë witsan Israelchö juezkunanömi, creikoqkunata rikaqkunaqa Bibliachö kënö ninqanta yarpäyan: “Manam nunakunatsu juez kayänëkipaq churayäshurqunki, sinöqa TEYTA DIOSMI” (2 Crön. 19:6, 7).

15. ¿Imanirtan Jehovä kanan witsan nimanqantsikta imëpitapis mas wiyakunantsik?

¹⁵ Cada junaq pasanqanmannömi, imëka mana allikuna ushakänampaq mas ichikllana pishin. Tsëmi Jehovä imatapis imanö ruranqanman, imëpitapis mas kanan confiakunantsik. Y tsëqa, jatun sufrimientu witsanchö imata ruranapaq mandamanqantsikkuna mana allitanö o mana yanapakoqtanö rikashqam yanapamäshun. Tsë witsanqa, manam kikin Jehovätsu parlapämäshun, itsachi Patsachö sirweqninkunata dirigeqkunawan imatapis willatsimäshun. Y tsë höraqa, Jehovä ninqannö o kikinkuna pensayanqannölla dirigimaqnintsikkuna imatapis rurëkäyanqantaqa manam pensashwantsu. Tsëqa, ¿Jehoväman y pëta sirweqkunata dirigeqkunaman confiakushuntsuraq? Tsëtaqa, dirigimaqnintsikkuna imatapis ruranapaq kanan nimanqantsikta imanö rikanqantsikpitam musyashun. Kanan imatapis nimanqantsikta jinan höra wiyakushqaqa, jatun sufrimientu witsampis tsënöllam wiyakushun (Lüc. 16:10).

16. ¿Imanirtan itsapis difïcil kanman shamoq tiempuchö Jehovä decidinqankunaman confiakur sïguinapaq?

¹⁶ Imëka mana allikunata ushakätsir nunakunata Jehovä juzgaptin imanö rikänapaq kaqmampis yarpachakunantsikmi. Kananqa, imëka mana allikunapa ushakënin manaraq chämuptin, mana Testïgu kaq familiantsikkuna Jehoväta sirwiyänantam shuyarëkantsik. Peru Armagedon guërrachöqa, Jehovämi pëkunawan ima pasakunampaq kaqta Jesuswan musyatsikunqa (Mat. 25:31-33; 2 Tes. 1:7-9). Jehovä pita llakipänampaq o  mana llakipänampaq kaqtaqa, manam noqantsiktsu decidishun (Mat. 25:34, 41, 46). ¿Jehovämantsuraq confiakushun o decidinqampa contrantsuraq këkäshun? Clärum këkan, Jehoväman shamoq tiempuchö chipyëpa confiakunapaqqa, kananmi pëman mas confiakunapaq kallpachakunantsik.

17. Imëka mana allikunata ushakätsinqan junaq Jehovä decidinqankunaqa, ¿imanötan kanqa?

¹⁷ Pensari, imanö kushishqaraq Shumaq Patsachö këkäshun Jehovä allillata decidishqa kanqanta rikarnin. Tsë witsanqa, manam mana alli religion, mëtsika qellë yëkoq negociukuna, y nunakunata sufritseq gobiernukuna kanqanatsu. Nunakuna y kuyashqa kastantsikkunaqa mananam qeshyayanqanatsu, edäyëman chäyanqanatsu ni wanuyanqanatsu o wañuyanqanatsu. Satanaswan demoniunkunaqa, waranqa watapam llawiräyanqa. Diospa contran churakäyanqampita imëka sufrimientukunaqa ushakäriyanqam (Rev. 20:2, 3). Jehovä imatapis imanö ruranqanman confiakunqantsikpitaqa, ¡alläpachi kushikushun!

18. Nümerus 11:4 a 6 y 21:5 ninqanchö israelïtakunapaq parlanqampitaqa, ¿imatataq yachakuntsik?

¹⁸ Shumaq Patsachö Jehovä imatapis imanö ruranqampita, ¿imarëkurllapis yarpachakushuntsuraq? Egiptuchö esclävu kayanqampita israelïtakunata Jehovä libri tikraratsiptin, imakuna pasanqanman pensarishun. Wakinqa, Egiptuchö mikuyanqan mikuyman yarparmi, manä mikuyta despreciayarqan (leyi Nümerus 11:4-6; 21:5). ¿Noqantsiktapis tsënöllatsuraq pasamashwan alläpa jatun sufrimientu ushariptin? Patsata limpiarnin y juk shumaq huertamannö tikratsirnin ëka tiempu trabajanapaq kaqtaqa, manaran musyantsiktsu. Itsachi imëka ruranantsikpaq kanqa y qallananllachöqa, fäciltsu kanqa. Tsënö kaptinqa, ¿Jehoväpita quejakurtsuraq këkäshun? Kapamanqantsikkunapita kanan witsan Jehoväta mas agradecikushqaqa, shamoq tiempuchöpis tsënöllam agradecikuykäshun.

19. ¿Yarpankiku këchö imakunata yachakunqantsikta?

¹⁹ Jehovä imatapis imanö ruranqanqa, imëpis allim yarqun. Y tsënö kanqanmanmi chipyëpa confiakunantsik. Dirigimänapaq akranqan nunakuna niyanqanmampis confiakunantsikmi. Willakoq Isaïastawan Jehovä ninqanta ama imëpis qonqashuntsu: “Noqaman kutimur tranquïlu shuyararqa salvashqam kayanki. Tranquïlu karnin y noqaman confiakamurmi kallpayoq kayanki” (Is. 30:15, TNM).