1. Mateu 24:9 ninqannöpis, ¿imanirtan musyantsik nunakuna chikimänapaq kaqtaqa?

JEHOVÄQA kuyakoq y kuyashqa kanapaqmi kamamarquntsik. Tsëmi pipis chikimashqaqa llakikuntsik y hasta mantsakantsik. Euröpachö täraq panintsik Georgïnam kënö nin: “Jehoväta sirwinqärëkurmi, mamänïqa chikimaq. 14 watayoq kanqä witsanmi, pipis mana kuyamanqanta y mana alli kanqäta pensaq kä”. * Danïlu jutiyoq wawqinam, kënö nin: “Jehoväpa testïgun kanqärëkur soldädukuna maqayämaptin y imëkata niyämaptinmi, mantsakarqä y mana välinqäta pensarqä”. Chikimashqaqa llakikuntsikmi, peru Jesusqa tsëkunapa pasanapaq kaqta willakushqanam karqan (leyi Mateu 24:9).

2, 3. ¿Imanirtan nunakuna chikimantsik?

² Nunakunaqa chikimantsik, Jesusnöpis “mana cäsukoq nunakunanö” mana kashqam (Juan 15:17-19). Tsëmi gobiernukunata respetarpis, mandakoqkunata adorantsiktsu, bandërata saludantsiktsu ni himnu nacionalta cantantsiktsu. Noqantsikqa, Jehovä Diosllatam adorantsik. Tsëmi nunakunata Dioslla gobernanampaq derëchuyoq kanqanta yachatsikuntsik, peru Satanaswan sirweqninkunaqa pëpa contranmi këkäyan (Gen. 3:1-5, 15). Tsëmi Diospa Gobiernunlla mana allikunata altsamunampaq kaqta y chikeqninkunata ushakätsinampaq kaqta yachatsikuntsik (Dan. 2:44; Rev. 19:19-21). Tsënö ruranqantsikqa, alli nunakunapaqqa alli willakuykunam,  peru mana alli nunakunapaqqa mana alli willakuykunam (Sal. 37:10, 11).

³ Nunakunaqa lluta kawakurmi, Diospita yachakunqantsiknö kawashqa chikimantsik. Këllaman pensarishun: Sodöma y Gomörra markakunata Dios manaraq ushakätsiptin lluta kawakuyanqannömi, kanan witsan nunakunaqa kawakuyan y tsë rurëkunataqa allitanöllam rikäyan (Jüd. 7). Bibliapita yachakunqantsikmannö kawakushqam, nunakunaqa noqantsikpita burlakuyan y pëkunata mana entiendinqantsikta niyan (1 Pëd. 4:3, 4).

4. Nunakuna chikimashqapis, ¿imanö kanqantsiktan alli tsarakunapaq yanapamäshun?

⁴ Nunakuna chikimashqa y insultamashqapis, ¿imanö kanqantsiktan alli tsarakunapaq yanapamäshun? Jehovä yanapamänapaq kaqmanmi mas markäkunantsik o yärakunantsik. Markäkïnintsikqa jatun escüdunömi, tsëwanmi “Satanaspa rawrëkaq llapan flëchankunata” upitsishun (Efes. 6:16). Peru, manam Diosman markäkoqllatsu kanantsik, sinöqa kuyakoqmi. ¿Imanir? Kuyakoq nunaqa, “manam rastsu piñakun”, sufritsiyaptimpis aguantanmi y allim tsarakun (1 Cor. 13:4-7, 13). Jehoväta, wawqi panintsikkunata y hasta chikimaqnintsikkunatapis kuyanqantsikqa, chikimashqa alli tsarakunapaq yanapamanqantsikta rikärishun.

5. Teytanta kuyanqanqa, ¿imata ruranampaqtan Jesusta yanaparqan?

⁵ Chikeqninkuna manaraq wanutsiyanqan paqasmi, qateqninkunata Jesus kënö nirqan: “Teytata kuyanqäta nunakuna musyayänampaqmi, ruranäpaq mandamanqantanölla llapantapis rurëkä” (Juan 14:31). Imëka mana allikunapa pasanampaq kaqchö alli tsarakunampaqqa, Jehoväta kuyanqanmi Jesustaqa yanaparqan. Tsënöllam noqantsiktapis Jehoväta kuyanqantsik alli tsarakunapaq yanapamäshun.

6. Romänus 5:3 a 5 ninqannöpis, ¿imanötan këkantsik Diosta mana sirweqkuna chikimashqapis?

⁶ Jehoväta sirweqkunataqa, pëta kuyayanqanmi chikir sufritsiyaptimpis alli tsarakuyänampaq yanapashqa. Këllata yarpärishun, Diospita manana yachatsikuyänampaq judïukunapa cortinman apayaptimpis, Diosta kuyarmi pëkunaqa kënö niyarqan: “Nunakunata wiyakuyänäpa rantinqa, Diostam Gobernayämaqnïkunatanöqa wiyakuyänä” (Hëch. 5:29; 1 Juan 5:3). Tsënöllam, Diosta kanan witsan sirweqkunata gobiernukuna chikir sufritsiyaptimpis, Jehoväta kuyarnin tsarakur sïguiyan. Diosta sirweqkunata chikimashqapis, manam llakikuntsiktsu, sinöqa kushikuntsikmi (Hëch. 5:41; leyi Romänus 5:3-5).

7. Diosta sirwinata familiantsik michämashqaqa, ¿imatatan ruranantsik?

⁷ Diosta sirwinata familiantsik michämashqam, alli tsarakunantsikqa fäciltsu kanman. Jehoväpita yachakuykanqantsikta musyarirqa, itsa wakin familiantsikqa, engañëkämanqantsikta o juiciuntsikta oqrashqa kanqantsikta pensayanman (Marcus 3:21 textutawan igualaratsi). Itsa maqamënintsiktapis munayanqa. Tsëkunata rikarqa manam mantsakashwantsu, Jesusmi kënö nirqan: “Wayinchö täraqkunallam nunapa chikeqninkunaqa kayanqa” (Mat. 10:36). Peru imanö tratamashqapis familiantsiktaqa manam chikintsiktsu. Tsëpa rantinqa, Jehoväta mas kuyanqantsikmannömi wakinkunatapis mas kuyantsik (Mat. 22:37-39). Tsënö kaptimpis, nunakunawan alli quedëta munarllaqa manam Biblia ninqanta cäsukuyta jaqirishuntsu.

8, 9. Alläpa chikir contran churakäyaptin, ¿imatan juk panita yanaparqan?

⁸ Qallanan pärrafuchömi, panintsik Georgïnapaq parlarqantsik, pëqa Diospita  yachakunqanrëkur maman chikikaptimpis allim tsarakurqan. Pëmi kënö willakun: “Ishkämi Testïgukunawan Bibliapita yachakur qallëkuyarqä. Peru joqta killakuna pasariptinmi, reunionkunaman ëwëta munaptï michämar qallëkurqan. Tsëpitanam Diospa contran churakashqakunawan parlëkanqanta musyarirqä, y pëkuna yachatsiyanqannömi parlapämar qallëkurqan. Jina insultamaqmi, aqtsäpitam sutamaq, jurkamëtam munaq y publicacionnïkunatapis jitareqmi. 15 watäta cumplirirmi bautizakurirqä. Jehoväta sirwita jaqinäta munarmi, mana alli portakoq shipashkuna täräyanqan colegiuchö täränäpaq apamarqan, y tsëpitaqa manam yarquyta puëdeqtsu kä. Tsëchöqa wakinqa drögakunata shoquyaq y imëka mana allikunatam rurayaq. Kuyashoqniki y cuidashunëkipaq kaq contrëki churakaptinqa, manam fäciltsu tsarakunëki”.

⁹ Tsarakunampaq ima yanapashqa kanqantam panintsik Georgïnaqa kënö willakun: “Mamä conträ churakanqan junaqmi, noqaqa Biblia leyir ushashqa karqä. Rasumpa kaq religionta tarishqa kanqäta, y Jehovä kuyamanqantam següru këkarqä. Tsëmi Pëman imëpis mañakoq kä y Pëqa wiyamaqmi. Tsë colegiuchö kanqä witsanmi, juk nanaqa wayinman invitamaq y tsëchömi Bibliata estudiayaq kayä. Tsë witsanqa, turi nanakunaqa familiantanömi yanapayämarqan. Tsëchömi rikarqä, pipis contrantsik churakaqpitapis Jehoväqa mas puëdeq kanqanta”.

10. ¿Imatatan imëpis mana qonqashwantsu?

¹⁰ Apostol Pablum nirqan, ni imapis “Señornintsik Cristu Jesuschö këkaq Diospa kuyakïnimpita rakimënintsikta mana puëdinampaq kaqta” (Rom. 8:38, 39). Imëka mana allikunapa pasashqapis, Jehoväqa manam jaqiramäshuntsu. Pëqa shoqamarnintsikmi alli tsarakunapaq yanapamäshun. Y panintsik Georgïnawan ruranqannöpis, wawqi panintsikkunawanmi yanapamäshun.

11. Juan 15:12 y 13 ninqanchö kuyakoq këpaq Jesus parlanqanqa, ¿imanötan qateqninkunata yanaparqan? Parlakaramuy.

¹¹ Manaraq wanutsiyaptin paqasmi, kikinkunapura kuyanakuyänampaq qateqninkunata Jesus nirqan (leyi Juan 15:12, 13). Pëqa musyarqanmi chikir sufritsiyaptimpis, kuyanakuyanqan pëkunata yanapanampaq kaqta. Diosta sirwir qallayanqampita Tesalönicachö cristiänukunata chikir sufritsiyanqanman pensarishun. Tsë cristiänukunaqa, kuyanakuyanqampita y alli tsarakuyanqampitam reqishqa kayarqan (1 Tes.  1:3, 6, 7). Tsëmi apostol Pabluqa, masraq kuyanakuyänampaq nirqan (1 Tes. 4:9, 10). Kuyakoq karmi, llakishqa këkaqkunata shoqayänan karqan y kallpannaq këkaqkunata yanapayänan karqan (1 Tes. 5:14). Pablu consejanqantaqa wiyakuyarqanmi, tsëmi juk wata pasarinqanchö, ishkë kaq cartanchö pëkunapaq kënö qellqarqan: “Cada ünupa kuyakïnikikunam jukniki juknikikunapaq mas mirëkan” (2 Tes. 1:3-5). Tsënö kuyakoq kayanqanmi, problëmakunachö y chikir sufritsiyaptin alli tsarakuyänampaq yanaparqan.

12. Juk nacionchö guërra kaptin, ¿imanötan wawqi panikunaqa kuyanakuyanqanta rikätsinakuyarqan?

¹² Qallanan pärrafuchömi wawqi Danïlupaq parlarqantsik, pëtawan warminta ima pasanqanta yarpärishun. Nacionninchö guërra kaptin markan feyu tikrakuriptimpis, reunionkunaman ëwar, Diospita yachatsikur y kayäpunqan mikuyta wawqi panikunata rakiparmi kayarqan. Juk junaqshi Danïlupa wayinman soldädukuna chäyänaq. Pëmi kënö willakun: “Diosta manana sirwinäpaqmi mandayämarqan. Mana munaptïmi, maqayämarqan y illapayämänampaq kaqtam niyämarqan, peru illapamarqa, peqä o umä jananllapam pasaratsiyarqan. Manaraq ëwakurmi, kutïkamur warmïta violayänampaq kaqta nir mantsakätsiyämarqan. Jinan höram, wawqi panikunaqa juk trenman lloqarkatsiyämar juk markaman ëwakuyänäpaq mandayämarqan. Kuyakoq kayanqantaqa manam imëpis qonqayäshaqtsu. Tsë markaman chäriyaptïqa tsëchö wawqi panikunam, mikuynïkuna qarayämarqan y trabäjuta y wayita tariyänäpaqmi yanapayämarqan. Tsëpitanam noqakunapis wawqi panikuna guërrapita qeshpir ëwakuyaptin wayïkunachö chaskiyarqä”. Tsënö pasakunqankunam rikätsimantsik, chikirnin sufritsimashqapis wawqi panintsikkunawan kuyanakunqantsik alli tsarakunapaq yanapamanqantsikta.

13. Chikir sufritsimashqapis, ¿imanötan Jehoväqa sirwir sïguinapaq kallpanwan yanapamantsik?

¹³ Jesusqa chikimaqnintsikkunatapis kuyanapaqmi nimarqantsik (Mat. 5:44, 45). Chikimaqnintsikkunata kuyëqa manam fäciltsu kanman, peru Diosnintsik yanapamashqaqa puëdishunmi. Chikir sufritsimashqa alli tsarakunapaqqa, kuyakoq kanqantsik, pacienciakoq kanqantsik, alli shonquyoq kanqantsik, yachanëpaq kanqantsik y peqata tsarëta yachanqantsikmi  yanapamäshun. Tsënö kanapaqqa Jehovämi yanapamantsik (Gäl. 5:22, 23). Mëtsikaq chikimaqnintsikkunam warmin, qowan, wamran o juk vecïnun tsënö nuna kayanqanta rikarnin cambiayashqa. Wakinnäqa Testïgum tikrayashqa. Tsëqa Diosta sirwinqantsikrëkur chikimaqnintsik nunakunata kuyanantsik fäcil mana kaptimpis, Jehoväman mañakushun yanapamänapaq (Lüc. 11:13). Segürum këkantsik Jehovä ninqannö imëpis rurëqa mas alli kanqanta (Prov. 3:5-7).

14, 15. Romänus 12:17 a 21 ninqanqa, Diosta sirwinanta michëkaptimpis, ¿imanötan qowanta kuyar sïguinampaq juk panita yanaparqan?

¹⁴ Orienti Mediuchö täraq panintsik Yasminta ima pasanqanta rikärishun. Jehoväpa testïgun tikrariptinshi, qowanqa engañëkäyanqanta pensar Diosta sirwita jaqinampaq imëkata ruranaq. Insultanaqshi y familiankunata, juk pastorta y juk brüjutash mantsakätsiyänampaq y familianta rakikëkätsinqanta nirnin culpatsayänampaq qayanaq. Juk kutish reunionman ëwëkur wawqi panikunata imëka mana allikunata nir qayapänaq. Tsënö mana alli tratanqampitam Yasminqa alläpa waqarqan.

¹⁵ Reunionkunachö wawqi panikunam shoqayarqan y shumaq parlapäyarqan. Creikoqkunata rikaqkunaqa, Romänus 12:17 a 21 (leyi) ninqannö ruranampaqmi consejayarqan. Yasminmi kënö willakun: “Biblia ninqanta rurëqa manam fäciltsu karqan. Tsënö kaptimpis, yanapëkamänampaqmi Jehoväta mañakurqä, y llapan puëdinqämannömi kallpachakurqä. Tsëmi qowä cocinata rakchataptin o iskataptimpis pitsapakoq kä; insultamaptinqa manam cölerakoqtsu kä y qeshyaptimpis cuidaqmi kä”.

16, 17. Yasmin pasanqankunapitaqa, ¿imatatan yachakunki?

¹⁶ Kuyëpa tratanqan qowanta yanapanqantam Yasminqa kënö willakun: “Imëpis rasumpa kaqllata parlaptïmi, noqaman mas confiakur qallëkurqan. Religion asuntupaq parlayaptïpis shumaqmi wiyamaq y wayichö yamë kawakuyänäpaqmi parlayarqä. Kananqa reunionkunaman ëwanäpaqpis yarpätsimanmi. Mas alli kushishqa y yamëmi kawakuyä. Imëllapis ishkäkuna juntu Jehoväta sirwiyänätam shuyarëkä”.

¹⁷ Yasminta pasanqanchömi rikantsik, kuyakoq nunaqa, “llapan cösaskunatam shonqunllachö sufrin”, “llapantam shuyaran” y “llapantam aguantan” (1 Cor. 13:4, 7). Chikimaqnintsikkunaqa imëkatam ruramënintsikta puëdiyan, peru kuyakoq karqa, imëkatam aguantëta puëdintsik. Chikikoq kaqkunaqa nunakunatam llakitsiyan, peru kuyakoqkunaqa kushitsiyanmi. Kuyakoq  kashqaqa Jehovämi kushikunqa. Contrantsikchö këkaqkuna chikimashqapis, kushishqa këta puëdintsikmi. Tsënö kanapaqqa, ¿imatatan ruranantsik?

18. ¿Imanirtan chikikämashqapis kushishqa këta puëdintsik?

¹⁸ Jesusmi kënö nirqan: “Kushishqam qamkuna kayanki, [...] nunakuna chikiyäshuptiki” (Lüc. 6:22). Manam nunakuna chikimänantsikta y imëka mana allikunata ruramänataqa munantsiktsu. Tsëqa, ¿imanirtan chikikämashqapis kushishqa këta puëdintsik? Kimallata rikärishun. Juk: chikir sufritsimashqapis alli aguantarqa, Diospa rikëninchömi alli kantsik (1 Pëd. 4:13, 14). Ishkë: Diosmanmi mas markäkuntsik o yärakuntsik (1 Pëd. 1:7). Y kima, imëyaqpis kawakunapaq kaq premiutam chaskishun (Rom. 2:6, 7).

19. Maqëkäyaptimpis, ¿imanirtan apostolkunaqa kushishqalla këkäyarqan?

¹⁹ Jesus kawariramunqampita wallka tiempullatam, chikikäyaptimpis, kushishqa kayänampaq Jesus ninqanta rikäriyarqan. Diospita manana yachatsikuyänampaq maqarnin niyaptimpis, kushishqallam këkäyarqan “porqui Jesuspa jutinrëkur penqakatsishqa kayanqampitam Diosqa pëkunata allitanö rikarqan” (Hëch. 5:40-42). Contranchö këkaqkuna chikiyänampaq kaqta mantsarpis, masqa Jesustam kuyayaq. Y Diospita seguïdu yachatsikurninmi, tsënö kuyanakuyanqantaqa rikätsinakuyarqan. Tsënöllam kanan witsampis, mëtsikaq wawqi panintsikkuna imëkapa pasarpis Jehoväta sirwir sïguikäyanlla. Musyayanmi pëpaq imëkata rurayanqanta y jutinta kuyanqanta Jehovä mana qonqanampaq kaqta (Heb. 6:10).

20. ¿Imatatan qateqnin kaqchö yachakushun?

²⁰ Mana alli nunakuna kawayanqanyaqqa, chikimaqnintsikkunataqa aguantëkäshunllam (Juan 15:19). Peru manam mantsanantsiktsu. Qateqnin kaqchömi, Jehovä cuidamänapaq y yanapamänapaq kaqta yachakushun (2 Tes. 3:3). Tsëqa, Jehoväta, wawqi panintsikkunata y hasta chikimaqnintsikkunatapis kuyëkäshunlla. Tsëta rurarqa, llapantsikmi juknölla kashun y Jehoväta kuyanqantsikta y chikikoq këpitapis kuyakoq kë mas puëdeq kanqantam rikätsikushun.