1. ¿Imatataq Diospa Palabranqa yachatsimantsik?

JEHOVÄLLAM mas alli yachatsimaqnintsikqa. Tsëmi ima problëmapa pasarnimpis pëpa yanapakïninwanqa alli tsarakushun (Is. 30:20, 21). Palabran Bibliachömi yachatsimantsik, ‘alli yachaq kanapaq y imëka alli rurëpaq listu këkänapaq’ imata ruranantsikpaq kaqta (2 Tim. 3:17). Biblia ninqanta cäsukurninqa, ‘nunakunapa yachëninkunata’ qateqkunapitam mas yachaq kashun (1 Cor. 3:19; Sal. 119:97-100).

2. ¿Imapitataq kë yachatsikïchö yachakushun?

² Nunakunapa yachëninqa kikintsikllapaq imatapis ashinantsikpaqmi animamantsik. Itsa tsërëkur fäciltsu kanqa nunakuna pensayanqanta y rurayanqanta mana rurë. Tsëchi Bibliaqa kënö nin: “Paqtataq pipis nunakunapa yachatsikïninkunawan y mana imapaqpis sirweq engäñukunawan prësutanö apakuyäshunkiman, tsëkunaqa kayan nunakunapa costumbrinkunamannömi, nunakunapa yarpëninkunamannö[mi]” (Col. 2:8). Kë yachatsikïchömi yachakushun ishkë formapa Satanas imanö engañakunqanta, y nunakuna imanö tsëta qatir qallëkuyanqanta. Jina yachakushunmi tsë cäsukunachö nunakunapa yachënin imapaqpis mana sirwinqanta y Diospa yachënin mas alli kanqanta.

3, 4. ¿Ima cambiukunataq karqan 1920 wata witsankuna?

³ Oqllanakï asuntutaqa, 1900 a 1930 watakuna witsanqa juknöpanam rikar qallëkuyarqan. Peru mas unëqa mëtsikaq nunakunam pensayaq, casakushqa kaqkunalla oqllanakïta puëdiyanqanta y nunapa jananchö oqllanakïpaq parlë  mana alli kanqanta. Peru tsënö pensayanqanqa chipyëpam cambiarirqan, y mana alli kaqtam allitanöna rikar qallëkuyarqan.

⁴ Jina 1920 wata witsanqa mana allikunata rurarmi nunakunaqa qallëkuyarqan. Tsë watapaq parlarmi juk estudiashqa warmi kënö nirqan: “Pelïculakunachö, actuacionkunachö, cancionkunachö, novëlakunachö y propagandakunachömi oqllanakï rurë mas cläru rikakar qallëkurqan”. Jina tsë watakunachöqa hasta tushukunachöpis cuerpunkunata munapätsikurnam tushuyaq, y cuerpunkunata rikätsikoq röpatam utilizar qallëkuyarqan. Bibliachöqa willakushqanam karqan ushanan junaqchö nunakunaqa ‘kikinkunallapa munëninkunata’ ashiyänampaq kaqta (2 Tim. 3:4).

5. ¿Imakunatataq 1960 wata witsampita allitanöna rikar qallëkuyarqan?

⁵ Y 1960 wata witsannam warmipura y ollqupura oqllanakïta, divorciakïta, mana casakushqa këkar wätanakïtam allitanöna rikar qallëkuyarqan. Jinamampis imëkachömi oqllanakï rurëkunata masna rikätsikur qallëkuyarqan. Y tsëkunaqa, ¿imamantaq nunakunata chätsishqa? Juk respetashqa warmim nirqan, tsëkunaqa familiakunata rakikëman, alläpa llakikïkunaman y pornografïa rikë viciuman chätsishqa kanqanta. Jinamampis jukwan jukwan oqllanakur kayanqampitam imëka qeshyakunata muyanakuyashqa y juk qeshyataqa sïda nishpam reqiyan. Këkunam rikätsikun nunakunapa yachëninqa imapaqpis mana sirwinqanta (2 Pëd. 2:19).

6. ¿Imanirtaq Satanasqa munan casädu kawakïta nunakuna mana respetayänanta?

⁶ Nunakuna tsënö mana allikunata rurarnin kawakuyänantam Satanasqa munan. Y alläpam kushikun Dios patsätsinqan oqllanakïta y casädu kawakïta nunakuna mana respetayaptin (Efes. 2:2). Jehovä Diosqa warmiwan ollqu casakurnin wamrayoq kayänampaqmi patsätsirqan. Peru tsëta mana respetarninqa, manam puëdiyanqatsu mana wanushpa kawakïta (1 Cor. 6:9, 10).

7, 8. ¿Imanirtaq oqllanakïpaq Biblia yachatsikunqanqa nunakuna niyanqampitapis mas alli?

⁷ Nunakunapa yachëninta qateqkunaqa oqllanakïpaq Biblia ninqankunapitam burlakuyan. Y wakinkuna itsa kënö tapukuyan: “¿Oqllanakï munëyoqta kamamashqantsik këkarninqa, imanirtaq nimantsik tsë munënintsikta dominanapaq?”. Tsënöqa  pensayan kikinkunapa munëninkunallata rurëta munarmi. Peru Bibliaqa nimantsikmi, mana alli munënintsikta controlëta puëdinqantsikta, y tsë consëjuta cäsukurqa mas allim sientikushun (Col. 3:5). Jinamampis Jehoväqa casädu kawakïtam patsätsirqan warmiwan ollqu casakurir-raq oqllanakïta puëdiyänampaq kaqta (1 Cor. 7:8, 9) Tsënöpa kushishqa, alli concienciayoq y tranquïlu kawakuyänampaq.

⁸ Peru oqllanakï asuntuta nunakuna imanö rikäyanqampitaqa, Bibliaqa allipaq kanqanta y kushitsimanqantsiktam nin (Prov. 5:18, 19). Jinamampis Bibliaqa kënömi consejamantsik: “Cada ünum qamkunaqa cuerpïkikunata imanö dominëta yachayänëki, tsënöpa santu nunakuna y Diospa rikëninchö alli rikashqa kayänëkipaq, ama Diosta mana reqeq juk nacion nunakunanöqa oqllanakïta ërayëpa y löcuyëpa munayëtsu” (1 Tes. 4:4, 5).

9. (1) Jehoväpa testïgunkunapaqqa, ¿ima yanapakïkunataq 1900 a 1930 watakunachö karqan? (2) 1 Juan 2:15, 16 textuchöqa, ¿ima consëjukunatataq tarintsik? (3) Romänus 1:24-27 textuchöqa, ¿imakunata mana ruranapaqtaq nimantsik?

⁹ Y 1900 a 1930 watakuna witsanchöqa Jehoväpa testïgunkunaqa manam nunakunapa yachëninkuna engañananta permitiyarqantsu (Efes. 4:19). Y Diospa Palabran ninqanta cäsukuyänampaqmi mas kallpachakuyarqan. Tsëmi ingleschö yarqamoq 1926 wata 15 mäyu killachö La Atalaya nishqan revistachö kënö nirqan: “Ollqukuna y warmikunaqa pensëninkunachö y rurëninkunachömi limpiu kayänan, y masqa warmiwan ollqu imanö tratanakuyanqanchömi cuidädu kayänan”. Tsë tiempuchö nunakuna lluta kawakïkäyaptimpis Jehoväpa sirweqninkunaqa Bibliachö këkaq consëjukunatam cäsukuyarqan (leyi 1 Juan 2:15, 16). Alläpam agradecikuntsik Bibliachö këkaq consëjukunapita y markanwan mëtsika yanapakïkunata Jehovä jorqatsimunqampita. Tsënöpa nunakuna oqllanakïta imanö rikäyanqampita cuidakunapaq * (leyi Romänus 1:24-27).

10, 11. ¿Kë ushanan junaqkunachö ima pasakunampaq kaqtataq Bibliaqa willakushqana karqan?

¹⁰ Bibliaqa willakushqanam karqan ushanan junaqkunachöqa nunakunaqa “kikinkunallata kuyakoq” kayänampaq kaqta (2 Tim. 3:1, 2). Tsëmi espantakuntsiktsu kanan tiempu nunakuna kikinkunallaman mas yarparäkuyanqanta rikarqa. 1970 wata witsankunam nunakuna mas alli kawakuyänampaq imata rurayänampaq kaqta musyayänampaq mëtsika librukunata rurayarqan. Wakin librukunaqa, nunakunatam kikinkuna imanö kayanqampita kushikuyänampaq, wakimpitapis mas väleq, mas shumaq y yachanëpaq kayänampaq animaq. Jina nirqanmi cada nuna imanö portakunampaq kaqta y ima alli o mana alli kanqanta kikin decidita puëdinqanta.

¹¹ Nunakuna tsënö niyanqanqa manam kananllapitaraqtsu yurishqa, sinöqa Satanasmi tsëtaqa yuritsirqan. Ëvatam nirqan, alli kaqta y mana alli kaqta Diosnö kikin decidita puëdinqanta (Gen. 3:5). Kanan witsan nunakunaqa kikinkunallamanmi masqa pensayan, tsëmi munayantsu ima alli o ima mana alli kanqanta pipis ninanta ni Diospis. Tsënö karninmi nunakunaqa casädu kawakïtapis Dios mandakunqannötsu rikäyan.

12. ¿Imanötaq nunakunaqa casädu kawakïta rikäyan?

¹² Bibliaqa ollquta y warmitapis casakur äninakuyanqanta cumpliyänampaq y  respetanakuyänampaqmi mandan. Jina imëpis ishkan juntu kawakuyänampaq kaqtam yarpätsin. Tsëmi palabranchö kënö nin: “Tsërëkurmi ollquqa mamäninta y papäninta jaqirirnin warminwan juntakärinqa. Y ishkankunam juk cuerpullana kayanqa” (Gen. 2:24). Peru nunakunapa yachëninta qateqkunaqa niyan, kikintsikllaman mas yarparänapaq kaqtam. Y divorciakï asuntupaq parlaq juk librum nirqan, juk nacionkunachö casakoqkunaqa, mananam wanukuyanqan junaqyaq juntu kawakuyänampaqnatsu äninakuyan, sinöqa kuyanakuyanqan ushakanqan junaqyaqlla juntu kawakuyänampaqmi äninakuyan. Nunakuna tsënö pensayanqampitam mëtsikaq familiakuna rakikäyashqa y alläpa sufriyan. Tsëmi rikätsikun casädu kawakïta mana respetëqa mana alli kanqanta.

13. ¿Imanirtaq Jehoväqa orgullösukunata chikin?

¹³ Bibliam kënö nin: “Orgullösu kaqkunataqa Jehoväqa alläpam chikin” (Prov. 16:5). ¿Imanirtaq Jehoväqa orgullösukunata chikin? Porqui wakinkunapita mas alli kayanqanta pensarninmi Satanasnö kayanqanta rikätsikuyan. Jesusqa Jehovätam yanaparqan ciëluchö y patsachö llapanta kamarnin. Peru Satanasqa alläpa orgullösu karninmi Jesus qonqurikïkur pëta adorananta munarqan (Mat. 4:8, 9; Col. 1:15, 16). Jehovä ninqannömi orgullösu nunakunapa yachëninkunaqa manam sirwintsu.

14. Romänus 12:3 textuqa, ¿kikintsikta imanö rikäkunapaq kaqtataq nimantsik?

¹⁴ Kikintsikllaman alläpa mana pensanapaqmi Bibliaqa nimantsik. Peru kikintsikta kuyakïpis allilla kanqantam nimantsik. Tsëmi Jesusqa këta mandamarqantsik: “Nuna mayikitam kikikitanö kuyanëki” (Mat. 19:19). Bibliachö tsënö nirninqa, wakinkunapita mas alli kanqantsikta mana pensanapaqmi nikämantsik. Jina kënöpis consejamantsikmi: “Ama contrakïta munar ni alläpa precisaq tukur imatapis rurayëtsu, tsëpa rantinqa qollmi shonqïkikunawan  wakinkunata qamkunapita mas precisaqtanö rikäyë” (Filip. 2:3; leyi Romänus 12:3).

15. Wakinkunapita mas alli kanqantsikta mana pensanapaq Biblia consejakunqanqa, ¿yanapakunku?

¹⁵ Wakinkunapita mas alli kanqantsikta mana pensanapaqmi Bibliaqa consejakun. Peru nunakunaqa Biblia tsënö ninqampitam burlakuyan. Y kënömi niyan: “Wakinkuna noqantsikpita mas alli kayanqanta pensashqaqa, nunakunaqa noqantsikpitam provechakuyanqa”. Tsënö pensayanqanqa, ¿imamantaq nunakunata chätsishqa? ¿Kushishqaku kayan kikinkunallaman pensaq nunakuna? ¿Familiankunawan alli y kushishqaku kawakuyan? ¿Alli amïguyoqku kayan? ¿Dioswanqa amïguku kayan? Qampaqqa, ¿nunakunapa yachëninku o Diospa palabranchö këkaq yachëku mas alli kawakunapaq yanapakun?

16, 17. ¿Imapitataq alläpa agradecikuntsik y imanir?

¹⁶ Nunakunapa yachëninkunata qateqkunaqa kayan, juk markachö oqrakashqa forastëruta juk nuna më sitiuman imanö chänampaq kaqta tapoqnömi. Jesusmi tiempunchö yachaq nunakunapaq kënö nirqan: “Wisku pushakoqkunam pëkunaqa kayan. Tsëmi, sitsun juk wisku juk wiskuta pushanqa, ishkanmi uchkuman jeqakurkuyanqa” (Mat. 15:14). Rikanqantsiknömi nunakunapa yachëninqa imapaqpis sirwintsu.

¹⁷ Bibliachö këkaq consëjukunaqa ‘alläpa allim kashqa yachatsikunapaq, imachö mana alli këkäyanqanta rikätsikunapaq, imëkatapis altsanapaq, y Diospa musyatsikïninmannö alli portakïta yachatsikunapaq’ (2 Tim. 3:16). Tsëmi alläpa agradecikuntsik nunakunapa yachënimpita markanwan Jehovä cuidamanqantsikpita (Efes. 4:14). Y markanwan Jehovä yachatsikïkunata jorqamunqankunam yanapamantsik, mandamanqantsikkunata cäsukunapaq. Tsëmi alläpa kushikuntsik palabranwan Jehovä yachatsimanqantsikpita.