1, 2. (1) ¿Imatataq Jehovä musyatsimarquntsik? (2) ¿Ima änikïtataq tarintsik Isaïas 46:10, 11 y 55:11 textukunachö?

BIBLIACHÖQA parlar qallan fäcil-lla entiendinan juk precisaq willakïwanmi, kënömi nin: “Qallananchöqa, Diosqa kamarqan ciëlukunata y patsatam” (Genesis 1:1). Nunakunaqa, ciëluchö y Patsachö Dios kamanqankunapitaqa wakinllatam reqintsik. Jina Patsa jananchö këkaqkunapita, atsikyëpita y gravedad nishqampitapis wallkallatam musyantsik (Eclesiastes 3:11). Peru Jehoväqa musyatsimarquntsikmi kë Patsapaq y nunakunapaq imata munanqanta. Pëqa kikin rikoqtam nunakunata kamarqan y kë Patsachö kushishqa kawakuyänantam munarqan (Genesis 1:26). Nunakunaqa pëpa tsurinkunam kayänan karqan y pënam teytankuna kanman karqan.

² Genesis librupa kima kaq capïtulunchömi willakun juk problëmarëkur Diospa munënin mana rurakanqanta (Genesis 3:1-7). Peru Jehoväqa ima problëmatapis altsëta puëdinmi. Y munanqan cumplikänantaqa, manam pipis michëta  puëdintsu (Isaïas 46:10, 11; 55:11). Qallananchö Diospa munënin, dispunishqan tiempuchö cumplikänampaq kaqtaqa segürum këkantsik.

3. (1) ¿Ima precisaq yachatsikïkunataq yanapamantsik Biblia willakunqanta entiendinapaq? (2) ¿Imanirtaq kananqa tsë yachatsikïkunapita yachakushun? (3) ¿Ima tapukïkunapitataq yachakushun?

³ Nunakunapaq y kë Patsapaq Dios imata munanqantaqa alleqmi musyantsik. Jina musyantsikmi Diospa munënin rurakänampaq Jesus imanö yanapakunqanta. Tsëkunam Bibliachöqa mas precisaq yachatsikïkuna kayan. Y Bibliapita yachakur qallarninqa tsëtam yachakurquntsik. ¿Manaku munantsik tsëta reqiyänampaq wakinkunatapis yanapëta? Kë killakunam tsëtaqa mas rurëta puëdishun, porqui Jesus Wanunqanta Yarpëmanmi nunakunata invitëkantsik (Lücas 22:19, 20). Tsë precisaq reunionman shamurninqa, Jehoväpa munënin ima kanqantam yachakuyanqa. Tsëmi shayämunampaq ima tapukïkunawan yanapanapaq kaqta pensanantsik. Tsëqa, kë yachatsikïchö kima tapukïkunapita yachakurishun: ¿imataq Diospa munënin karqan kë Patsapaq y nunakunapaq? ¿Imanirtaq Diospa munënin cumplikarqantsu? Y Diospa munënin cumplikänampaqqa, ¿imanirtaq Jesus wanunqan alläpa precisan?

4. ¿Imanirtaq Bibliaqa nin, llapan kamashqankuna “Diospa jatun kënintam willakïkäyan[ta]”?

⁴ Jehovä kamanqankunaqa llapampis alläpa espantakïpaqmi (Genesis 1:31; Jeremïas 10:12). ¿Imatataq yachakuntsik Jehovä kamanqankuna shumaq y alli patsätsishqa kanqampita? Yachakuntsik Jehovä llapan kamanqankunaqa, mas ichisaq kaqpita hasta jatusaq kaqkunapis biennintsikpaq kanqantam. ¿Manaku alläpa kushikuntsik cuerpuntsik imanö funcionanqanman pensar, juk llullu wamrata rikar o inti (rupay) jeqanqanta rikarnin? Jehoväqa nunakunata kamamashqantsik, imatapis shumaqta rikarnin kushikunapaqmi (leyi Salmus 19:1 * y 104:24 *).

5. ¿Imatataq Jehovä rurashqa llapan kamanqan alli y juknölla funcionanampaq?

⁵ Ciëluchö y Patsachö kamanqankuna alli y juknölla funcionanampaqmi Jehoväqa alleq dispunishqa. Y nunakuna imanö portakuyänampaq leykunatapis churashqam (Salmus 19:7-9). Jehoväqa ciëluchö y Patsachö kaqkunatam sitiunkuna y rurëninkuna qoshqa. Tantiyarinapaq, gravedad nishqanqa yanapakun, atmosfera nishqan Patsapita mana karupäkurinampaqmi. Jina lamar yakutam sitiunchö katsin. Gravedad nishqan mana kaptinqa, manam kë Patsachö kawë kanmantsu. Jehovä tsënö dispunishqa kaptinmi, ciëluchö y Patsachö llapan kaqkunapis shumaq ordenashqa këkäyan. Tsëqa, Patsata y nunakunata Jehovä imapaq kamashqa kanqantam rikätsikun. Nunakunata yachatsirninqa, llapanta kamaq Diosta reqiyänampaqmi yanapëta puëdintsik (Revelacion 4:11).

6, 7. ¿Ima mastataq Adantawan Ëvata Jehovä qararqan?

⁶ Kë Patsachö nunakuna imëyaqpis kawakuyänantam Jehoväqa munarqan (Genesis 1:28; Salmus 37:29). Pëqa alli karmi, Adantawan  Ëvata mëtsika qarëninkuna qorqan (leyi Santiägu 1:17). Tantiyarinapaq, imatapis kikinkuna akrakuyänampaq derëchuyoqta, pensë y kuyakï yachaqta, y amïguyoq kë munaqtam kamarqan. Jehoväqa Adantam nirqan alli kaqta imanö ruranampaq kaqta. Jinamampis, kikin imanö cuidakunampaq kaqta, Patsachö murupakunapaq y animalkunata imanö cuidanampaq kaqtapis yachatsirqanmi (Genesis 2:15-17, 19, 20). Jehoväqa, Adantawan Ëvata rurarqan imatapis yatëta, rikëta y wiyëta puëdeqtam. Jina mikïkunapa gustunta tarita y pukutanqanta sientita puëdeqtam rurarqan. Tsënöpa Patsachö kushishqa kawakuyänampaq. Jinamampis Jehoväqa kushikïpaq shumaq trabäjunkunam qorqan. Adanwan Ëvaqa reqiyanqan y mana reqiyanqan kaqkunapitam imëpis mas yachakïkäyanman karqan.

⁷ ¿Ima maskunataq Jehoväpa munëninchö këkarqan? Jehoväqa Adanwan Ëvata kamarqan jutsannaq wamrakunayoq këta puëdeqtam. Tsënöpam, kë Patsaqa jutsannaq nunakunawan junta këkanman karqan. Diosqa munarqan, Adanwan Ëvata kuyanqannölla, teytakunapis tsurinkunata kuyayänantam. Pëqa nunakunatam qararqan kë Patsata y llapan kaqninkunatawan, tsëchö imëyaqpis täräyänampaq (Salmus 115:16).

8. ¿Imanirtaq Adantawan Ëvata Jehovä qorqan Genesis 2:16, 17 textuchö këkaq mandakïta?

⁸ Peru manam Jehovä munanqannötsu karqan. ¿Imataq pasakurqan? Mëyaqlla akrakïta puëdiyänampaq kaqta musyayänampaqmi, Jehoväqa Adantawan Ëvata qorqan juk fäcil-lla cumplinan mandakïta. Kënömi nirqan: “Huertachö llapan plantakuna wayunqantam mikïta puëdinki, pachëki juntanqanyaq. Peru tsë alli kaqta y mana alli kaqta musyatsikoq plantapitaqa, manam mikunëkitsu, tsëta mikurqa, mikunqëki junaqmi wanunki” (Genesis 2:16, 17). Tsë mandakïqa fäcil entiendinan y fäcil cäsukïllam karqan. Porqui tsë huertachöqa mikuyänampaq imëkam kayäpurqan.

9, 10. (1) ¿Imapitataq Satanasqa Jehoväta tumparqan? (2) ¿Imata rurayänampaqtaq Adanwan Ëva decidiyarqan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

⁹ Satanasqa juk culebratam utilizarqan Ëvata engañanampaq, tsënöpa Teytan Jehoväta mana cäsukunampaq (leyi Genesis 3:1-5 *; Revelacion 12:9). Llapan “plantapa frütanta” mikuyänanta Jehovä mana jaqinqanqa, mana allinö kanqantam rikätsikïta munarqan. Tsëqa, “¿imanirtaq qamkunaqa munayanqëkita rurëta puëdiyankimantsu?” neq cuentam karqan. Tsëpitanam, “manam wanuyankitsu” nishpa Ëvata uliparqan (llullaparqan). Nïkurnam, Diosta cäsukï mana precisanqanta creitsita tïrarqan. Kënömi nirqan: ‘Diosqa musyanmi tsëta mikuyanqëki junaq nawikikuna kichakärinampaq’ kaqta. Tsënö nirqa,  juk precisaq yachëyoq tikrariyänanta mana munarnin tsë frütata michanqanta nirmi Jehoväta tumpëkarqan. Jinamampis, Satanasqa mana kaqtam kënö nirqan: “Diosnö alli kaqta y mana alli kaqta” reqeqmi tikrariyanki.

¹⁰ Adanwan Ëvaqa Diosta o Diabluta cäsukïtam decidiyänan karqan. Peru Diosta mana cäsukïtam decidiyarqan. Jehovätam despreciariyarqan y manam teytankuna kananta munayarqantsu. Tsënöpam Satanaspa lädunman churakäriyarqan. Tsëpita patsëmi, japallankuna quedariyarqan y Jehoväpa tsapäkïninta oqrariyarqan (Genesis 3:6-13).

11. ¿Imanirtaq Jehoväqa Adanwan Ëvapa jutsankunata mana kaqpaq churarqantsu?

¹¹ Adanwan Ëvaqa Jehovä mandanqanta mana cäsukurninmi jutsasapa tikrariyarqan. Y Diospa chikeqninmi tikrariyarqan, porqui pëqa mana alli rurëkunataqa chikinmi. Bibliachöqa Diospaq kënömi nin: “Qampa nawikiqa alläpa limpium, mana alli rurëkunata rikänëkipaq” (Habacuc 1:13). Adanwan Ëvapa jutsankunata Jehovä mana kaqpaq churaptinqa, llapan kamanqankunapa yamë këninkunam peligruchö kanman karqan. Angelkuna y nunakunapis Dios ninqanman confiakuyänan alli o mana alli kanqantam tapukuyanman karqan. Peru Jehoväqa mandakïninkunata imëpis respetanmi y manam cambiantsu (Salmus 119:142). Adanwan Ëva kikinkuna akrakuyänampaq derëchuyoq karnimpis, Jehoväpa contran churakäyanqampitam sufriyänan karqan. Tsëmi tiempuwanqa wanuyarqan y allpaman kutiyarqan (Genesis 3:19).

12. ¿Imataq pasarqan Adanpa tsurinkunata?

¹² Jehovä michanqan frütata Adanwan Ëva mikurirninqa, manam pëpa familian këta puëdiyarqannatsu. Tsëmi Eden huertapita qarqushqa kayarqan y kutitaqa manam puëdiyarqannatsu (Genesis 3:23, 24). Rurayanqampita mana allikunapa pasayänantam Jehoväqa jaqirirqan (leyi Deuteronomiu 32:4, 5 *). Tsërëkurmi Jehoväpa imanö këninta chipyëpa alliqa rikätsikïta puëdiyarqannatsu. Tsënömi Adanqa alli kawakïninta oqrarirqan. Y tsurinkunataqa jutsasapa këta y wanïllatanam pasarqan (Romänus 5:12). Tsënöpam tsurinkunata mana wanushpa kawakuyänampaq kaqta perdiratsirqan. Tsëpita patsëmi Adanwan Ëva y wamrankunapis jutsasapa wamrayoqllana kayarqan. Adanwan Ëva Diospa contran churakäyänanta logranqampita patsëmi, Satanasqa llapan nunakunawampis tsënölla rurëta tïrëkashqa (Juan 8:44).

13. ¿Imatataq Jehoväqa nunakunapaq rurëta munëkanlla?

¹³ Adanwan Ëva Jehoväta jaqirishqa kayaptimpis, pëqa nunakunata kuyëkarqanllam. Jina amïgun kayänanta y mana wanuyänantapis munëkarqanllam (2 Pëdru 3:9). Tsëmi, jinan höra dispunirqan nunakuna pëpa amïgun këman kutiyänampaq. ¿Imanöraq tsëtaqa ruranman karqan mandakïninkunata mana kaqpaq mana churarlla? Rikärishun.

14. (1) Juan 3:16 textu ninqannö, ¿imatataq Dios rurarqan jutsapita y wanïpita libramänapaq? (2) ¿Ima tapukïpitataq nunakunata yacharatsishwan?

¹⁴ (Leyi Juan 3:16). Itsa Jesus Wanunqanta Yarpëman invitanqantsik wakin nunakunaqa kë textu ninqanta yarpäyan. Peru ¿musyayanku Jesus wanunqan imëyaqpis kawakunapaq imanir yanapamënintsikta puëdinqanta? Kë tapukïpa respuestanta musyayänampaqmi nunakunata yanapëta puëdintsik: Jesus Wanunqanta Yarpëman invitar, tsë reunion hörachö, y tsëpita watukaq kutirnin. Jesus imanir wanunqanta alleq entiendirninqa, Jehovä alläpa kuyamanqantsikta y alläpa yachaq kanqantam mas alli entiendiyanqa. ¿Jesus chaninta pagakunqampita imakunatataq yacharatsishwan?

15. ¿Imanirtaq Jesusqa Adanpita jukläya karqan?

¹⁵ Jutsapita libramänapaqmi Jehoväqa jutsannaq nunapa kawëninta qorqan. Y tsë nunaqa Jehoväta mana jaqipa sirweq y nunakunarëkur kawëninta entreganampaqmi listu këkänan karqan (Romänus 5:17-19). Tsëpaqqa Jehovä akrarqan tsurin Jesustam, y ciëlupitam mandamurqan kë  Patsachö nunanö yurinampaq (Juan 1:14). Tsënöpam Jesusqa Adannö jutsannaq nuna këman charqan. Peru Adanpitaqa jukläyam karqan. Porqui pëqa, jutsannaq nunakunapita Dios shuyaranqannömi mandakïninta cäsukurqan. Awmi, alläpa jatun pruëbakunapa pasëkarpis, Dios mandakunqantam Jesusqa imëpis cäsukurqan.

16. ¿Imanirtaq Jesus wanunqan alläpa precisaq kanqanta nintsik?

¹⁶ Nunakunarëkur jutsannaq kawëninta Jesus entregarninmi jutsapita y wanïpita salvamarquntsik. Pëqa Adan mana ruranqantam rurarqan. Jehovällata mana jaqipa sirwinqanta y cäsukunqantam rikätsikurqan (1 Timoteu 2:6). Wanunqanqa, llapan ollqukunata, warmikunata y wamrakunatam imëyaqpis kawakïta puëdinapaq yanapamantsik (Mateu 20:28). Rikanqantsiknöpis, Diospa munënin cumplikänampaqqa Jesus wanunqanmi alläpa precisan (2 Corintius 1:19, 20).

17. ¿Imakunataq kanqa Jesus wanunqanrëkur?

¹⁷ Libramänapaq Jehovä pagakushqanqa alläpa valoryoqmi (1 Pëdru 1:19). Y alläpa kuyamarnintsikmi kuyashqa Tsurin noqantsikrëkur wanunanta jaqirqan (1 Juan 4:9, 10). Tsënöpam Jesusqa Adanpa rantin teytantsik këman chärirqan (1 Corintius 15:45). Jesus wanunqanrëkurqa, manam imëyaqpis kawakïllatatsu chaskishun, sinöqa Diospa familian këtam yapë puëdishun. Awmi, leyninkunata mana kaqpaq mana churashllapam Diosqa familianman yapë chaskimäshun. Jina Diosta mana jaqipa sirweq llapan nunakuna jutsannaq tikrariyaptinqa, ¡imanö kushikïpaqraq kanqa! Tsëqa, ciëluchö y Patsachö llapan kawaqkunam juk familianölla kayanqa. Awmi, llapantsikmi Diospa tsurinkunana kashun (Romänus 8:21).

18. ¿Imëraq Jehoväqa “llapampa Gobernaqnin” këman chanqa?

¹⁸ Punta teytantsikkuna Jehoväta despreciashqa kayaptimpis, pëqa nunakunata kuyëkarqanllam. Tsëmi tsurimpa kawëninwan libramarquntsik. Jutsasapa kashqapis, Satanasqa manam obligamënintsikta puëdintsu Jehoväta jaqirinapaq. Jesus chaninta pagakunqanrëkurmi, Jehoväqa yanapamantsik alli kaqta ruraq nunana kanapaq. Llapan nunakuna Jesusta chaskiyaptin y imëyaqpis kawakuyänampaq pëman markäkuyanqanta rikätsikuyaptinqa, ¡imanö kushikïpaqraq kanqa! (Juan 6:40). Kuyakoq y yachaq Teytantsik Jehoväqa munënintam cumplimunqa y jutsannaq nuna kanapaqmi yanapamäshun. Tsëpitanam pëllana “llapampa Gobernaqnin” kanqa (1 Corintius 15:28).

19. (1) ¿Imataraq rurashun Jesus chaninta pagakunqampita agradecikurninqa? (Rikäri “ ‘Alli chaskikoq’ nunakunata ashir sïguishun” neq recuadruta). (2) ¿Imatataq qateqnin kaq yachatsikïchö yachakushun?

¹⁹ Jesus chaninta pagakunqampita agradecikurninqa, nunakunatam yachatsishun tsë alläpa väleq qarëpita. Kuyakoq karnin imëyaqpis kawakïta Jehovä änikunqantam pëkunapis musyayänan. Peru Jesus chaninta pagakunqanqa, manam imëyaqpis kawakunallapaqtsu yanapakun, sinöqa Eden huertachö Satanas qallatsinqan problëmatam ushakätsinqa. Qateqnin kaq yachatsikïchömi tsëpita masta yachakurishun.