1. a) ¿Imanötaq rikätsikuyan consëjuta chaskikïkäyanqanta o mana chaskikïkäyanqanta y imanir? b) ¿Imanötaq orgullösu këqa consëjuta chaskikuyänampaq kaqta tsapärinman?

NUNAKUNAQA consejayaptin imanö sientikuyanqanta tukïnöpam rikätsikuyan. Itsachi, pëpita mas carguyoq kaq consejaptinqa shumaq chaskikunqa, peru pënö carguyoqlla o mënus carguyoqlla kaq consejaptinqa chaskikïta munanqatsu. Jina consejayaptinqa, imanö chaskikïkäyanqantaqa rikätsikuyan qaqllankunachömi, llakikunqanta o penqakunqanta, rurëta munanqanta o mastaraq rurëta munanqanta. ¿Imanirtaq wakinkunaqa consëjuta chaskikïta munayantsu? Orgullösu karninmi. Awmi, orgullösu këqa nunapa alli pensënintam tsapärinman y consëjuta wiyakunantam permitinmantsu, y tsënöpam alli yachatsikïkunata oqrarinman (Prov. 16:18).

2. ¿Imanirtaq cristiänukunaqa alläpa agradecikuntsik Diospa Palabranchö këkaq consëjukunapita?

² Peru noqantsikqa, alläpam agradecikuntsik alli consëjukunata qomanqantsikpita, y masqa Bibliawan consejamanqantsikpitam. Jehoväpa yarpätsikïninkunaqa yanapamantsik yachaq kanapaqmi, y kë trampakunapitam tsapämantsik: imëkayoq këta ashïpita, rakcha ruranakïkunapita, alläpa washku upyëkunapita y drögakunata utilisëpitapis (Prov. 20:1; 2 Cor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11). Jinamampis Jehoväta wiyakunqantsikpitam shonquntsikchö “kushishqa” kantsik (Is. 65:14).

3. ¿Salmu qellqaq imanö kanqantataq qatishwan?

³ Jehoväwan amïgu kënintsikta cuidanapaqqa, consëjamanqantsiknömi rurëkänantsik. Salmu qellqaqnömi kanantsik, pëmi nirqan: “Yarpätsikïnikikunatam herenciatanö imëyaqpis tsarikurqö, porqui shonqöpa kushitseqninmi kayan” (Sal. 119:111). ¿Pëtanöku gustamantsik Jehoväpa mandamientunkuna, o sasaraqku  (ajaraqku) wiyakunantsik? Juk consëjuta chaskikunan sasaraq kaptimpis, ama qelanärishuntsu. Noqantsikpaq mas alli kanqanta musyar mañëkämanqantsikman yarpachakurnin, mas markäkushun. Rikärishun kimallata (kimsallata) imanö ruranapaq kaqta.

4. ¿Imatataq Davidqa imëpis rurarqan?

⁴ Davidqa allipa y mana allikunapam pasarqan, peru shonqupita patsë Jehoväman imëpis markäkunqanmi (yärakunqanmi) alläpa yanaparqan. Tsëmi nirqan: “Jehovälla, qammanmi almäta pallarimö. Diosllä, qammanmi chipyëpa markäkämurqö” (Sal. 25:1, 2). ¿Imataq Davidtaqa yanaparqan Jehoväman tsënö markäkunampaq?

5, 6. ¿Davidwan Jehovä imanö amïgu kayanqantataq Biblia rikätsikun?

⁵ Mëtsikaq nunakunam, desgraciakunapa pasarlla Diosman mañakuyan. Këman yarpärï, qellëta o imatapis wanarninlla juk amïguïki (amïguyki) qayashuptikiqa, ¿imataraq tsë amïgupaq pensankiman? Peru Davidqa manam tsënötsu karqan. Llapan kawëninchömi, allipa y mana allipa pasëkarpis, Jehoväta kuyanqanta y markäkunqanta rikätsikurqan (Sal. 40:8).

⁶ Jehoväta agradecikurnin y alabarninmi kënö nirqan: “Oh Jehovä Señorlläkuna, ¡imanö jatunmi jutikiqa entëru patsachö, qampa, jatun kënikiqa ciëlukunapa janampam willakun!” (Sal. 8:1). ¿Rikankiku Jehoväwan David imanö kuyanakuyanqanta? Alläpa jatun këninta rikarmi, “llapan junaqkuna” alabarqan (Sal. 35:28).

7. ¿Diosman mañakunqantsikqa imanötaq yanapamantsik?

⁷ Jehoväman mas markäkunapaqqa, Davidnömi imëpis pëwan parlëkänantsik. Bibliam nin: “Dios Yayata mas cuyarnin payman witiyay, paypis mas llaquiyäshurniqui gamcunaman mas witimunanpag” (Sant. 4:8, NTCN). Diosman mañakunqantsikmi pëman mas wititsimäshun y tsënöpam santu espïrituntapis chaskishun (leyi 1 Juan 3:22).

8. ¿Imanirtaq mañakïnintsikchöqa imëpis ninqantsiknöllaqa nishwantsu?

⁸ Diosman mañakurninqa, ¿imëpis mañakunqëkinöllaku ruranki? Tsënö kaptinqa, manaraq mañakurnin, imakunata mañakïta munanqëkiman yarpachäki. Juk amïguntsikwan tinkurnin imëpis ninqantsikllata parlapashqaqa, ¿allitsuraq sientikunman? Manachi, itsachi wiyamënintsiktapis munanqanatsu. Awmi, Jehoväqa manam mañakunqantsikta mana kaqpaqtsu churanqa, peru precisanmi mañakunqantsik palabrakunata shumaq akranantsik.

9, 10. a) ¿Imakunapitataq mañakushwan? b) ¿Imaraq yanapamäshun Jehoväman mañakïnintsik mas alli kanampaq?

⁹ Jehoväman mas witita munarqa, manam janan shonqullaqa parlapäshwantsu. Sinöqa shonqupita patsëmi parlapänantsik, tsënöpam pëman mas witishun y mas markäkushun. ¿Imakunapitaraq mañakushwan? Biblia kënö nin: “Imano ecano carpis, Diosnintsicman ‘Grasias’ nicur mañaquicuyë” (Filip. 4:6). Awmi, Jehoväwanqa imëkapitam parlëta puëdintsik, kawënintsikchö imakuna pasamanqantsikkunapita y pëwan amïgu kanqantsikpita.

¹⁰ Alläpam yanapamäshun Diospa unë sirweqninkuna imanö mañakuyanqampita yachakunqantsikqa (1 Sam. 1:10, 11; Hëch. 4:24-31). Salmu libruchöqa tarintsik Jehoväman atska mañakïkunata y cancionkunatam. Jina tarintsikmi imanö sientikuyanqankunatapis. Tsëkunapita yachakunqantsikmi yanapamäshun Jehoväman mañakïnintsik mas alli kanampaq.

11. ¿Imanirtaq Diospa consëjunkunaman puntallapitana yarpachakushwan?

¹¹ Davidmi nirqan: “Jehoväpa yarpätsikïninqa markäkïpaqmi, mana yachaqtapis yachaqtam tikraratsin” (Sal. 19:7). Awmi, mana yachaq kashqapis, Jehoväpa mandamientunkunata cäsukurqa yachaqmi tikrarishwan. Peru höraqa, chaskinqantsik consëjukunamanmi alleq yarpachakunantsik, tsënöpa alli provechanantsikpaq. Tsëmi yanapamäshun mana allikunapa pasarnimpis imata ruranapaq listu këkänapaq. Këman yarpärishun, trabäjuchö y escuëlachö tentacionkuna kaptin alli tsarakunapaqmi yanapamäshun, y Dios rikanqannömi yawarta rikäshun y polïtica asuntumampis manam mëtikushuntsu y Biblia ninqannömi vistikïnintsikchö y altsapäkïnintsikchöpis rurashun. Tsëkunachö Dios imata pensanqanman yarpachakunqantsikmi yanapamäshun ima problëmamampis mana ishkinapaq y chämuptin imata rurapaqpis. Tsë problëmakunapa pasarnin imata ruranapaq kaqman puntallapitana yarpachakunqantsikmi, imëka sufrimientukunapita libramäshun (Prov. 15:28).

12. ¿Ima tapukïkunamantaq yarpachakushwan Jehoväpa yarpätsikïninkunata wiyakunapaq?

¹² Awnimanqantsikkunata cumplimunanta shuyaranqantsikyaqqa, ¿rikätsikïkantsikku pëman markäkunqantsikta? Tapukushun, ¿creintsikku Jatun Garë Babilonia ichikllachöna ushakärinampaq kaqman? ¿Yachakur qallanqantsik witsanchönöllaku alläpa shumaq huertachö täränantsikpaq kaq tiempu chëkämunqanmanna creikantsik? ¿Jinallaraqku Diospita kushi kushi yachatsikïkantsik o imapis michamänantsiktaku permitikantsik? ¿Unënöllaku alläpa precisaqpaq churëkantsik wanushqakuna kawariyänampaq kaqta, Jehoväpa jutin reqishqa kanampaq kaqta y ciëluchö y Patsachöpis pëlla mandakoq kanqanta? Kë tapukïkunaman yarpachakunqantsikmi yanapamäshun, Diospa yarpätsikïninkunata “herenciatanö imëyaqpis” katsinantsikpaq (Sal. 119:111).

13. ¿Imanirtaq Jesuspa discïpulunkunaqa llapanta entiendiyarqantsu? Willakaramï.

¹³ Itsachi Bibliachöqa alleqlla mana entiendinqantsik willakïkunata tarishun, entiendinapaq manaraq tiempu chämushqa kaptin. Jesusmi discïpulunkunata atska kuti nirqan, alläpa sufrinampaq y wanunampaq kaqta (leyi Mateu 12:40; 16:21). Peru pëkunaqa manam entiendiyarqantsu imapaq parlëkanqanta. Tsëtaqa alleq entiendiriyarqan Jesus kawariramurnin y yuripurirnin ‘Diospa palabranta pecunata alli cäyiratsiptinran’ (Lüc. 24:44-46; Hëch. 1:3). Jina tsënöllam qateqninkunaqa, 33 wata Pentecostes fiestachö santu espïrituwan akrashqa karirninraq entiendiriyarqan Diospa Gobiernunqa ciëluchö kanampaq kaqta (Hëch. 1:6-8).

14. ¿Imatataq yachakuntsik 1900 watakuna witsanchö cristiänukunapita?

¹⁴ Jina tsënöllam, 1900 watakuna witsanchö cristiänukunapis “ushanan junaqkunachö” pasakunampaq kaqpaq mana allita entiendiyarqan (2 Tim. 3:1, NM). Këllaman pensarishun, 1914 watachömi wakin kaqkunaqa pensayarqan ichikllachöna ciëluta ëwakuyänampaq kaqta. Pensayanqankuna mana cumplikaptinmi, Bibliata yapë alleq estudiar qallëkuyarqan y cuentatam qokuriyarqan entëru Patsapa yachatsikuyänampaq kaqta (Mar. 13:10). Tsëmi 1922 watachö Cedar Point (Ohio, Estädus Unïdus) nishqan markachö atska nacionkunapaq asamblëa rurakanqanchö, Joseph F. Rutherford kënö nirqan: “¡Rikäyë, Reyqa mandakïkämunnam! Qamkunam musyatsikoqninkuna kayanki. Tsënö kaptinqa, willakuyë, willakuyë, willakuyë Gobiernumpita y Reynimpita”. Tsëpita patsëmi, “alli willaquicunata”  willakuyanqampita Diospa sirweqninkunaqa kanan witsanyaq reqishqa kayan (Mat. 4:23; 24:14).

15. ¿Imanötaq yanapamantsik markampaq Jehovä ruranqankunaman yarpachakunqantsik?

¹⁵ Unë y kanan tiempuchöpis markampaq Jehovä imëkata ruranqankunaman yarpachakunqantsikmi yanapamäshun, shamoq tiempuchöpis tsënölla ruramunampaq kaqman mas markäkunapaq. Jina tsënöllam yarpätsikïninkunaqa yanapamantsik llapan awnikunqankunata cumplimunanman shonqupita patsë markäkunapaq.

16. ¿Ima bendicionkunatataq chaskintsik Diospita imëpis yachatsikurqa?

¹⁶ Diosnintsikqa mana utishpa (pishipaypa) imëkata ruraqmi. Salmu qellqaqmi Jehoväta kënö tapurqan: “¿Pitaq qamnö mana uteqqa?”. Tsëpitam nirqan: “Makikiqa sinchim, derëchëkiqa alabashqam” (Sal. 89:8, 13). Imëkatapis ruraq Dios karmi, alläpa kuyan y bendicimun Gobiernumpita yachatsikunqantsikta. Alleqmi musyan, ollqupis, warmipis, jövinpis y mayorpis sirweqninkunaqa qela mana kayanqanta (Prov. 31:27). Jehovätam qatiyan, y tsënöpam pëpaq rurarnin ocupädu kayan. Alläpam kushikuyan llapan shonqunkunawan sirwirnin, y pëqa yachatsikïninkunachö alläpam bendicin (leyi Salmu 62:12 *).

17, 18. ¿Imanirtaq nishwan Jehovä munanqannö ruranqantsikqa markäkïnintsikta mas sinchiyätsinqanta? Willakaramï.

¹⁷ ¿Imanötaq markäkïnintsik mas miran  Jehoväman fënintsik kanqanta rurënintsikwan rikätsikushqa? Yarpärishun, Dios Awnikunqan Patsaman israelïtakuna yëkuriyaptin ima pasanqanta. Conträtu babulta apaq sacerdötikunatam Jehovä mandashqa karqan Jordan mayuman yëkuyänampaq. Peru tsëman chärirnam, rikäriyarqan yaku mirarishqa kanqanta. ¿Imatataq rurayarqan? ¿Mayu kuchunchöku semänëpa quedakuyarqan yaku wallkanqanyaq? Manam, Jehovämanmi markäkuyarqan y ninqannömi rurayarqan. Bibliam kënö willakun: “Babulta apaq saserdötikunapa chakinkuna mayu kuchunchö yakuwan oqutäkuriptinllanam [...] janapita shamoq yakuqa ëwëkanqanchö pärarirqan [...] conträtu babulta apaq saserdötikunaqa tsaki patsachömi shëkar quedariyarqan, Jordan mayu chowpinchö, llapan israelïtakuna tsaki patsapa pasar ushayanqanyaq” (Jos. 3:12-17). ¡Imanöraq kushikïkuyarqan tsë mëtsika yaku ëwëkanqanchö pärareqta rikarnin! ¡Fëninkunaqa maschi Jehoväman mirarirqan! Tsënöqa pasakurqan Jehovä ninqankunaman markäkushqa kayaptinmi.

¹⁸ Jehoväqa manam kanan witsan tsënö milagrukunawan yanapamantsiktsu, peru pëman markäkur rurashqaqa bendicimantsikmi. Santu espïritunwanmi yanapamantsik entëru Patsachö alli willakïninta yachatsikunantsikpaq. Y Jesucristupis awnimarquntsikmi kë alläpa precisaq rurëchö yanapamänapaq kaqta. Kawariramurmi kënö nirqan: “Ëwayë, jinantin nacionkunapa qateqnïkuna kayänampaq nunakunata yachatsiyë [...]. Y ¡rikäyë!, qamkunawanmi llapan junaqkuna këkä, hasta më tsëchö imëkapis imanö [patsätsishqa] këkanqampa ushënin witsanyaq” (Mateu 28:19, 20, NM). Mëtsikaq Jehoväpa testïgunkunam mantsakoq këkarpis, rikäyashqa mana reqiyanqan nunakunata yachatsiyänampaq santu espïritu imanö yanapanqanta (leyi Salmu 119:46 * y 2 Corintius 4:7).

19. ¿Imatataq alleq musyashwan Jehoväpaq alläpa rurëta mana puëdirpis?

¹⁹ Wakinkunaqa qeshyapäkur o edäna karmi alläpaqa Jehoväpaq rurëta puëdiyantsu. Peru tsënö karpis, yarpäyänanmi ‘pëqa allapa ancupäcoq Papä y shoqacoq Dios’ kanqanta y imëkapa pasanqantsiktapis entiendinqanta (2 Cor. 1:3). Pëta sirwinantsikrëkur imëkata ruranqantsiktaqa alläpam valuran. Jinamampis, salvamänantsikrëkur Jesus wanunqanman fënintsik kanqampitam salvacionnintsikqa kanqa (Heb. 10:39).

20, 21. ¿Imakunata rurarnintaq Jehoväman markäkunqantsikta rikätsikushun?

²⁰ Jehoväta adorëqa, tiempuntsikta, kallpantsikta y imëka kapamanqantsikta alli utilisëmi. Porqui, ‘alli willaquicunataqa’ shonqupita patsëmi willakïta munantsik (2 Tim. 4:5). Alläpa kushishqam kantsik “rasonpa caq yachatsiquicunata” musyatsikurnin (1 Tim. 2:4). Jehoväta respetanqantsikpita y alabanqantsikpitaqa Diospa kaqchö alläpa rïcum kantsik (Prov. 10:22). Tsëmi yanapamantsik Jehoväman chipyëpa markäkunapaq (Rom. 8:35-39).

²¹ Rikärinqantsiknöpis Jehovä pushamanqantsikman markäkïnintsikqa manam kikinllatsu yurin. Tsëmi markäkïnintsikta sinchiyätsinantsik Diosman mañakurnin, unë tiempuchö awnikunqankunata cumplinqankunaman y shamoq tiempuchö imanö cumplinampaq kaqman yarpachakurnin y mandamanqantsiknölla rurarnin. Tsëta rurarllam Jehoväpa yarpätsikïninkunata “herenciatanö imëyaqpis” katsinki y mana wanushpa kawëta puëdinki.