1. (1) ¿Imanirtaq alläpa precisan Diablupa contran churakänantsik? (2) ¿Imanötaq musyantsik Satanasta vencinantsikpaq kaqta?

KANAN witsanqa Satanas pelyëkan, Patsallachöraq këkaq ciëlupaq akrashqakunawan y ‘juk kaq üshakunawanmi’ (Juan 10:16, NM). Wallka tiempullana engañakur karinanta musyarmi, markäkïninkunata ushakätsita tïrëkan (leyi Apocalipsis 12:9, 12). Tsëmi alläpa precisan pëpa contran churakänantsik. Peru ¿Satanastaqa vencita puëdishwanku? Awmi, porqui Bibliam kënö nimantsik: “Diabluta chiquirnin, munanqantaqa ama rurayëtsu. Tseno chiquiyaptiquim diablu euconqa” (Santiägu 4:7).

2, 3. (1) ¿Imanirtaq Satanasqa nunakuna pë mana kanqanta creiyänanta munan? (2) ¿Imanirtaq musyantsik Satanas rasumpa kanqanta?

² Mëtsikaq nunakunam Diablu mana kanqanta pensayan. Satanaswan demoniunkunaqa librukunallachö, pelïculakunallachö kanqanta y tsëmanqa upakunalla creiyanqantam niyan. Rasumpëpaqa, nunakuna tsënö  pensayänantam Diabluqa munan. Porqui tsënöpam mas fäcil-lla nunakunata engañarin (2 Corintius 4:4). Tsëmi Satanasqa nunakuna tsënö pensayänampaq imëkata ruran.

³ Peru Jehoväta sirweqkunaqa musyantsikmi Satanas rasumpëpa kanqanta. Tsëtaqa musyantsik, Satanas juk culebrawan Ëvata parlapanqanta Biblia niptinmi (Genesis 3:1-5). Jina Jehovätam nirqan Job imarëkurlla sirwinqanta (Job 1:9-12). Jinamampis, tentarmi Jesuswampis parlarqan (Mateu 4:1-10). 1914 watachö Jesus ciëluchö rey tikrariptinmi, kë Patsachö ciëlupaq akrashqakunata mas qatikachar qallëkurqan (Apocalipsis 12:17). Kanampis Diabluqa sïguikanllam Jehoväpa llapan sirweqninkunata qatikacharnin. Tsëmi vencinapaqqa pëpa contran churakänantsik y markäkïnintsikta sinchiyätsinantsik. Kë yachatsikïchöqa yachakushun Satanaspa kima trampankunapita imanö cuidakunapaqmi.

4. ¿Imanirtaq Satanasqa alläpa orgullösu kanqanta nintsik?

⁴ Satanasqa alläpa orgullösum. Porqui Jehoväpaqmi mana respetakushpa, gobernanampaqqa mana derëchuyoq kanqanta nirqan. Jina Jehoväpa rantin pëta nunakuna adorayänantam munarqan. Rikanqantsiknöpis Satanasqa alläpa orgullösum. Tsëmi vencita munarninqa, orgullösuqa kanantsiktsu (leyi 1 Pëdru 5:5). Peru ¿imataq orgullösu këqa? ¿Imëpis mana allillaku?

5, 6. (1) Entienditsikaramï orgullösu sientikur kushikïqa höraqa allilla kanqanta. (2) ¿Imataq pasakunman orgullösu kashqaqa? (3) Orgullösu nunakunapaq Biblia parlanqanta willakaramï.

⁵ Orgullösu sientikur kushikïqa höraqa allim. Tantiyarinapaq, wakinkuna allita rurayanqampita orgullösu sientikïqa allillam. Tsënömi juk kutichö Pablupis sientikurqan. Tesalönicachö cristiänu mayinkuna qatikachashqa këkarpis y problëmakunapa pasëkarpis Dios sirwita mana jaqiyanqampita orgullösu sientikunqantam nirqan (2 Tesalonicensis 1:4). Jina imatapis ruranqantsikpita y kapamanqantsikpita orgullösu sientikïqa allillam. Jina ima familiapita o ima costumbriyoq kanqantsikpita y mëchö yurikunqantsikpitaqa manam penqakushwantsu (Hëchus 21:39).

⁶ Peru orgullösu karqa, alli amïguntsikkunata y Jehoväwan amïgu kënintsiktapis oqrarishwanmi. Jina consëjukunatapis mananam chaskikushunnatsu (Salmu 141:5). Orgullösu nunakunaqa alläpa precisaq y wakinkunapitapis mas alli kayanqantam pensayan. Tsënö nunakunataqa Jehovä chikinmi (Ezequiel 33:28; Amos 6:8). Peru Satanasqa, nunakuna pënö orgullösu kayaptinqa alläpam kushikun. ¡Imaraq kushikïkurqan Nemrod, Egiptupa reynin y Absalon orgullösu kayaptin! (Genesis 10:8, 9; Exodu 5:1, 2; 2 Samuel 15:4-6.) Cainpis orgullösum karqan. Juk kutim Jehovä consejarqan, peru manam chaskikurqantsu y mana wiyakushpam jutsata rurarirqan. Tsënöpam Jehoväwan amïgu këninta oqrarirqan (Genesis 4:6-8).

7, 8. (1) Kastankunarëkur allitukoqkuna, ¿imanötaq wakin nunakunata rikäyan? (2) ¿Imanirtaq tsënö despreciakuyan? (3) ¿Imanirtaq orgullösu këqa Jehoväpa sirweqninkunapaqqa pasëpa mana alli?

 ⁷ Jina orgullösu këqa nunakunatam chikinakatsin. Tantiyarinapaq, mëtsikaq orgullösu nunakunam ima kastapita kayanqanrëkur alläpa allitukuyan. Tsëmi wakin nunakunataqa juk markapita kayanqanrëkur, juk costumbriyoq kayanqanrëkur, juk color kayanqanrëkur despreciayan. ¿Imanirtaq tsënö kayan? Orgullösu karmi wakinkunapita mas alli kayanqanta pensayan. Tsënö pensarmi mëtsikaq nunakuna pelyëman, wanutsinakïkunaman y hasta guërra rurëmampis chäyashqa.

⁸ Peru orgullösu kayanqanrëkurqa, Jehoväpa markanchö këkarpis plëtukïmanmi chäriyanman y mas problëmakunamanmi. Tsëmi pasarqan apostolkuna kawayanqan witsan cristiänukunatapis. Y discïpulu Santiägum kënö tapurqan: “¿Maypitatan shamun quiquiquicuna pura piñanacur chiquinacurnin maganacur cayänayquipag?” (Santiägu 4:1, NTCN). Wakinkunata despreciar y pëkunapita mas alli kanqantsikta pensarqa, llakitsinqanta o piñatsinqantam imallatapis rurarishwan o parlarishwan (Proverbius 12:18). Clärum këkan, orgullösu këqa congregacionchö yamë kawakïnintsikta ushakäratsita puëdinqanqa.

9. ¿Imanötaq Biblia yanapamantsik orgullösu mana kanapaq y wakinkunapita mas alli kanqantsikta mana pensanapaq? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)

⁹ Bibliam yanapamantsik orgullösu mana kanapaq y wakinkunapita mas alli kanqantsikta mana pensanapaq. Tantiyarinapaq, Proverbius 16:5 textum nimantsik ‘orgullösukunataqa’ Jehovä chikinqanta. Y Hëchus 17:26 textunam nimantsik, juk nunallapita tukï kasta nunakunata Dios ruranqanta. Llapantsikpis juk kastallam kantsik, porqui Adanllapitam shamuntsik. Tsëmi wakin kasta nunakunata mas allita Dios ruranqanman pensëqa allitsu kanman. Tsëmi kënö tapukushwan: “¿Juk kasta o juk nacion nunakunapita mas alli kanqätaku pensä?”. Tsënö pensarqa, congregacionchö kuyanakïta y juknölla kawakïta Satanas ushakätsinantam jaqikashwan (Juan 13:35). Peru Satanasta vencita munarqa, manam orgullösuqa kanantsiktsu (Proverbius 16:18).

10, 11. (1) ¿Imatataq Satanas ruran kë munduta mas kuyanapaq? (2) ¿Imataq Dëmasta pasarqan kë munduta kuyanqanrëkur?

¹⁰ Kë munduqa Satanaspa makinchömi këkan (Juan 12:31; 1 Juan 5:19). Tsëmi kë mundu munatsimanqantsikqa cäsi llapan mana allilla kayan. Satanasqa imëkanöpam kë  munduta utilizanqa munënintsikwan ishkitsimänapaq y Diosta mana wiyakunapaq. Tsëmi kë munduta mas kuyarqa, Jehovätaqa cäsushunnatsu (leyi 1 Juan 2:15, 16).

¹¹ Tsëmi pasarqan punta cristiänukunatapis. Apostol Pablupa yanapaqnin Dëmasllaman yarpärishun. Pëpaqmi Pablu nirqan kë munduchö kaqkunata mas kuyarnin pëta jaqirir ëwakushqa kanqanta (2 Timoteu 4:10). ¿Imatataq Dëmasqa kuyarqan? Manam Biblia willakuntsu, itsa Jehoväpita mas qellëta kuyarqan. Tsërëkurmi Jehoväta sirwirnin kushikïpaq rurëkunata ruranampaq kaqta y chaskinampaq kaq bendicionta oqrarirqan. Y kë munduqa manam tsëkunata qonmantsu karqan (Proverbius 10:22).

12. ¿Imanötaq munënintsikkunata Satanasqa provechëta munan?

¹² Cristiänu karmi munantsik familiantsikta manteninapaq qellënintsik kananta (1 Timoteu 5:8). Y kushishqa kawanatam Jehoväqa munan. Porqui Adantawan Ëvatapis juk shumaq jardinchö kawayänampaqmi churarqan (Genesis 2:9). Peru Satanasqa Dëmaswan ruranqannömi, munënintsikta provecharinman “engañacug riquësacunallapag” yarpararnin Jehoväta jaqirinapaq (Mateu 13:22, NTCN). Satanasqa creitsimënintsikta munan, atska qellëyoq karninraq y imëkakunata rantirninraq kushishqa kanantsiktam. Peru tsëta creirqa Jehoväwan amïgu kënintsiktam oqrarishwan. Tsëmi Jesusqa cläru nirqan: “Manam pipis ishcaq patrontaqa sirwinmantsu. Tseno carqa, jucnin patronta cuyarninmi, jucnintaqa mana caqpaq churanqa [...]. Tsemi Diosta cuyecarqa, ama riquesacunata cuyashuntsu” (Mateu 6:24). Qellëta mas precisaqpaq churarninqa esclävunnam këkashwan, y tsëqa manam shumaqqa Jehoväta sirwishunnatsu. Tsëtam Satanasqa munan. Satanasta vencita munarqa, ama imëpis pensashuntsu, atska qellëta ganëwan imëkatapis rantipakïqa Jehoväwan amïgu këpita mas precisanqanta (leyi 1 Timoteu 6:6-10).

13. ¿Imatataq mëtsikaq nunakuna pensayan?

¹³ Jina Satanaspa juk trampanqa oqllanakur ruranakï jutsam. Kananqa, majankunata engañë y mana casakushpa wätanakïqa allilla kanqantam pensayan. Juk precisaq warmim nirqan, majanllapaq këqa mana fäcil kanqanta, y majanllapaq këta munaqtaqa pitapis mana reqinqanta. Juk precisaq nunapis, majanllawan imëpis kawakïqa mana alli kanqantam  nirqan. Satanasqa alläpachi kushikun, Dios patsätsinqan casädu kawakïpaq precisaq nunakuna tsënö pensayaptin. Satanasqa munan casädu kawakï mana allichö ushanantam. Pëta vencita munarninqa, Jehovä rikanqannömi casädu kawakïta rikänantsik.

14, 15. ¿Imatataq rurankiman piwampis oqllanakur ruranakïman yarpararqa?

¹⁴ Soltëru kar o casädu karpis cristiänukunaqa, oqllanakur ruranakï jutsapitam alleq cuidakuyänan. Peru manam fäciltsu. Pensarishun, jövinkunaqa imëpis wiyëkäyanllam, oqllanakur rurayanqampita jövin mayinkuna gälakur parlaqta y celularninkunawan tsë rurëta munapätsikoq fötukunata mandanakuyanqanta. Peru tsënö fötu mandanakïtaqa wakin nacionkunachöqa pornografïachö wamrakunata utilicëtanönam mana allipa rikäyan. Y Bibliapis kënömi nin: “Jucwan jucwan pununacorqa, cuerpuntam pasepa desunrarin” (1 Corintius 6:18). Mëtsikaq nunakunam, oqllanakur ruranakï jutsata rurayanqanrëkur imëka qeshyawan sufriyan y wanuyan. Y mëtsikaq jövinkunam tsë jutsata rurayanqanrëkur mana alli sientikuyan. Peru librukuna, pelïculakuna, cancionkunam  creitsikuyan, Dios ninqanta mana wiyakurpis allilla këkänapaq kaqta. Peru tsëqa manam rasumpatsu. Alleq mana cuidakurqa, kë jutsamanqa rasllam ishkirishwan (Hebrëus 3:13).

¹⁵ ¿Imatataq rurankiman piwampis oqllanakur ruranakïman yarpararqa? Peligruchö këkanqëkitam cuentata qokunëki (Romänus 7:22, 23). Jehoväman mañakï yanapashunëkipaq (Filipensis 4:6, 7, 13). Imapis tsë jutsaman ishkitsishunëkipaq kaqkunapita witikï (Proverbius 22:3). Y tentacion chämuptinqa, raslla witikï (Genesis 39:12).

16. (1) ¿Imatataq Jesus rurarqan Satanas tentëta munaptin? (2) ¿Imatataq yachakuntsik Jesus ruranqampita?

¹⁶ ¿Imatataq Jesus rurarqan Satanas tentëta munaptin? Manam engañananta jaqirqantsu. Tsëpa rantinqa, rasllam “Diospa palabranmi queno escribirëcan” nirqan (leyi Mateu 4:4-10). ¿Imatataq yachakuntsik Jesus ruranqampita? Pëqa Diospa Palabrantam alleq musyarqan. Tsëmi Satanas tentëta munaptin, raslla yarpärirqan Diospa Palabran ima ninqanta. Satanasta vencita munarqa, oqllanakur ruranakï jutsaman ishkitsikoq llapan tentacionkunapitam witikunantsik (1 Corintius 6:9, 10).

17, 18. (1) ¿Ima mas trampakunatataq Satanas utilizan? (2) ¿Imanirtaq tsë trampankunaqa mantsakätsimantsiktsu? (3) ¿Imataq Satanaswan pasanqa? (4) ¿Imanirtaq yanapamantsik Satanas ushakänampaq kaqta musyë?

¹⁷ Kë yachatsikïchöqa Satanaspa kima trampankunatam rikarquntsik: orgullösu këta, kë munduta y qellë kuyëta y oqllanakur ruranakï jutsata. Peru maspis kanmi. Wakin Testïgukunapa familiankunaqa manam Jehoväta sirwiyänanta munayantsu. Wakinkunataqa estudiaq mayinkunam burlakuyan. Wakinkunanam, Diospita yachatsikuyänanta michäkuyanqan nacionkunachö täräyan. Peru manam mantsakëpaqtsu, porqui Jesusmi, “noqarecurmi llapan nunacuna chiquiyäshunqui. Tseno captinpis, wanonqanyaq noqacho tsaracoqmi salbaconqa” nirqan (Mateu 10:22).

¹⁸ ¿Imanöraq Satanasta vencishwan? Alli tsarakurninqa salvakunapaq kaqtam Jesusqa nirqan (Lücas 21:19). Manam pipis Diospa amïgun kanqantsikpita rakimënintsikta ni ushakätsimënintsikta puëdintsu (Romänus 8:38, 39). Diosllata sirwikar wanurqa, Satanastam vencirquntsik, porqui Jehovämi kawaritsimäshun (Juan 5:28, 29). Peru ¿imaraq Satanastaqa pasanqa? Dios kë munduta ushakäratsiptinmi, waranqa watapa Cristu carcelarinqa pitapis manana engañanampaq (Apocalipsis 20:1-3, NM). Tsëpitanam llawiranqampita yarqaramur ichik tiempullana nunakunata ishkitsita tïranqa. Y tsëpitanam ushakashqa kanqa (Apocalipsis 20:7-10). Rikanqantsiknömi, Satanaspaqa salvacionnin kantsu. Peru qamqa salvakïta puëdinkim. Tsëmi Diablupa contran pelyar sïgui y markäkïnikita mas sinchiyätsi. ¡Satanastaqa, vencita puëdinkim!